Morgunblaðið - 10.07.1997, Blaðsíða 34

34 FIMMTUDAGUR 10. JÚLÍ1997
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 10. JÚLÍ 1997 35
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
ÞRJÁR NÝJAR
BANDALAGSÞJÓÐIR
SÖGULEG ákvörðun var tekin á leiðtogafundi Atlantshafs-
bandalagsins í Madrid í fyrradag, þegar Póllandi, Tékk-
landi og Ungveijalandi var boðin aðild. Aðild þessara þriggja
fyrrum kommúnistaríkja að NATO er til marks um þá miklu
breytingu, sem orðið hefur í Evrópu eftir fall kommúnism-
ans, og hefði þótt fráleit fyrir aðeins örfáum árum. í öllum
löndunum þremur er nú lýðræðislegt stjórnarfar og markaðs-
búskapur, sem er forsenda þess, að þau geti tekið þátt í
öryggissamstarfi bandalagsríkjanna. Augljóst er, að þessi
stækkun mun hafa víðtæk áhrif á starfsemi NATO og skipu-
lag og kallar á endurskoðun á öllum hernaðarviðbúnaði, þar
sem bandalagsríkin bera sameiginlega ábyrgð á öryggi og
frelsi hvers annars.
Bill Clinton Bandaríkjaforseti sagði eftir ákvörðun leið-
togafundarins um inngöngu ríkjanna þriggja:
„Þið hélduð lífi í voninni um frelsi í gegnum löng ár myrk-
urs. Ég man enn uppreisnina í Ungveijalandi 1956, vorið í
Prag 1968 og skipasmíðastöðina í Gdansk 1981.“
Mörg önnur Evrópuríki sækja það fast að komast undir
öryggishlíf Atlantshafsbandalagsins og á fundinum í Madrid
beittu nokkur aðildarríkin sér fyrir því, undir forustu Frakka,
að Rúmenía og Slóvenía fengju aðild nú þegar. Bandaríkin,
Bretland og Norðurlönd töldu hins vegar, að í þessari um-
ferð ættu aðeins ríkin þijú að fá aðild og leiddi þetta til
meiri átaka en yfirleitt þekkist á leiðtogafundum bandalags-
ins. Samkomulag tókst um það að lokum, að geta þessara
tveggja ríkja í lokayfirlýsingu fundarins ásamt Eystrasalts-
löndunum. Horfur eru á því, að þessi lönd, og hugsanlega
fleiri, fái aðild að bandalaginu innan nokkurra ára. Fram-
kvæmdastjóri þess, Javier Solana, sagði að fundinum lokn-
um: „Ekkert Evrópuríki, sem mun uppfylla skilyrði fyrir
aðild að Atlantshafsbandalaginu, verður útilokað frá aðild.“
Norrænu ríkin í NATO, ísland, Danmörk og Noregur,
studdu þá afstöðu Bandaríkjanna og Breta, að einungis þijú
ríki fengju aðild nú. Afstaða íslands markaðist af því, að
sögn Davíðs Oddssonar, forsætisráðherra, að hefði fleiri ríkj-
um verið boðin aðild hefði það getað þýtt endinn á stækkun-
arferlinu. Slíkt hefði útilokað Eystrasaltsríkin.
Um stöðu þeirra sagði forsætisráðherra í samtali við
Morgunblaðið í gær:„Við höfum aldrei talið, að Eystrasalts-
löndin hafi verið sjálfviljugur hluti af Sovétríkjunum, en
þeir líta þannig á að það gegni öðru máli um þessi ríki en
önnur ríki, þannig að það er enginn vafi, að það reynir mjög
á festu aðildarríkjanna, þegar kemur að því að taka endan-
lega ákvörðun um það, hvort Eystrasaltslöndin skuli ganga
í bandalagið.“
Halldór Ásgrímsson, utanríkisráðherra, kvaðst vona, að
þegar litið verði á þessi mál 1999 hafi lýðræðis- og efnahags-
þróunin gengið svo langt í Eystrasaltsríkjunum, að þau verði
í góðri stöðu til að verða aðilar.
íslenzk stjórnvöld hafa tekið rétta afstöðu, þegar hags-
munir Eystrasaltsríkjanna eru hafðir í huga, svo og með
stuðningi sínum við aðild Pólveija, Ungverja og Tékka. Þess-
ar gömlu menningarþjóðir eru velkomnar í hóp bandalags-
þjóða íslendinga.
AFLASPÁKERFI
UNGUR verkfræðingur hefur sett fram hugmyndir að
aflaspákerfi, spálíkani, sem byggt yrði á fyrirliggjandi
gögnum og upplýsingum hjá Hafrannsóknarstofnun - og
gæti orðið, ef vel tekst til, hagkvæm leið til að meta vænleg
fiskimið fram í tímann. Talsmenn aflaspákerfisins líkja því
við veðurspákerfi og telja að það muni spara mikla fjár-
muni, m.a. við leit að fiskimiðum, auka þekkingu á lífríki
sjávar og stuðla að betri umgengni um þessa verðmætustu
auðlind þjóðarinnar.
Skipstjórnarmenn halda því á hinn bóginn fram að gögn,
sem þeir skrá í afladagbækur, séu trúnaðarmál. Aðrir megi
ekki nýta þau á nokkurn hátt, nema að fengnu leyfi. Kom-
ist slík trúnaðargögn í hendur einkaaðila sé starfsöryggi
skipstjórnarmanna ógnað. Á þessum forsendum leggjast
þeir gegn aflaspákerfinu. Radíómiðun ehf., sem unnið hefur
að útfærslu á kerfinu, hefur hætt við frekari þróun þess.
Er þetta ekki einum of þröngt sjónarmið? Með góðum
vilja og samstarfi allra aðila hlýtur að vera hægt að sam-
hæfa sjónarmiðin og tryggja að upplýsingar verði ekki rakt-
ar til einstakra skipa eða skipstjóra.
STYRKIR SVEITARFÉLAGA TIL EINKASKÓLA
Almenn ánægja hjá
einkaskólunum
ÞAÐ kemur nú í hlut sveitarfélaganna að styrkja einkaskólana eftir að þau tóku við rekstri grunnskólanna.
Þar sem sveitarfélögin hafa tekið við rekstri
grunnskólanna kemur það í þeirra hlut að
styrkja einkaskólana. Ekki eru þó öll sveitarfé-
lögin á höfuðborgarsvæðinu tilbúin að styrkja
einkaskóla í samræmi við fjölda nemenda sem
sælqa þá, en bæði Reykjavík og Kópavogur
hafa ákveðið að hafa þann háttinn á. Salvör
Nordal kynnti sér viðhorfín í þessum efnum.
EIGA nemendur á höfuð-
borgarsvæðinu að hafa
frjálst val um hvort þeir
sækja einkarekna grunn-
skóla eða grunnskóla í öðrum sveit-
arfélögum? Fræðsluráð Reykjavíkur
hefur samþykkt að styrkja einka-
skólana á höfuðborgarsvæðinu um
106 þúsund á hvern nemanda sem
sækir einkaskóla og er búsettur á
höfuðborgarsvæðinu. Þá hafa sveit-
arfélögin á höfuðborgarsvæðinu
ákveðið að greiða um 130 þúsund
krónur á hvern þann nemanda sem
sækir skóla í öðru sveitarfélagi á
höfuðborgarsvæðinu.
í samtölum við forráðamenn
einkaskólanna kom fram almenn
ánægja með stefnu Reykjavíkur-
borgar. Það er hins vegar ljóst að
ekki eru öll sveitarfélögin á höfuð-
borgarsvæðinu tilbúin að gefa íbúum
sinum kost á slíku vali.
Einkaskólarnir sáttir
í samtali við Morgunblaðið sagðist
María Solveig Héðinsdóttir, annar
skólastjóri Tjarnarskóla, fagna því
að búið væri að móta reglur sem
væru sambærilegar fyrir alla einka-
skólana. „Hingað til hefur verið mik-
ið ósamræmi milli fjárveitinga til
þessara skóla, en nú sitja allir við
sama borð. Það er mjög gott að
búið sé að móta heildarreglur. Núna
vita allir þeir, sem eru i þessum
resktri eða vilja fara út í hann, að
hveiju þeir ganga.“
Eins og fram hefur komið er upp-
hæðin sem Reykjavíkurborg miðar
við um 106 þúsund krónur. í Tjarnar-
skóla fer fram kennsla unglinga,
8.-10. bekkjar, og eru langflestir
nemendanna úr höfuðborginni. „Mér
sýnist þetta vera ágætur útgangs-
punktur," sagði María, „það er auð-
vitað erfitt að reikna út kostnað á
hvem nemanda í grunnskólum
Reykjavíkur og kennsla unglinga er
nokkru dýrari en yngstu barnanna.
Mér sýnist samt að þetta eigi eftir
að koma vel út fyrir Tjamarskóla
og jafnvel ívið betur en verið hefur.“
I Suðurhlíðarskóla, sem rekinn er
af söfnuði aðventista, er hátt í helm-
ingur nemenda utan Reykjavíkur.
„Okkur virðist að þetta komi svipað
út hjá okkur og undanfarin ár svo
framarlega sem öll sveitarfélögin eru
tilbúin að borga eins og Reykjavík,"
sagði Jón Ævar Karlsson, skóla-
stjóri.
Auk styrkja frá sveitarfélögum
greiða nemendur sjálfir skólagjöld í
einkaskólunum. Upphæðin er 18.600
kr. á mánuði í Tjarnarskóla fyrir
næsta vetur, í Suðurhlíðarskóla eru
skólagjöldin 12.000 kr. á mánuði
fyrir 1.-5. bekk og 14.500 fyrir
nemendur 6. bekkjar og eldri og
gert er ráð fyrir óbreyttum gjöldum
í Landakotsskóla næsta vetur eða
um 8.000 á mánuði.
Kópavogur með
Seltjarnarnes á móti
Eins og fram kom í
Morgunblaðinu í fýrradag
reiknar Reykjavíkurborg
með því að veita 63 millj-
ónir króna í styrki til
einkaskólanna næsta vetur og er þá
styrkur til ísaksskóla meðtalinn. Is-
aksskóli nýtur hins vegar nokkurrar
sérstöðu því Reykjavíkurborg greiðir
allan launakostnað þar.
Kópavogsbær hefur tekið svipaða
afstöðu og Reykjavíkurborg og að
sögn Braga Mikaelssonar, formanns
skólanefndar Kópavogs, gerir bær-
inn ráð fyrir að leggja um 6-7 millj-
ónir til einkaskólanna næsta vetur
og miðar þar við sömu upphæð á
hvem nemanda og Reykjavíkurborg.
Garðabær hefur einnig ákveðið að
leggja fram styrki til einkaskólanna
en upphæðin á hvern nemanda hefur
ekki verið endanlega ákveðin. Þar
kemur einnig til greina að styrkurinn
verði mishár eftir því hvaða einka-
skóli á í hlut.
Hjá Seltjarnarneskaupstað er hins
vegar ekki áhugi á því að styrkja
nemendur til að sækja einkaskóla.
„Við teljum okkur bjóða uppá það
besta í grunnskólakennslu í landinu
og okkur þykir því ekki ástæða til
að hvetja nemendur til að sækja
kennslu annað,“ sagði Sigurgeir Sig-
urðsson, bæjarstjóri. „Við viljum
frekar bæta okkar eigin skóla en
leggja fé til einkaskólanna."
Að sögn Margrétar Harðardóttur,
grunnskólafulltrúa Seltjarnarnes-
kaupstaðar, eru einstaka umsóknir
skoðaðar sérstaklega. „Ef það liggja
mjög sérstakar ástæður fyrir því að
nemandi sæki einkaskóla
eða skóla utan sveitarfé-
lagsins, þá er möguleiki á
að við verðum við þeirri
ósk. Dæmi um slíkt eru
einelti eða aðrar félagsleg-
ar ástæður."
Mosfellsbær hefur tekið svipaða
afstöðu til þessa máls og Seltjarnar-
neskaupstaður. „Við erum tilbúin að
styrkja skólana í sérstökum tilfellum
en annars ekki“, sagði Jónas Sig-
urðsson, formaður fræðsluráðs og
forseti bæjarstjórnar í Mosfellsbæ.
„Við leggjum hins vegar áherslu á
að sveitarfélögin samræmi þessar
reglur. Annað er eiginlega út í hött.“
Hjá Hafnarfjarðarbæ fengust þær
upplýsingar að bærinn væri tilbúinn
að styrkja einkaskólana, en áskildi
sér rétt til að fara yfir hveija um-
sókn sérstaklega. „Langflestar um-
sóknir í einkaskólana hafa fengið
jákvæða afgreiðslu hjá okkur,“ sagði
Magnús Baldursson, skólafulltrúi.
Hvað ef
sveitarfélagið neitar?
María Solveig hjá Tjarnarskólan-
um sagði að skólinn hefði ekki enn
sem komið er ákveðið hvernig skól-
inn brygðist við ef viðkomandi sveit-
arfélag neitaði um styrkveitingu.
„Við erum nú með einn nemanda af
Seltjarnarnesi og það hefur orðið að
samkomulagi við Seltjarnarneskaup-
stað að bærinn styrki hann og leyfi
honum því að ljúka námi hjá okkur.
En það lítur ekki út fyrir að öðrum
nemendum af Seltjarnarnesi standi
til boða nám hér. Við höfum fengið
fyrirspurn frá foreldrum um hvort
þeir geti greitt mismuninn en enn
sem komið er erum við
ekki búin að taka afstöðu
til þess.“
Forráðamenn Suður-
hlíðaskóla eru ekki heldur
búnir að ákveða hvernig
eigi að taka á málum ef
viðkomandi sveitarfélag neitar að
styrkja skólann. „Við höfum tvo
kosti, annaðhvort að neita viðkom-
andi nemanda inngöngu eða bera
kostnaðinn sjálf,“ sagði Jón Ævar
Karlsson. „Báðir kostirnir eru slæm-
ir. Við höfum ákveðnar skyldur við
söfnuðinn og um helmingur nemenda
okkar eru aðventistar. Svo höfum
við reynt að halda skólagjöldunum
eins lágum og kostur er og getum
því illa borgað brúsann sjálf. Við
höfum dæmi um foreldra sem eru
tilbúnir að greiða þennan mismun,
en okkur finnst það líka afarkostur.
Skólagjöldin eru nógu há eins og þau
eru.“
Flutningur milli sveitarfélaga
Líkt og með greiðslu til einkaskól-
anna er alltaf dæmi þess að börn
úr einu sveitarfélagi sæki skóla í
öðru. Sveitarfélögin hafa gert með
sér samkomulag um að greiða því
sveitarfélagi þar sem nemandinn
gengur í skóla um 130 þúsund krón-
ur á ári. Þannig að ef bam í Hafnar-
firði gengur í skóla í Reykjavík greið-
ir Hafnarfjarðarbær Reykjavíkur-
borg þessa upphæð. Ástæðumar fyr-
ir því að nemandi sæki skóla í annað
sveitarfélag eru margvíslegar, meðal
annars flutningur fjölskyldu á skóla-
tímanum. í slíkum tilfellum getur
nemandi lokið námsárinu þar sem
hann hóf það án þess að um það sé
sótt sérstaklega.
Samkvæmt upplýsingum frá Sel-
tjarnarneskaupstað er stefna hans
svipuð og í tilfelli einkaskólanna. „Ef
sérstakar ástæður koma upp sem
kalla á að nemandi sæki skóla t.d.
í Reykjavík verður það mál skoðað
sérstaklega,“ sagði Margrét Harðar-
dóttir, grunnskólafulltrúi Seltjarnar-
neskaupstaðar. „Reglan hjá okkur
er hins vegar sú að veita ekki slík
leyfi nema í sérstökum undantekn-
ingartilfellum. Meginstefna okkar er
sú að nemandi sem á lögheimili á
Seltjarnarnesi sæki skóla hér.“
Að sögn Margrétar hafa nokkur
mál komið upp þar sem nemendur
af Seltjarnarnesi hafa viljað sækja
skóla í Reykjavík. Það er
til dæmis styttra fyrir
nemendur í austasta hluta
Seltjarnarneskaupstaðar
að sækja Grandaskóla en
Mýrarhúsaskóla og eru
nokkur dæmi um óánægju
vegna þess að nemendur
hafa ekki val um hvom skólann þeir
sæki.
Frelsi til að velja?
Jón Ævar Karlsson sagðist vona
að sveitarfélögin leystu þessi mál
farsællega fyrir alla. „Ég vona að
menn setji ekki svo þröngar reglur
að ástandið verði eins og í einokunar-
versluninni forðum daga þegar hver
maður var bundinn við ákveðinn
kaupmann hvort sem honum líkaði
betur eða verr. Fólk verður að hafa
ákveðið frelsi til að sækja menntun
þangað sem það vill.“
Skólagjöldin
sögð vera
nógu há eins
og þau eru
Ekki öll sveit-
arfélög tilbúin
að gefa íbúum
kost á vali
Reuter.
LEIÐTOGAR Atlantshafsríkjanna stilla sér upp fyrir Ijósmyndara ásamt Leoníd Kútsjma, forseta Úkraínu. Rússlandsforseti ákvað að vera
ekki viðstaddur fundinn, þótt honum stæði það til boða, og hafa Rússar mótmælt harðlega þeirri ákvörðun að bjóða þremur ríkjum í Austur-
Evrópu NATO-aðild.
Rússar
snúa sér til
austurs
A leiðtogafundinum í Madrid var ákveðið
að stækka NATO til austurs og bjóða
þremur nýjum ríkjum aðild. Jón Ólafsson
segir að það geti leitt til þess að Rússar muni
jafnframt beina sjónum sínum í
austurátt, til Asíu.
AFORMIN um að stækka
NATO hafa fengið
merkilegan andbyr í
Bandaríkjunum síðustu
vikur. Það er ekki nýtt að stuðning-
ur sé dræmur í þingi og öldunga-
deild við ráðagerðir Clintons í utan-
ríkismálum. En eindregin mótmæli
nokkurra helstu sérfræðinga
Bandaríkjanna um varnarmál og
margra fyrrum ráðgjafa stjórnar-
innar um Rússland og Sovétríkin
hljóta að teljast til tíðinda.
En hvers vegna skyldu menn
vera á móti því að Atlantshafs-
bandalagið bæti við sig aðildarríkj-
um? Er það ekki nánast rökrétt
afleiðing þess hvernig kalda stríð-
inu lauk að NATO stækki til aust-
urs?
Sú röksemd sem mest ber á, í
fréttum að minnsta kosti, er sú að
stækkun NATO sé ögrun við Rússa
og geti stuðlað að vexti öfga-
kenndrar þjóðemishyggju. Menn
telja að stækkunin verði í raun
vatn á myllu rússneska Kommún-
istaflokksins og flokka sem ala á
fjandskap við vestræn ríki. Innifal-
in í þessari röksemd er sú hugmynd
að Vesturlöndum sé sérstakur akk-
ur í því að vestrænt lýðræði festist
í sessi í Rússlandi og þau eigi að
styðja lýðræðisöflin með því meðal
annars að forðast það að ögra þjóð-
ernisöflunum.
Rússar spakir
Önnur röksemd er sú að það sé
eins og sakir standa engin sérstök
ástæða til þess að stækka NATO.
Tilgangurinn með stækkun hljóti
fyrst og fremst að vera sá að veita
nýjum aðildarríkjum tryggingu
gegn yfirgangi grannans í austri.
Þar sem Rússar séu um þessar
mundir hinir spökustu og ekkert
sem bendi til að það breytist í bráð,
sé stækkunin einfaldlega ástæðu-
laus. Hvorug þessara röksemda er
sannfærandi. Rússneskir fjölmiðlar
hafa upp á síðkastið birt
niðurstöður margra skoð-
anakannana sem sýna að
almenningi stendur nokk-
urn veginn á sama um
hvort fyrrum Varsjár-
bandalagsríki ganga í
NATO eða ekki. Þótt þjóðernissinn-
ar og kommúnistar í Rússlandi for-
dæmi stækkunina tekst þeim ekki
að gera úr henni neitt bál. Og þótt
Jeltsín forseti og utanríkisráðherra
hans Prímakov hafí lýst sig and-
víga stækkuninni í grundvallaratr-
iðum fullyrtu þeir engu að síður
að „skynsemin hefði sigrað“ í maí,
þegar Rússar einfaldlega kyngdu
þeirri staðreynd að aðildarríkjum
NATO yrði fjölgað. Það er vandséð
að stækkun NATO hafi nokkur
áhrif sem heitið geti á rússneska
kjósendur eða á jafnvægið á milli
stjórnar og stjórnarandstöðu.
Seinni röksemdin virðist jafnvel
veikari en sú fyrri. Þótt engin sé
ógnin af Rússum sem stendur er
ekki þar með sagt að ástæðulaust
sé að stækka NATO. í fyrsta lagi
kemur NATO-aðild ákveðinni reglu
á samskipti bandalagsríkja. Ung-
veijar og Rúmenar hafa til dæmis
nýverið samið sín á milli um landa-
mæramál og réttindi þjóðarbrota.
þau mál virtust vera í óleysanlegum
hnút, en þegar stefnan var tekin á
NATO aðild var ljóst að um þessi
mál þyrfti að semja. NATO setur
margvísleg inntökuskilyrði sem
neyða stjórnvöld í ríkjum sem
keppa að aðild til að gera pólitísk-
ar, efnahagslegar og
hernaðarlegar umbætur.
Það eitt mætti telja æma
ástæðu.
Auk þess má segja að
þó svo að engin hætta
stafi af Rússlandi sem
stendur, eigi leiðtogar vestrænna
ríkja að taka mark á þeim áhyggj-
um sem kollegar þeirra í fyrrum
Varsjárbandalagsríkjum kunna að
hafa af öryggi ríkja sinna í framtíð-
inni. Aðild að NATO getur haft
jákvæð sálræn áhrif í þessum lönd-
um, ekki síst í ljósi þess að efna-
hagslegur samruni við Vestur-Evr-
ópu gengur miklu hægar en marg-
ir gerðu sér vonir um fyrir nokkrum
árum.
Ef NATO-aðild hefur góð áhrif
á nýju aðildarríkin og virðist í raun
ekki ögra Rússum að ráði, að
minnsta kosti ekki í fyrstu lotu,
því skyldu menn hugsa sig tvisvar
um? Væri ekki þessum milljörðum
Bandaríkjadala vel varið, sem
menn telja að innganga Póllands,
Ungveijalands og Tékklands muni
kosta? En sagan er ekki öll sögð.
Stundum er eins og of mikið veður
sé gert út af viðbrögðum en afleið-
ingar vanræktar.
Það hefur lengi verið ljóst að
samruni Evrópuríkja gæti verið
með tvennum hætti: Hernaðarlegur
eða efnahags- og menningarlegur.
það sem einkenndi utanríkisstefnu
Gorbatsjovs var meðal annars sú
hugmynd að Evrópuríki væru ein
heild hvað sem hernaðarbandalög-
um liði og að þau ættu í
sameiningu að byggja upp
heimili sitt; rækta gagn-
kvæma hagsmuni og sam-
kenni fremur en að láta
samskipti sín stjórnast af
hugmyndafræðilegum og
hernaðarlegum klofningi. Kjarninn
í hugmyndum Gorbatsjovs var vest-
urstefna, sem svo hefur verið nefnd
í Rússlandi, sú stefna að Rússar
eigi að leyfa vestrænum straumum
að leika um land sitt.
Andstæða
vesturstefnunnar
Andstæðan við vesturstefnuna
er slavnesk þjóðemishyggja. Hún
er ekki nauðsynlega fjandsamleg
Vesturlöndum eða herská, en eitt
af einkennum hennar er sú hug-
mynd að Rússar séu að mörgu leyti
skyldari Asíuþjóðum en vestrænum
þjóðum og að þeim sé því hollast
að snúa sér til austurs. Sú skoðun
fór fljótt að heyrast í Sovétríkjun-
um eftir að umbætur Gorbatsjovs
fóru að hafa veruleg áhrif að
kannski stæði Rússum nær að taka
sér sum Asíuríki til fyrirmyndar
fremur en Evrópuríki; að í Rúss-
landi væri vænlegast að tengja
kapítalisma sterku ríkisvaldi og
jafnvel takmarkaðri harðstjóm. Nú
hefur það gerst á síðustu mánuð-
um, og vafalaust að einhveiju leyti
vegna NATO aukningarinnar fyrir- i”
huguðu, að samskipti og samvinna
Rússlands og Kína hefur aukist
stórlega. Eins og Ungveijar og
Rúmenar hafa Rússar og Kínveijar
leyst deilur um landamæri og fleira
sem áður virtust óleysanlegar. Þar
að auki hafa ýmsir samningar ver-
ið gerðir um samvinnu á sviði tækni
og vísinda auk efnahagslegrar
samvinnu. Nú er svo komið að
helstu ráðamenn Kína og Rúss-
lands hafa með sér reglulega fundi
og stefna að enn aukinni samvinnu
og samskiptum. Óstaðfestar fregn-
ir herma að í síðustu heimsókn
Tsjemomyrdins forsætisráðherra
Rússlands til Kína hafi verið samið «v
um að Kínveijar keyptu kjama-
kljúfa og eldflaugakerfi af Rússum.
Batnandi og aukin samskipti Rússa
við Kínveija og aðrar Asíuþjóðir
ættu svo sem ekki að skjóta Vest-
urlandabúum skelk í bringu. En
tengslin eru samt augljós. Með því
að stækka NATO, endumýja
bandalagið og gera það að merkis-
bera framtíðarinnar í Evrópu er
verið að draga skýr skil á milli
Rússlands annarsvegar og Evrópu
hinsvegar.
Þurfa minna á
Vesturlöndum að halda
Rússar þurfa minna á Vestur- 9
löndum að halda en stundum er
látið í veðri vaka og á
það hefur ósjaldan verið
minnt í rússneskum fjöl-
miðlum upp á síðkastið.
Jafnvel þó að Banda-
ríkjaforseti og leiðtogar
Evrópuríkjanna leggi á
það ríka áherslu að stækkað Atl-
antshafsbandalag sé vinveitt Rúss-
landi getur stækkunin engu að síð-
ur ekki fært Rússum önnur skila-
boð en þau að tími sé kominn til
að leita bandamanna annars stað-
ar. Afleiðingamar em ekki aukið
hatur Rússa á Vesturlöndum eða
vatn á myllu þjóðernisaflanna þar.
Stækkunin breytir landslaginu. Nú
finnst Rússum vötnin heldur renna
til austurs, en vandséð er að það
geti verið Vesturlöndum til góðs
þegar til lengri tíma er litið. v
Flestar deilur
Rússa og Kín-
verja hafa
verið leystar
Rússneskum
almenningi
stendur á
sama