Morgunblaðið - 05.04.1997, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 5. APRÍL 1997 17
VIÐSKIPTI
Aðalfundur Granda hf.
Veiðar í
Smugunni ollu
vonbrigðum
FJÖLMENNI var á aðalfundi Granda hf. í gær Morgunbiaðið/Goiii
VEIÐAR á úthafinu settu svip sin
á rekstur Granda hf. á síðasta ári.
Mikil áhersla var lögð á að afla
veiðireynslu á Reykjaneshrygg og
í Smugunni til þess að félagið stæði
sem best að vígi í framtíðinni gagn-
vart úthlutun kvóta á þessum svæð-
um. Sæmilega tóksttil á Reykjanes-
hryggnum en heildarafli skipa fyrir-
tækisins þar reyndist um 7.750
tonn, sem gerði rúmlega 17% af
heildarafla íslenskra skipa. Aftur á
móti ollu veiðarnar í Smugunni von-
brigðum. Léleg útkoma var úr veiði-
ferðum saltfiskskipa og virðist tap
af úthaldi þeirra, fyrir utan afskrift
og fjármagnskostnað, hafa numið
um 60 milljónum króna. Þetta kom
meðal annars fram í máli Árna
Vilhjálmssonar, stjórnarformanns
Granda, á aðalfundi félagsins í gær.
Minna verðmæti afla
í ræðu Brynjólfs Bjarnasonar,
framkvæmdastjóra Granda, á aðal-
fundinum kom fram að heildarafli
togara Granda á síðastliðnu ári var
rétt rúm 30 þúsund tonn eða mjög
svipað magn og árið 1995 en heild-
arverðmæti aflans varð 116 milljón-
um króna minni en árið á undan.
Mikilvægustu markaðir afurða
fyrirtækisins eru enn sem fyrr
Þýskaland og Asía eða um 35%
hvor, mælt í verðmætum útflutn-
ings. „í Asíu eru mikilvægustu af-
urðirnar seldar á Japansmarkað og
munar þar mestu um loðnuafurðir
ásamt sjófrystum karfa. Á Þýska-
land hefur haldið áfram mikil vinna
við vöruþróun, í þeim tilgangi að
auka framleiðslu í neytendaumbúð-
ir, en mesta magnið í dag fer til
sölu í svonefndum Aldi-verslunum.
Þá hefur orðið gríðarleg aukning í
vinnslu kældra karfaflaka, sem
flogið er með mörgum sinnum í
viku inn á Hamborgarflugvöll. Þeim
flökum er síðan dreift í gegnum
heildsala, aðallega til veitingastaða
og verslana."
Kapphlaup um aflaheimildir
Brynjólfur vék einnig að stöðu
sjávarútvegsins í ræðu sinni. „Það
er ljóst að sjávarútvegurinn er
áhættusöm atvinnugrein og að mik-
ið kapphlaup fer fram um varanleg-
ar aflaheimildir. Þannig sótti
Grandi á síðastliðnu ári í úthafs-
karfa við ærinn tilkostnað og það
sama á við þá ákvörðun að senda
alla frystitogara fyrirtækisins og
tvo ísfísktogara til veiða í Smug-
unni í þeirri von að ná þar í varan-
legar aflaheimildir.
Allt þetta hefur verið mjög dýrt
og ekki alltaf hagkvæmasta nýting
tekjuöflunartækja. En það er ljóst
að það fiskveiðistjórnunarkerfi sem
við búum við er eitt af því besta
sem þekkist í heiminum og með því
hefur tekist að vernda fiskistofna
og koma á hagkvæmni í rekstri.
Þannig hefur hlutdeild Granda í
heildarbotnfiskafla aukist, meðal
annars með því að gera út fleiri
fiskveiðiskip og auka sókn á fjarlæg
mið. Líkur eru á að takast muni
að ná þolanlegu jafnvægi fískistofn-
anna hér við land, þannig að þeir
megi vaxa í framtíðinni.
Það liggur því í augum uppi að
fækka má fiskiskipum þar sem
færri skip þarf til að ná settu afla-
marki. Kapphlaupið eftir veiðiheim-
ildum hefur verið afar kostnaðar-
samt, en vonandi fyrirtækinu arð-
samt þegar fram líða stundir. Það
þýðir ekki að láta bölsýni eða svart-
nætti ná tökum á sér þó að á móti
blási. Sjávarútvegurinn hefur alla
tíð og mun eflaust áfram verða
áhættusöm atvinnugrein, þar sem
skiptast á skin og skúrir. Það
þekkja allir sem hafa haft atvinnu
í greininni eða þjónað henni. Nauð-
synlegt er að byggja upp veiðiheim-
ildir, vera sveigjanlegur við rekstur
og dreifa sem mest áhættu af
sveiflukenndum og viðkvæmum
fiskistofnum, hvort sem er innan
fyrirtækis eða meðal hlutdeildarfé-
laga,“ segir Brynjólfur Bjarnason.
Á aðalfundinum var samþykkt
tillaga stjórnar um greiðslu á 8%
arði fyrir árið 1996. Jafnframt var
samþykkt tillaga stjórnar um að
auka hlutafé um 10%, úr 1.345
milljónum í 1.479 milljónir króna,
með útgáfu jöfnunarhlutabréfa.
Stjórn Granda var endurkjörin en
hana skipa: Árni Vilhjálmsson,
Ágúst Einarsson, Benedikt Sveins-
son, Gunnar Svavarsson, Grétar
B. Kristjánsson og Jón Ingvarsson.
Breytingar á kaupmætti ráðstöfunartekna
Hlutfallsleg breyting frá fyrra ári
Sjö stærstu Helstu
iðnríkin (G7) viðskiptalönd
2’°.
% 1.5
1995|1996
OECD ríki
í Evrópu
ISLAND
9,7% aukning á tveimur áram
Hlutabréfamarkaður
Mikil viðskipti
með Grandabréf
Apple
ræðir við
Sun Mic-
rosystem
Cupertino, Kaliforníu. Reuter.
HLUTABRÉF í Apple hækk-
uðu í verði fyrir helgi vegna
nýrra bollalegginga um að
tölvufyrirtækið verði selt
stærra fyrirtæki.
Verð bréfanna hækkaði um
87,5 sent í 18,875 dollara.
Verzlað var með 4,9 milljónir
hlutabréfa, fleiri en í flestum
öðrum fyrirtækjum.
Að sögn The New York
Times leitar Apple að vinsam-
legum samstarfsaðila með
samruna fyrir augum og seg-
ir blaðið að fyrirtækið eigi í
viðræðum við Sun Micro-
systems.
Áhugi á yfirtöku hjá
forstjóra Oracle
Jafnframt hefur Larry Elli-
son, forstjóri Oracle Corp, lát-
ið í ljós áhuga á að gera til-
boð í Apple og myndað sam-
tök fjárfesta til að kanna
áhuga á yfírtöku Apple.
Saudi-arabíski auðmaður-
inn al-Waleed bin Talal prins
hefur keypt 5% hlutabréfa í
Apple og segir ástæðuna þá
að hann hafi trú á framtíð
fyrirtækisins.
Lægsta verð í 10 ár
Skýringin á auðlegð prins-
ins er sú að hann ijárfestir í
bágstöddum fyrirtækjum og
hjálpar þeim að ná sér á strik.
Markaðshlutdeild Apple
hefur minnkað og hafa nokkr-
ar endurskipulagningar verið
gerðar á fyrirtækinu á undan-
förnum árum. Verð hluta-
bréfa í því er með því lægsta
í 10 ár.
KAUPMÁTTUR ráðstöfunar-
tekna hér á landi hefur á undan-
förnum tveimur árum vaxið mun
meira heldur en í helstu viðskipta-
löndum. Þannig jókst kaupmáttur-
inn í fyrra um 5,5% á sama tíma
og hann óx að meðaltali um 1,5%
í ríkjum OECD í Evrópu.
Þetta kemur fram í Hagvísum
Þjóðhagsstofnunar. Þar segir að
kaupmáttur ráðstöfunartekna hafi
vaxið um 5,5% í fyrra og um 4,0%
1995 eða samanlagt um 9,7% á
þessu tveggja ára tímabili. Til sam-
anburðar hafi kaupmáttur í ríkjum
OECD í Evrópu vaxið um 2% að
meðaltali 1995 og 1,5% í fyrra.
Þá segir að í ljósi nýgerðra
kjarasamninga megi gera ráð fyr-
ir að kaupmáttur haldi áfram að
vaxa hér hraðar heldur en í helstu
viðskiptalöndum okkar.
MIKIL viðskipti urðu á Verðbréfa-
þingi íslands í gær. Mest var versl-
að með bréf í Granda eða fyrir
55,1 milljón króna að markaðsvirði,
í SR-mjöli hf. fyrir 14,8 millljónir
og í Flugleiðum fyrir 13,3 milljónir.
Verð hlutabréfa í Vinnslustöðinni
hækkaði um tæp 11% í dag frá síð-
ustu viðskiptum. Heildarviðskipti á
hlutabréfamarkaði í gær námu 181
milljón króna að markaðsvirði.
Hin miklu viðskipti með Granda-
bréf má ef til vill að nokkru leyti
rekja til þess að aðalfundur fyrir-
tækisins var haldinn í gær. Þrátt
fyrir mikla sölu hélst gengi bréf-
anna nokkuð stöðugt og hækkaði
um tæp 2% yfir daginn eða í geng-
ið 3,67. Gengi bréfa í SR-mjöli
hækkaði um 3,85% eða í 6,75 en
gengi Flugleiðabréfa stóð í stað og
var 4,11 í lok dagsins.
Einna mest hækkun varð á gengi
bréfa í Vinnslustöðinni en þau
hækkuðu um tæp 11%, úr 3,29 í
3,67. Gengi bréfa í Tæknivali lækk-
aði hins vegar í 7,85 eða um 8,72%.
17% hækkun ÍS-bréfa
Á Opna tilboðsmarkaðnum urðu
mest viðskipti með hlutabréf í ís-
lenskum sjávarafurðum eða fyrir
21,5 milljónir króna að markaðs-
virði. Gengi bréfanna hefur sveifl-
ast mikið að undanförnu og í gær
hækkaði gengið um 16,88% eða í
4,50. Viðskipti með bréf í Tanga
námu tæpum 11 milljónum króna
og gengi þeirra hækkaði um 2,44%
eða í 2,1.
Starfshópur iðnaðarráðherra um stöðu íslensks tónlistariðnaðar
ViII stofna útfíutnings-
sjóð íslenskrar tónlistar
SKÝRSLA starfshóps iðnaðarráðherra um stöðu
íslensks tónlistariðnaðar var kynnt á ríkisstjórn-
arfundi á miðvikudag. Starfshópurinn leggur til
að stjórnvöld gefi eftir virðisaukaskatt af sölu
íslenskra hljómplatna. Lagt er til að í staðinn
verði skattféð notað til að mynda sjóð, sem hafi
það meginhlutverk að greiða götu útflytjenda ís-
lenskrar tónlistar. Að mati hópsins myndi sjóðs-
stofninn nú nema um 40 milljónum króna og er
þá miðað við tekjur ársins 1996 af íslenskri hljóm-
plötusölu.
Á síðasta ári skipaði iðnaðar- og viðskiptaráð-
herra starfshóp til að athuga stöðu íslensks tón-
listariðnaðar með tilliti til aukins útflutnings á
íslenskri tónlist. Hópnum var ætlað að kanna það
rekstrarumhverfi sem framleiðendur tónlistar búa
við hérlendis, m.a. með tilliti til samanburðar við
nágrannaþjóðirnar og hvort kostur væri á að efna
til sérstaks útflutningsátaks vegna íslenskrar tón-
listar.
í greinargerð starfshópsins segir að mikilvægt
sé að íslenskur tónlistariðnaður fái opinbera og
almenna viðurkenningu sem ein atvinnugrein með
ótakmarkaða vaxtarmöguleika. Atvinnugreininni
verði gert kleift að fjármagna verkefni sem stuðli
að markvissri kynningu á íslenskri tónlist erlend-
is, auki útflutning hennar og skapi sóknarfæri á
erlendum mörkuðum. Þau úrræði, sem gripið
verði til í því skyni, verði að vera sambærileg og
aðrar útflutningsgreinar búi nú þegar við.
Hópurinn telur að stjórnvöld þurfi að viður-
kenna vaxtarmöguleika tónlistariðnaðarins, og
þá mismunun sem nú eigi sér stað milli listgreina
í innheimtu virðisaukaskatts, með því að gefa
eftir hluta hans af sölu íslenskra hljómplatna.
„Þessu fé verði ráðstafað í sjóð, sem hafi það
meginhlutverk að greiða götu útflytjenda islenskr-
ar tónlistar. Árleg greiðsla ríkissjóðs í þessum
tilgangi verði metin þannig að reiknaður verði
út mismunur þess sem ríkið fær í sinn hlut nú
og þess sem það fengi, væri hlutfallstala virðis-
aukaskatts af sölu íslenskra hljómfanga sú sama
og hún er af bókum. Miðað við tekjur ársins
1996 af íslenskri hljómplötusölu myndi sjóðsstofn-
inn nú nema um 40 milljónum króna.“