Morgunblaðið - 03.01.1997, Blaðsíða 48

48 FÖSTUDAGUR 3. JANÚAR 1997
MIIMNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
SIGFÚS
HALLDÓRSSON
+ Sigfús Hall-
dórsson fæddist
í Reykjavík 7. febr-
úar 1920. Hann lést
á Landspítalanum
21. desember síð-
astliðinn og fór út-
för hans fram frá
Hallgrímskirkju 2.
janúar.
Hið tæra ljóð, það óx þér
•>; innst við hjarta,
sem ástin hrein það barst í
sál mér inn.
Og nú, þótt dauðinn signi
svip þinn bjarta,
þú syngur ennþá gleði í huga minn.
Þessar ljóðlínur Vilhjálms frá Ská-
holti fínnst mér lýsa tengdaföður
mínum vel nú þegar hann hverfur
til starfa á öðrum vettvangi.
Það er margs að minnast eftir
rúmlega 20 ára samveru, en það sem
stendur upp úr er minningin um einn
þann lífsglaðasta mann sem ég hef
kynnst. Mann sem tók mér opnum
örmum er við hittumst fyrst og var
alltaf til staðar, boðinn og búinn að
*%; hjálpa ef eitthvað bjátaði á og gleðj-
ast með okkur þegar vel gekk.
Umhyggja hans fyrir fjölskyldunni
var einstök og var hann sjaldan
ánægðari en þegar hann hafði okkur
öll í kringum sig.
Sigfús trúði alltaf á hið góða í
manninum og vildi engum illt. Hann
var maður hreinskiptinn og óhrædd-
ur við að láta skoðanir sínar í ljós
og gat þá heyrst hressilega í honum.
Ég á eftir að sakna símtalanna sem
hann hóf oft á: „Hvað segir Greta
mín í dag?“ En hann vildi að ég
~ > notaði Gretu-nafnið meira og fannst
mér þessi kveðja alltaf jafnnotaleg.
Smitandi hlátur hans er þagnaður
en minningarnar eiga eftir að ylja
okkur um ókomin ár. Það fer vel á
því að kveðja hann með þeim orðum
sem hann notaði alltaf þegar hann
kvaddi okkur: Guð geymi þig.
Þín
Jóhanna Greta.
Þegar við vorum Iitlir, vorum við
vanir að veifa þér bless í gegnum
afturrúðuna á bílnum hjá mömmu
og pabba, um leið og við kvöddum
þig standandi á tröppunum á Víði-
hvamminum. Við veifuðum þar til
við sáum hvorki þig né húsið.
Jfc- Alltaf var það með söknuði í huga,
en jafnframt með eftirvæntingu um
að sjá þig aftur. En þeir dagar eru
horfnir og það er sárt að hugsa til
þess að þú sért það líka, afi. Það
er skrítið að maður skuli halda að
sumt sé eilíft. Og það er svo erfitt
að komast að því að enginn lifir að
eilífu. Eða hvað? Þegar við hugsum
um alla ástina, umhyggjuna, góðu
ráðin og vináttuna sem þú gafst
okkur þá lifnarðu við í hugum okkar
og hjörtum. Og þessar minningar
hlýja og róa okkur og í hjörtum
okkar beggja verður þú eilífur. Megi
tónar þínir hljóma á meðan þú mál-
ar súlur himnaríkis.
Guð blessi þig, afi okkar. Þínir
- - sonarsynir, vinir og frændur
Sigfús og Yngvi Páll
Gunnlaugssynir.
Það er lítill afastrákur sem skilur
ekkert í því að það skuli enginn afi
„Fúsó“ vera niðri í Víðihvammi og
leika á flygilinn fyrir hann, aldrei
framar kitiar hann litla nefbroddinn
þegar búið er að syngja Litlu flug-
una eða þeir róa saman á selabát.
En litli afastrákurinn veit núna að
afi Fúsó er uppi í loftinu hjá Guði
og Guð og afi passa litla Gunnlaug
og ömmu Stellu.
Guð geymi þig, afi minn, og hafðu
þökk fyrir allt.
Þinn
Gunnlaugur Yngvi (yngri).
Kveðja frá
Tónskáldafélagi íslands
I gær var jarðsunginn frá Hall-
_ % grímskirkju Sigfús Halldórsson tón-
skáld. Með Sigfúsi Halldórssyni
kveður fágætur lista-
maður, sem hefur eign-
ast öruggan stað í
þjóðarsálinni.
Sigfús byijaði ungur
að semja. Allt frá því
að lag eftir hann birtist
fyrst á prenti, „Við eig-
um samleið", en þá var
Sigfús 17 ára, var ijóst
að þjóðin átti samleið
með honum. Hún hefur
síðan átt því láni að
fagna að eignast lög,
sem jafnskjótt eru á
vörum hennar. Sigfús
virtist ekki hafa fyrir
lagasmíðum sínum;
léttar og sönglegar línur hans líða
áfram að því er virðist áreynslu-
laust. Víst er að mörg laganna hafa
orðið til í hughrifum augnabliksins.
Þó sönglögin muni fyrst og fremst
halda minningu Sigfúsar á lofti,
spreytti hann sig einnig á stærri
formum. Þar á meðal er að finna
kór- og hijómsveitarverk. Listfengi
hans var heldur ekki einskorðað við
tónlistina, því hann lagði stund á
myndlist í Englandi á fimmta ára-
tugnum og starfaði lengst af á því
sviði, ásamt því að sinna tónsköpun.
Sigfús var meðlimur í Tónskálda-
félagi íslands. Fyrir hönd félagsins
vil ég votta honum virðingu og
þakka þau merku spor, sem hann
hefur skilið eftir í tónmenningu þjóð-
arinnar. Aðstandendum flyt ég sam-
úðarkveðjur.
F.þ. Tónskáldafélags íslands,
Arni Harðarson, formaður.
Hollvinur sjómannasamtakanna
Sigfús Halldórsson er fallinn frá.
Hann ánafnaði Sjómannadagsráði
fjögur tónverk og sá um í 40 ár að
rita nöfn ailra þeirra er fórust á sjó
í minningabók en þeim sið hefur
verið haldið frá 1938 þá fyrsti Sjó-
mannadagurinn var haldinn hér á
landi. Ég hitti Sigfús fyrst eftir
Sjómannadaginn 1970. Hann kom
inn á Hrafnistu til að hitta vin sinn
Guðmund H. Oddsson og til að
sækja minningabókina hvar hann
skrautritaði nöfn allra þeirra er fór-
ust á sjó þ.e. á milli sjómannadaga.
í spjalli mínu við Sigfús bar margt
á góma og persónan hreif mig.
Hann sagði mér að innritun nafna
drukknaðra sjómanna snertu sig
djúpt. „Ég hef þann sið áður en ég
byrja að skrifa nöfnin fer ég með
Faðir vorið og hef stutta andakt.
Ailt þetta hefur tengt mig sjó-
mannastéttinni sem ég lít upp til.“
í minningabrotum um lífshlaup Sig-
fúsar sem Sveinn Sæmundsson tók
saman og birtist í Hrafnistubréfi í
desember 1995 segir Sigfús að það
næsta sem hann hafi komist sjó-
mennsku sé sumar á síld. Sigfúsi
segist svo frá:
„Eftir að síldarvertíðin hófst var
ég hálflinur til að byija með en
stæltist fljótt. Þetta var held ég
fyrsta sumarið sem menn voru með
vélknúna nótabáta. Körlunum
fannst þetta ekkert mál fyrst ekki
þurfti að róa til að kasta nótinni.
En það var snurpað á höndum og
það fannst mér erfitt til að byija
með. Síðan leið sumarið. Þegar við
komum til Reykjavíkur þetta haust
var ég orðinn hraustur og stæltur
og leið dásamlega. Sumarsíldveiðar
með Þorvaldi Árnasyni á Steinunni
gömlu var iífsreynsla sem ég hefði
ekki viljað fara á mis við.“
Í desemberbyijun kom út geisla-
diskur á vegum sjómannasamtak-
anna, Við eigum samleið, með fjór-
um lögum sem Sigfús Halldórsson
tileinkaði Sjómannadeginum. Þakk-
argjörð, Arnarím, Stjáni blái og Til
sjómannsekkjunnar, auk nokkurra
annarra laga eftir Sigfús sem flutt
eru af félögum Sinfóníuhljómsveitar
íslands og Karlakór Reykjavíkur.
Þá eru nokkur lög sem Sigfús flytur
sjálfur og er sú upptaka frá 1960.
í fyrrnefndu viðtali Hrafnistubréfs-
ins segir Sigfús um tilurð þeirra
laga sem hann ánafnaði Sjómanna-
deginum: „Þegar ég las kvæði Arn-
ar Arnarssonar, Stjáni blái, hafði
það gífurleg áhrif á mig. Ég vann
að tónverki við kvæðið í þijú ár. Á
þeim tíma var ég meira á róman-
tísku línunni eins og lögin frá þeim
tíma bera með sér. Nú er kvæðið
Stjáni blái ekki í þeim anda heldur
frásögn eða baliaða. Sú uppistaða
sem ég samdi fyrst var þó alltaf
fyrir hendi en breyttist eftir því sem
lengra leið, sérstaklega eftir að ég
kynntist dr. Robert Abraham, þeim
mikla tónlistarmanni. Ég vann allt
verkið undir hans handleiðslu. Hann
gaf mér margar ábendingar og
hafnaði ýmsu sem ég hafði gert -
vildi að ég gerði vissa hluti betur.
Þetta var erfið fæðing. Þá kom
mætur tónlistarmaður að málum
líka, Jón Þórarinsson sem útsetti
verkið fyrir Sinfóníuhljómsveit.
Löngu síðar las ég kvæði eftir
séra Sigurð Einarsson í Holti, Til
sjómannsekkjunnar. Við þetta
kvæði gerði ég nokkuð veigamikið
verk. Jón Sigurðsson aðstoðaði mig
við að vinna úr því. Það var svo
nokkru síðar að mikið fárviðri gekk
yfir landið og í fréttum um kvöld
sagði frá því að vélbáts væri sakn-
að. Það var Svanur frá Súðavík.
Báturinn hafði farist. Ég vissi hvað
til míns friðar heyrði, að færa nöfn
sjómanna inn í minningabókina. Svo
eftir hálftíma kom frétt um að til
allrar guðs lukku hefði öllum mönn-
um af Svani verið bjargað. Fréttin
- þessi gleðifrétt - snart mig eins
og ég trúi 'ið hún hafi snortið alla
íslendinga. Ég gekk beint að hljóð-
færinu og spilaði þakkargjörð.
Verkið er ekki hugsað sem söngur
heldur aðeins sem tónverk.
Um það bil ári síðar var ég með
málverkasýningu á ísafirði mér
varð gengið niður að höfn eins og
oftar og fylgdist með því sem þar
gerðist. Ég sá þá fallegan bát sem
hét Kofri og var frá Súðavík. Þegar
ég var að virða bátinn fyrir mér
kom maður upp úr lúkarnum. Hann
spurði hvort mér þætti ekki bátur-
inn fallegur. Hvort mig langaði
ekki til að koma um borð og sjá
hvernig þar væri umhorfs. Þegar
við fórum að spjalla saman kom í
ljós að þarna var kominn einn þeirra
sem björguðust af Svaninum. Hann
sagði mér aðdraganda þess að
Svanurinn fórst og hvernig björgun
mannanna, sem var nánast krafta-
verk, bar að. Ég sagði við manninn
að mér væri málið dálítið skylt.
Spurði hann síðan hvort hann vildi
ekki ganga með mér upp í Gagn-
fræðaskóla þar sem ég hefði aðset-
ur á Isafirði. Mig langaði til þess
að spila fyrir hann það sem að mér
hafði dottið í hug kvöldið sem vél-
báturinn Svanur fórst. Ég sneri mér
við þegar lagið var á enda og sá
að hann var votur um augun. Hvort
ég vildi spila þetta aftur? Ég gerði
það. Hann sagði: Ég hef ekkert vit
á músík en í þessum tónum, þeir
eru nákvæmlega eins og þeir voru
í bænum okkar.“ Síðasta verkið sem
Sigfús Halldórsson ánafnaði Sjó-
mannadeginum var Arnarím. Það
var samið í tilefni af 50 ára af-
mæli Sjómannadagsins. Verkið er
skrifað fyrir blandaðan kór. Það er
samið við ýmsar vísur og kvæði
eftir Örn Arnarson skáld.
Eins og áður hefur komið fram
var Sigfús með fjölmargar mál-
verkasýningar og hann segir
skemmtilega sögu af vini sínum
Guðmundi H. Oddssyni hvar hann
gefur honum mynd sem hann hafði
málað af báti sem var að sigla leið-
ina inn í Vestmannaeyjahöfn. Og
Sigfúsi segist svo frá: „Einu sinni
sem oftar kom ég heim til hans og
sá þá hvergi myndina. Ég spurði:
Hvar er myndin sem ég gaf þér?
Hún er niðri í kjallara, svaraði Guð-
mundur. Ég spurði hvers vegna hún
væri þar. Það er ekki hægt að hafa
hana uppi. Þetta er enginn sjór.
Þetta opnaði augu mín fyrir því sem
þarna vantaði. I heilt ár eftir þetta
fór ég og horfði á brimið og einnig
þótt ekki væri brim, aðeins til þess
að fylgjast með öldunni, hvernig
hún hnígur að landinu, upp að klett-
unum eða sandi, hvernig hún braut
og hvernig lægi var. Ég málaði svo
mynd af þessu í dágóðu brimi hér
inni í Sundum með Esjuna í bak-
sýn. Ég fór svo með myndina til
Guðmundar og spurði: Er þetta sjór?
Já, mikið helvíti hefur þú náð þessu
vel. Við skiptum svo á myndum, ég
gaf honum myndina af briminu en
tók hina til baka.“
Fjögur voru lögin sem Sigfús
hafði tileinkað Sjómannadeginum.
Stjórn samtakanna hafði ákveðið
að ráðast í útgáfu þeirra og fyrir
um ári fengum við Sigurð Björnsson
söngvara í lið með okkur til að sjá
um framkvæmd verksins og eru
honum færðar bestu þakkir. Sigfús
var viðstaddur upptökurnar og lét
vel af. Við hittumst svo á fyrstu
dögum vetrar, endanlegur frágang-
ur geisladisks og umbúnaðar var á
lokastigi. Hann var glaður og
ánægður. Hans óskir voru uppfyllt-
ar hvað áhrærði útgáfuna. Hann
hafði nokkuð látið á sjá frá því
myndirnar voru teknar við ankerið
á Hrafnistu í Reykjavík í september
síðastliðnum.
Að leiðarlokum þakka ég fyrir
hönd sjómannasamtakanna Sigfúsi
Halldórssyni fyrir þá samleið sem
hann átti með íslenskri sjómanna-
stétt og votta aðstandendum hans
okkar dýpstu samúð.
Guðmundur Hallvarðsson,
form. Sjómannadagsráðs.
Öðlingurinn Sigfús Halldórsson
er fallinn frá. Fljótlega eftir að ég
hóf störf hjá Kópavogsbæ 1971
kynntist ég Sigfúsi. Árin liðu, kynn-
in urðu nánari, og urðu síðar að
traustri og kærri vináttu. Ég held
að fáir hafi farið af fundi Sigfúsar
örðuvísi en að lífsgleðin ykist og
alltaf nærðari í sálinni. Sigfús
kveikti vinarhug í sérhverjum sam-
ferðarmanni, sem á vegi hans varð.
Oft var Sigfús búinn að koma
fram á vegum bæjarfélagsins við
stór og smá tækifæri. Alltaf sýndi
hann sömu alúðina og einlægnina.
Sigfús fór t.d. í tónleikaferð ásamt
Friðbirni G. Jónssyni, sem fulltrúi
Kópavogsbæjar, í vinabæina Norr-
köping í Svíþjóð og til Klakksvíkur
í Færeyjum, og gerði hann fallegt
lag í því tilefni Kvoða til Klakksvík-
ur.
Aldrei man ég eftir að Sigfús
neitaði að leggja fram krafta sína
nema heilsa hamlaði. Enginn komst
ósnortinn af fundi hans. Þessi
sterka útgeislun hans og lögin hans
fönguðu þig, létu þig ekki í friði.
Þú tókst til við að raula lögin hans
Fú_sa jafnvel þó laglaus værir.
í tilefni af 70 ára afmæli Sigfús-
ar haustið 1990, gaf Kópavogsbær
út „Sönglög Sigfúsar", alls 32 Iög,
og höfðu mörg þeirra ekki birst á
prenti áður. Undirbúningsstundirn-
ar að söngheftinu eru mér ógleym-
anlegar. Að þessu stóð fimm manna
hópur auk Sigfúsar. Hann leiðbeindi
okkur, var stöðugt hvetjandi og
stundum gagnrýninn. En allt voru
þetta ánægjustundir. Síðar varð
Sigfús kjörinn heiðursborgari Kópa-
vogsbæjar, einn þriggja sem þá
vegsemd hafa hlotið. Á þeirri hátíð-
arstundu var opnuð sýning á vatns-
litamyndum Sigfúsar, sem allar
höfðu það sammerkt, að Kópavogs-
iækurinn var viðfangsefnið, grunn-
tónninn. Leikni og hæfileikar Sigf-
úsar birtust bæði í tónum og litum.
Hann var ótrúlega afkastamikill
með pensilinn. Myndir hans prýða
mörg heimili. Kópavogsbær á marg-
ar myndir eftir hann frá ýmsum
tímum, m.a. allar myndirnar frá
ofangreindri sýningu. Oft kom ég
á heimili hans og alltaf var mynd-
verk á trönunum.
Sigfús var hrifnæmur, maður
stundarinnar. Eitt sitt kom ég til
hans á fögru septemberkvöldi. Bauð
hann mér fagnandi til stofu og sagði
kotroskinn: „Nú er kraftur í karli“
og rétti mér bráðfallegt olíumálverk
úr Þingvallahrauni, sem skyldi verða
mín eign vegna tímamóta í mínu lífi.
Sigfús tengdist Rotaryklúbbnum
í Kópavogi böndum, þótt ekki væri
hann félagi þar. Rotaryklúbburinn
hélt sérstakt Sigfúsarkvöld og á
landsþingi Rotarymanna sl. vor, sem
haldið var í bænum okkar, skipaði
Sigfús heiðurssæti og lögin hans
voru í öndvegi á skemmtidagskrá.
Líkt og gróðurinn fölnaði í haust,
þá fölnaði Sigfús, heilsu hans hrak-
aði. Það kulaði svo, að hann var
lagður inn á spítala. Hann átti ekki
afturkvæmt og dó þar fjórum dögum
fyrir jól. Jafnvel þá, örfáum dögum
fyrir andlátið, sá ég bregða fyrir
birtuvotti í veikburða brosi hans,
hvar hann lá nánast rænulaus, eng-
in orð, heldur augnatillit og kveðja
án orða, hann laut höfði.
Ég þakka kynnin góð og eftir-
minnileg. Eiginkonu hans Steinunni
og fjöiskyidu vottum við hjónin
dýpstu samúð.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
(V. Briem.)
Kristján Guðmundsson.
Gamall og góður Valsmaður, Sig-
fús Halldórsson, tónskáld og list-
málari, er látinn. Eins og títt er um
unga drengi hneigðist hugur hans
snemma að fótbolta og aðeins átta
ára gamall gekk hann í Knatt-
spyrnufélagið Val. Til æviloka var
hann ötull og áhugasamur Vals-
maður. Sigfús lék með yngri flokk-
um félagsins í fótbolta í mörg ár.
M.a. tók hann þátt í eftirminnileg-
um vígsluleik með 3. flokki félags-
ins gegn Haukum er fyrsti varan-
legi æfingavöllur félagsins, Hauka-
landsvöllur, var tekinn í notkun á
árinu 1936. Völlur þessi var í næsta
nágrenni við Hlíðarenda. Síðar fékk
félagið að njóta hinna félagslegu
og ekki síður listrænu hæfileika
Sigfúsar. Þannig lagði Sigfús sitt
af mörkum við undirbúning og gerð
Valsblaðsins á árunum í kringum
1960 með því að teikna forsíður
þess. Einnig málaði hann fræga
mynd af Albert Guðmundssyni og
gaf félaginu. Ætíð var auðsótt að
fá hann til þess að skemmta á árs-
hátíðum félagsins með leik og söng.
Þá samdi hann m.a. baráttusöng
fyrir félagið á sínum tíma. Loks
má nefna að hann hefur um árabil
verið mjög virkur í starfi í fulltrúa-
ráði félagsins. Sigfús var sæmdur
silfurmerki félagsins 1961.
Hugur hans og tilfinningar í garð
félagsins voru ætíð ákaflega hlýjar.
Bar hann hag þess ætíð fyrir brjósi
og var mjög áhugasamur um starf-
ið sem fram fer innan vébanda þess.
Hann kom gjarnan að Hlíðarenda
til þess að fyigjast með félögunum
í starfi og leik. Bæði sonur hans
og sonarsynir hafa starfað og leikið
fyrir Val og gladdi það mjög hug
gamla mannsins þegar afastrákarn-
ir hans klæddust hinni rauðu treyju
félagsins.
Um leið og við Valsmenn kveðj-
um góðan dreng og einlægan félaga
þökkum við Sigfúsi fyrir óbilandi
stuðning og hlýju í garð félagsins
og vottum eftirlifandi eiginkonu
hans, Steinunni Jónsdóttur, og
börnum þeirra og öðrum aðstenend-
um samúð okkar.
Aðalstjórn Knattspyrnu-
felagsins Vals.
Hann var litríkur og honum var
margt til lista lagt. Lagasmiðurinn,
listmálarinn og mannvinurinn Sig-
fús var Valsmaður af lífi og sál.
Hann var meðlimur í fulltrúaráði
Vals í fjölda ára og einn þeirra sem
hvað best sóttu fundi og létu í ljós
skoðanir sínar um það hvað Val
væri fyrir bestu hveiju sinni. Sigfús
hafði á unglingsárum leikið knatt-
spyrnu með Vai og upp frá því ver-
ið gallharður Valsari. Þegar Sigfús
var beðinn að koma og spila á píanó-
ið - það var næstum ætlast til þess
að hann léki þá lögin sín - var
hann alltaf tilbúinn, hvort sem um
árshátíðir eða fámenna fundi í yngri
flokkum var að ræða.
Jákvæður og hjartahlýr, það var
ánægjulegt að heyra hann segja
ungu fólki frá þeim tíma þegar
hann elti boltann, eða hlusta á hann
þegar hann talaði um framtíðar-
verkefni okkar Valsmanna.
Við sendum fjöiskyldu Sigfúsar
innilegustu samúðarkveðjur.
Fulltrúaráð Vals.
• Fleirí minningargreinar um
Sigfús Halldórsson bíða birtingar
ogmunu birtast í blaðinu næstu
daga.