Morgunblaðið - 27.02.1997, Blaðsíða 35

Morgunblaðið - 27.02.1997, Blaðsíða 35
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 27. FEBRÚAR 1997 35 Allir sem veita öðrum aðgang að „Intemetinu" í gegnum INTIS gangast undir notkunarskilmála sem INTIS hefur sett þar sem m.a. eru gerðar kröfur um að einstakl- ingar komi fram undir eigin nafni á Netinu, standi ekki að umferð sem almennt telst ærumeiðandi eða illfýsin, trufli ekki vinnu annarra eða sendi þeim óumbeðið efni. 6. Lagasjónarmið Sagan kennir að tækninýjungum fylgja álitaefni og ágreiningsmál, sem ekki verða auðveldlega leyst með gildandi löggjöf. Þau álitaefni sem tækninýjungum fylgja koma sjaldnast í ljós þegar í stað eftir að tækninýjungin er tekin til nota. Líða oftast mörg ár þangað til mönnum verður ljóst hver álitaefn- in eru og hvernig megi leysa þau með nýrri löggjöf. Nýleg dæmi eru áhrif ljósritunartækni og tölvu- tækni á höfundarrétt og brotastarf- semi á þeim vettvangi. Stutt er síðan aðgangur að „Int- ernetinu" varð almennur og menn urðu áskynja um þau álitaefni, sem notkun „Internetsins" fylgja, en þau eru af margvíslegum toga. Nefna má innbrot í gagnabanka, brot gegn vörumerkjarétti, brot gegn friðhelgi einkalífs og aðgang að klámfengnu efni þar með talið barnaklám. Lögfræðilega fylgja „Internetinu" álitaefni, sem ekki verða leyst nema með alþjóðasamn- ingum. „Internetið" er opið kerfí og notendur hafa aðgang að gögn- um sem eiga uppruna sinn vítt og breitt um heiminn. Lögfræðilega skiptir máli komi til dómsmáls að ákveða hvar verknaður telst fram- inn til að unnt sé að komast að niðurstöðu um það hvaða dómstóll eigi lögsögu í máli og lögum hvaða lands skuli beitt um verknaðinn og þar með hvort verknaðurinn telst andstæður lögum í viðkomandi landi. Hafa verður í huga að það sem er refsivert að lögum I einu landi telst ekki refsivert í öðru. Álitaefni þessi verða ekki leyst nema með alþjóðlegum samningum og löggjöf í hveiju landi, auk þess sem þjónustuaðilar, hvort sem er á heildsölustigi eða smásölustigi, þurfa í sameiningu að huga að gerð sinna eigin siðareglna og notkunarskilmála. Umræðan hér á landi hefur fram til þessa takmarkast við klám á „Internetinu", einkum barnaklám. Um klám er fjallað í 210. gr. al- mennra hegningarlaga frá 1940 og er m.a. gert refsivert, að dreifa klámritum, klámmyndum og öðr- um slíkum hlutum. Ennfremur varðar það refsingu að láta af hendi við unglinga yngri en 18 ára klámrit, klámmyndir eða aðra slíka hluti. Með lögum nr. 126/1996 var aukið nýju ákvæði við fyrrnefnda 210. gr. og er þar gert refsivert að hafa í sinni vörslu ljósmyndir, kvikmyndir eða sam- bærilega hluti sem sýna börn á kynferðislegan eða klámfenginn hátt. Ennfremur að hafa í vörslu sinni ljósmyndir, kvikmyndir eða sambærilega hluti sem sýna börn í kynferðisathöfnum með dýrum eða nota hluti á klámfenginn hátt. Hugtakið klám er ekki skilgreint í íslenskum lögum og er dómstól- um látin eftir sú skilgreining, enda má ætla að innihald hugtaksins kunni að vera breytilegt í þeim skilningi að það sem taldist ídám 1940 við setningu hegningarlag- anna teljist ekki klám nú á dögum vegna breyttra viðhorfa. Hugtakið barnaklám er heldur ekki skil- greint í íslenskum lögum og það verður því einnig hlutverk dóm- stóla að skilgreina það eftir því sem dómsmál kunna að rísa um það efni. Hin nýja löggjöf um barn- aklám er þáttur í alþjóðlegri bar- áttu gegn barnaklámi og hafa mannréttindaráð Sameinuðu þjóð- anna, Evrópuráðið og Norðurland- aráð átt þar aðild að. Þá er skemmst að minnast fyrstu heims- ráðstefnu um barnaklám og barna- vændi í Stokkhólmi 1 ágúst 1996. Þá ályktun má draga af atburðum síðustu ára að almenn alþjóðleg samstaða sé um að vinna gegn barnaklámi. INTIS hefur fylgst eftir föngum með þessari þróun, sem og annarri réttarþróun er varðar „Internetið“ og hugsanlega ábyrgð þjónustuaðila á efni á „Int- ernetinu". Eins og að framan segir er lög- gjafarþróun um „Internetið“ og not þess skammt á veg komin, þar á meðal um ábyrgð á klámi og barna- klámi, sérstaklega á Netinu. Hins- vegar er ljóst að almennum laga- reglum verður beitt um þá sem ábyrgð bera á því að koma bama- klámi fyrir á Netinu og gera þar með öðrum notendum kleift að sækja efnið og nota það. Fyrrnefnd löggjöf um barnaklám snýr einkum að því að gera vörslu barnakláms refsiverða, þ.e. það eitt að sannað sé að einhver hefur barnaklám í vörslu sinni nægir til refsingar án tillits til þess hvað viðkomandi ætl- ar að gera við klámefnið. Óhjá- kvæmilega vaknar sú spurning hvað átt sé við með vörslu þegar kemur að því að skýra hin nýju lög um barnaklám í sambandi við „Int- ernetið“, einkum í sambandi við þjónustuaðilana. Þeir fræðimenn sem um þetta hafa fjallað hafa al- mennt talið að efni það sem notend- ur hafa aðgang að í fréttahópunum sé ekki og hafí ekki verið í vörslu þjónustuaðilanna, sem notendur semja við. Notendur hér á landi sækja sjálfir efnið til eigin afnota. Þjónustuaðilar „senda“ ekki efni eða „dreifa“ því í hefðbundnum skilningi. Þjónustuaðilar hér á landi eru ekki í neinu réttarsambandi við þá aðila sem koma klámefninu fyr- ir á Netinu í útlöndum og eru ekki áskrifendur hjá þeim. Oðru máli gegnir um aðila sem gera samninga við íslenska þjónustuaðila. Um það réttarsamband gilda samningar og fer um samskiptin eftir þeim. Þar sem réttarstaða þjónustuað- ila hefur ekki verið skilgreind í lög- um að þessu leyti fer um hana eft- ir almennum lögum eftir því sem við getur átt. Hafa verður í huga að þjónustuaðilar hafa ekki lögum samkvæmt lögregluvald og geta ekki að eigin geðþótta ritskoðað efni á „Internetinu“ og tekið ákvarðanir um að útiloka skuli notendur frá tilteknu efni sem þeir hafa haft aðgang að og getað sótt sér. Til slíkra aðgerða þarf almennt lagaheimild eða dómsákvörðun. INTIS hyggst óska eftir viðræðum við þá sem með lögregluvald fara um viðbrögð af hálfu félagsins, en þau gætu meðal annars verið fólg- in í því að koma á framfæri við lögregluyfirvöld upplýsingum um efni, sem íslenskir notendur hafa aðgang að. í þessu sambandi er rétt að geta þess, að þær útilokun- araðferðir, sem tiltækar eru, koma ekki í veg fyrir að notendur nálgist sama efni eftir öðrum leiðum. Eina árangursríka leiðin er að bregðast við refsiverðri háttsemi þar sem upphaf hennar er. Að lokum skal minnst á löggjöf þá sem samþykkt var á Bandaríkja- þingi á síðasta ári, og var ætlað að vinna gegn barnaklámi á „Inter- netinu". Löggjöfin var talin and- stæð stjómarskrá samkvæmt dómi uppkveðnum i júní 1996 og er búist við dómi Hæstaréttar Bandaríkj- anna í mars eða apríl nk. í fyrr- greindum dómi er einkum byggt á eftirfarandi sjónarmiðum: „Internetið“ sé einstakur sam- skiptamiðill og því sé talið rétt, að Netið njóti ekki síðri verndar sam- kvæmt reglum um tjáningarfrelsi en prentmiðlar; Einstakir notendur og foreldrar skuli ákveða hvaða efni sé viðeig- andi fyrir börn þeirra, en ekki ríkis- valdið; Einföld og ódýr tækni er til (hér er átt við búnað endanlegs not- anda), sem gerir kleift á þann hátt sem samræmist stjórnarskránni að takmarka aðgang barna og ungl- inga að óviðeigandi efni á „Inter- netinu“. Notkunarskilmála ISnet er að finna á: http://www.is- net.is/is/aup.html MINNINGAR ELÍN G UÐJÓNSDÓTTIR + Eiín Guðjóns- dóttir fæddist að Vogatungu í Leirársveit, Borg- arfjarðarsýslu 2. apríl árið 1921. Hún lést á Fjórðungs- sjúkrahúsinu á Ak- ureyri 8. febrúar síðastliðinn. Foreldrar Elínar voru Guðjón Jóns- son, bóndi í Vogat- ungu, og Halldóra Böðvarsdóttir, hús- freyja og símstöðv- arstjóri. Systkini hennar voru sjö; Olöf, Böðvar, Ólafur (látinn), Engilbert, Anna, Sigurður og Ásta. Einnig voru á heimilinu foreldrar Hall- dóru ásamt vinnufólki. Á bæn- um var símstöð sveitarinnar auk þess sem þar var endastöð mjólkurbílsins. 22 ára gömul flutti Elín til Akureyrar ásamt yngri bróður sínum sem þar stundaði nám. I höfuðstað Norður- lands kynntist hún siðan tilvonandi eiginmanni sínum, Steinþóri Jensen, f. 12.2. 1919, og gengu þau í hjóna- band hinn 28. júlí 1945. Fyrstu árin bjuggu þau í sam- byggingunni á Gránufélagsgötu 41 ásamt móður Stein- þórs og fósturföð- ur, en fluttu síðan með þeim í nýtt hús á Ránargötu 31 þar sem þau bjuggu lengst af. Börn Elínar og Steinþórs eru tvö: Guðjón Birgir, f. 6.9. 1947, kvæntur Svövu Ástu Jónsdótt- ur, f. 8.4. 1949, og Þórey Edda, f. 12.3. 1950, gift Jóhannesi Bjarnasyni f. 5/3 1949. Barna- börn þeirra eru sex og eitt barnabarnabarn. Útför Elínar fór fram frá Akureyrarkirkju 17. febrúar. Ég var ekki nema þriggja mán- aða gömul þegar amma byijaði að passa mig á meðan mamma var í vinnunni. Má því segja að fyrstu árin hafi ég að miklu leyti alist upp hjá henni og afa á Ránargötunni. Þar átti ég mína vini og mitt dót og ekki spillti það að hafa langömmu til að heimsækja á neðri hæðinni. Það var alltaf friður og ró yfir lífinu þar. Ég minnist allra sunnudaganna þegar við afí fórum í sund snemma á morgnana og komum sársvöng til baka í ilmandi sunnudagssteikina hjá ömmu. Mér var sagt það að á sunnudögum væri ekki við hæfi að fara í önnur hús til leikfélaganna, því þeim degi vildi fólk fá að eyða í rólegheitum heima hjá sér. Þannig liðu sunnu- dagamir hjá okkur á Ránargötunni og alltaf var sérstakur hátíðarblær yfír þeim. Amma var alltaf boðin og búin til að passa okkur barnabömin og hjálpa til við hvaðeina sem á þurfti að halda. Hún hugsaði alltaf mikið um fjölskyldu sína og hafði áhyggj- ur af því ef eitthvað amaði að, en kvartaði aldrei sjálf eða vildi láta hafa neitt fyrir sér. Allt sem amma gerði, gerði hún vel. Hvort sem það var matargerð, saumaskapur eða pijónaskapur sem í hlut átti, þá var hún ákaflega vandvirk og kenndi okkur hinum að vera það líka. Afi og amma höfðu ákaflega gaman af því að ferðast, hvort sem það voru utanlandsferðir eða bara bíltúr í bænum. Ég man margan sunnudagsrúntinn út að Hlíðarbæ eða fram á Leiru, og þær vom þó nokkrar ferðirnar með þeim út á land og í beijamó á haustin. Sér- staklega minnisstæð er þó fyrsta utanlandsferðin mín, sem ég fór með þeim þegar ég var tólf ára gömul. Sjálf höfðu afi og amma v ferðast mikið til útlanda og það brást ekki seinna meir, þegar ég var sjálf að hugsa um að leggja ,lönd“ undir fót, að amma gat sagt mér eitthvað um hvem stað og rifj- að upp þegar hún hafði komið þang- að sjálf. Þá dró hún upp póstkortin sem hún átti þaðan og síðan sátum við og skoðuðum saman. Amma var létt í skapi og hafði mikla kímnigáfu. Hún hló mikið og innilega þegar hún heyrði góða brandara eða gamansögur og henni tókst alltaf að sjá skoplegu hliðarn- v ‘- ar á öllu. Einnig hafði hún ákaflega gaman af því að lesa kvæði og oft klippti hún út úr blöðum ljóð eða greinar sem vöktu athygli hennar. Stundum fengum við hin að sjá eina og eina úrklippu, en flestar þeirra geymdi amma útaf fyrir sig og las öðru hveiju sér til gamans. Ljóðið sem hér fer á eftir er ort um hana og segir í raun allt sem segja þarf um söknuð fjölskyldunnar eftir góðri eiginkonu, móður, ömmu og langömmu. Nú er skarð því að skjólið er horfíð er skýldi í bemskunnar tíð og margt er í minningu sorfíð er markaði gleði og stríð. Þau gleymast ei gömlu sporin er gengum við þér við hlið, um nóttlausu veraldar vorin við hlýddum á fuglanna klið. Ég veit að Guð þig mun geyma þó glitrar mér tár á kinn, við elskum og virðum allt heima vökum og biðjum um sinn. Við kveðjumst með klökkva í sinni er kallinu þú hefur hlýtt, en lífsstarf þitt lifir í minni þín leiðsögn og viðmótið biítt. ^ (Reynir Hjartarson) Elsku amma, ég vona að þú hafír vitað hversu mikils virði þú varst okkur öllum. Þakka þér allar góðu minningamar sem við eigum um þig. Elín Eydís. SIGURBJORG EIRÍKSDÓTTIR + Sigurbjörg Eiríksdóttir, fyrrverandi hótelstjóri, fæddist í Reykjavík 23. nóvem- ber 1941. Hún andaðist á Land- spítalanum 4. febrúar siðastlið- inn og fór útför hennar fram frá Bústaðakirkju 13. febrúar. Liðin er æfí. Lokið er degi. Ég leitaði að arði, en fann það eigi. Leitaði að von og leitaði að sögn. Leitaði að bæn, og fann bara þögn. „Húmar að kveldi hljóðnar dags- ins ys.“ Þessi ljóðlína kom upp í huga minn, þegar Óslóborg svaf og allt var svo hljótt aðfaranótt 11. febrúar sl. Síminn hjá dóttur minni hér í Ósló hringdi, ég heyrði rödd sonar míns sem sagði: „Mamma mín, hún Siddý er látin.“ Mig setti hljóða en samt átti ég von á þessu símtali hvenær sem var. Við kvöddumst í hinsta sinn rétt fyrir miðjan desember sl. þegar ég var á leið hingað til Noregs. Elsku Siddý, ég man orðin sem þú sagðir við mig í símann: „Ég á nú ein- hverja von eftir, nú svo bara fer rnaður." Ég dáðist að öllu þínu hugrekki og þeim „húmor" sem þú gast haft, þrátt fyrir að þú vissir fyrir löngu að hveiju stefndi. Alltaf var jafnyndislegt og uppör- vandi að heyra í þér í síma, þú hafðir alltaf frá svo mörgu að segja og allar fréttir af okkar skólasystk- inurn fékk ég hjá þér. Ég er þakklát fyrir að hafa feng- ið að kynnast þér, þegar við vorum unglingsstúlkur á Reykjaskóla í Hrútafirði. Minningamar um þann tima streyma um huga minn á þess- ari stundu. Þá vorum við 14 ára gamlar, allt lífíð framundan, það var allt svo spennandi, við gerðum hinar ýmsu brellur og vorum svo kátar og glaðar í_ hópi með okkar skólasystkinum. Ég minnist þess líka þegar við vorum að byrja að vera ástfangnar og vorum að klæða okkur upp til að vera sætar fyrir strákana. Það var líka yndislegt að koma með þér heim á þínar æskuslóðir í Mosfellssveitina, þar ríkti hlýja og ekki vantaði góðar móttökur. Það var líka gaman að fylgjast með þér þegar þú varst að velja þér lífsföru- naut, eftirlifandi eiginmann þinn Svavar Siguijónsson, sem er perla að manni. Oft á seinni árum urðu vega- lengdir á milli okkar miklar, þegar ég dvaldi erlendis en alltaf vissum við hvor af annarri. Eftir að ég flutti í Grafarvoginn fyrir þremur árum varð meira samband okkar á milli, þar sem þið Svavar rákuð litlu og heimilislegu búðina ykkar. Alltaf man ég þá stund, sem ég átti með þér yfír kaffibolla í búðinni ykkar, þá var það, sem þú sagðir mér frá veikindum þínum og eftir það varð samband okkar nánara. Við höfum þurft að sjá á eftir tveimur skóla- systkinum síðustu tvö árin, og nú ert þú farin, elsku vinkona. Það setur að mér trega að hugsa um það, að nú á ég ekki eftir að sjá þig oftar og ekki að heyra í þér í síma, en svona er þetta líf, öll förum við þessa sömu leið og hitt- umst fyrir hinum megin, eins og segir í gömlu kvæði. Ég held, Siddý mín, að þú gætir kvatt þína ástvini og þá sem eftir lifa með þessu ljóði, sem er úr bók sem heitir „Meistar- ar frá sömu sól“: Þótt ég sé látinn, harmið mig ekki með tár- um. Hugsið ekki um dauðann með harmi og ótta. Ég er svo nærri að hvert eitt ykkar tár snertir mig og kvelur. En þegar þið hlæið og syngið með glöðum hug lyftist sál mín upp í mót til ljóssins. Verið glöð og þakklát, fyrir allt sem lífið gefur, og þó látinn sé, tek ég þátt í gleði ykkar yfir lifinu. (Ók. höf.) Ég votta Svavari og bömum ásamt öllum ástvinum mína dýpstu samúð. Megi englar Guðs þerra þau tár, sem falla og vera með ykkur í sorg ykkar. Edda Eyfeld. Skilafrestur minningargreina EIGI minningargrein að birtast á útfarardegi (eða í sunnudagsblaði ef útför er á mánudegi), er skilafrestur sem hér segir: í sunnudags: og þriðjudagsblað þarf grein að berast fyrir hádegi á föstudag. í miðvikudags-, fímmtudags-, föstudags- og laugardagsblað þarf greinin að berast fyrir hádegi tveimur virkum dögum fyrir birtingar- dag. Berist grein eftir að skilafrestur er útrunninn eða eftir að út- för hefur farið fram, er ekki unnt að lofa ákveðnum birtingardegi.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.