Morgunblaðið - 05.04.1997, Blaðsíða 36

36 LAUGARDAGUR 5. APRÍL 1997
KRISTÍN BERGÞÓRA
LOFTSDÓTTIR
+ Kristín Berg-
þóra Loftsdótt-
ir, Framnesi, Ása-
hreppi, var fædd að
Klauf í Vesturland-
eyjahreppi 3. febr-
úar 1914. Hún lést
29. mars síðastlið-
inn á dvalarheimil-
inu Lundi á Hellu.
Foreldrar hennar
voru Þórunn Sig-
urðardóttir frá
Ysta-Koti og Loftur
Þorvarðarson frá
Klasbarða. Börnin
urðu sex talsins, en
tvö þeirra dóu kornung. Seinna
urðu þau að sjá á bak þrettán
ára dreng, Karli Óskar. Börnin
sem upp komust voru: Jóhann
Bergpir, f. 1911, d. 1985, kona
hans var Ragnhildur Magnús-
dóttir frá Hvoli í Mýrdal, þau
eignuðust þijú börn, Karl, bif-
„Þá missi ég heym, mái og róm
og máttinn ég þverra fínni,
þá sofna ég hinst við dauðadóm
ó, Drottinn gef sálu minni
^ að vakna við söngsins helga hljóm
í himnesku kirkju þinni.
(Ólína Andrésdóttir.)
Þetta trúar- og bjartsýnisljóð
kemur upp í hugann um leið og
ég tek mér penna í hönd til að
láta á blað nokkur kveðjuorð um
kæra mágkonu, Kristínu Bergþóru
Loftsdóttur, því þó hún væri svift
sjón og tjáningarfrelsi greindi
maður lengst trúna um lífið, sem
myndi bíða, vissan fyrir því að á
móti henni yrði tekið er hún færi
yfir landamærin, er aðgreina jarð-
bundið og eilíft líf. Með sama hug-
arfari og er hún kom í þennan
heim send af Guði í elskulegan og
hlýjan móðurfaðm, síðan auga-
steinn hjartkærra foreldra meðan
samvistar á jörðu naut við. Nú
hefur hún kvatt lífið eftir löng og
erfið lífslok. í þessu tilfelli mátti
því segja að dauðinn sem við erum
aldrei tilbúin að taka á móti kom
eins og líknandi engill af Guði
sendur til að leysa hana frá jarð-
neskri dvöl og bera til betri heima.
Þegar í æsku var Loftur, faðir
Kristínar, tekinn í fóstur af hjón-
unum Jórunni Loftsdóttur og
Bergi Gumundssyni, sem þá
bjuggu að Klasbarða í Vestur-
Land-eyjum. En um þetta leyti
voru vötnin tekin að gerast ágeng
á þessum slóðum. Svo að 1904
fluttist Loftur með fósturforeld-
rum sínum að Klauf og þar átti
Loftur síðan heima lengst af ævi
sinni. I júnímánuði 1909 kvæntist
hann Þórunni Sigurðardóttur.
Bjuggu þau í Klauf á móti fóstur-
foreldrum Lofts til 1914, að Berg-
ur andaðist. Tóku þau Loftur og
Þórunn þá við allri jörðinni og
bjuggu þar alla sína búskapartíð.
Þau hófu búskap við lítil veraldleg
efni, eins og þá var títt hjá alþýðu-
fólki, en með trú á landið, Guð,
- sjálfa sig og framtíðina. í Klauf
bjuggu þau í 44 ár fremur litlu,
en vel hirtu afurðagóðu búi. Enda
samhent og skilningsrík hvort við
annað. Þá var unnið hörðum hönd-
um með hand- og hestaflið eitt að
vopni. Þá var vinnutíminn lítið
miðaður við klukku og því síður
hátt tímakaup, aldrei talað um
frítíma eða hvernig ætti að drepa
tímann. Aðeins hugsað um að Ijúka
hveiju verki sem fyrst, svo að
hægt væri að byija á því næsta.
Frá upphafi og nokkuð fram á
fjórða áratuginn fór Loftur eins
og fleiri Landeyingar á vertíð til
Vestmannaeyja til að afla meiri
tekna og bæta lífsafkomuna. Þá
kom það í hlut konunnar og barn-
anna, eftir því sem þeim óx vinnu-
þrek, að taka að sér skepnuhirð-
ingu ásamt öðrum sem kallaði að
hveiju sinni. Þau hjón voru fulltrú-
ar hinnar hljóðu og hógværu í
vélavirki á Selfossi,
kona hans er Erna
Sigurjónsdóttir,
þau eiga fjögur
börn, Þórey, hjúkr-
unarfræðingur, býr
á Akureyri, maður
hennar er Jón Guð-
björn Tómasson,
bæjarstarfsmaður,
þau eiga fjögur
böm, Magnús, ógift-
ur og barnlaus, býr
í Vestmannaeyjum.
Margrét, húsfreyja
á Framnesi í Ása-
hreppi, gift Guð-
birni T. Jónssyni, bónda þar, þau
eiga tvær dætur, Jónu og Þór-
unni sem em tvíburar. Kristín
var ógift og barnlaus.
Útför Kristínar verður gerð
frá Akureyrarkirkju í V-Land-
eyjum í dag og hefst athöfnin
klukkan 14.
landinu, sem af seiglu og óbug-
andi þolinmæði og bjartsýni hafa
svo oft lyft grettistökum.
Þegar ég lít til baka er mér efst
í huga þakklæti til þeirra hjóna
fyrir allar góðu viðtökurnar, hlýhug
og kærleika er þau sýndu mér við
fyrstu kynni. Þórunn með ljúfu
brosi, hressilegri framgöngu, með
framtíðarsýn og fagrar vonir. Hún
var orðvör, en ákveðin ef því var
að skipta. Hann hógvær, brosmild-
ur og hagsýnn, fylgdist með nýj-
ungum, sem þá voru að breyta
þúsund ára þjóðmenningu í tækni-
vætt þjóðfélag. Eflaust hefði hann
orðið virkur þátttakandi í þeirri
byltingu, ef aldur, minnkandi
vinnuþrek og þverrandi sjón hefði
ekki gripið inn í. Honum fylgdi lífs-
gleði, heiðarleiki og ljúfmennska.
Það var hans lífsstíll. Það var
mannbætandi að umgangast hann,
hvort sem ungir eða aldnir áttu í
hlut. Frá honum streymdi léttleiki
og kímnigáfa. Ekki hvað síst nutu
barnabörnin þess sem áttu þess
kost að leggjast fyrir ofan afa sinn
og njóta hlýju í handarkrika hans,
að ógleymdri þeirri umræðu sem
þar fór fram um margvísleg efni á
sérstæðan og skilningsríkan hátt.
Blessuð sé minning þeirra heiðurs-
hjóna.
Loftur missti Þórunni, konu sína,
haustið 1957. Við þann missir
ásamt öðrum ástæðum urðu bú-
skaparlok. Vorið 1958 flutti hann
ásamt Kristínu, dóttur sinni, að
Framnesi í Ásahreppi til Margrét-
ar, dóttur sinnar, þar dvaldi hann
þar til hann andaðist 1. mars árið
1975, en Kristín, dóttir hans, til
ársins 1992 að hún fór að Dvalar-
heimilinu Lundi á Hellu, eftir áfall,
sem smámsaman lamaði alla líkam-
lega starfsemi og andlegan þrótt.
Þar sem henni var bæði varnað
máls og að njóta ljóss og birtu.Hún
ólst upp við venjuleg sveitastörf,
fór fljótt að veita foreldrum sínum
hjálparhönd. Bar alla tíð hag þeirra
fyrir brjósti. Þegar hún var full-
þroska fór hún í vist að vetri til
eins og títt var þá um ungar stúlk-
ur. Kom aftur heim í bústörfin
þegar voraði. Hef ég grun um að
drjúgur hluti af því, sem hún aflaði
hafi gengið inn í heimilið, því hún
hugsaði ekki minna um hag for-
eldra og systkina, en sinn eigin.
Hún var dugleg kona, hvort sem
hún handlék hrífu eða heykvísl.
Við garðyrkjustörfin, skepnuhirð-
inguna og innanbæjarstörfin. Allt
var unnið af áhuga og snyrti-
mennsku og góðum hug til þeirra,
sem áttu að njóta. Fyrsti áfangi
hennar út á vinnumarkað var að
Holti í Stokkseyrarhreppi í þrjá
vetur. Þá var hún um tíma á Eyrar-
bakka og einnig í Reykjavík. Árið
1942 fór Kristín að vinna í Vest-
mannaeyjum, fyrst sem vinnukona,
síðan vann hún í tuttugu og átta
vetur hjá Hraðfrystistöð Vest-
mannaeyja eða fram að Heimaeyj-
MIIMNINGAR
argosi árið 1973. Heimili hafði hún
alltaf hjá bróður sínum og mág-
konu og börnum þeirra. Lagði hún
því heimili ómælda vinnu við heim-
ilisstörf og aðstoð við bömin þegar
þau vom að ganga sín fyrstu spor.
Þótt hún stofnaði aldrei sjálf heim-
ili og væri barnlaus höguðu atvikin
því þannig, að samvistir við börn
voru stór þáttur í lífi hennar, þvi
bróðir hennar og systir áttu bæði
tvíbura og þriðju tvíburunm hjá
ijarskyldu fólki hampaði hún þegar
þeir vora að stíga fyrstu sporin.
Allt ber þetta fólk híýjan hug og
þakkir til Stínu frænku, eins og
hún var oftast ávörpuð af smáfólk-
inu. Enda var hún alltaf tilbúin að
leysa vanda þess, sem gat birtst í
mörgum myndum. Smá klögumál
sem kölluðu fram tár í augun, sem
hlý hönd og hressandi orð þerruðu
og struku burt. Á sama hátt var
vandinn leystur þegar óhöpp hentu,
að komið var inn í blautum sokkum
eða með vota vettlinga þá gat ver-
ið spennandi að halda í hönd
frænuk, ganga um tún eða móa,
vatns eða lækjarbakka, setjast í
laut og virða fyrir sér sköpunar-
verk Guðs. Eða að hlaupa í kringum
lömb, folöld eða káta kálfa. Ekki
munu þau alveg gleymd fallegu
versin og sögurnar sem lesin voru
fyrir svefninn, þegar það dugði
ekki var búin til falleg saga um
fallega, litla stúlku á næsta bæ.
Upp úr því fóru augnalok að þyngj-
ast og svefn að loka brá. Þjónusta
sem þessi, sem unnin er af kær-
leika og hógværð, verður ekki met-
in til verðs á grundvelli veraldlegs
auðs, þar sem allt er lagt fram
öðrum til blessunar og farsældar,
en eigin hag vikið til hliðar. Enda
veit ég að systkinabörnin og aðrir
nákomnir bera hlýjan hug til Stínu
frænku og þakka alla umönnun og
elskulegheit, sem hún sýndi þeim.
Kristín var ljóðelsk og minnug á
perlur þjóðskáldanna í bundnu
máli, trúar- og veraldlegu. Hún
hafði yndi af að hlusta á sígilda
tónlist. Hafði góða söngrödd og
naut sín vel í góðra vina hópi. En
hún naut sín ekki alltaf sem skyldi
vegna skertrar heyrnar frá barn-
æsku, dró sig því oft í hlé þegar
þau tímabil komu, að heyrn næst-
um hvarf. Hún fylgdist vel með
störfum alþingis. Hún var talsmað-
ur og studdi samvinnuhugsjón og
samhjálp. Fyrirleit stóra happ-
drættisvinninga og auðsöfnun á
fáar hendur. Þótt hún gerði ekki
víðreist um landið, þá hreifst hún
af náttúrtu þess, litum og fjallasýn.
Mér er sérstaklega minnisstæð
ferð, sem við fórum nokkru áður
en hreyfigeta hennar þvarr með
öllu. Við fórum á fögrum síðsumar-
degi hringferð um Rangárvelli,
meðal annars að Heklurótum. Við
gamla Næfurholt óskaði hún þess
að geta gengið þangað upp, sem
hafðist þó hægt væri farið. Það er
mér í minni er hún gekk um kirkju-
garðinn og grónar tóftir gamla
bæjarins, hve hrifin hún var, er hún
hugleiddi sögu genginna kynslóða
og lífsbaráttu, hún horfði yfir
hamfarir Heklu fyrir 140 árum og
dásamaði kraft almættisins að
bjarga þessari gróðurvin í hraunj-
aðrinum. Hún dáðist að hinu víðf-
eðma útsýni og listsköpun Heklu
við gömlu heimreiðina að Næfur-
holti. Oft var minnst á þessa ferð
og minni hennar ótrúlegt á það sem
fyrir að augað bar.
Á kveðjustund vill hún færa öllu
skyldfólki og vinum kærar þakkir
fyrir góðar samverustundir, tryggð
og umhyggju sér til handa. Við
viljum færa öllu starfsfólki á
Dvalarheimilinu Lundi á Hellu
hjartanlegar þakkir fyrir hlýhug
og kærleiksríka umönnun um ára-
bil. Ég og fjölskylda mín þökkum
Kristínu alla þá vinnu, sem hún
vann í okkar þágu launalaust um
áratugaskeið. Sömu óskir veit ég
að bræðrabörn hennar bera í
bijósti. Að lokum, Stína mín. Við
biðjum þér blessunar og farsællar
ferðar yfir haf framtíðarinnar, þar
sem vinir bíða í varpa. Guðs englar
vaki yfir þér.
Guðbjöm I. Jónsson, Framnesi
MORGUNBLAÐIÐ
BIRNA S.
BJÖRNSDÓTTIR
+ Birna S.
Björnsdóttir
fæddist í Oðinsvé-
um í Danmörku 8.
janúar 1947. Hún
lést á Sjúkrahúsi
Frederikshavn í
Danmörku hinn
22. mars síðastlið-
inn. Foreldrar
hennar voru Gunn-
vör B. Sigurðar-
dóttir og Sigur-
björn Hilmar Jóns-
son, d. 1947. Kjör-
faðir hennar var
Björn Einarsson.
Birna ólst upp með foreldrum
sínum, Gunnvöru og Birni, og
átta systkinum í Meltröð 8 í
Kópavogi. Systkini Birnu á lífi
eru Hildur, Arndís,
Gunnvör B., Einar
Valgarð, Guðbjörg
Halla, Kolbrún
Þóra, Hjalti Þór' og
Sigurður Bene-
dikt. Halldóra
Kristín lést korn-
ung.
Birna giftist Ove
T. Kildahl 1968.
Þau bjuggu í
Frederikshavn en
skildu síðar. Dætur
Birnu og Ove eru
Marianne, f. 26.1.
1968, og Birgitte,
f. 1.1. 1971.
Birna var jarðsungin frá
Sæby-kirkju í Danmörku hinn
26. mars.
Ég man fyrst eftir Birnu syst-
ur minni þegar ég var sex ára
gömul. Hún var þá þriggja ára
og mér fannst hún afskaplega
falleg og sæt. Mamma okkar hafði
þá þrem áram áður orðið ekkja
og átti þrjár dætur, sjálf aðeins
19 ára. Þarna var Birna systir
komin til að flytjast með mömmu,
kjörföður og systrum að Meltröð
8 í Kópavogi.
Ég minnist ábyrgðartilfinningar
sem ég iðulega fann til gagnvart
Birnu. Sem barn geystist hún oft
áfram án þess að hugsa sig um.
Fyrir bragðið fékk hún margan
skell og mér fannst ég oft þurfa
að passa hana. Einu sinni heyrði
ég það, að Birnu hefði orðið að
hirta einu sinni á dag, svona til
vonar og vara, því hún hlyti að
hafa framið einhvem óskunda. Já,
svona var nú lífið þá og mér fannst
ég oft ekki standa mig nógu vel
að gæta hennar.
Eins og ég minnist hennar var
hún kát, blíðlynd, söng alltaf mik-
ið, alltaf svo fín og dömuleg en
gat verið frökk og skáldað hreint
ótrúlegar sögur. Uppvöxturinn
var Birnu stundum erfiður og mér
þótti það líka óréttlátt hvað þetta
gat oft verið erfitt. Hún setti oft
traust sitt sem unglingur á okkur
eldri systur sínar, frekar en for-
eldrana. Um stund áttum við okk-
ur drauma sem við trúðum hver
annarri fyrir. En tíminn líður svo
hratt og fyrr en varir var ég farin
að vinna úti á landi en henni
bauðst starf til eins árs á barna-
heimili fyrir drengi í Danmörku
og Dísa systir var líka farin að
heiman. Að ári liðnu kom Birna
heim, þá ástfangin af dönskum
pilti, Ove T. Kildalh. Við sáum
fljótt að þetta var mál sem þurfti
úrlausnar við.
Piltinum var boðið að koma til
íslands og úr þessu varð brúð-
kaup og síðar dætur, þær Mar-
ianne og Birgitte. Nú var Birna
hamingjusöm. Birna og Ove
byggðu sér fallegt heimili í Frede-
rikshavn í Danmörku. Nú var
gaman að fá fréttir að utan. Birna
naut þess að gera allt fallegt í
kringum sig og hún naut þess að
hlúa að heimilinu og litlu dætrun-
um. Það leyndi sér ekki að stolt
var hún af þeim.
Þann tíma sem Birna bjó í Dan-
mörku kom hún nokkram sinnum
til íslands. Þá var nú gaman að
spjalla saman og mikið talað.
Þrisvar sinnum dvaldi Birna á
heimili okkar hjóna og einu sinni
var hún hjá okkur í fjóra mánuði
og fékk sér vinnu þann tíma. Það
var notalegt að hafa Birnu hjá
sér. Bima var í eðli sínu mikið
borgarbarn og Ove maður hennar
unni í hjarta sínu sveitinni.
Fyrir u.þ.b. tíu árum skildu þau
en voru ávallt góðir vinir. Ove var
alltaf nálægur fyrir Birnu og dæt-
urnar. Þegar ljóst var að Birna
var orðin alvarlega veik í desem-
ber og gat ekki undirbúið jólahá-
tíð, þá hjálpaði hann Birnu og
stuðlaði að því að hún gæti átt
fallegt aðfangadagskvöld og jól.
Hann fylgdist ennfremur með
henni allt til hinstu stundar. Birna
ætlaði að hrista af sér veikindin
og var ótrúlega dugleg og já-
kvæð. Ég átti viku með henni í
janúar. Nú er sá tími mér dýrmæt
eign.
Elsku Birna mín, hafðu þökk
fyrir samfylgdina.
Ég hugsa til dætra þinna og til
Ove og Jörgen. Ég bið að Guð
vaki yfir þeim.
Hildur systir.
Þótt ég sé látinn, harmið mig
ekki með tárum. Hugsið ekki um
dauðann með harmi og ótta. Ég
er svo nærri, að hvert ykkar tár
snertir mig og kvelur. En þegar
þér hlæið og syngið með glöðum
hug, lyftist sál mín upp í mót til
ljóssins. Verið glöð og þakklát fyr-
ir allt sem lífið gefur. Og ég, þótt
látinn sé, tek þátt í gleði ykkar
yfir lífinu. (Höf. óþekkur.)
Elskuleg systir mín, Birna, hefur
nú yfirgefið jarðneskt líf sitt og
er farin á vit feðra sinna.
Þegar ég var barn í foreldrahús-
um fór hún burtu til vinnu í Dan-
mörku eins og svo margir aðrir.
Mér fannst spennandi að fylgjast
með hvað hún var að gera og
hvernig henni vegnaði og ég sakn-
aði hennar og hlakkaði til heim-
komu hennar. Hún var svo kát og
skemmtileg.
Hún kom heim með Gullfossi
geislandi falleg, orðin ástfangin
af Ove sem hún giftist og eignað-
ist með tvær yndislegaer dætur,
Marianne og Birgitte, sem nú eru
búsettar í Kaupmannahöfn.
Svona hélt maður að það yrði,
lífið, einfalt, fallegt og auðvelt.
En lífsdansinn varð Birnu systur
minni ekki svona auðdansaður.
Þegar hún átti að blómstra og njóta
lífsins brast viðkvæmur strengur í
lífshljóðfæri hennar og hún varð
fangi Bakkusar með öllum þeim
harmleik sem því fylgir. Ove og
Birna slitu samvistum.
Þrátt fyrir dapra daga voru ljós-
geislarnir í lífí hennar bjartir og
mér fínnst óviðunandi að hún fái
ekki annað tækifæri.
Um jólin fengum við að vita að
Birna hefði veikst af krabbameini
og í janúar var orðið ljóst að henni
mundi ekki batna. Þá kom kraftur-
inn og baráttan upp hjá systur
minni sem hetjulega og af innileg-
um lífsþorsta afneitaði sjúkdómn-
um. Það var svo erfitt fyrir hana
að kveðja, hún ætlaði að sigra í
þetta sinn.
Það er gott til þess að hugsa
að nú líður henni vel og ég veit
að nú hefur systir mín höndlað ljós-
ið.
Megi algóður Guð blessa og
varðveita alla aðstandendur Birnu
systur minnar.
Kolbrón Þ. Björnsdóttir.