Morgunblaðið - 10.07.1997, Blaðsíða 46

46 FIMMTUDAGUR 10. JÚLÍ 1997
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
t
Faðir minn og fósturfaðir,
JÖRGEN HOLM,
Hafnargötu 20,
Siglufirði,
andaðist mánudaginn 7. júlí. Útförin auglýst síðar.
Kristín Holm, Daníel Baldursson.
t
Elskuleg móðir okkar, tengdamóðir og amma,
GUÐRÚN HELGADÓTTIR,
Smárahlíð 12,
andaðist á Fjórðungssjúkrahúsinu á Akureyri 7. júlí.
Börn, tengdabörn og barnabörn.
t
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar, tengda-
faðir og afi,
JÓAKIM HJARTARSON
skipstjóri
frá Hnífsdal,
Hæðargarði 29,
verður jarðsunginn frá Bústaðakirkju, mánu-
daginn 14. júlí kl. 13.30.
Þeim, sem vilja minnast hans, er bent á Krabbameinsfélagið.
Ólafía G. Alfonsdóttir,
Gréta Jóakimsdóttir,
Helga S. Jóakimsdóttir,
J. Gunnar Jóakimsson,
Kristján G. Jóakimsson,
Aðalbjörg Jóakimsdóttir
Odd T. Marvel,
Sigurður B. Þórðarson,
Sólveig Þórhallsdóttir,
Sigrún Sigvaldadóttir,
og barnabörn.
t
Elskulegur eiginmaður minn, faðir okkar,
tengdafaðir og afi,
VIGNIR JÓHANNESSON,
frá Fáskrúðsfirði,
lést sunnudaginn 6. júlí á Landspítalanum.
Jarðsungið verður frá Fáskrúðsfjarðarkirkju
laugardaginn 12. júlí kl. 15.30.
Sigurveig Níelsdóttir,
Kristinn Pálmar Vignisson, María Snarska,
Jóhannes Guðmar Vignisson, Elsa Guðjónsdóttir,
Petra Jóhanna Vignisdóttir, Árni Bergþór Kjartansson,
Halldóra Særún Vignisdóttir, Heimir Hauksson,
Sigurbjörn Bergur Vignisson,
og barnabörn.
t
Vinur minn, ástkær fósturfaðir okkar, tengda-
faðir, afi, langafi og bróðir,
GUÐMUNDUR GUNNAR ERLINGSSON
frá Eyrarbakka,
Gautlandi 13, Reykjavik
verður jarðsunginn frá Eyrarbakkakirkju laugar-
daginn 12. júlí kl. 15.00.
Þorbjörg G. Bjarnadóttir,
Guðmundur Erlingsson, Sigurrós Sigurhansdóttir,
Fríða Einarsdóttir, Sigurður Georgsson
og systkini hins látna.
t
Ástkær móðir mín, tengdamóðir, amma og
langamma,
HULDA MAGNÚSDÓTTIR
frá Vík f Mýrdal,
síðast til heimilis í Bröndukvísl 19,
Reykavík,
verður jarðsungin frá Árbæjarkirkju föstu-
daginn 11. júlí kl. 13.30.
Jarðsett verður í Víkurkirkjugarði.
Kristin Eggertsdóttir, Óskar Magnússon,
Eggert Skúlason, Anna Guðmundsdóttir,
Anna Huld Óskarsdóttir,
Magnús Óskarsson,
Hafþór Eggertsson.
BERGLJOT
HÓLMFRÍÐUR
INGÓLFSDÓTTIR
+ Bergljót Hólm-
fríður Ingólfs-
dóttir fæddist á
Seyðisfirði 24. júlí
1923. Hún lést á
heimili sínu á Sel-
tjarnarnesi 30. júní
síðastliðinn og fór
útför hennar fram
frá Ytri-Njarðvík-
urkirkju 9. júlí.
„Hún Begga frænka
er dáin.“ Þessi orð
hljóma í eyrum mér.
Það er einkennilegt
hvernig dauðinn kem-
ur alltaf á óvart. Líka þegar í hlut
á fólk sem komið er á áttræðisald-
ur. Sérstaklega fólk sem hefur ver-
ið tiltölulega heilsuhraust árum
saman. Einsog Begga frænka. Á
laugardagskvöldi sungum við sam-
an og dönsuðum í brúðkaupsveislu
sonar hennar, á mánudagsmorgni
var hún öll. Blessunin hún Begga,
móðursystir mín, síðust til að
kveðja af systkinunum frá Vakurs-
stöðum í Vopnafirði.
Bergljót Hólmfríður fæddist
sumarið 1923. Ári síðar brugðu
foreldrar hennar búi með bömin
fjögur og fluttu til Seyðisfjarðar.
Begga lifði kreppu og stríðsár á
Seyðisfirði. Eftir stríðið fór hún að
heiman í vinnu, fyrst norður til
Akureyrar og síðan suður. Árið
1952 giftist hún Ágústi Jóhannes-
syni frá Vöðlavík í Reyðarfirði. Þau
bjuggu í Keflavík og varð þriggja
barna auðið. Begga var framan af
heimavinnandi en fór að vinna úti
er börnin komust á legg. Ágúst
lést 1989. Þá fluttist Begga til
Reykjavíkur og bjó við Eiðistorg 7
þar sem hún lést síðasta dag júní-
mánaðar.
Eru þetta helstu atriðin í lífs-
hlaupi Bergljótar? Komast þau fyr-
ir í svo stuttri málsgrein? Spyrja
má, hver eru eiginlega aðalatriðin
í lífi okkar? Hvað sem því líður er
þessi stutta málsgrein bara rammi
sem segir okkur ekkert um það
hvernig manneskja Begga var.
Einsog hvað hún hafði gaman
af söng, kepptist við sem lítil stúlka
og unglingur að syngja í öllum
barnakórum Steins Stefánssonar
og Jóns Þórarinssonar. Og uppá-
haldslagið hennar þá var Við
brunninn bakvið hliðið, öðru nafni
Linditréð. Eða hvernig þær sungu
saman systurnar. Það var reyndar
alveg sama hvert Vakursstaða-
systkina var í heimsókn, alltaf var
sungið jafnmikið við orgelið. Og svo
sungu þær systur tvíraddað við
uppvaskið. Það var svo mikið sung-
ið við vinnuna í þá daga. Það var
áður en fundin var upp deilan um
kvennastörf og karlastörf.
Eða stúlkan sem átján ára göm-
ul lá í rúmi sínu í gamla Landsíma-
húsinu og hlustaði á Dómkirkju-
klukkuna slá á fimmtán mínútna
fresti. Hún var þá í heimsókn hjá
frænda og Pálínu. Frændi var
Brynjólfur Eiríksson, öðru nafni
Síma-Brynki, móðurbróðir hennar.
Og Begga mín var alveg hætt að
geta sofið fyrir heimþrá. Hún lá
bara andvaka, hlustaði á klukkuna
slá og hugsaði heim. Hún var þá
Touum AÐ mn ad úá om
4I0TÍL ÍOK
suNiuimiT • (úfí
Upplýsingar í s: 551 1247
að heiman í fyrsta
skipti.
Begga mundi fyrst
eftir sér í Járnhúsinu
en íjölskyldan flutti oft
fyrstu árin á mölinni.
Loks fengu þau hús-
næði í Gamla skóla og
bjuggu þar uppi á lofti.
Ekki var plássið mikið
en í þá daga þurftu
heldur ekki allir að
hafa sérherbergi. Og
gott var að hafa ör-
uggt þak yfir höfuðið.
Kannske fólst öryggið
líka í nálægðinni, fólk-
ið bjó svo þétt i þá daga. Það gaf
hvert öðru öryggi, alltaf einhver
heima, oftast margir.
Þegar Begga mín kom austur
vorið ’42 úr heimsókninni til
frænda var annað sem hélt fyrir
henni vöku en heimþráin. Handan
við götuna frá Gamla skóla stóð
nefnilega The American Red Cross,
kallaður Rauðakrossskálinn. Þarna
var dansað um hverja helgi og líka
í Gamla bíói á fjörukambinum.
Bárust þá dillandi tónar sveiflunnar
úr saxofónum og trompetum setul-
iðsins innum gluggana í Gamla
skóla.
Einu sinni spurði ég Beggu hvort
afi hefði verið strangur. Þá hló hún
og sagði:
„Þegar Ingólfur Hrólfsson sagði
nei, þá þýddi það nei.“
En stundum fékk hún samt að
fara á ball með vinkonum sínum.
Enda varla hægt að sofna snemma
á laugardagskvöldum á Öldunni
þau misserin.
Begga vann í bakaríinu heima
næstu árin en svo greip útþráin
hana fyrir alvöru og hún réð sig í
vinnu á Hótel Akureyri. Hún fór
norður vorið ’45. En ekki var langt
liðið á haust þegar heimþráin heij-
aði aftur á frænku mína. Fyrren
varði var hún komin af stað austur
í mánaðarfrí, í fjallabíl Þorbjörns
Arnoddssonar, þess fræga fjalla-
garps. Þau voru tvo daga á leið-
inni, gistu á Húsavík og alla leiðina
hélt Begga mín þétt utanum bakk-
elsið sem hún hafði keypt til að
hafa með kaffinu þegar hún kæmi
heim.
Líklega hefur Ingólfi Hrólfssyni
þótt það undarlegt að yngri dóttir-
in skyldi komin í heimsókn um
miðjan nóvember og það um svo
langan veg. En varla hefur móður
hennar brugðið mjög. Hún vissi
alltaf hvenær von var á Beggu því
þá dreymdi hana Jónínu móður
sína. Guðrún Eiríksdóttir og dætur
hennar voru miklar draumakonur.
Á morgnana sátu þær og röktu
drauma sína og réðu í merkingu
þeirra. Einu sinni sagði Begga mér
og hló mikið, að hún hefði sagt við
mömmu sína: Mamma mín, það er
gott að þú skulir vera svona mikið
heima á daginn því þú ferðast svo
mikið á nóttunni!
En þrátt fyrir alla heimþrá varð
útþráin að lokum yfirsterkari hjá
henni frænku minni. Hún fór suður
til vinnu og ílengdist þar. Þegar
leið að lokum fimmta áratugarins
hafði hún hitt mannsefni sitt, Ág-
úst Jóhannesson frá Vöðlavík,
traustan og góðan dreng. Þau giftu
sig í maí 1952 og ári síðar fæddist
þeim drengur er skírður var Jó-
hannes. Þá voru þau sest að í Kefla-
vík.
Ég man Beggu frænku mína
fyrst þegar liðið er nokkuð á sjötta
áratuginn. Þá er hún í heimsókn í
Tungu með fjölskylduna. Við Jó-
hannes gátum leikið okkur heilmik-
ið þó að mér þætti hann óttalegt
smábarn enda var hann tveim árum
yngri en ég. Best man ég hvað þær
systur, Begga og mamma, gátu
skrafað og hlegið og hlegið og
skrafað, stundum í hálfum hljóðum.
Þá fann maður lykt af leyndarmál-
um og reyndi stundum að læðast
nær en var óðar bandað frá með
þeim orðum að þetta væri ekki
fyrir börn. Svo elduðu þær matinn
saman og gengu frá og amma
gamla hjálpaði til og líkast til Ið-
unn. Ég gleymi ekki hvernig ég
gat setið og starað á þær, ekki
vegna þess að ég hefði ekki séð
konur vinna í eldhúsi, heldur vegna
þess hvað þær sungu mikið. Það
var stundum einsog verið væri að
setja upp söngleik í þessum tveim
herbergjum, eldhúsinu og borðstof-
unni. Og stundum tóku karlmenn-
irnir undir. Ég sat einsog dáleiddur
og hlustaði.
Svo var Begga frænka farin
einn góðan veðurdag með allt sitt
hafurtask, komin til Keflavíkur og
líkast til búin að nema hana ömmu
mína á brott. Það var ósköp tóm-
legt heima fyrst á eftir og ég sá
þau ekki aftur fyrren eftir nokkur
ár. Þá hafði bæst við annar strák-
ur, Hrólfur. Voru þeir nú tveir
nógu gamlir til að leika við þótt
stundum þætti mér þeir óttalegir
tittir. Það er alveg merkilegt hvað
2-3 ár eru langur tími á þessum
hluta ævinnar.
Heimsóknir Keflavíkurfrænda
voru nokkuð reglubundnar á þess-
um árum. Næst þegar ég man eft-
ir Beggu var hún komin með litla
Guðrúnu. Þarsem ég hét eftir afa
mínum og þessi litla stúlka eftir
ömmu þótti mér hún alltaf soldið
sérstök. Ekki gat ég þó leikið við
hana enda var hún einsog og lítil
dúkka. Og fyrren varði var sú vik-
an liðin og þau komin aftur til
Keflavíkur sem var alveg óskaplega
langt í burtu í þá daga. Nógu langt
var nú uppá hérað.
Eftir að mamma dó sá ég Beggu
mína lítið í ein tíu ár. Amma var
hjá henni til dauðadags, 1970. Þeg-
ar líða tók á áttunda áratuginn
fóru leiðir okkar frænku að liggja
saman aftur. Þá var ég kominn í
hljómsveit, farinn að syngja rót-
tæka söngva og Gústa vantaði ein-
mitt slíka söngvara á árshátíð
Austfirðingafélagsins í Keflavík.
Þá helgina gisti ég hjá þeim og það
var alveg óskaplega gaman, bæði
á árshátíðinni og líka heima í Háa-
leitinu. Það var nóg að gera hjá
þeim hjónum á þessum árum. Ág-
úst var hafnarstjóri og saman ráku
þau Hafnarbúðina frá 1971 þarsem
Begga vann. Sá staður var um tíma
á allra vörum en ekki var það nú
af þeirra völdum og ekki held ég
að þeim hafi þótt það þægileg aug-
lýsing, enda seldu þau Hafnarbúð-
ina árið 1979.
Eftir að Gústi dó flutti frænka
mín til Reykjavíkur. Þá fór ég að
heimsækja hana nokkuð reglulega.
Alltaf var hún jafnglöð að sjá mig,
faðmaði mig að sér og hellti uppá
kaffi sem við drukkum við eldhús-
borðið, maulandi kleinur og annað
bakkelsi. Það var á þessum árum
sem mér fannst ég raunverulega
kynnast Beggu. Hún sagði mér
sögur úr lífi sínu og aldrei leið löng
stund áður en við vorum komin
austur. Þótt hún lifði meira en
helming ævinnar hér syðra var hún
alltaf Seyðfirðingur í hjarta sínu.
Hún sagði mér frá lífinu í Gamla
skóla, afa og ömmu, Dúu gömlu,
bræðrum sinum og systur, frænd-
um og frænkum og pabba sem kom
ungur inná það heimili. Smám sam-
an fór ég að skilja betur þennan
þétta hring sem hafði haldið utan-
um hana og gefið henni svo gott
vegarnesti útí lífið. Og heimþrána
sem hún hafði fyrstu árin eftir að
hún fór að heiman. Fiörðurinn,
byggðarlagið og fólkið sem smám
saman var að týna tölunni. Allt
hafði þetta svo mikla þýðingu fyrir
hana frænku mína og ég skildi
hana svo vel því ég var svona líka.
Svo hlógum við að þessu öllu, „bölv-
uð della," sagði Begga og við feng-
um okkur meira kaffi og þögðum
saman.
Begga var búin að eignast þijú
barnabörn sem hún hafði miklar
mætur á en Gústi lifði aðeins að
sjá það fyrsta, hana Dúu litlu. Og
börnin hennar þijú létu sér mjög