Morgunblaðið - 21.03.1997, Blaðsíða 6

6 FÖSTUDAGUR 21. MARZ 1997 ______________________________________________________________MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Orkumálastjóri vill taka upp rannsóknir á nýtingu orku á Islandi
Framleiðsluverðmæti gæti
orðið 75-100 milljarðar
Morgunblaðið/Ásdís
ÞORKELL Helgason orkumálastjóri kynnti ásamt samstarfsmönn-
um sínum breytingar á skipulagi Orkustofnunar á fundi með
fréttamönnum í gær.
„MÉR vitanlega hefur engin innlend
rannsóknastofnun sinnt rannsókn-
um á orkunýtingu eða orkutækni.
Stóriðjufyrirtækin hafa nýtt sér
þekkingu og tækni móðurfyrirtækj-
anna og því hefur mikið af rann-
sóknavinnu farið úr landi,“ sagði
Þorkell Helgason orkumálastjóri í
samtali við Morgunblaðið en hann
minntist á þennan þátt í erindi sínu
á ársfundi Orkustofnunar í gær og
sagði nauðsynlegt að íslendingar
tækju slíkar rannsóknir upp. Þar
kynnti hann jafnframt þær skipu-
lagsbreytingar sem fram hafa farið
á stofnuninni. Finnur Ingólfsson
flutti einnig ávarp og flutt voru er-
indi um rannsóknir háhitasvæða,
vatnamælingar í hálfa öld og kynnt
var rannsóknasvið Orkustofnunar.
Orkumálastjóri íjallaði í upphafi
erindis síns um breytt viðhorf í opin-
berum rekstri og sagði hann for-
stjóra opinberra stofnana þurfa að
taka tillit til þessara viðhorfa sem
hann dró þannig saman: Ekki sé að
vænta aukinna fjárveitinga rikisins;
einka- og einokunarrekstur ríkisins
færist til einkamarkaðar; opinber
rekstur verði að standast sömu kröf-
ur og hver annar á samkeppnismark-
aði; fjárveitingavaldið muni líta á sig
sem kaupanda þjónustu og krafíst
verði síaukins árangurs, hann mæld-
ur og veginn og stjómendur sem
ekki uppfylli væntingar verði látnir
víkja.
Þessu næst greindi hann frá ný-
skipan Orkustofnunar og sagði
markmið með henni meðal annars
þessi: Að aðskilja framkvæmd rann-
sókna frá ráðgjafar- og stjórnsýslu-
hlutverki stofnunarinnar sem nefnd-
ur verði orkumálahluti og fái hann
aukið vægi og taki við verkefnum
frá ráðuneyti og að rannsóknir verði
reknar sem fjárhagslega sjálfstæð
starfsemi. Þorkell sagði Orkustofnun
hafa umsagnarhlutverk, hún eigi að
vera brunnur gagna og þekkingar
fyrir stjórnvöld hvað varðar nýtingu
orkulinda, vettvangur til að afla
grunnþekkingar og stofnun á vett-
vangi þróunaraðstoðar sem miðli
fátækum þjóðum af reynslu í nýt-
ingu jarðhita.
Meira en allt
aflaverðmæti úr sjó
Orkumálastjóri sagði í ræðu sinni
að vatnsorka og jarðhiti gætu gefið
kringum 50 terawattstundir eða 50
milljarða kílówattstunda sem væri
lægri tala en oft hefði verið nefnd
þar sem búið væri að gera ráð fyrir
skerðingu vegna umhverfissjónarm-
iða. Sagði hann verð orkunnar geta
verið 1,5 til 2 kr. fyrir kílówattstund-
ina sem þýddi 75-100 milljarða á
ári. Væri þessi veita helmingi meiri
en allt aflaverðmæti úr sjó og sagði
hann orkubúskap geta orðið einn
umfangsmesta atvinnuveg þjóðar-
innar.
Orkumálastjóri minntist einnig á
aðrar jarðrænar orkulindir og hafði
þá námumál í huga sem hann sagði
ekki hafa verið sinnt nægilega af
hálfu stjórnvalda. Þau hefðu jafn-
framt faliið undir mörg ráðuneyti
sem þýddi að ábyrgðin væri alls stað-
ar og hvergi. Þá vék hann að rann-
sóknum á orkunýtingu og sagði m.a.
í samtali við Morgunblaðið í gær:
„Ég held að við þyrftum að taka
einhvern þátt í þessum rannsóknum
og vera aimennilega viðræðuhæf.
Við þyrftum að geta látið okkur
detta í hug einhverjar nýjar aðferð-
ir, til dæmis um not fyrir jarðgufu.
Við höfum alls konar möguleika á
þurrkun bæði á sjávarafla og öðrum
matvælum og timbri eins og farið
er að gera fyrir norðan. Það þarf
því að fara yfir víðan völl í leit að
nýtingu.“
Önnur erindi á ársfundi Orku-
stofnunar fluttu Ólafur G. Flóvenz
sem kynnti rannsóknasvið Orku-
stofnunar, Ragna Karlsdóttir ræddi
kerfisbundnar rannsóknir háhita-
svæða og Árni Snorrason stikiaði á
50 ára sögu vatnamælinga með við-
dvöl á Skeiðarársandi. Hluti árs-
skýrslu stofnunarinnar er helgaður
50 ára sögu vatnamælinga þar sem
eru m.a. margar skýringarmyndir
og umfjöllun um Skeiðarárhlaupið.
Löng
sigling
Hannesar
Hafstein
BJÖRGUNARSKIP SVFÍ,
Hannes Þ. Hafstein, kom til
hafnar um kl. 13 í gær með
mann sem hafði fengið hjarta-
áfall á skipi að veiðum 150
sjómílur suðvestur af Garð-
skaga í fyrrakvöld. Sjúkra-
siglingin var löng, eða um 13
stundir.
Björgunarmiðstöð SVFÍ
barst beiðni um aðstoð laust
eftir miðnætti í fyrrinótt og
fór Hannes af stað skömmu
síðar. Hann kom að skipinu
um kl. 7 í gærmorgun, en það
hafði siglt til móts við hann
og var um 90 mílur suðvestur
af Garðskaga.
Ágætlega gekk að flytja
manninn milli skipa og var
léttbátur^ Hannesar notaður
til þess. Á heimleið hafði bát-
urinn nokkurn mótbyr, eða
austnorðaustankalda á móti
siglingarátt.
Þar beið sjúkrabíll sem
flutti manninn á heilsugæslu-
stöðina í Keflavík til aðhlynn-
ingar og þaðan á Sjúkrahús
Reykjavíkur. Samkvæmt upp-
lýsingum frá SVFÍ var mað-
urinn talsvert htjáður á leið í
land, en honum líði nú eftir
atvikum. Menn líti svo á að
um vel heppnaða sjúkrasigl-
ingu hafi verið að ræða.
Bandaríska sjónvarpsstöðin ABC sendir út þáttinn Good Morning America frá íslandi
Búíst víð að 25 millj.
manna sjái þáttinn
EINAR Gústafsson, Randy Barone, Joe Tucker og Magnús Odds-
son greina frá undirbúningi útsendingar Good Morning Amer-
ica frá Reykjavík á blaðamannafundi á Hótel Sögu í gær.
20-25 MILLJÓNIR bandarískra
sjónvarpsáhorfenda munu væntan-
lega fylgjast með því þegar Good
Morning America, tveggja klukku-
stunda langur frétta- og magasín-
þáttur sjónvarpsstöðvarinnar ABC,
verður sendur út í beinni útsendingu
frá Islandi 16. maí næstkomandi.
Tugir eða hundruð starfsmanna
sjónvarpsstöðvarinnar vinna nú að
undirbúningi þáttarins og á næstu
vikum verða tekin upp atriði um
ísland og íslensk málefni sem send
verða út í þættinum. Meðal þeirra
atriða sem til greina kemur að fjall-
að verði um í þættinum, er lækninga-
máttur Bláa Iónsins á húðsjúkdóma,
islensk glíma, þróun íslensks samfé-
lags frá síðari heimsstyijöldinni,
náttúruhamfarirnar síðastliðið
haust, íslenskur fískiðnaður, íslensk-
ir hestar og matargerð, auk göngu-
ferðar um miðborg Reykjavíkur og
spjalls við gesti og gangandi, að
sögn Randy Barone, ritstjórnarlegs
umsjónarmanns Good Morning Am-
erica. „Við erum einnig að kanna
möguleika á því að Björk komi fram
í þættinum," sagði hann á blaða-
mannafundi í Reykjavík í gær.
Hann er staddur í Reykjavík
ásamt rúmum tug starfsmanna
ABC, þar á meðal Joe Tucker, vara-
forstjóra ABC og yfirmanni þeirrar
deildar sem er ábyrg fyrir fram-
leiðslu Good Morning America. Þeir
hafa m.a. verið að velja þá staði
þaðan sem sent verður út og nú
benda líkur til þess að annars vegar
verði sent út frá Austurvelli og hins
vegar frá Bláa lóninu.
Þátttaka ferðaþjónustunnar
Undirbúningur útsendingarinnar
hefur staðið lengi í samvinnu ís-
lenskra ferðamálayfírvalda og sjón-
varpsstöðvarinnar. Vikuna 12. - 16.
maí verður þátturinn sendur út frá
Norðurlöndunum fimm, fyrst Kaup-
mannahöfn, þá Bergen, síðan Stokk-
hólmi og Helsinki og loks Reykjavík.
Stjórnvöld í löndunum fímm styrkja
gerð þáttanna með framlagi sem er
samtals 1 milljón bandaríkjadala,
eða um 70 milljónir íslenskra króna
og skiptist jafnt á löndin fimm. Auk
þess leggur íslensk ferðaþjónusta til
300 gistinætur og Flugleiðir leggja
til 200 flugfarseðla.
Magnús Oddsson, ferðamálastjóri,
segir hins vegar að ávinningur ís-
lendinga af útsendingunni verði
margfaldur. „Þetta jafngildir 1,5
milljarði króna í auglýsingaverð-
mæti,“ segir hann. „Þetta er mesta
kynning sem landið hefur fengið í
Bandaríkjunum síðan leiðtogafund-
urinn var haldinn."
Einar Gústafsson, forstöðumaður
skrifstofu Ferðamálaráðs í Banda-
ríkjunum, segir að erfítt sé þó að
setja fram áætlanir um það hve
mikilli fjölgun bandarískra ferða-
manna þátturinn muni skila. Ávinn-
ingurinn sé fyrst og fremst sá að
frekari kynning á landinu verði auð-
veldari í Bandaríkjunum.
„Almenn vitneskja í Bandaríkj-
unum um ísland eykst mikið við
svona útsendingu," segir Einar. í
samningi sjónvarpsstöðvarinnar og
íslendinga er ákvæði um að heimilt
verði að senda þáttinn út á íslandi
en niðurstaða í því máli mun ekki
liggja fyrir.
I máli Joe Tucker, varaforstjóra
ABC, kom m.a. fram að hann hefði
sjálfur ekki vitað að ísland tilheyrði
Norðurlöndunum fyrr en við undir-
búning þessa verkefnis. „Þátturinn
okkar hefur getið sér orð fyrir það
að ferðast reglulega um heiminn og
senda út frá ljarlægum löndum, t.d.
Ástralíu og Nýja-Sjálandi. Áhorf-
endur ætlast til þess af okkur að
við veitum þeim innsýn í erlend lönd
og heim sem þeir vilja kannski heim-
sækja seinna. Við segjum þeim frá
sögu landanna, lífsstíl íbúanna, sam-
skiptum þeirra við Bandaríkin á sviði
efnahagsmála og viðskipta. Þetta er
ein af okkar sterkustu hliðum og við
fögnum því að vera nú á íslandi."
Jarðfræðitilraunastofa
Randy Barone sagði að hér væri
margt athyglisvert umfjöllunarefni
fyrir þáttinn. „Bandaríkjamenn
ímynda sér að ísland sé freðið og
kalt allan ársins hring en vita ekki
að hér er fólk að synda úti allan árs-
ins hring. Það heillar okkur að ísland
er svo ólíkt hinum Norðurlöndunum;
hraunið, eldfjöllin, jöklamir gera að
verkum að þetta er nokkurs konar
jarðfræðitilraunastofa."
Fram kom að umfjöllun um þætti
á borð við hvalveiðar og drykkjuskap
ungmenna á almannafæri, sem áður
hefur verið gerð skil í bandarískum
sjónvarpsþáttum væru ekki efst á
blaði meðal umfjöllunarefna.
„Allar þjóðir eiga við einhver
vandamál að stríða. Ef við fjöllum
um slík mál gerum við það á jákvæð-
um nótum, með áherslu á þær framf-
arir sem hafa orðið og gætum jafn-
vægis í umfjölluninni," sagði Joe
Tucker.
Þekkt sjónvarpskona, Joan Lund-
en, er umsjónarmaður Good Morning
America. Um 100 manns munu
vinna við útsendinguna, þar á meðal
íslenskir tæknimenn. Áuk þess að
ákveða tökustaði og undirbúa gerð
innskota í þáttinn hafa starfsmenn
ABC verið hér á landi undanfarið
til að viða að sér myndavélum og
Ijósabúnaði til leigu. Einnig munu
þeir flytja inn útsendingarbíl frá
Hollandi.