Morgunblaðið - 27.02.1997, Qupperneq 34

34 FIMMTUDAGUR 27. FEBRÚAR 1997
AÐSENDAR GREINAR
MORGUNBLAÐIÐ
Rainbow-ryksugnr
- hvað er það?
I TILEFNI greinar
er birtist í Morgunblað-
inu þann 20. febrúar
sl. undir fyrirsögninni
„Dýrar ryksugur
hjálpa ekki gegn ryk-
maurum“ þar sem rætt
er við Bjöm Árdal
lækni um gagnsleysi
dýrra ryksugan gegn
baráttunni við ryk-
maura og vegna um-
mæla hans í útvarps-
þætti á Rás 2, um að
Rainbow-ryksugur séu
gagnslausar þegar um
rykmauraofnæmi er að
ræða, telur undirritað-
ur nauðsynlegt að
koma á framfæri eftirfarandi at-
hugasemdum.
I umræddu viðtali og útvarps-
þætti vísaði Björn til stuðnings full-
yrðingum sínum til niðurstöðu
rannsókna, sem sýndu m.a. að Ra-
inbow-ryksugur hleyptu í gegnum
sig ofnæmisvaka en aðrar mun
ódýrari ryksugur gerðu það ekki
eða í minna mæli þar sem þær síuðu
vakana úr útblástursloftinu og
nefnir hann ákveðnar tegundir sem
gerðu þetta betur og umfram allt
væru mun ódýrari. Jafnframt væri
sogkraftur Rainbow-ryksuga mun
minni en annarra. Styddist þetta
allt við rannsókn sem unnin hafi
verið af háskóla erlendis á rann-
sóknarstofum þar.
í máli Bjöms kemur ekkert fram
um það á hvaða forsendum rann-
sóknin byggist, heldur vísað blint í
niðurstöður hennar. Þá kemur ekk-
ert fram í máli hans hvort umrædd
rannsókn hafi verið styrkt af
ákveðnum aðilum og unnin í þeirra
þágu eða hvert hafi verið tilefni
slíkrar rannsóknar. Eitt er þó víst
að Bimi er mjög umhugað um verð
á ryksugum, sérstaklega Rainbow-
ryksugum, en á það má benda að
þær aðferðir sem Björn
Árdal leggur til við að
minnka rykmauraof-
næmi útheimtir vem-
leg fjárútlát og að því
er virðist oft á tíðum
margfalt verð einnar
Rainbow-ryksugu.
Birni er jafnvel
kunnugt um það og
mér að samanburður á
tveim mismunandi
hlutum með tilliti til
prófana getur verið
mjög mismunandi eftir
því á hvaða forsendum
slíkar prófanir eru
gerðar. Sem sagt ein
prófun getur sýnt allt
aðra niðurstöðu en önnur prófun á
nákvæmlega sömu hlutum. Sú að-
ferð sem Björn hefur kosið er vem-
lega óvönduð og ekki að vænta frá
manni sem vill láta taka sig alvar-
lega sem lækni er vinni á raunhæf-
Sogkrafturínn hefur
ekkert með það að gera,
segir Sveinn Antons-
son, hvort rykmaurar
sitja eftir.
an og vísindalegan hátt. Honum
sem lækni á að vera vel kunnugt
um mikilvægi rannsókna og próf-
ana og hvernig slík próf eru upp-
byggð m.t.t. hinna mismunandi
þátta sem hveiju sinni eru til skoð-
unar. Tilgangur slíkra prófana get-
ur verið mjög mismunandi, en varð-
andi ryksugur ganga þær flestar
út á það að sýna notendum hvernig
hinar mismunandi tegundir sía agn-
ir úr loftinu, sem kunna að vera
skaðlegar, án þess þó að fyrir liggi
í mörgum slíkum rannsóknum hvort
mælanlegar agnir eru endilega
skaðlegar eða ekki. Þannig skiptir
höfuðmáli hvaða skilgreiningar em
notaðar og út frá hvaða forsendum
rannsóknir eru gerðar.
Fjölmargar prófanir hafa verið
gerðar á Rainbow-ryksugum og
öðram tegundu.m, sem ekki hefta
óhreinindi með notkun vatns, bæði
í Evrópu og Ameríku. Niðurstöður
þeirra prófana eru jafnmismunandi
og fy'öldi prófa. Samkeppnisaðilar
hafa í rannsóknum sínum reynt að
notfæra sér það að Rainbow-ryk-
sugur hleypa loftinu gegnum vatn
þar sem óhreinindin sitja eftir. Hafa
þá verið notuð tilbúin efni (gervi-
efni) sem lítt eða ekki bindast vatni,
en sitja frekar eftir í síum eða ryk-
poka. Hefur þá ekki skipt máli að
umrædd efni finnast alls ekki eða
í óveralegum mæli inni á heimilum
fólks og raunhæfni prófunar engin.
Um niðurstöður slíkra prófana þarf
ekki að fjölyrða. Skiptir því máli
hvort t.d. ofnæmisvaki hafi við próf-
un bundist efnum er bindast vatni
eða ekki, en fullyrða má að ofnæm-
isvaki rykmaura, sem er skíturinn
frá rykmauram, sé að mestu bund-
inn ryki, sem sitji eftir í vatni Ra-
inbow-ryksuga.
Þá hefur Björn bent á sogkraft-
inn sem höfuðatriði við að útrýma
ofnæmisvakanum. Sannleikurinn er
sá að sogkrafturinn hefur ekkert
með það að gera hvort rykmaurar
eða önnur óhreinindi sitji eftir, held-
ur er það loftflæðið. Loftflæði Ra-
inbow-ryksuga er alltaf það sama
þar sem ryksugað er í gegnum vatn,
meðan pokavélar með síu missa
þann eiginleika fljótlega þegar
óhreinindi setjast í síuna og pok-
ann, sem loftið þarf að fara í gegn-
um. Síurnar geta nýst nokkuð vel
þegar þær eru nýjar en nýting
þeirra rýrnar hratt og það strax við
fyrstu notkun, auk þess sem út-
blástursloft fer í gegnum óhreinan
poka sem er ákjósanlegur staður
fyrir rykmaura og viðgang þeirra.
Þannig skiptir höfuðmáli í prófun-
um hvort notaðar eru nýjar vélar,
hversu lengi prófun stendur yfir,
hvaða efni eru notuð o.s.frv. Um
þetta hefur Björn ekkert upplýst.
Vænti ég þess að neytendur séu
nokkurs vísari og láti ekki glepjast
yfir alls órökstuddum yfirlýsingum
byggðum á prófunum þar sem ekk-
ert liggur fyrir um forsendur þeirra.
Sleggjudómar þeir sem koma fram
í ummælum Björns Árdals læknis
era ekkert annað en atvinnurógur
og viðmælanda ekki til sóma.
Raunhæfasta prófunin er
kannski okkar fjölmörgu ánægðu
viðskiptavinir og hafa margir þeirra
sem þjáðust af ofnæmi fullyrt í mín
eyra að þeir þjáist ekki lengur af
ofnæmi eftir að hafa notað Ra-
inbow-ryksugur á sínum heimilum,
en Bimi til upplýsingar hafa Ra-
inbow-rykusugur aldrei verið seldar
sem einhvers konar lyf eða læknin-
gatækni gegn ofnæmi.
Vonandi er það sameiginlegt
keppikefli okkar Björns Árdals
læknis að skapa heilsusamlegt um-
hverfi á heimilum manna svo okkur
megi öllum líða betur.
Höfundur er umboðs- og
dreifingaraðili Rainbow á íslandi.
• kjami málsins!
Happdrætti Húsnæðisfélags SEM
Dregið hefur verið í happdrætti Húsnæðisfélags
SEM, 24. febrúar og upp komu eftirtalin númer:
Nissan Almera kr. 1.498.000
42603
Ferð me5 FlugleiSum hver á kr. 100.000
2358 10343 13780 35685 47677 65988 71386 90986
3298 11265 15601 37470 47751 67332 74459 99202
4674 12521 17719 37591 52897 68470 80345 100439
6992 13207 3CS00 37729 54111 69622 83770 101949
10151 13296 34348 42983 57697 70478 85679 103187
úttekt hjé RadlóbúSinni hver á kr. 50.000
641 14622 27284 39078 53174 65374 80954 95086
870 14965 27352 40279 53497 65664 81002 96252
1179 15607 27459 40601 53581 65708 81493 96722
3778 15655 28328 40625 53712 65740 82988 97505
4406 16144 29694 40649 53885 65884 83358 97867
5115 18168 30477 40932 54160 66341 83465 98065
5465 18921 30656 41095 54284 67219 83855 98502
5510 20666 30700 41567 55378 67378 83856 98650
5578 20969 30780 42376 55727 68335 84109 99053
6584 21363 32336 43374 56323 68447 85463 99719
6907 21395 32387 43747 56496 69220 85578 101885
7254 21426 32396 44309 56577 70040 86303 102078
7324 23370 32883 44390 56780 70331 86434 103539
7691 23755 33269 44559 57051 72874 86561 104439
8003 24017 34041 45694 59799 73462 87351 104528
8428 24189 35724 46354 60145 73607 88064 105194
10813 24223 35743 48170 61022 73628 90880 105483
11250 24348 36499 48953 61344 73780 91245 106039
12069 24913 37349 49849 61709 74967 92259 107606
12778 25666 37440 51506 62411 77949 92916 108140
13019 25800 37612 52577 62936 78211 92952 108275
13480 25984 37845 52834 ■ 63727 78544 93278 108818
13836 26810 38503 52991 63935 79109 94927 109262
HÚSNÆÐISFÉLAG
SEM
Samtök endurhæfðra mænuskadd,
Sléttuvegi 3. símsvari 5811250, fax: 588 7470
$
Sveinn
Antonsson
Yfirlýsing
frá INTIS
Þjónustuaðilar geta ekki að eigin geðþótta
ritskoðað efni á „Intemetinu“ og hafa ekki
til þess lögregluvald. Þetta segir í yfíriýsingu
frá INTIS vegna umræðna sem orðið hafa
um klámfengið efni á „Internetinu“.
VEGNA umræðu í fjölmiðlum um sak-
næm efni á „Internetmu" þykir
fyrirtækinu Internet á íslandi hf.
rétt að eftirfarandi komi fram:
1. Internetsamband
Með Internetsambandi er átt við
ákveðinn samskiptamáta milli
tölva. Með þessum samskiptamáta
er m.a. hægt að senda tölvupóst,
setja upp vefsíður fyrir veraldarvef-
inn, flytja gögn og forrit og skipt-
ast á skoðunum og upplýsingum
skriflega og með myndum á svo-
kölluðum fréttaráðstefnum („news-
groups"). Nú færist í vöxt að sam-
skiptin séu í tali og tónum og lif-
andi myndum þar sem flutnings-
geta leyfir slíkt.
Til að skýra samhengið verður
farið nokkrum orðum um fyrirtæk-
ið Internet á íslandi hf. - INTIS
og hlutverk þess og síðan vikið að
lagalegum atriðum sem varða „Int-
ernetið".
INTIS var stofnað 17. maí 1995
og tók þá við rekstri ISnet, hins
íslenska hluta „Internetsins", af
SURIS, Samtökum um upplýsinga-
net rannsóknaraðila á íslandi. IS-
net tengist NORDUnet, norræna
háskóla- og rannsóknanetinu, og
EUnet, stærsta fyrirtækjaneti í
Evrópu.
INTIS og SURIS hafa rekið Int-
ernetsamband íslands við umheim-
inn frá 1988 eftir að Hafrann-
sóknastofnun, Reiknistofnun Há-
skólans og Orkustofnun tengdust
1986.
2. Tilgangur
og starfssvið INTIS
Tilgangur INTIS er:
Að annast alþjóðlega tölvunets-
þjónustu byggða á Internetstöðl-
um; að eiga hlutdeild að alþjóðleg-
um tölvunetum; að stuðla að sem
hagkvæmastri uppbyggingu tölvu-
nets á landsvísu fyrir viðskipta-
menn sína; að stunda rannsóknir
og þróun á sviði tölvunetssam-
skipta og skyldrar starfsemi.
INTIS rekur nú tengipunkta í
Tæknigarði og Höfðabakka í
Reykjavík og á Glerárgötu á Akur-
eyri. Endursalar INTIS reka inn-
hringiþjónustu og bjóða netteng-
ingar um allt land.
INTIS (áður SURIS) hefur um
árabil fylgst með og tekið þátt í
alþjóðlegum samtökum sem varða
„Internetið" og þróun þess og lagt
áherslu á að miðla upplýsingum
um það sem efst er á baugi t.d.
um öryggismál. Sjálfstæðir aðilar
að ISnet útnefna tæknilega og
stjórnunarlega tengiliði sem eru
fulltrúar þeirra í samskiptum við
INTIS. Með þessu er leitast við að
tryggja greiðar boðleiðir og miðlun
upplýsinga.
Hlutverk INTIS er ekki síst að
viðhalda og vaka yfir Internetsam-
bandi til útlanda og innanlands-
samböndum á ISnet og sjá um að
halda þeim opnum.
3. Eigendur og stjórn
INTIS er sameign margra opin-
berra aðila og einkaaðila. Stærstu
eigendur eru Háskóli íslands,
Tölvuháskóli Verslunarskóla ís-
lands og Ríkissjóður, en fjölmargir
einkaaðilar eiga smærri hluti.
Einkaaðilar eiga samtals um það
bil helming hlutafjár á móti Ríkis-
sjóði og stofnunum ríkisins.
4. Norrænt samstarf
Virk þátttaka íslands í norrænu
samstarfi hefur um langt skeið
verið heilladrjúg fyrir þróun „Inter-
netsins" á Islandi, enda eru hin
Norðurlöndin framarlega á þessu
sviði.
INTIS er í nánu samstarfi við
NORDUnet, sambærileg net á öll-
um Norðurlöndum, og fylgist með
starfi alþjóðlegra samtaka sem
meðal annars vinna að alþjóðlegum
siðareglum fyrir fyrirtæki sem
sinna netþjónustu, enda er „Inter-
netið“ í eðli sínu alþjóðlegt og regl-
ur sem settar kunna að vera í einu
landi hafa lítið raunhæft gildi.
Ráðstefnur NORDUnet hafa auk
þess að fjalla um tækniþróunina
og hagnýtingu hennar einnig látið
sig varða ýmsa aðra þætti þar á
meðal menntamál og rannsókna-
starf í víðum skilningi og lagaleg
vandamál sem sérstaklega taka til
nýrrar tækni og samskiptahátta á
„Internetinu“. Á næstu NORDUnet
ráðstefnu sem haldin verður á Is-
landi í sumar mun Mads Bryde
Andersen, prófessor við Kaup-
mannahafnarháskóla, t.d. fjalla um
það sem efst er á baugi lagalega
varðandi Internetþróun.
5. Usenet ráðstefnur
Usenet nefnist ein af mörgum
aðferðum við að skiptast á skoðun-
um og upplýsingum á „Intemet-
inu“.
Usenet er alþjóðlegt ráðstefnu-
kerfi þar sem menn skiptast á skoð-
unum um margvísleg málefni,
koma á framfæri fréttnæmu efni
og dreifa hugbúnaði. Umfang upp-
lýsinga á Usenet á hverjum tíma
er mikið (áætlaður lesendafjöldi
skiptir milljónum) og því velja menn
ráðstefnur (,,newsgroups“) sem
þeir vilja fylgjast með og sjá ekki
annað. Usenet er þannig skipulagt
að ráðstefnum er gróflega skipt í
nokkur áhugasvið og innan hvers
sviðs er skipting í undirflokka.
Hver ráðstefna er safn greina
(„article") um ákveðið málefni.
Innihald greinanna kemur frá
einstaklingum um allan heim og
ætlast er til að notendur haldi sig
við viðfangsefni ráðstefnunnar.
Til íslands koma að jafnaði um
10.000 fréttaráðstefnur. Eins og
nærri má geta fjalla þær um svo
að segja allt milli himins og jarðar.
INTIS velur ekki úr ráðstefnunum
heldur tekur allar sem era á frétta-
þjóni NORDUnet enda ekki gerlegt
að velja úr án þess að í því felist
eins konar ritskoðun sem virðist
langt utan hlutverks INTIS. Forrit
á fréttaþjóni INTIS birtir sjálfkrafa
efnisyfirlit á vef INTIS um ráð-
stefnuflokka á svipaðan hátt og
flokkunarkerfi á bókasafni gefur
yfirlit um það sem í safninu er en
notendur hafa ekki aðgang að inni-
haldi ráðstefnanna af búnaði INTIS.
Þegar notandi velur hvaða ráð-
stefnu á Usenet hann vill taka þátt
í sækir forrit á tölvu hans innihald
ráðstefnunnar yfir á fréttaþjón sem
hann hefur aðgang að. Á sama
hátt er það notandinn sem ákveður
hvað hann vill leggja til málanna
og forrit á tölvu hans sendir efni
á þann ráðstefnuhóp sem hann tel-
ur hæfa efninu.