Morgunblaðið - 07.02.1997, Blaðsíða 47

<1
MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 7. FEBRÚAR 1997 47
BREF TIL BLAÐSIIMS
„Þrióturinn Island“
4
4
4
Frá Tómasi Gunnarssyni:
„Þrjóturinn Island“
STINGANDI orðatengsl: „Þijóturinn
ísland“. Fram sett vegna beygs um
að þau kunni að verða uppi höfð víða
um lönd um samfélag okkar. Ekki
aðeins af lungnasjúklingum í and-
nauð, heldur einnig af stjómmála-
mönnum og fjölmiðlum framtíðarinn-
ar, sem þurfa til dæmis að útskýra
hvers vegna ekki má nota fjölskyldu-
bílinn nema þijá daga í viku. En er
ekki langstótt að lýðveldið ísland
verði dregið fram sem sérstakur
sökudólgur í mengunarmálum?
Tímamót
Gerum ráð fyrir að árþúsunda-
mótin 2000/2001 séu að baki án
verulegs árangurs í mengunarmál-
um mannkyns. Þá mun liggja fyrir
hvernig þjóðunum á umhverifsráð-
stefnu Sameinuðu þjóðanna í Ríó
de Janeiro 1992 hefur tekist að
standa við þær skuldbindingar sínar
að mengandi lofttegundir frá lönd-
um þeirra yrðu ekki meiri árið 2000
en þær voru árið 1990.
Fyrirsjáanlegt er að lýðveldið ís-
land verður í erfiðri stöðu, þótt ekki
verði vegna annars en fleiri bíla og
fiskiskipa og iðnaðarmengunar.
Staðan verður enn verri, skelli á
áform valdhafa um aukna álvinnslu
og aðra mengandi stóriðju, sem
virðast helstu úrræði þeirra í glím-
unni við fjárlagahalla og atvinnu-
leysi. Einhverja dulu verða þeir að
draga að húni í kjölfar stórkarla-
legra og ófyrirleitinna kosningalof-
orða. Háskinn er sá að ný stóriðju-
ver komi íslandi á fyrstu árum kom-
andi aldar í hóp þjóða sem rnest
hafa aukið mengun sína. Ohjá-
kvæmilega fylgja þá skammarkrók-
ar mengunarlista.
Sæti á mengunarlista
Skipta sæti þjóðríkja á mengun-
arlista máli á nýrri öld? Vissulega.
Nauðsynlegt fremur en æskilegt er
að standa við alþjóðasamninga.
Óvarlegt er að skáka í því skjólinu
að langan tíma taki að koma máli
fyrir alþjóðlegan dómstól og enn
lengri tíma að fullnusta dómsorð.
Breytingar á alþjóðlegu réttarfari
geta orðið skyndilegar. Örugglega
verða fultrúar íslenskra stjórnvalda
minntir á það erlendis ef ísland brýt-
ur gróflega gegn alþjóðlegum skuld-
bindingum. Mikilsverð störf þerira
verða metin öll önnur og verri en
til þessa. Diplómataboðin gætu orðið
heldur nöturleg.
Alvarlegri er þó sú siðræna „refs-
ing“, sem alþjóðasamfélagið getur
beitt og beitir stöðugt. Sýnir van-
þóknun með takmörkun samskipta.
Indland og Zambía höfðu sem for-
ysturíki mikil áhrif á fyrstu árum
aðskilnaðarstefnu Suður-Afríku
með einföldum mótmælum, höfnun
á eðlilegum samskiptum og slitum
á stjórnmálasambandi. í dag er sið-
ræn „refsing" alþjóðasamfélagsins
algeng og til að mynda augljós gagn-
vart ríkjum fyrrum Júgóslavíu, Sviss
og ísrael. Nethanyahu, forsætisráð-
herra ísraels, sem var til þess kjör-
inn að bijóta upp Óslóarsamkomu-
lagið við araba, étur kosningalof-
orðin ofan í sig, þótt það kosti hann
svikarastimpil stuðningsmanna.
Hvernig stendur á því? Óformleg
áhrif alþjóðasamfélagsins með eitt
hundrað alþjóðastofnanir á öllum
sviðum, auk viðbragða einstakra
ríkja, eru ógnandi. Þeir sem þekkja
vita að atvinnurekandi, sem lokað
hefði verið á í öllum bönkum, væri
betur settur en þjóðríki, sem ekki
væri í sæmilegri sátt við alþjóðasam-
félagið.
ímynd íslands
ímynd þjóðar getur verið meðal
dýrmætustu gersema hennar.
ímynd íslnads sem ófyrirleitins
mengunarvalds og lögbijóts gæti
því orðið afdrifarík og langvarandi.
Hægt gengur að breyta viðhorfum
Kvenmannsleysi 1
kristnihátíðarnefnd
Frá Erni Bárði Jónssyni:
Það kemur ekki á óvart að fólk
skuli láta í sér heyra vegna kven-
mannsleysis í kristnihátíðarnefnd.
Ástæða er til að greina frá samsetn-
ingu kristnihátíðamefndar og af-
mælisnefndar vegna kristnitökunn-
ar og leiðrétta misskilning sem birt-
ist á síðum Morgunblaðsins um fund
nefndanna en þar var því haldið
fram í fyrirsögn að þetta hafi verið
fýrsti fundur kristnihátíðarnefndar.
Sannleikurinn er sá að nokkrir
fundir hafa verið haldnir í báðum
nefndum á liðnum árum og hafa
þær einnig áður haldið sameiginleg-
an ftind.
Á umræddum fundi komu tvær
nefndir saman, kristnihátíðarnefnd
og afmælisnefnd, vegna kristnitök-
unnar. í kristnihátíðarnefnd sitja
fimm embættismenn: Forseti Is-
lands, forsætisráðherra, forseti Al-
þingis, forseti Hæstaréttar og bisk-
up sem er formaður. Þegar þessi
nefnd var sett á laggirnar fyrir
nokkrum árum voru konur í meiri-
ENDURVEKJUM ORÆFAFERÐIRNAR!
Helgarferðir á Skeiðarársand
Innifalið I helgarpakkanum er: Hópferð með leiösögn reyndra leiðsögumanna,
hótelgisting I tvær nætur, nesti, þorrahlaðborð, kvöldvaka o.fl.
Verð kr. 17.900 á mann miðað við tvo i herbergi.
Hópafsláttur fyrir félagasamtök og fyrirtæki.
Nánari upplýsingar [ sfma 564 3010.
ÍSAFOLD ferðaþjónusta,
(samvinnu við HÓTEL SKAFTAFELL,
Freysnesi.
til hvalveiða, sem stjórnvöld hafa
talið vísindalega réttmætar og lög-
legar.
Hver verður arðurinn af alþjóð-
legu flugi, ferðamálum og matvæla-
framleiðslu ef íslendingar verða í
efstu sætum sem yfirlýstir lögbijótar
sáttmála um mengun, höfuðvanda
nýrrar aldar?
TÓMAS GUNNARSSON,
lögfræðingur,
Suðurlandsbraut 6, Reykjavík.
Snæfellsjökull
Er Atómstöðin týnd?
Frá Þórdísi Stephensen:
UNDIRRITUÐ á son í menntaskóla
sem á dögunum fékk það verkefni í
íslenskuáfanga að skrifa ritgerð um
kjörbók. Á listanum voru margar
athyglisverðar bækur. Drengurinn
valdi Atómstöðina eftir þjóðskáldið
Halldór Laxness. Hann vissi að ís-
lensk kvikmynd hafði verið gerð eftir
sögunni og hafði mikinn áhuga á að
bera saman kvikmyndina og söguna.
Er leið að lokum undirbúnings
undir ritgerðarverkefnið var hafist
handa um að útvega Atómstöðina á
myndbandi. Heimilismenn héldu að
ekki væri mikill vandi að leigja
myndina. Hringdi undirrituð á næstu
myndbandaleigu. „Því miður ekki til
hjá okkur.“ Þá var hringt í stærstu
myndbandaleigur bæjarins en svarið
var ætíð á sömu lund.
Þá var haft samband við Borgar-
bókasafnið. Einkar hjálpfús starfs-
maður leitaði víða um bæinn að
myndinni en hún fannst hvergi.
Loksins sagði maðurinn leiður í
bragði: „Atómstöðin hlýtur að vera
til hjá Námsgagnastofnun." Full
bjartsýni hringdi undirrituð í Náms-
gagnastofnun en þar var svarið hið
sama og hjá myndbandaleigunum:
„Því miður ekki til hjá okkur.“
Þrautalendingin var að hringja í
Þorstein Jónsson kvikmyndagerðar-
mann sem framleiddi hina ágætu
kvikmynd eftir sögu þjóðskáldsins.
„Því miður veit ég ekki hvar þú
getur fengið Atómstöðina á mynd-
bandi. Við buðum menntamálaráðu-
neytinu og Námsgagnastofnun að
endurnýja samning við okkur um
að hafa hana áfram til á myndbandi
en þeir höfðu ekki minnsta áhuga á
að endurnýja samninginn."
Þannig er þá komið fyrir Atóm-
stöðinni í kvikmyndabúningi. Hún
er jafnt horfin úr hillum mynd-
bandaleiganna og hjá Námsgagna-
stofnun ríkisins. Áhuginn fyrir því
að bjóða nemendum í skólum lands-
ins upp á myndefni sem glæðir
áhuga þeirra á bókmenntaperlum
og sögu þjóðarinnar virðist harla
naumur. Nægir peningar virðast
hins vegar til að smíða margmiðlun-
ardiska sem rata til örfárra nem-
enda vegna þess að tölvur skortir
í skóla landsins.
ÞÓRDÍS STEPHENSEN,
Hverafold 96, Reykjavík.
Smábátafélagið
Farsæll mótmælir
Frá Braga Steingrímssyni:
SUNNUDAGINN 26. janúarvarþátt-
ur í Ríkissjónvarpinu í umsjón Páls
Benediktssonar, fréttamanns, undir
nafninu „í kvótans ólgusjó". Um-
ræðuefni þáttarins var aflamark-
skerfið, framsal veiðiheimilda o.fl.
Með tilliti til þess að u.þ.b. 25%
íslenskra sjómanna stunda veiðiskap
á smábátum og hafa að landi um
10% af þeim verðmætum er skapast
við veiðarnar mótmælir Smábátafé-
lagið Farsæll í Vestmannaeyjum því
að stjórnandi þáttarins skyldi ekki
gefa fulltrúa smábátaeigenda færi á
að mæta í þáttinn og gera hann þar
með raunsærri fyrir almenning.
BRAGI STEINGRÍMSSON,
formaður Smábátafélagsins Farsæls.
hluta. Frú Vigdís Finnbogadóttir
var þá forseti íslands, Guðrún
Helgadóttir forseti Alþingis og Guð-
rún Erlendsdóttir forseti Hæsta-
réttar. Karlarnir, þeir herra Ólafur
Skúlason, biskup, og Steingrímur
Hermannsson, forsætisráðherra,
voru því í minnihluta. Nú hefur
þetta breyst og skuldinni verður
víst að skella á kjósendur í landinu
sem valið hafa í embættin.
Afmælisnefnd vegna kristnitök-
unnar er á vegum kirkjunnar og í
henni eiga sæti biskup Islands, sem
er formaður, Þingvallaprestur, báð-
ir vegna embætta sinna, og Olafur
Ragnarsson bókaútgefandi. Kona
hefur gegnt embætti Þingvalla-
prests þar til nú nýverið er séra
Heimir Steinsson tók við því emb-
ætti og því er nefndin eingöngu
skipuð körlum sem stendur.
Framkvæmdastjóri kristnihátíð-
arnefndar er Júlíus Hafstein og rit-
ari beggja nefnda er undirritaður.
SÉRA ÖRN BÁRÐUR JÓNSSON.
UTSOLULOK
Jakkaföt
43.980
39.980 ^ 15.900
36.980 ^
29.980
Yfirhafnir
22.980 ^
19.980
16.980
7.900
Jakkar
22.980
19.980 m* 8.900
16.980 ^
Buxur
Q Qfifi
8:980 ^ 3.900
7.980
íierra
GARÐURINN
KringKunni
50% afsláttur af öllum öðrum vörum