Morgunblaðið - 21.03.1997, Qupperneq 4

4 FÖSTUDAGUR 21. MARZ 1997
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Fuglavinur í Fossvoginum
Gefur þröstunum
kræsingar á hverjum degi
Morgunblaðið/Kristinn
ODDNÝ Gestsdóttir lætur matinn á tréhlera
þegar snjórinn er blautur.
ÞRÍR bústnir þrestir kroppa í kræsingarnar.
RKI gerir samn-
ing við Úsbekistan
og Turkmenistan
„ÞRESTIRNIR eru miklir sæl-
kerar og brjálaðir í allt sem er
feitt, reykt, salt eða kryddað,"
segir Oddný Gestsdóttir, hús-
móðir og fuglavinur I Foss-
voginum, sem telur það ekki
eftir sér að smyija og brytja
niður nokkra brauðbita með
smjöri og remúlaði, skera niður
afgangsfitu af salt- eða hangi-
kjöti eða blanda saman salt-
kjötsfloti, brauði og mjólk og
bera út í garð til fuglanna á
degi hveijum. Og sé snjórinn
blautur setur hún matinn á Iít-
inn tréhlera.
Oddný segist í samtali við
Morgunblaðið gefa fuglunum
alla matarafganga sem hún eigi,
enda komi ekki til greina að
henda neinum leifum. „Það var
venjan að gefa fuglunum þegar
ég bjó í sveit sem lítil telpa og
ég tók sjálf upp á því fyrir
mörgum árum,“ segir hún og
bætir því við að hún gefi þeim
allan ársins hring yfirleitt einu
sinni á dag, en stundum tvisvar
ef nóg er til. „Það er misjafnt
og mismikið hvað ég gef þeim.
Ég gef þeim bara það sem ég
á til. Til dæmis fiskafganga,
kökumylsnur, fiskroð, sykraðan
mjólkurvelling eða smurt
brauð, enda eru þeir orðnir _
ansi vandlátir,“ segir hún. „Ég
sauð til dæmis loðnu handa
þeim um dagin og bar hana út,
en þeir borðuðu hana aldrei því
hún var hvorki steikt né krydd-
uð. Þeir eru því dálitlir sælker-
ar,“ segir hún.
Þá kveðst Oddný hafa prófað
að gefa þröstunum venjulegt
fuglafóður en þeir hafí ekki lit-
ið við því.
Þeir sömu koma
aftur og aftur
Oddný segir að það séu aðal-
lega svartþrestir og íslenskir
þrestir sem sæki í matinn henn-
ar og að stundum komi þeir
eins og skæðadrífa niður af
húsþökunum og tijánum
skömmu eftir að hún hafi borið
matinn út. „Þeir hafa verið á
milli tuttugu til þijátíu í einu
að narta í matinn,“ segir hún.
Oddný segir að sömu þre-
stirnir komi alltaf aftur og aft-
ur, „enda nokkrir þeirra orðnir
ansi bústnir," segir hún. „ Ef
ég er eitthvað sein fyrir setjast
þeir á gluggasylluna og bíða.“
Hún segir að svartþrestirnir
séu mjög fælnir en þeir íslensku
geti verið nyög gæfir. „Einn
þeirra kom meira að segja inn
í eldhús til mín um daginn eftir
að ég hafði skilið útidyrnar
opnar á meðan ég fór inn og
sótti matarbakkann," segir hún
að síðustu
RAUÐI kross íslands gerði sam-
starfssamninga við Rauða hálfmán-
ann í Úsbekistan og Turkmenistan
á ráðstefnu landsfélaga Rauða kross-
ins og Rauða hálfmánans í Evrópu,
sem Iauk í Kaupmannahöfn í gær.
Að sögn Sigrúnar Árnadóttur,
framkvæmdastjóra Rauða kross ís-
lands, var gerður eins árs samning-
ur við Rauða hálfmánann í Usbe-
kistan og tveggja ára samningur
við Rauða hálfmánann í Turkmen-
istan. í þessu samstarfi mundi koma
sér vel að kynningarfulltrúi RKÍ,
Þórir Guðmundsson, væri á þessum
slóðum, en hann hefur aðsetur í
Kazakstan.
„Við ætlum að veita samtökunum
í Úsbekistan aðstoð varðandi
fræðslu til fatlaðra barna,“ sagði
Sigrún í gær. „Rauði hálfmáninn í
Turkmenistan hefur áhuga á að
styrkja ungmennastarf í sínu landi.
Talað var um verkefni, sem lúta að
heilsuvernd og eins rætt um að
skiptast á kynningarefni."
Sigrún sagði að ísland væri einn-
ig aðili að samningi allra Norður-
landanna við Eystrasaltsríkin þtjú.
Hin Norðurlöndin hefðu verið með
verkefni í Eystrasaltsríkjunum, en
DAVÍÐ Oddsson forsætisráðherra
segir þörf á að fá lögfræðilega grein-
argerð um rétt Alþingis til að fá
upplýsingar um hlutafélög í eigu
ríkisins. Hann telur afstöðu ráðherr-
anna Halldórs Blöndal og Finns Ing-
ólfssonar um þetta málefni ekki eins
misvísandi og virðist við fyrstu sýn.
Halldór sagðist í síðustu viku
ekki geta svarað fyrirspurn Ástu
R. Jóhannesdóttur, Þingflokki jafn-
aðarmanna, um laun yfirmanna
Pósts og síma hf. en Finnur lofaði
því að upplýsingar um laun yfir-
manna ríkisbankanna yrðu veittar
íslendingar ekki. Ekki væri enn vit-
að hvaða verkefnum íslendingar
myndu taka þátt í, en lykilatriði
væri að hjálpa þessum félögum að
koma undir sig fótunum f|'árhags-
lega.
Yfirskrift ráðstefnunnar í Kaup-
mannahöfn var evrópsk samvinna
og var lögð á það áhersla að gerðir
yrðu samningar af þessu tagi. Það
einkenndi ráðstefnuna að þar voru
ýmist landsfélög frá örsnauðum
ríkjum eða vel efnuðum.
„Rauða kross- og hálfmánafélög-
in búa við mjög mismunandi aðstæð-
ur,“ sagði Sigrún. „Þessi munur er
meðal annars ástæðan fyrir því að
hvatt var til að efna til samstarfs-
samninga."
Starfsemi Rauða krossins og hálf-
mánans hefur ekki staðið lengi í
mörgum þeirra ríkja, sem nú áttu
fulltrúa á ráðstefnunni, og má rekja
það til hruns Sovétríkjanna í upp-
hafi áratugarins.
„53 landsfélög tóku þátt í ráð-
stefnunni í Kaupmannahöfn," sagði
Sigrún og bætti við: „Á síðustu ráð-
stefnu, sem haldin var fyrir um
hálfum áratug í Hollandi voru þau
heimingi færri."
eftir hlutafélagavæðingu þeirra.
Svör Halldórs voru harðlega gagn-
rýnd af stjórnarandstæðingum við
utandagskrárumræðu á Alþingi í
gær. Asta sagði að réttur þing-
manna til upplýsinga um ríkisfyrir-
tæki væri tryggður í stjórnarskrá
og lögum. Halldór svaraði því að
launakjör yfirmannanna væru trún-
aðarmál. Margir þessara manna
væru eftirsóttir af einkafyrirtækj-
um og því myndi það veikja sam-
keppnisstöðu Pósts og síma ef hægt
væri að ganga að upplýsingum um
laun þeirra.
Upplýsingaskylda um ríkisfyrirtæki
Þörf á lögfræðilegri
greinargerð
Forstjóri Eignarhaldsfélags Brunabótafélagsins um framhald eftir kaup Landsbankans
Höfum ekki ákveðið
að hætta í tryggingum
HILMAR Pálsson, forstjóri
Eignarhaldsfélags Brunabótafé-
lags íslands, segir það misskilning
hjá Einari Oddi Kristjánssyni og
fleiri alþingismönnum, sem lagt
hafa fram frumvarp um að Eignar-
haldsfélagið verði leyst upp, að
félagið hafí ákveðið að hætta af-
skiptum af tryggingastarfsemi.
Félagið hafí ekki gefíð neina slíka
yfirlýsingu. Fundur fulltrúaráðs
Eignarhaldsfélagsins, sem haldinn
verður 4. apríl, komi til með að
marka félaginu stefnu.
Fulltruaráðsins
að taka ákvörðun
Hilmar sagðist lítið geta tjáð
sig um frumvarp Einars Odds að
öðru leyti en því að hann væri
ósammála þeirri stefnumörkun að
leysa ætti upp Eignarhaldsfélag
Brunabótafélagsins. „Við erum að
selja Landsbankanum eignarhlut
okkar í Vátryggingafélaginu, en
við höfum ekki lýst því yfír að við
séum þar með hætt eignarhaldi í
vátryggingarekstri. Það er verk-
efni fulitrúaráðs Eignarhaldsfé-
lagsins að fjalla um hvort slík
ákvörðun verður tekin,“ sagði
Hilmar.
Hilmar sagði að sveitarfélögin
hefðu verulegra hagsmuna að
gæta í þessu máli og Alþingi yrði
m.a. að horfa til sjónarmiða þeirra
þegar það tæki afstöðu til frum-
varpsins um slit á Eignarhaldsfé-
laginu.
„Markmiðið með sölu á eignar:
hlut Eignarhaldsfélagsins í VSÍ
er að færa arðsemina af þessu íjár-
magni nær sveitarfélögunum. Ég
held að það náist miklu betri
árangur með samheldni í þessum
málum en að vera að dreifa þessu.“
Ágreiningur um
verðmætið
Hilmar sagði í samtali við Morg-
unblaðið í janúar sl., að ef Eignar-
haldsfélagi Brunabótafélagsins
yrði slitið þýddi það fyrir venjuleg-
an eiganda einbýlishúss í einhveiju
sveitarfélagi sem tryggði hjá
Brunabótafélaginu að hann fengi
um 6 krónur greiddar fyrir eignar-
hlut sinn.
Hilmar sagði að þetta mat sitt
hefði byggst á því að verðmæti
Eignarhaldsfélagsins væri um 500
milljónir. Síðan hefði verðmæti
félagsins 5-6 faldast. Það væri því
kannski eðlilegra að tala um 30-40
krónur í þessu tiltekna dæmi.
Verðmæti eignarhluta einstakra
viðskiptamanna færi eftir því
hversu há iðgjöld viðkomandi hefði
greitt. Það væri mikill munur á
eignarhlutnum eftir því hvort við-
komandi var að greiða örfá þúsund
krónur í iðgjöld eða hvort iðgjöldin
hefðu numið tugum eða hundruð-
um þúsunda króna.
Eignarhlutur viðskiptamanna
Brunabótafélagsins sem falla frá
rennur til sameignarsjóðs Eignar-
haldsfélagsins, sem er í eigu sveit-
arfélaganna. Sjóðurinn á í dag um
12% af Eignarhaldsfélaginu, en
eignarhlutur þess nam 10% í árs-
lok 1995. Hilmar sagði að sveitar-
félögin ættu nærri 500 milljónir
af þeirri rúmlega þriggja milljarða
eign sem félagið á í dag.
Pétur H. Blöndal alþingismaður
hefur lagt fram fyrirspurn á Al-
þingi til viðskiptaráðherra þar sem
hann óskar eftir upplýsingum um
verðmæti eignarhluts eigenda
Eignarhaldsfélags Brunabótafé-
lagsins.
Eitthvað bogið
við útreikninga
Pétur sagðist telja eitthvað mik-
ið bogið við útreikninga stjórnenda
Eignarhaldsfélagsins á verðmæti
einstakra viðskiptamanna ef þeir
teldu að venjulegur viðskiptavinur
Brunabótafélagsins ætti aðeins
um 6 króna eignarhlut í félaginu.
Meðaleign hvers viðskiptamanns
væri um 50.000 krónur ef heildar-
verðmæti félagsins, 3,4 milljarðar,
væri deilt á milli 65 þúsund við-
skiptavina Brunabótafélagsins.
Þetta væri því eign sem skipti þá
umtalsverðu máli.
„Vátryggingafélagið og Bruna-
bótafélagið störfuðu sem gagn-
kvæm tryggingafélög. Það þýðir
að hinir tryggðu borguðu ákveðið
iðgjald. Þegar ljóst var hver tjónin
yrðu átti að endurgreiða iðgjaldið
eða bæta við það. Þannig starfa
gagnkvæm tryggingarfélög. Með
þessum hætti hefur myndast eign,
sem var til staðar þegar Eignar-
haldsfélagið var myndað 1994 með
lögum frá Alþingi.
Lögin gera ráð fyrir að þegar
tryggingatakarnir falla frá eða
fyrirtækin sem tryggðu hjá félag-
inu eru leyst upp skuli eignin renna
inn í sameignarsjóð, sem hefur
verið að bólgna út á undanfömum
árum. Það er ljóst að eftir 70-80
ár, þegar allir tryggingatakarnir
eru dánir, mun sameignarsjóður-
inn eiga allt fyrirtækið og þar með
hefur eignin verið flutt frá þeim
65 þúsundum sem áttu félagið til
sameignarsjóðsins, sem er í eigu
sveitarfélaganna. Það eru sveitar-
félögin en ekki eigendurnir sem
geta leyst félagið upp og það er
mikill galli á lögunum. Það er ljóst
að sveitarfélögin hafa engan
áhuga á að leysa félagið upp á
meðan sameignarsjóðurinn bólgnar
út. Ég tel að Alþingi hafí alls ekki
hugsað þetta mál til enda þegar
lögin vom sett,“ sagði Pétur.