Morgunblaðið - 16.11.1997, Side 19

MORGUNBLAÐIÐ
INGÓLFUR V. Gíslason seg-ir konnr »i,f -i Morg-unbiaðia
ar ' '"ð »ð •"»** ^unu^'ZSöZStSu,
Ummæli karlanna
Þetta segja gömlu mennirn-
ir: „Þetta hefur alltaf verið
svona, strákar, svona er þetta.“
Við viljum bara ekkert hafa
þetta svona. Við viljum líka
geta átt tíma, bæði fyrir okkur
sjálfa og fjölskylduna. Það er
þessi hugsunarháttur sem er
að breytast, held ég. Eg held
að menn bara sætti sig ekki
lengur við að þurfa að vinna
þetta mikið.“
„... ég ætla að vera voðalega
hjálpsamur og setja í þvottavél-
ina og svona en einhvern veginn
þá klúðra ég þessu alltaf, það
kemur alltaf eitthvað mislitt út.
Þá sagði hún að það væri miklu
ódýrara ef ég hætti því.“
.. Hins vegar er ég sammála
því að konurnar eiga erfiðara
með að komast áfram á vinnu-
markaði og svona. Eg veit af
fólki sem maður þekkir og sem
útskrifaðist á sama ári og maður
sjálfur. Svo veit maður náttúr-
lega hvað stelpurnar segja, þær
eru ekki allar jafn skemmtilegar
þær sögur, menn nánast bara
hrista hausinn þegar þær eru
að sækja um vinnu.“
„... Ég veit ekki hvað maður á
að segja um stöðu karlmannsins
í dag. Ég hef voða lítið velt því
fyrir mér, karlmenn eru bara
ir hálfskömmustulegur. Hann seg-
ist sem betur fer sáralítið hafa
fundið fyrir viðhorfum eins og
þekkist víða annars staðar að karl-
ar „eigi“ að skaffa og konur „eigi“
að vera inni á heimilunum.
„Mér kom einnig á óvart hvað
menn eru virkir í sambandi við
fæðingu og fyrstu mánuðina þar á
eftir. Mjög margir hafa tekið sér
eitthvert frí við fæðingu barnanna,
dregið úr vinnu eða reynt að vera
virkir feður á einhvern hátt. Þar
kom hins vegar klárlega í ljós, að
íslenskur vinnumarkaður er slíku
mjög fjandsamlegur. Mjög margir
höfðu rekið sig á vegg þegar þeir
óskuðu eftir launalausu leyfi, að
karlmenn. Þeir eru til staðar...
Þeir Ieyfa kannski konum aðeins
að verða forsetar í smástund og
svo þegar það tímabil er afstað-
ið þá heyrirðu það frá körlunum
að þar sem þessi kona er búin
að vera forseti þá sé ekki eðli-
legt að önnur kona verði for-
seti. Ég held að staða karlmanna
sé nú ansi sterk, hvernig sem á
það er litið.“
„... Eiginlega með öll atriði í
ákvarðanatöku þá er nú nokk-
urn veginn jafnræði þannig að
ég leyfi henni ekki einu sinni
að ákveða með gardínur þannig
að ég hef skoðanir á því líka.
Eins og t.d. þessar gardínur í
eldhúsinu, þá vildi hún setja
rúllu-veltigardínur en ég var
harðákveðinn í að hafa þetta
svona, borðkrókinn eins og í litlu
kökuhúsi, sem hún er síðan mjög
ánægð með að hafa gert frekar
en að hafa stál, málm eða plast.“
„... ég hugsa að það hafi líka
breyst hugarfar kvenna, ég
meina, þegar byrjaði öll þessi
kvenréttinda... skilurðu, þá fóru
þær bara að tukta karlana til
og þetta er árangurinn í dag,
held ég. Að ungir karlmenn
komast ekki upp með að koma
bara heim úr vinnunni og setj-
ast, þeir verða að taka þátt í
heimilisstörfunum líka.“
vinna á óvenjulegum tímum eða
að hafa sveigjanlegan vinnutíma
tímabundið. Nokkrir karlanna
sögðu frá konum sem höfðu reynt
eitthvað svipað," segir Ingólfur og
bætir við að mjög margir höfðu
reynslu af misrétti gagnvart kon-
um ýmist á eigin vinnustað eða
annars staðar í samfélaginu. Einn
maðurinn hafi gengið svo langt að
segja: „Þú ert annars flokks, ef
þú ert kona.“
Eitt af því sem Ingólfur spurði
um voru tómstundir og tengsl við
gömlu vinina. Honum sýnist fé-
lagsleg einangrun karlanna vera
meiri en kvennanna. Það sé í sjálfu
sér ekki skrýtið, þar sem þær sjái
um að halda tengslunum.
Hann telur þó að fleiri karl-
ar eigi trúnaðarvini nú en
áður og haldi meira hópinn
við gömu félagana. Karlarn-
ir voru þó flestir á því að
samband kvenna við trúnað-
arvini sína væri nánara en
trúnaðarsamband milli karla.
„Það er klárt að karlmenn
tala ekki um alla hluti og
sumt tala þeir aðeins um við
eiginkonur sínar. Nokkrir ótt-
uðust raunar að konan talaði
við trúnaðarvini sína um mál-
efni, sem þeim fannst að ætti
ekki að fara út af heimilinu,"
segir hann. Hann bendir á að
viðhaldi þessir ungu menn ekki
sambandi við félaga sína geti
félagsleg einangrun þeirra orð-
ið mun meiri en kvennanna
eftir fertugt, þar sem þá sé oft
erfiðara að stofna til nýs vin-
skapar.
Bundið fæðingarorlof karla
lykilatriði í jafnrétti
Ingólfur telur að jafnrétti
kynjanna, hvort sem er inni á
heimili eða utan þess, komi til
með að þokast í rétta átt með
kynslóðabreytingum. „Það er
ljóst að konur hafa ekki fleiri
klukkutíma í sólarhringnum en
karlar. Þegar þær eru komnar
út á vinnumarkað í jafn miklum
mæli og karlar og eiga eftir að
sinna félagsstörfum, pólitík, lík-
amsrækt og öllu því sem þær
hafa áhuga á, ráða þær ekki við
að hafa heimilið á sinni könnu.
Þetta verður einfaldlega að vera
samstarfsverkefni, enda sér mað-
ur það á hinum Norðurlöndunum.
Það mun þó ganga óskaplega
hægt ef það á einungis að þróast
af sjálfu sér. Að mínu mati er
hægt að taka mun stærri skref í
þessa átt. Þar tel ég mikilvægast
að gera körlum kleift að vera sjálf-
stæðir gerendur á eigin heimili
með því að einhver hluti lengds
fæðingarorlofs sé bundinn þeim.
Þannig væru þeir sjálfir heima með
ungbarnið einhveija mánuði. Þeir
myndu öðlast sjálfstraust gagnvart
barninu og rekstri heimilisins og
konurnar sæju að þeim væri ekki
síður treystandi til að sinna þessum
þætti. Þetta er lykilatriði varðandi
stöðu kynjanna."
Mörgu þarf að breyta
- Hvaða lærdóm telur þú að
hægt sé að draga af þessari skýrslu
í þá átt að bæta stöðu beggja kynj-
anna?
„Ég held að bæði kynin verði
að vera stöðugt meðvituð um þátt
eigin kyns í hegðun og í því hvern-
ig samfélagið er uppbyggt og
skipulagt. Þau samfélög, þar sem
minnst er um að fólki sé raðað á
ákveðna bása á grundvelli kynferð-
is er samvinna kynjanna á sviðum
eignarhalds, pólitískra valda og
ekki síst barnauppeldis og -umönn-
unar. Hins vegar eiga þjóðfélög,
sem hafa markað kynjunum
ákveðna bása, mun erfiðara með
að komast út úr því fari og ein-
kennast í ríkum mæli af fordómum
gagnvart kynjunum og ofbeldi
þeirra á milli. Því er mikilvægt að
kynin séu saman á sem allra flest-
um stöðum en ekki aðgreind.
í öðru lagi getur þjóðfélagið
gert heilmikið ef vilji er til þess
að breyta kyngerð samfélagsins,
s.s. að veita körlum fæðingarorlof
og jafna launamun kynjanna. Þetta
helst raunar í hendur, því erfiðara
er fyrir karla að taka fæðingaror-
lof meðan konurnar hafa mun
lægri laun. Einnig þarf samfélagið
að gera verulegt átak í því að auð-
velda samræmingu atvinnuþátt-
töku og fjölskyldulífs með vinnu-
tímastyttingu, rétti smábarnafor-
eldra til að vera í hlutastörfum eða
hafa sveigjanlegan vinnutíma. Þá
er ekki síst mikilvægt að hafa í
huga við alla stefnumótun, hvaða
áhrif ákvarðanir hafi á kyngerð
samfélagsins, hvort þær séu já-
kvæðar eða hvort hægt sé að
breyta þeim í átt til jákvæðra sam-
skipta og möguleika kynjanna,"
segir Ingólfur V. Gíslason.
SUNNUDAGUR 16. NÓVEMBER 1997 19
Bjóðum \D /ö afslátt
af strípum, tit og penrianenti
frá
17. nÓN).—12. des. ‘97.
V______________________J
Pantanir í síma 567 2044
vi;rK\RiEKtHR - v wn vm vali»!
KARÍBAHAFIÐ OKKAR SÉHSVI9
Skemmtisiglingar vikulega á nýjustu glæsiskipum heimsins,
CARNIVAL - IMAGINATION, DESTINY O.FL.
Fljótandi hallir færa þig milli blómskreyttra eyja undir hitabeltissól
þar sem golan gælir við þig og ekkert mun skorta.
DOMINIKANA - hvfldardvöl á fegurstu eyjunni með drifhvítar
pálmastrendur, hálft fæði eða allt innifalið, matur, drykkir, skemmtanir.
RIO MERENGE - nýjasta trompið, 5 stjörnu glæsistaður,
eða CAPELLA BEACH RESORT, afar vinsælt.
Brottför vikulega. Bestu kjör. Flug 2 fyrir 1. Gistisamningar á hálfvirði.
Sérverð í nóv. til des. Pantið núnal
THAILAND - ný ímynd, það besta á bestu stöðum á besta verði,
allt árið fyrir einstaklinga, félög, klúbba, vinnuhópa o.s.frv.
Hópferð með fararstjóra 15. jan. ‘98. Frábært verð!
FERÐASKRIFSTOFAN
*
SÉRFARGJÖLD til Astu, Ástralíu,
Afríku, Suður-Ameríku.
Munið að betri ferðirnar eru
oft ódýrari og ánægjulegri. flysturstræll 17 4 hæS 101 Reyk)avn<
Reynslan mælir með ferðum Heimsklúbbsins. símj 56 2q 400, lax 562 6564
HEIMSKLUBBUR
VISKLI
INGOLFS
IS90-1020
ma
aví^ur
jlnnað bindi er komið út
Að því tilefni bjóöum við sérstakt
tilboð, I. bindi og II. bindi saman á
1 1
I. bindi kostar kr. 2.850,- ^
II. bindi kostar kr. 3.420,-
Sendum í póstkröfu um land allt.
kr. 4.950
i^lÆóhabúé HefifaVíkur
Sólvallagötu 2 • 230 Keflavík • Sími: 421 1102 • Fax: 421 5080
ÓKEYPIS HÚÐGREINING
Kynning á Dermophil húðsnyrtivörum í
Lyíju, Lágmúla 5,
á morgun, mánudag, og þriðjudag kl. 13-18.
Við bjóðum þér ókeypis húðgreiningu og
ráðgjöf þar sem við mælum með einföldum
hætti húðfitu og rakastig í andliti.
20% kynningarafsláttur.
Sjá nánari upplýsingar á http:/Avww.centrum.is/dermophil