Morgunblaðið - 13.12.1996, Qupperneq 45

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 13. DESEMBER 1996 45
AÐSEIMDAR GREINAR
ig varpað fyrir próflausa að tækju
þeir þetta próf yrðu þeir sérstaklega
verðlaunaðir fyrir það með launa-
hækkun, og það umtalsverðri.
Þannig eru hámenntaðir leiðbein-
endur því einnig mögulega á lægri
launum en kennarar sem hafa minni
menntun og eru launin þó nógu lág
fyrir. Allir þeir sem ætla sér að
hafa kennslu að aðalstarfi, t.d. í
framhaldsskólum, eru því skyldaðir
til þess að taka þetta próf, og eyða
til þess heilu ári, og skiptir þá engu
hversu mörg ár sémám viðkomandi
hefur tekið. Þetta jaðrar auðvitað
við ofbeldi og menn eins og dr.
Askell rekast á þennan vegg þegar
þeir koma til íslands úr löngu og
erfiðu námi og ætla að hasla sér
völl í skólakerfinu. Nei, ætli þeir
sér eitthvert atvinnuöryggi og ein-
hvetja framtíð, en ekki ráðningu til
árs í senn, þurfa þeir að gjöra svo
vel og klára sig af „ofbeldis- og
kennslufræðinni".
Annað sem er umhugsunarvert í
þessu sambandi er eftirfarandi: Svo
virðist sem menntun í uppeldis- og
kennslufræðum skili sér ekki í betri
frammistöðu nemenda, a.m.k. ef
tekið er mið af þessari könnun á
stærðfræðikunnáttu grunnskóla-
nema. Svo yfirgripsmikið kennslu-
réttindanám ætti hins vegar að
gera það væri einhver skynsemi í
því. Enginn virðist þó ætla sér að
endurskoða, hvað þá breyta því í
ljósi þessara niðurstaðna. Getur
verið að aðrir þættir hafi meira að
segja um frammistöðu nemenda en
það hvort kennarinn viti eitt og
annað um þroska barna og unglinga
og nám og námsáhuga, eins og sum
námskeiðin heita víst á hinni of-
metnu námsbraut, nú eða það hvort
kennarinn hafi einhvern þann kæk
sem truflað gæti nemendur í
kennslunni og nauðsynlegt reynist
að lagfæra (myndbandsnámskeið).
Svo er það auðvitað álitsefni hvort
þetta nám bæti í raun nokkru við
þá kunnáttu sem menn verða sér
úti um með reynslu, almennri skyn-
semi og ályktunum í lífinu sjálfu.
Ég er nokkum veginn viss um að
það hafa ekki verið gerðar neinar
kannanir á því. Ég þekki allnokkra
sem hafa orðið sér úti um þessi
réttindi og það er eftirtektarvert
að það virðist samdóma álit þeirra
að námið bæti litlu við þá þekkingu
sem þeir höfðu fyrir, en: Þeir urðu
að taka þetta próf til þess að eiga
sér einhveija framtíð í kennslu.
Hér hefur nokkuð verið rætt um
afleiðingar svonefnds kennslurétt-
indanáms fyrir íslenskt mennta-
kerfí. Auðvitað á að vera megin-
markmið slíks kerfís að laða það
fólk að skólunum hverju sinni sem
hefur mesta hæfni og fagmenntun
til að bera. Vísasta leiðin til þess
að fæla það frá er hins vegar að
þvinga það til náms í uppeldis- og
kennslufræðum, eins og gert er í
dag. Auðvitað fæla líka önnur at-
riði frá; t.d. skammarlega lág laun
kennara, sem oft vinna sín verk við
erfíðustu aðstæður, og yfírvöld
þurfa að taka á því máli jafnframt.
Það er hins vegar óþarfí að gera
því fólki, sem þó vill kenna og hef-
ur til þess ágæta fagmenntun, enn
erfiðara fyrir með prófí eins og því
sem mé_r hefur orðið tíðrætt um
hér. Ýmsar leiðir eru færar til
þess að losa um höftin í íslensku
skólakerfí á þessu sviði. Við háskól-
ann hér í Björgvin er kennara-
menntun eða kennslureynsla t.d.
ekki gerð að skilyrði við ráðningu
í kennarastöður, en þeir sem ekki
hafa slíkt fyrir, þurfa að ljúka
grunnnámi í kennslufræðum fyrsta
starfsveturinn, sem samanstendur
af þremur þriggja daga námskeið-
um. Ef til vill væri ekki úr vegi að
taka upp eitthvert slíkt fyrirkomu-
lag við ráðningar í kennarastöður
í íslenskum framhaldsskólum, þ.e.
að menn geti lokið einhveiju grunn-
námi í kennslufræðum á fyrsta
starfsári, sem teldist fullnægjandi.
Umfang þess yrði þó eðli máls sam-
kvæmt að vera mun minna en um-
fang þess kennsluréttindanáms sem
nú er boðið upp á við Háskóla ís-
lands og um leið markvissara og
sérstaklega bundið framhaldsskóla-
stiginu. Ég bind nokkrar vonir við
að breytingar í þessa átt geti orðið
á næstu misserum eða árum, ef
marka má þau orð sem höfð voru
eftir Bimi Bjarnasyni menntamála-
ráðherra í Morgunblaðínu á dögun-
um, í þá veru að skoða þyrfti hvort
landslög stæðu á einhvern hátt í
veginum fyrir því að hæft fólk feng-
ist til kennarastarfa hveiju sinni.
Höfundur er lektor við háskólann
íBjörgvin.
TOSHIBA
myndbandstækin
með Pro-Drum myndhausnum
eru bylting frá eldri gerðum.
40% færri hlutir, minni
bilunartiðni, skarpari mynd.
Toshiba PrO-Drum nr 1
á topp 10 lista What Video.
Verð frá kr. 38.610 stgr.
Wr
: rOSBlBA
0 o o
///-
EinarFarestvett&Co.hf.
Borgartúni 28 - Sími 562 2901 og 562 2900

JOLAA
er bók sem á erindi til allra foreldra se:
eiga börn á unga aldri. Þetta er saga
hægt er að lesa aítur og aftur. Jó'
er bók með boðskap.
“The Rector's Wife”. Skýr persónusköpun
og skilningur á tilfinningalífi fólks,
væntingum þess, gleði og vonbrigðum.
FRODI
BÓKA & BLAÐAÚTGÁFA
nir, fullar af vörum sem eru hannaöar í jólapakkana
Habitat, stórar og fallegar verslanir í Kringlunni og á Laugavegi.