Morgunblaðið - 10.09.1997, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ
MINNING
MIÐVIKUDAGUR 10. SEPTEMBER 1997 29 ^
JULIANA
SVEINSDÓTTIR
+ Júlíana Sveins-
dóttir fæddist á
Gillastöðum í
Reykhólasveit 6.
júlí 1902. Hún lést
i Barmahlíð á
Reykhólum 22. ág-
úst síðastliðinn.
Júlíana giftist
27.10. 1929 Guð-
mundi Guðmunds-
syni, f. 15.5. 1906,
d. 3.1. 1979, uppal-
inn í Flateyjar-
hreppi og víðar í
A-Barðastrandar-
sýslu, ættaður af
sömu slóðum. Börn þeirra: 1)
Guðlaug Halldóra, póstmeist-
ari í Króksfjarðarnesi og hús-
freyja á Tindum, maki Grímur
Arnórsson, þau eiga tvö börn.
2) Ólafur Hafsteinn, bóndi í
Flatey, maki Ólína
Jóhanna Jónsdótt-
ir, þau eiga þijú
börn. 3) Sveinn,
húsmeistari í Mos-
fellsbæ, maki Dóra
Jónsdóttir, þau
eiga fimm börn. 4)
Valgerður, hús-
freyja í Hliðsnesi,
maki Karl Þórðar-
son, þau eiga sex
börn. 5) Kristrún,
sjúkraliði í Hafnar-
firði, fyrrv. maki
Einar Gíslason,
þau eiga þrjú börn.
6) Bryndís Guðrún, húsfreyja
í Reykjavík, maki Steinn Ag-
úst Baldvinsson, þau eiga tvö
börn.
Útför Júlíönu fór fram frá
Fossvogskirkju 29. ágúst.
Með Júlíönu Sveinsdóttur þykir
mér sem kvaddur sé síðasti fulltrúi
kynslóðarinnar sem var.
Þegar ég nefni kynslóðina sem
var á ég við fólkið sem var í blóma
starfsævinnar og fór með manna-
forráð í inneyjum uppvaxtarára
minna. Ég minnist þessa fólks sem
ákveðins hóps bænda og húsráð-
enda á svipuðum aldri. Aldursmun-
ur vart yfir 10 ár með þeim elsta
og yngsta.
Næstum er með ólíkindum að það
skyldi vera Júlíana sem lifði lengst.
Hún var heilsuveil á þessum árum.
Var t.d. stundum við rúmið vegna
höfuðverkja. Aðrir líkamspartar
þessarar lágvöxnu, yfírlætislausu
konu hafa víst verið sterkir.
Ég var jafnaldri og leikfélagi
bamanna hennar og við öll heima-
gangar hvert á annars heimilum.
Júlíana var ekki smámunasöm út
af ólátunum sem oft myndast í
þannig hópi, þó húsakynnin væru
í upphafi þröng. Hafði reyndar
gaman af þegar fram liðu árin, er
börnin uxu og bernskuærslin þróuð-
ust yfír í dansiböll á eldhúsgólfínu
hennar, eftir útvarpsmúsík, á laug-
ardagskvöldum.
Júlíana og Guðmundur fluttu í
Skáleyjar vorið 1945 og tóku hálfa
jörðina til ábúðar. Þá áttu þau 5
böm. Það yngsta, Bryndís, fæddist
árið eftir. Með þeim komu einnig
Guðrún Jónsdóttir móðir Guðmund-
ar og maður hennar, Þorbjöm
Sveinsson, stjúpi og föðurbróðir
Guðmundar. Þau voru í hús-
mennsku og höfðu sitt heimili.
Unnu að búi Guðmundar og Júlíönu
bæði meðan heilsa entist þeim, en
Guðrún lifði mörg ár við fötlun og
þurfti hjúkrun sem þau hjón önnuð-
ust eða höfðu stjórn á. Guðrún dó
1963 og eftir það hættu Guðmund-
ur og Júlíana vetrarbúsetu enda
vom ungar þeirra sjálfra þá að
mestu flognir úr hreiðri.
Þau tóku við lúnum húsakynnum.
Júlíana sauð slátrið sitt í stórum
hlóðapotti í útieldhúsi, þvottinn að
einhveiju leyti líka og þvoði við
frumstæða tækni. Að æðrast var
ekki íþrótt þessarar kynslóðar.
Seiglan hert við fátækt og erfiði
dugði best til bættra kjara. Fljótlega
byggðu þau bæinn upp, gripahús
vom löguð og tún ræktuð. Búskap-
arárin í Skáleyjum voru þeirra vel-
mektartími.
Koma þeirra í Skáleyjar olli mér
mikilli eftirvæntingu. Eg var þá á
sjöunda árinu, - og alúðinni var
strax að mæta í Norðurbænum. Það
fór og svo að ekki aðeins börnin
urðu félagar. Góð og stórárekstra-
lítil samvinna var með bændunum
þessi 18 ár sem föst búseta beggja
varði og áfram þó veturseta legðist
af, alls 32 ár.
Unnið var saman við heyflutn-
inga, fjárflutninga og aðra að-
drætti, selveiði og æðarvarp. Sér-
staklega minnist ég ánægjustund-
anna þegar sest var niður á gmnd-
ina að veitingunum sem húsfreyj-
ið sposkur svipur ef henni heyrðist
staðreyndirnar vera að .fara eitt-
hvað úr böndunum. Hún gat líka
skemmt sér konunglega, hlegið
dátt og hrifist með þar sem gleði
var í hóp.
Starfsævi hennar spannar tíma
sem ötult fólk komst til bjargálna
með iðju og ráðdeild. Hún gekk að
heyvinnu, mjöltum og annarri
skepnuhirðingu eftir þörfum. En
fyrst og fremst var hún húsmóðir
síns snyrtilega heimilis, þar sem
veitingar voru fram bornar fyrir-
varalaust hvenær sem var. Þannig
er og verður minning mín um Júlí-
önu í Norðurbænum.
Það munu hafa verið um tvö síð-
ustu árin sem hún var þrotin að
líkams- og sálarkröftum, - sat
gleymin í hjólastól. Fram undir það
var hún með handavinnu, las á bók
og mundi liðna tíð. Afkomendur
hennar eru nú hálfur sjötti tugur.
Þeim óska ég heilla í minningu
hennar.
Jóhannes Geir Gíslason,
bóndi, Skáleyjum.
urnar báru til sjávar þegar lúinn
hópur eftir heyband og heyburð í
úteyjum lagði að með heyskip. Hey-
flutningar þessa tíma var kafli í
búskaparsögunni útaf fyrir sig.
Veitingarnar á grundinni voru ylj-
andi og endurnærandi áður en ráð-
ist var í að bera af skipinu.
Eftir að fastri búsetu þeirra lauk
byggðu þau sér hús á Hliðsnesi á
Álftanesi í skjóli dóttur sinnar Val-
gerðar. Þau voru nokkur ár viðloð-
andi í Flatey, þar sem Guðmundur
annaðist símavörslu. Síðan bjuggu
þau í eigin húsnæði í Hafnarfírði í
sambýli við Kristrúnu dóttur sína
og hjá henni bjó Júlíana eftir að
Guðmundur dó, meðan henni entist
heilsa. Þá fór hún fyrst á Sólvang
í Hafnarfirði, en ævina endaði hún
í sinni æskusveit, að hjúkrunar-
heimilinu Barmahlíð á Reykhólum.
Júlíana fæddist og ólst upp á
Gillastöðum, sem er ekki kostamik-
il jörð. Hún var fimmta í röð 12
systkina, sem 11 urðu fullorðið fólk
og flest náði háum aldri. Eftir lifa
nú tvö þeirra. Það urðu oft seigar
sinar í kynslóðunum sem ekki nutu
óhófs í uppvextinum.
Þau Guðmundur hófu búskap
sinn á Brandsstöðum í sömu sveit.
þar voru húsakynni slík að moldar-
gólf og moldarveggir voru í eld-
húsi. Innar af því þiljuðu þau sér
litla stofukytru. Þama fæddist elsta
dóttir þeirra og mun það vera síð-
asta barnsfæðing í þeim bæ. Þá
bjuggu þau um árabil á Höllustöð-
um í þröngu tvíbýli við annað fólk
sem þau héldu góðum kunnings-
skap við æ síðan.
Þessi ferill var það veganesti sem
Júlíana bjó að og hún hefur væntan-
lega verið mótuð af þegar búskapur
þeirra í Skáleyjum hófst. Guðmund-
ur féll inn í eyjabúskapinn, uppalinn
þar, sjóferðamaður og veiðimaður
af lífí og sál. Júlíönu hins vegar
þótti að sér þrengja með höft sjáv-
arins á allar hliðar. Sjóferðir áttu
aldrei við hana og fór hún sjaldan
af bæ að nauðsynjalausu. Hins veg-
ar fór það svo eftir 18 ára búskap.
að þegar hún kom aftur, eftir fyrsta
veturinn annars staðar, fann hún
að hún var komin heim. Síðustu ár
þeirra í sumarbúsetu voru í félagi
við Svein son þeirra og ijölskyldu
hans. Því lauk 1976.
Það gat verið gaman í góðu
næði að sitja einn á tali við Júlí-
önu. Þá sagði hún oft vel frá því
sem á dagana hafði drifíð og ekki
síst kynnum hennar af öðru fólki.
Hins vegar blandaði hún sér ekki
mikið i rökræður manna á milli, en
hún fylgdist með og kannski var
ekki laust við að á hana kæmi dálít-
Með örfáum orðum langar mig
að minnast Júlíönu Sveinsdóttur.
Vafalaust hefur hún verið hvíld-
inni fegin þegar kallið kom. Ég man
að hún sagði eitt sinn við mig að
hún vildi ekki verða háöldruð.
Hugurinn reikar aftur í tímann
þegar ég var í Skáleyjum í mörg
sumur hjá afa mínum og ömmu.
Þar var tvíbýli, amma og afí bjuggu
í Sólheimum, en í Norðurbænum
bjuggu Júlíana og Guðmundur. Hjá
þessum rosknu hjónum mætti ég
mikilli góðvild og hlýju og átti ég
marga ferðina upp í Norðurbæ.
Það var oft fjölmenni í eyjunni á
vorin þegar annir voru hvað mest-
ar. Þurfti þá nóg af mannskap til
þess að sinna bæði varpi, selveiðum
og öðrum störfum. Eflaust hefðu
Júlíana og Guðmundur ekki getað
verið í Skáleyjum seinustu árin
hefðu þau ekki notið hjálpsemi
barna sinna og fjölskyldna.
Júlíana var lítt hrifín af bátsferð-
um og held ég að hún hafí sjaldn-
ast farið á milli nema þegar hún
kom á vorin og fór á haustin.
Ég á góðar minningar um þessa
hógværu konu sem hafði sig lítið í
frammi en leyndi ekki skoðunum
sínum ef svo bar við. Hún átti mjög
auðvelt með að setja sig I spor unga
fólksins og ég held að hún hafí
notið þess að hafa það í kring um
sig.
Ég minnist Júlíönu við eldavélina
í Norðurbænum, _ hellandi upp á
kaffí með rót í. Ég hef verið rétt
að verða unglingúr þegar ég fór
að smakka á kaffinu hennar.
Ósjaldan var farið í búrið og náð í
eitthvert góðgæti líka.
Mínar bestu minningar úr Norð-
urbænum eru þegar sest var á
kvöldin síðla sumars við að spila
vist. Júlíana og Guðmundur höfðu
mjög gaman af spilamennsku og
voru þau óþreytandi við að spila
við okkur krakkana.
Eftir að þau fluttu í Hafnarfjörð
hitti ég þau ekki oft, en síðasta
heimsókn mín til Júlíönu var á
sjúkrahús fyrir nokkrum árum. Þá
hafði hún brotnað og lá í nokkrar
vikur.
Að leiðarlokum vil ég þakka Júlí-
önu alla tryggð og vináttu í minn
garð. Ég sendi fjölskyldu hennar
innilegar samúðarkveðjur.
Blessuð sé minning Júlíönu
Sveinsdóttur.
Nú legg ég augun aftur,
ó, Guð, þinn náðarkraftur
mín veri vöm í nótt.
Æ, virst mig að þér taka,
mér yfir láttu vaka
þinn engil, svo ég sofi rótt.
(S. Egilsson)
Sigurborg Leifsdóttlr.
Handrit afmælis- og minningargreina skulu vera vel frá gengin, vélrituð eða tölvu-
sett. Sé handrit tölvusett er æskilegt, að disklingur fylgi útprentuninni. Auðveldust
er móttaka svokallaðra ASCII-skráa, öðru nafni DOS-textaskrár. Ritvinnslukerfin
Word og Wordperfect eru einnig auðveld ! úrvinnslu. Senda má greinar til blaðsins
í bréfasíma 5691116, eða á netfang þess (minning@mbl.is) — vinsamlegast sendið
greinina inni ( bréfinu, ekki sem viðhengi. Nánari upplýsingar má lesa á heimasíð-
um. Það eru vinsamleg tilmæli að lengd greina fari ekki yfir eina örk A-4 miðað
við meðalllnubil og hæfilega lfnulengd — eða 2.200 slög. Höfundar eru beðnir að
hafa skfrnarnöfn sín en ekki stuttnefni undir greinunum.
Ástkær eiginmaður minn, sonur, faðir okkar,
tengdafaðir og afi,
HALLDÓR BRAGASON
prentari,
Dalseli 21,
Reykjavfk,
er lést fimmtudaginn 4. september sl. verður
jarðsunginn frá Bústaðakirkju fimmtudaginn
11. september kl. 13.30.
Þeim, sem vilja minnast hins látna, er bent á að láta Krabbameinsfélagið
njóta þess.
Þorbjörg Jónasdóttir,
Dóra Halldórsdóttir,
Ingibjörg L. Halldórsdóttir, Hörður Valsson,
Þóra Björg Jónasdóttir, Ólafur G. Sveinbjörnsson,
Yngvi Halldórsson, Linda Jónsdóttir,
Halldór Halldórsson,
Sunna Björg Gunnarsdóttir.
+
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar, tengda-
faðir, afi og langafi,
SVEINBJÖRN JÓNSSON,
Sólheimum 38,
Reykjavfk,
lést í Seljahlíð mánudaginn 1. september.
Útförin hefur farið fram í kyrrþey að ósk hins
látna.
Elfnborg Ólafsdóttir,
Haukur Sveinbjarnarson, Margrét Guðjónsdóttir,
Sigrfður Sveinbjarnardóttir,
Erna Sveinbjörnsdóttir, Halldór Friðriksson,
María Tómasdóttir, Tómas Bjarnason.
+
Elskuleg eiginkona mín og móðir okkar,
ELÍSABET LILJA LINNET,
sem lést á hjúkrunarheimilinu Eir mánudaginn 8. september, verður
jarðsungin frá Fossvogskirkju föstudaginn 12. september kl. 10.30.
Gunnar Dal,
Guðrún Svava Svavarsdóttir,
Kristján Jóhann Svavarsson
Hlíf Svavarsdóttir,
Edda Sigurðardóttir.
+
Elskuleg móðir mín
MARGRÉT EINARSDÓTTIR,
hjúkrunarkona,
Furugerði 1,
andaöist á heimili sínu þann 8. september sl.
Fyrir hönd systkina, barnabarna og lang-
ömmubarna,
Halldóra Jónasdóttir.
+
Elskulegi faðir okkar, tengdafaðir, afi og langafi,
SIGMUNDUR KARLSSON
frá Karlsskála,
Grindavík,
er látinn.
Börn, tengdabörn, barnabörn og barnabarnabörn.
+
Móðir mín, tengdamóðir, amma og langamma,
KRISTÍN ÞORSTEINSDÓTTIR
verður jarðsungin frá Hafnarfjarðarkirkju föstudaginn 12. september
kl. 10.30.
Eyrún Hafsteinsdóttir, Jón Sigurðsson,
Sigurður M. Jónsson, Herdfs Þorláksdóttir,
Árni Þór Jónsson,
og barnabarnabarn.