Morgunblaðið - 10.07.1997, Blaðsíða 39

Morgunblaðið - 10.07.1997, Blaðsíða 39
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 10. JÚLÍ 1997 39 AÐSEINIPAR GREINAR Tilraun til skýringar HINN 23. apríl síðastliðinn bætir Arni Björnsson við keðju skrifa um grein eftir mig sem birtist í Lesbók Morgunblaðsins 1. mars _ síðastliðinn. Beinir Árni til mín nokkrum spurning- um sem eiga skylt við upphaf þessara greinaskrifa. Áður en ég geri tilraun til þess að svara spurn- ingum Árna vil ég benda á tvennt. Ann- ars vegar að ég var ekki að „hrósa“ þátt- unum Þjóð í hlekkjum hugarfarsins í grein minni eins og Arni tekur til orða. Ég lagði á engan hátt gildismat á það hvort þættirnir væru góðir eða slæmir. Það kemur málflutningi mínum einfaldlega ekki við. Og hins vegar að greinin sem birtist í Lesbókinni er mun styttri útgáfa af lengri grein sem ég flutti sem fyrirlestur í Háskóla íslands síðastliðið haust og kemur út á bók síðar á þessu ári. Þar má finna frekari útlistun á einstök- um efnisþáttum sem imprað var á í Lesbókargreininni. Þó svo að spurningalistinn sem Árni leggur fram sé í fimm númer- uðum liðum bætir hann nokkru við safnið undir lok greinarinnar. Það yrði sjálfsagt nokkuð langt mál að telja fram svör við þeim öllum og mun ég því ekki gera tilraun til þess. Þess í stað vil ég ræða þrennt af spurningalista Árna og vona ég að sú umræða leiði í ljós einhver svör við spurningum hans. Ein meginspumingin hjá Árna snýr að því hvort hægt sé að tala um eina sjálfsmynd þjóðar. Við fyrstu hugsun hlýtur sú hugmynd að orka tvímælis að ræða um sjálfsmynd þjóðar þar sem hún samanstendur af fjölda ólíkra ein- staklinga. Þess skal hins vegar getið að á sama tíma taka þessir ólíku einstaklingar þátt í orðræðu- kerfi, sem byggir á félagstengsl- um, sem gerir grein fyrir þjóðinni sem einni og óskiptri líkt og hún hafi eina sjálfsmynd. Ágætt dæmi um slíka drætti eru myndir sem finna má í ættjarðarljóðum af hag- sæld lands og þjóðar og margir kannast við. Það er á þeim nótum sem ég byggi mál mitt á og hvað er betur til þess fallið að ræða um sjálfsmynd en einmitt myndmiðla. Fyrir nokkrum árum skrifaði ég grein sem ég kallaði „Fjallmyndin: Sjónarhorn íslenskra landslagsljós- mynda“. í greininni geri ég öðrum þræði því skóna að íslenskar lands- lagsljósmyndir hafi tekið yfir tákn- rænt hlutverk Fjallkonunar og orð- ið það tákn sem íslendingar halda hvað mest fram við starf sitt að greina sig frá öðrum. Hér gefst ekki tóm til þess að rekja alla málavöxtu en þessi tilgáta gefur tilefni til þess að spyrja sig að því Sigurjón Baldur Hafsteinsson hversu víðtæk sú hug- mynd er á meðal íslend- inga. Hér er um að ræða eilíft aðferðafræðilegt vandamál vísindanna um alhæfingargildi gagna og hefur Ami ekki farið varhluta af þeirri glímu s.s. í um- fjöllun sinni um hugtak- ið þjóðtrú. Niðurstöður rannsókna af þessu tagi hljóta að ráðast af þeim gögnum sem tiltæk era og ekki síst því mati sem menn leggja á þau. í grein minni fjalla ég um heimildarmyndir sem framleiddar hafa verið hér á landi síðastliðna þijá ára- tugi, um viðbrögð við þeim og við- horf til þeirra. Þau gögn sýna fram á ákveðið mynstur sem styðja við íslenskar heimilda- myndir, segir Sigurjón Baldur Hafsteinsson, hafa í gegnum tíðina verið öflugt tæki í viðleitni íslendinga til viðgerða. þá tilgátu sem ég set fram í grein- inni. Að endingu langar mig að gera að umtalsefni það sem Arni telur að sé „ekki allt fagurt" og finna má í fréttum sjónvarps, útvarps og dagblaða, og spyr hann hvort það sé ekki eins til þess fallið að skapa þjóðinni sjálfsmynd. Þessar ófögru fréttir, og kalla má and- hverfu mynda í þjóðlífinu, gegna mikilvægu hlutverki við gerð sjálfsmynda íslendinga, þar sem þessi tvenndarpör nærast hvort á öðru. Af þeim dæmum sem Ámi tekur má glögglega sjá þetta þar sem mikið af starfi íslendinga fer einmitt í að leiðrétta það sem talið er að hafi farið út af sporinuj land- ið er að fjúka á haf burt - Islend- ingar gera tilraun til að leiðrétta það; sveitir fara í eyði - íslending- ar gera tilraun til að leiðrétta það; fiskistofnar eru að eyðast - íslend- ingar gera tilraun til að leiðrétta það; íslenskukunnáttu hrakar - Islendingar gera tilraun til að leið- rétta það. Og þannig mætti lengi telja. Islenskar heimildamyndir hafa í gegnum tíðina verið öflugt tæki í þessari viðleitni íslendinga til viðgerða, en sjaldan hafa þeir reynt að gera tilraun til þess að skilja þessa viðlejtni, hvers eðlis hún er og hvaða tilgangi hún þjón- ar. Grein mín í Lesbókinni er til- raun til að leita svara við spurning- um af þessu tagi. Höfundur er mannfræðingur. (Ek ;ki láta bíta eyrun af þér!) Mitac 166 Intel 166 mhz örgjörvi 16 mb innra minni 15" stafrænn litaskjár 1700 mb harður diskur 16 hraða geisladrif 16 bita hljóðkort 25w hátalarar Lyklaborð & mús Windows '95 & bók 6 íslenskir nýjir leikir Alfræðiorðabók á CD Corel 4 teikniforrit (116.990 kr) BT. Tölvur ÍPWi Enska, ítalska, skoska, franska og þýska deildin. Frábær gervigreind sem tryggir að ákvarðanir þínar skila sér beint í leik liðsins. Þú horfir á liðið í frábærri SVGA grafík spila hvem einasta leik. Yfir 7500 leikmenn með yfir 29 tölur sem ákvarða styrk, leikni, móral og form. Byggðu upp hræðilegar dýflissur, safnaðu gullforða, hópaðu saman öllum ógurlegustu skrýmslunum í landinu og skemmtu þér svo við að sigra þær hetjur sem kunna að ágimast Qársjóði þína. Keppinautamir eru ófáir en þú getur sigrast á þeim öllum ef þú heldur rétt á spilunum. Frábær leikur sem svíkur engan. Hefur þig einhvemtíma dreymt um að keyra eins og brjálaaðingur um götur borgarinnar og virða lög, reglur og jafnvel mannslífið að vettugi. Þá er Carmageddon leikur fyrir þig. Einn umdeildasti leikur síðustu ára er kominn í verslun okkar. Spændu niður á Grensásveg og tryggðu þér eintak. Hefurðu tíma ? Ertu alveg viss ? Ertu að fara í sumarfrí ? Ég bara spyr því að Puzzle Bobble er einn af þeim leikjum sem þú getur hreinlega ekki hætt að spila. Leikurinn býður upp á 1 eða 2 manna leik og er fyrir alla aldurshópa. (3990.-) (3990.-) (3990.-) (2990.-) Grensásvegi 3 - S : 5885900 - www.bttolvur.is f m Sambandið f ermjög tt... Þeir seldust allir upp en eru nú komnir aftur. Vegna mikillar eftirspurnar verða þessir tveir símar áfram í júlí á tilboðsverði - á meðan birgðir endast. ... með Siemens símtækjum! GSM-FARSÍMI Einstaklega léttur (165 g), þunnur (16/22 mm) og meðfærilegur farsími. Hljómgæðin í S6 eru framúrskarandi. 29,900 Wr. stgr. ŒEQ3S ÞRÁÐLAUST SÍMTÆKI Sérlega skemmtilegt, létt og meðfærilegt þráðlaust símtæki með skjá og laust við allar truflanir. Langur endingartími rafhlöðu. Svo þægilegur að þú skilur ekki hvernig þú komst af án hans. DECT-staðall 19,900 kr. stgr. Umboðsmenn um land allt. SMITH& NORLAND Nóatúni 4 • Sími 511 3000 Heimasíða: www.tv.is/sminor Þ A Ð E R U ^ 4» HREYSTI VERSIANIR Laugavegi 51 - Skeifunni 19 - Fosshálsi 1 S. 551-7717 - 568-1717 - 577-5858 Þar sem þú færð allt í útivistar- ogr sólarferðina
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.