Morgunblaðið - 02.04.1997, Síða 12

12 MIÐVIKUDAGUR 2. APRÍL 1997
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
215 Islandskort á alnetið
Bag
Setuope: Forn Islandskert I
B-acR Ht>m» j | R»Ioji4 [ j Optri j Prin< j Find | j S1cp |
: iMÍýl/^U^kMb/körl/
VI.*t 's Plyv7?~[ | Vh.»t'Æ C<tol' | [~D«hi:Umi<icf>ö: j | »<•< Sé-arch j | F'tropln | | 5ott-.-/..|-é j
Forn Islandskort
mmk mimm
iíilii mwm
011 ío ai Iskftdskorr <írá því tytix 1900) i öíga
LeMstók^AÍíi? íslsnls - Hiskólábókftsftfiii! ]»Í3. veiið
yíiríaerð 4 siaíresw íorm og eru atðgíngikg hír. LJóst tt aá
ssfiúð a ekki óU kon geið hafti verið af Í3lsMi fyrir
þeriíiAi'i órna. IÞftö tt ósk sAínaiAa a.ð fotA birt >av. og *m
þeix sem hafa vitcíeskju uxn k»rt sem ekki íixtaast hér beðnir
'iöi «ð seMa. &thugMí:md til safasifls. Hveiju korti íyt-'ir
stutt sðgúleg: lýsing: á bleraku cg ensku.
NDLC
Kttt-KBMHMiUfiMfi'CtiWKK
Saro3taifsaðílai
Verkefnið vax viuitð í síhwímiu við HBLC (llordio Dígital Libraiy Ceitter) sero er ein ar'
þekKing$rrrdðstöðvum 1‘íORDlHFO (Norreena. swnviflflunefMin um ví3iM8legei ujjpl*?sirig«).
HDLC er refcið stm deild iruián. ItjóðbófcáseíiiS i-Toreg;?. Láfldsbókessín íalards - Háskókbókftsaífl
sá tun elkvinrm sem viðkom kortunum sjálíum, svo sem myndaöku, rannsókn á sögu Jwirra,
flokkurt og skiúxúngu. Ljósmyrtáir aí korttmum voru sendaxtii HÐLC þax sem þwr voiu yfirííeiÖKr
á sttfratnt form. S&ínið varöveiúr safHfcö eintök aí kortunum, og sér um biröngu þtirxa. um
Intemeiið
Styiktaxaðílai
Verkfcftúð fláut styrks M Hýiköyunanijóði nSmsnauuia og HOKDENFö.
2f
5ijiH3i í. >5-ivii>fcn.
ÆiT
Samningur Reykjavíkurborgar og IBR
IBR sér um yfirbygg-
ingu skautasvellsins
UM 215 gömul íslandskort eru nú
aðgengileg á alnetinu. Unnið hefur
verið að því síðan í apríl í fyrra á
vegum Landsbókasafns-íslands-
Háskólabókasafns að rannsaka
sögu kortanna, flokka þau, skrá og
ljósmynda. Að sögn Jökuls Sævars-
sonar sagnfræðings er starfmu nú
lokið að öðru leyti en því að verið
er að auka myndgæði sumra kort-
anna. Auk Jökuls hefur Bjöm L.
Þórðarson tölvunarfræðinemi unnið
að verkinu en verkefnisstjóri er
Þorsteinn Hallgrímsson yfirmaður
tækniþróunar bókasafsins.
Verkefnið er unnið í samvinnu
við Norræna miðstöð stafrænna
bókasafna (NDLC) sem hefur að-
setur í Noregi, og hefur hún séð
um að yfirfæra ljósmyndir af kort-
unum á stafrænt form. Miðstöðin
er deild í Norrænu samvinnunefnd-
inni um vísindalegar upplýsingar
(NORDINFO) og hefur nefndin
veitt verkefninu fjárhagsaðstoð.
Nýsköpunarsjóður námsmanna
hefur greitt hluta af launum starfs-
mannanna en annan kostnað ber
bókasafnið. Heildarkostnaður er í
kringum tvær milljónir króna.
Kortin eru öll frá því fyrir alda-
mót og í eigu safnsins. Boðið er
LAUNAGREIÐSLUR ríkissjóðs
lækkuðu um 500 milljónir að raun-
gildi á síðasta ári að teknu tilliti
til verkfalls kennara á árinu 1995
og flutnings grunnskóla til sveit-
arfélaga. Arsverkum hjá ríkinu
fækkaði um 234 eða um 1,2%.
Þetta kemur fram í skýrslu Ríkis-
endurskoðunar um framkvæmd
fjárlaga árið 1996.
A síðasta ári greiddi ríkissjóður
32,6 milljarða í laun, en 1995 námu
launagreiðslur 31,1 milljarði.
Ríkissjóður sparaði sér hins vegar
700 milljónir á árinu 1995 vegna
verkfalls kennara og flutningur
grunnskólans hafði 1,5 milljarða
greiðsluáhrif. Samtals jukust lau-
naútgjöld ríkissjóðs á árinu 1996
upp á ýmsa leitarmöguleika á al-
netinu og einnig er hægt að stækka
upp einstaka hluta kortsins. Hverju
því um 2,3 milljarða eða sem nem-
ur 7,1%. Samkvæmt upplýsingum
Hagstofu íslands nam vegið með-
altal laúnahækkana ríkisstarfs-
manna milli áranna 1995 og 1996
8,7%. Að teknu tilliti til þessa
lækkuðu launaútgjöld A-hluta rík-
issjóðs því um 1,4%.
Arsverkum hjá ríkinu fækkaði
um 234, mest hjá heilbrigðis- og
tryggingaráðuneytinu eða um 77.
Ársverkum hjá sjávarútvegsráðu-
neytinu fjöigaði hins vegar um 52,
mest vegna veiðieftirlits á Flæm-
ingjagrunni. Ársverkum hjá um-
hverfisráðuneytinu fjölgaði um 28
milli ára, mest vegna aukinnar
vinnu Veðurstofunnar við snjó-
flóðavamir.
korti fylgir stutt söguleg lýsing á
íslensku og ensku. Netslóðin er
http://egla.bok.hi.is/kort.
Af um 500 fjárlagaliðum fór 181
fram úr fjárheimildum á síðasta
ári og nam heildarupphæð þessara
umframgjalda 1,3 milljörðum. Á
hinn bóginn námu ónýttar fjár-
heimildir 2,7 milljörðum.
í skýrslu Ríkisendurskoðunar er
birtur listi yfir stofnanir og fjár-
lagaliði sem hafa farið meira en 7
milljónir fram yfir fjárheimildir á
síðustu þremur árum. Þessar stofn-
anir eru Húsameistari ríkisins,
Menntaskólinn við Hamrahlíð,
Grunnskólar á Reykjanesi, jöfnun
á námskostnaði, ýmis fræðistörf,
Sýslumaðurinn á Ákranesi, Vinnu-
eftirlit ríkisins, sjúkratryggingar
og Ríkisspítalar.
SAMNINGUR hefur verið undir-
ritaður milli Reykjavíkurborgar
og íþróttabandalags Reykjavík-
ur um að ÍBR taki að sér hönn-
un, framkvæmdir og fjármögnun
við yfirbyggingu Skauta-
svellsins í Laugardal og
rekstur þess næstu 15
árin. Áætlað er að yfir-
byggingin og aðrar fram-
kvæmdir við svellið muni
kosta 160 milljónir
króna. Reykjavíkurborg
mun leggja fram 15 millj-
ónir króna árlega til
reksturs svellsins.
Reynir Ragnarsson,
formaður ÍBR, segir að
barist hafi verið fyrir
yfirbyggingu skauta-
svellsins nánast allt frá
því að það kom til sög-
unnar. I fyrra hafi komið
fram hugmyndir um þá
lausn málsins að ÍBR
tæki að sér verkið. „Með
þessum hætti þarf borgin
ekki að leggja út eins
mikið fé í upphafi. Við
vonumst líka til að geta
byggt ódýrar en hún
hefði þurft að gera.“
Reiknað er með því að bygg-
ingin yfir skautasvellinu verði
um þrjú þúsund fermetrar. Sæti
verða fyrir sex hundruð manns
eða stæði fyrir eitt þúsund
manns. Þjónusta verður aukin,
meðal annars verður veitinga-
sala og aðstaða fyrir foreldra til
að bíða eftir börnum sínum.
Reynir segir að líklega verði
aðgangsgjald að svellinu hækkað
nokkuð, enda sé það nú mjög
lágt. Fimmtíu krónur kostar fyr-
ir börn og 150 fyrir fullorðna.
Lengra æfingatímabil
Svava Sigurjónsdóttir,
formaður listskautadeildar
Skautafélags Reykjavíkur, segir
að yfirbyggingin sé mikil
framför fyrir félagið og mestu
breyti hún fyrir
listskautadeildina.
„Æfingatímabilið hjá okkur
hefur verið frá nóvember og
fram til páska. Þó hefur ekki
verið hægt að stóla á það, því
þegar hlýindaskeið eru á haustin
getur það dregist að takist að
frysta. Einnig verður svellið
stundum ónothæftjiegar mikið
rignir eða snjóar. Eg vonast til
þess að eftir að yfirbyggingunni
verður lokið muni æfingatíminn
lengjast úr 3-5 mánuðum í 8-9
og hægt verður að treysta á að
svellið verði nothæft allan þann
tíma.“
Skautafélagið fjölmennast
í ÍSÍárið 1912
Svava segir að mikill áhugi sé
á skautaíþróttum. Á hverjum
vetri stunda 280-300 manns
æfingar í listskautadansi hjá
Skautafélagi Reykjavíkur, en um
120 æfa ísknattleik. Þess má geta
að við stofnun ÍSÍ, árið 1912, var
Skautafélag Reykjavíkur
fjölmennasta aðildarfélagið.
Axel Túliníus, fyrsti forseti ÍSÍ,
var formaður Skautafélagsins.
Svava segir að á nýafstöðnu
Islandsmóti í listskautadansi hafi
félagið náð góðum árangri. Að
vísu voru aðeins tvö lið á mótinu,
frá Reykjavík og Akureyri. En
Svava segir að eftir að
yfirbyggingin komist í gagnið
verði ekki mörg ár í að
Islendingar geti farið að keppa á
alþjóðamótum.
Ríkisendurskoðun metur fjárlög ársins 1996
Launagreiðslur ríkisins
lækka um 500 milljónir
Morgunblaðið/Þorkell
ÞEGAR búið verður að byggja yfir
Skautasvellið í Laugardal geta börn-
in rennt sér frá hausti til vors. Þá
er von til að einhverjir verði skauta-
meistarar á heimsmælikvarða.
Kvartanir vegna
áfengisauglýsinga
FJÖLDI fólks hefur reglulega samband við
Áfengisvamaráð og kvartar undan áfengis-
auglýsingum í dagblöðum og útvarpi, segir
Jón K. Guðbergsson, fulltrúi hjá Áfengisvam-
aráði. Telst honum til að tugir manna hringi
vikulega í þessum tilgangi. Undanfarið hafa
birst auglýsingar í Morgunblaðinu á „Danska
fílnum", „Dimmum" og „Ice“ og segir Jón
að engu sé líkara en að sölu- og umboðsmenn
bjórs séu að gera grín að löggjafarvaldinu.
Jón er spurður hvort Áfengisvarnaráð fetti
fíngur út í þessar auglýsingar. „Strangt til
tekið er það ekki í verkahring Áfengisvarna-
ráðs heldur heilbrigðisráðuneytis og embætt-
is lögreglustjóra, en að sjálfsögðu komum
við ábendingum til réttra aðila,“ segir hann.
„Að undanförnu hefur mig í raun undrað
hvað almenningur er sér meðvitandi, hvort
sem um er að ræða auglýsingar í dagblöðum,
útvarpi eða svokallaðar kynningar sem stað-
ið hafa yfir í um tvo mánuði á Bylgjunni,
og eru ekkert annað en vínauglýsingar," seg-
ir hann jafnframt.
Hlátur eða grátur?
Jón segir að mörgum sé tíðrætt um
„danska fílinn í ríkinu" sem Ölgerðin auglýs-
ir. „Fólk spyr hvort Jón Jónsson úti í bæ
geti tekið sig til og auglýst fyrir ÁTVR.
Umboðs- eða sölumenn eru farnir að gera
grín að löggjafanum. Stundum veit maður
ekki hvort maður á að hlæja eða gráta,“
segir Jón.
„Við höfum þrýst á um að löggjafínn taki
af skarið hvað varðar auglýsingar á áfengi,
sem hann gerir svo sannarlega með tóbaks-
auglýsingar."
Jón segir loks að kvörtunum sé komið
áleiðis til embættis lögreglustjóra og lögfræð-
inga heilbrigðisráðuneytisins og einnig hafi
Áfengisvarnaráð kært tilteknar auglýsingar.
í áfengislögum segir að hvers konar aug-
lýsingar á áfengi og einstökum áfengisteg-
undum séu bannaðar. Enn fremur er bannað
að sýna neyslu eða hvers konar aðra með-
ferð áfengis í auglýsingum. „Með auglýsingu
er átt við hvers konar tilkynningar til almenn-
ings vegna markaðssetningar þar sem sýndar
eru í máli og myndum áfengistegundir eða
atriði tengd áfengisneyslu, svo sem áfengis-
vöruheiti eða auðkenni og eftirlíkingar af
áfengisvarningi...“
Einnig tekur bannið til auglýsinga sem ein-
göngu fela í sér firmanafn og eða fírmamerki
áfengisframleiðanda. Þó er framleiðanda sem
sem auk áfengis framleiðir aðrar drykkjarvör-
ur heimilt að nota fírmanafn eða merki í
tengsium við auglýsingu þeirra drykkja enda
megi augljóst vera að um óáfenga drykki sé
að ræða í skilningi laganna og ekki vísað til
hinnar áfengu framleiðslu.
Ómar Smári Ármannsson, aðstoðaryfírlög-
regluþjónn í forvarnadeild lögreglunnar, seg-
ir að áfengislögin þjóni megintilgangi sínum,
að banna áfengisauglýsingar. „Síðan er það
spurning hversu þröngt lögin ákvarða hvað
má auglýsa og hvað ekki. Lögin setja í sjálfu
sér ekki takmarkalaus höft á viðkomandi að
koma einhveiju á framfæri um sína vöru,
heldur með hvaða hætti,“ segir Ómar Smári.
Fíllinn i ríkinu
Ölgerðin Egill Skallagrímsson hefur aug-
lýst í Morgunblaðinu „Danski fíllinn er kom-
inn í ríkið“ og segir Jón Snorri Snorrason
framkvæmdastjóri að auglýsingin hafi heyrst
í útvarpi með sama hætti nema hvað undir-
skriftin „Ölvinafélag Karls Berg“ hafi verið
tekin út vegna athugasemda sem bárust. „Að
öðru leyti er ekkert í auglýsingunni sem brýt-
ur í bága við lögin. Þarna er hvorki dós,
flaska, heiti tegundar, litur umbúðanna, né
sami fill,“ segir Jón Snorri.
„Áfengisvarnaráð kvartaði undan því að
orðið „ríki“ væri lesið upp í útvarpi. Það má
segja að fólk sem heyrir það kveiki á per-
unni og því felldum við það út. Það stendur
hins vegar skrifað í Morgunblaðinu sem er
annað því ríkið hefur ekki lögformlegt heiti
sem slikt þótt til sé sjoppa með því nafni,“
segir Jón Snorri jafnframt.
Baldvin Valdimarsson, framkvæmdastjóri
Víkings hf., hefur auglýst „Ice“ með tilmæl-
um á borð við „Lúffaðu ef hann er of kald-
ur!“ og „Rólegan Iceing!" og „Nú er hann
Dimmur" í Morgunblaðinu. Hann segir það
gert innan ramma íslenskra laga. „Erlendir
keppinautar okkar mega auglýsa hér á landi.
Við reynum að mæta því af veikum mætti
og ganga eins langt og hægt er til að gleym-
ast ekki,“ segir hann.
Verður ekki kært
„Við tökum þátt í alþjóðlegu samstarfi og
lofum að laga okkar löggjöf að löggjöf ná-
grannalandanna en skerum okkur úr hvað
lög um áfengisauglýsingar varðar. Islensk
stjórnvöld mismuna þannig atvinnurekstri í
eigin landi og veita erlendum aðilum sérrétt-
indi. Tilhneigingin hefur verið sú hjá stjórn-
völdum að vernda eigin framleiðslu með inn-
flutningshöftum, sem er hið gagnstæða við
þetta tilvik. Þetta er gróf mismunun og við
erum sannfærðir um að þetta muni ekki
standast fyrir alþjóðlegum dómi,“ segir Bald-
vin ennfremur.
Elín Hallvarðsdóttir, lögfræðingur emb-
ættis lögreglustjóra, sagðist vita af nefndum
auglýsingum en að ekki yrði kært því for-
dæmi væru fyrir sýknu í sambærilegum
málum. Til dæmis féll dómur í héraði fyrr í
vetur þar sem 16. grein áfengislaganna var
sögð stangast á við ákvæði í stjórnarskrá
um tjáningarfrelsi og einnig hefur fallið dóm-
ur þar sem lögin eru sögð stangast á við
prentfrelsi samkvæmt stjórnarskrá.