Morgunblaðið - 04.06.1997, Blaðsíða 27

Morgunblaðið - 04.06.1997, Blaðsíða 27
MORGUNBLAÐIÐ AÐSENDAR GREINAR MIÐVIKUDAGUR 4. JÚNÍ1997 27 Skatta- dagurinn færist framar MEÐ hinum árlega skattadegi er ætlun Heimdellinga að vekja menn til umhugsunar um skatta og miklvægi þess að þeir séu hófleg- ir svo að markmið skattlagningar náist. Undanfarin þrjú ár hefur skattamálahópur Heimdallar reiknað út meðaltal skatta á ein- stakling sem hlutfall útgjalda hins opinbera og iðgjalda lífeyris- sjóða af vergri lands- framleiðslu og þannig fundið út „daginn sem menn hætta að vinna fyrir ríkið og fara að vinna fyrir sjálfa sig“. Það er ánægjulegt að vita til þess að skattadagurinn hefur færst örlítið framar þetta árið, er nú 3. júní en var í fyrra fjórum dögum seinna. Vonir standa til að hann færist enn framar næsta ár, m.a. vegna tekjuskattslækkunar sem nú stendur yfir. Skattaumræða Það er athyglivert hversu lítil umræða er meðal almennings um skattlagningu. Miklu algengara er að menn ræði launafjárhæðir, sér- staklega í kringum kjarasamninga. Víst er að verkalýðsfélögin spila þar inn í með málflutningi sínum, enda Ef sjálfræðisaldur verður hækkaður upp í 18 ár, segir Sigríður Ásthildur Andersen í grein um skatta- daginn 1997, má allt eins búast við hækkun anna og kenni fákeppni um nokkurra aura verð- hækkun á bensíni. Staðreyndin er nefni- lega sú að svigrúm olíu- félaganna til verð- myndunar er takmark- að á meðan ríkið tekur um 60-70% af bensín- verðinu í formi skatta. Persónuafsláttur við 18 ára aldur? Á Alþingi hafa menn ekki víiað fyrir sér að auka skattþörf ríkisins með ýmiss konar út- gjaldalagasetningum. Heimdallur minnist sér- stakiega nýlegrar staðfestingar nýrra lögræðislaga sem hækka sjálf- ræðisaldur úr 16 árum í 18. Með þeirri hækkun má allt eins búast við hækkun ríkisútgjalda um 150 millj- ónir ári. Einhvers staðar verður að finna það fjármagn. í greinargerð með lagafrumvarpi þessu er athygli- verð ráðagerð um nýjan skattstofn. Nefnd sú er um málið íjallaði á Al- þingi telur nefnilega eðlilegt að með sjálfræðinu fylgi persónuafsláttur- inn þannig að einstaklingar verði ekki sjálfstæðir skattaðilar fyrr en 18 ára. Telur nefndin svo eðlilegt að skattalöggjöf verði breytt með tilliti til þessa. Þannig myndu ein- staklingar á aldrinum 16-18 ára missa persónuafslátt sinn en greiða þess í stað 6% skatt, á heildartekjur sem oftar en ekki eru fyrir litla vinnu með"skóla. Sem dæmi má taka námsmann með 400.000 krónur í árstekjur. Hann myndi greiða 24.000 krónur í skatta samkvæmt því sem nefndin telur eðlilegt en greiðir nú ekkert, enda sjálfstæður skattaðili. Það er vonandi að svona mismun- un launþega nái ekki fram að ganga. Hvenær kemur til skattalækkunar? ríkisútgjalda um 150 milljónir á ári. ólíkt skemmtilegra fyrir þau að beij- ast fyrir því að fólk fái einhvem fé- lagsmálapakka í hendumar en að krefjast þess að fólk fái að halda því sem það þó hefur þegar eignast. Verkalýðsfélögin væru þá líka í óþægilegri stöðu með tilliti til þess að þau taka sjálf, óumbeðin, hluta tekna fólks og safna á reikninga sína. Þessi litla umræða um skatta helgast líka örugglega af því hversu fáir það eru sem raunverulega borga tekjuskatta. Hinn hái tekjuskattur hefur nefnilega knúið stóran hluta launamanna, sem á þess kost, að koma sér undan því að gefa vinnu sína upp til skatts. Sú þróun er mjög óheillavænleg og gerir hag- kerfínu ekki gott. Enn aðrir fá tekju- skatta sína endurgreidda í formi bamabóta og vaxtabóta svo dæmi séu tekin. Tekjuskattar og aðrir skattar En skattlagning ríkisins er ekki eingöngu tengd tekjuöflun einstakl- ingsins. Reyndar er það svo að ríkið hagnast ekki svo mjög á tekjuskatt- inum. Af öllum seldum vörum ber hins vegar að greiða skatt sem oftar en ekki er það hár að um munar. En fólk virðist ekki fárast yfír skatt- inum, enda er hann ekki nægilega sýnilegur neytandanum þar sem kaupmönnum er skylt að auglýsa vöruverð með virðisaukaskatti. Skattpíning hins opinbera kemur berlega í ljós í bensínverðinu. Það er því t.d. alveg makalaust þegar bensínhækkanir verða til þess að menn tali mest um samráð olíufélag- Nú mætti halda að allir sem að stjórnmálum starfa vilji ekki sjá skattalækkanir. En svo slæmt er það ekki. Þvert á móti hefur núver- andi ríkisstjórn beitt sér fyrir tölu- verðri lækkun sem nú stendur nú yfir. Hitt er það að frjálslyndir stjórnmálamenn bera því oft við að fyrst þurfí að minnka ríkisumsvifin, o.þ.m. ríkisútgjöldin, áður en til skattalækkana komi. Þetta er hins vegar alrangt. Það þarf nefnilega að minnka peningaumráð stjórn- málamannanna í þeim tilgangi að knýja fram minni ríkisumsvif og ráðdeildarsemi á þeim sviðum sem ríkið mun hafa með höndum eftir sem áður. Og þetta þarf almenning- ur að koma stjórnmálamönnunum í skilning um. Höfundur situr í stjórn Heimdallar, Félagi ungra sjnlfstæðismanna, í Reykjavík. Ævintýri í Iðnó MYRKUR hefur grúft yfir Iðnó undan- farin ár. Nú eru að verða þar breyting á og bendir allt til þess að unnt verði að sýna þessu sögu- fræga húsi þann sóma sem það á skil- inn á hundrað ára afmæli þess. Iðnó var vagga menning- arlífs í borginni allt til ársins 1990. Þá tók við tímabil í sögu hússins sem segja má að einkennst hafi af skipulagsleysi og flumbrugangi. Því skeiði er nú lokið og ætlunin að hleypa lífi í húsið að nýju og fínna því verðugt hlutverk. Gert er ráð fyrir að hægt verði að taka húsið í notkun í lok ársins og hefur Leikfélag Reykjavíkur lýst áhuga sínum á að setja þar á fjalirnar Ævintýri á gönguför sem frumsýnt var á sviði Iðnó fyrir réttum hundrað árum. í upphafi skyldi endirinn skoða Iðnó er í eigu Reykjavíkurborg- ar, Verkamannafélagsins Dags- brúnar, Verkakvennafélagsins Framsóknar og Sjómannafélags Reykjavíkur. Með samningi sem undirritaður var 14. apríl 1992 tók Reykjavíkurborg að sér endur- byggingu hússins. Það verður ekki framhjá því litið að endurgerð Iðnó hefur ekki gengið áfallalaust fyrir sig til þessa. Haustið 1992 voru viðgerðir hafnar á ytra byrði hússins sem að flestu leyti tókust vel. Þau mis- tök voru þó gerð að byggt var gler- skýli með dökku gleri á suðurhlið hússins sem menn virðast ekki hafa áttað sig á að myndi skemma verulega ásýnd hússins og reynast jafn kostnaðarsamt og síðan hefur komið á daginn. Fljótlega kom einnig í ljós að heildarkostnaður við endurbygginguna gæti farið í allt að 200 milljónir króna en kostn- aðaráætlun hækkaði um 65% á milli áranna 1992 og 1994. Upp- haflegt kostnaðarmat frá 1992 hljóðaði upp á 107 milljónir króna án hús- gagna, tækja og lausa- búnaðar, en í septem- ber 1994 var sú tala komin upp í 184 millj- ónir króna. Skýringar á þessum hækkunum fengust ekki aðrar en þær að um lauslegar áætlanir hefði verið að ræða í upphafi. Þá var sýnt að skipta yrði um gler í skýlinu vegna mistaka við upphaflegt val á gleri og sá kostn- aður kynni _að skipta milljónum. Ákváðu þá ný borgaiyfirvöld að staldra við enda höfðu aldrei verið gerðar neinar áætlanir um nýtingu hússins í tíð fyrrverandi meirihluta. Samkomulag hefur nú tekist milli eigenda hússins og er að því stefnt að Iðnó verði vettvangur fjölbreyttrar menningarstarfsemi sem samþætt verði veitinga- rekstri. Viðræður standa yfír við hugsanlega rekstraraðila og má búast við að innan fárra vikna verði gengið frá samningi um framtíðarrekstur í húsinu. Af hálfu borgarinnar eru það formaður menningarmálanefndar, fram- kvæmdastjóri menningar-, uppeld- is- og félagsmála og formaður byggingarnefndar hússins sem hafa farið yfir þær fjölbreyttu umsóknir sem bárust þegar aug- lýst var eftir áhugasömum rekstraraðilum. ^emantaÉúóið Útskriftargjafir, glæsilegt úrval DEMANTAHÚSIÐ Nýju Kringlunni, sími 588 9944 Samkomulag hefur nú tekist milli eigenda hússins, segir Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, og er að því stefnt að Iðnó verði vettvangur fjölbreyttrar menningarstarfsemi sem samþætt verði veitingarekstri. Lærum af fyrri mistökum Það þarf ekki mikil búhyggindi til þess að vita að áður en ráðist er í húsbyggingu er betra að leggja niður fyrir sér til hvers á að nýta húsið. Það hefðu sjálfstæðismenn sem fóru með stjórn borgarinnar þegar endurbygging Iðnó hófst átt að vita manna best. Þeir réðust í tugmilljóna íjárfestingar við veit- ingaaðstöðu og tækjabúnað í Perl- unni þegar hún var byggð sem síðar kom í ljós að hentaði ekki þeim veitingaaðila sem úthlutað var aðstöðunni. Það urðu dýr mistök fyrir skattborgara í Reykjavík. Slík mistök á ekki að endurtaka í Iðnó nú. Nóg er samt. Höfundur er borgarstjóri. PARTAR BÍLAPARTASALA KAPLAHRAUNI 11-220 HAFNARFJÖRÐUR SlMI 565 3323 - FAX 565 3423 EIGUM FYRIRLIGGJANDI NÝJA OG NOTAÐA VARAHLUTI í FLESTAR GERÐIR BÍLA HÚDD - BRETTI - STUÐARA HURÐIR - L)ÓS - GRILL AFTURHLERA - RÚÐUR Ingibjörg Sólrún Gísladóttir Blombeng Excellent Fyr'ir þá sem vilja aðeins þaö besta! OFNAR: 15 gerðir í hvítu, svöntu, stéli eöa spegilálfenö, fjölkei eöa Al-kerfa meö Pyrolyse eöa Katalyse hreinsikerfum HELLUBORÐ: “ÍS geröir, meö háhitahellum eöa hinum byltingarkenndu, nýju Spansuöuhellum, sem nota segulorku til eldunar. Blomberd Hefur réttu lausninB fyrir þig! Efaiar Favestvett & Co. hf. Borgartúni 28 - Slmi 562 2901 og 562 2900 "íoppurinn í eldunartækjum Blomberq
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.