Morgunblaðið - 27.11.1997, Page 51

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 27. NÓVEMBER 1997 51
I
í
>
I
|
>
>
I
I
>
I
7
|
I
.
>
I
I
&
£
>
AÐSENDAR GREINAR
Fáein orð um
félagsráðgjöf
FÉLAGSRÁÐGJÖF
er fjögurra ára há-
skólanám til starfsrétt-
inda og hefnr verið
kennd við Háskóla ís-
lands frá árinu 1981.
F élagsráðgj afar, sem
lokið hafa framhalds-
námi til meistara- eða
doktorsgráðu, hafa út-
skrifast frá erlendum
háskólum. Félagsráð-
gjafar tilheyra mikil-
vægri starfstétt í æ
flóknara samfélagi sem
er í stöðugri mótun og
tekur örum breyting-
um. En félagsráðgjöf
er oft misskilin starfs-
stétt sumpart vegna þess að það er
ekki auðvelt að skýra starfið eða
starfsvettvanginn. Félagsráðgjöf er
fag sem einkennist af margbreytni.
Félagsráðgjafar taka þátt í starfi á
mörgum sviðum samfélagsins og
eiga samskipti við alls konar fólk.
Sumir vinna náið með
einstaklingum og fjöl-
skyldum, á meðan aðrir
vinna með smærri hóp-
um, stærri kerfum eða
heilum samfélögum.
Sumir starfa einkum
með börnum, aðrir með
fijtluðum eða eldri borg-
urum. Félagsráðgjafar
starfa hjá félagsþjón-
ustu sveitarfélaganna, á
sjúkrahúsum og við
heilsugæslu, í skólum,
ráðuneytum, hjá félaga-
samtökum og einkafyr-
irtækjum, einnig á
einkastofum.
Sumir félagsráðgjaf-
starfa sem ráðgjafar eða
„þerapistar", meðan aðrir eru deild-
arstjórar við sérhæfð verkefni, eða
stjórnendur og skipuleggjendur fé-
lagsþjónustu. Enn aðrir starfa við
kennslu og rannsóknir.
Pessi margbreytni er það sem
Félagsráðgjöf er í senn
ögrandi og hvetjandi,
en Kristján Jósteinsson
leggur áherslu á að
starfið sé einnig mjög
gefandi.
gerir félagsráðgjöf í senn ögrandi
og hvetjandi. Én það er einnig
vegna þess hversu umbjóðendur fé-
lagsráðgjafa eru margbreytilegir og
hversu starfsvettvangurinn er víð-
femur, sem gerir það erfitt að svara
hinni einföldu spumingu:
Hvað er félagsráðgjöf?
Það má segja að vandinn við að
skilgreina félagsráðgjöf nákvæm-
lega þannig að sú skilgreining nái
yfir allan starfsvettvanginn, hafi
hrjáð stéttina í gegnum aldarlanga
sögu hennar.
Félagsráðgjöf er sérhæfð starfs-
og fræðigrein sem sprottin er úr
jarðvegi þjóðfélagsbreytinga á 19.
öld, þar sem mannúð og félagslegt
réttlæti er haft að leiðarljósi, starfs-
grein sem byggist á virðingu fyrir
mikilvægi og reisn hverrar mann-
eskju, án tillits til uppruna, starfs,
aldurs, trúar, kyns eða litarháttar.
Markmið félagsráðgjafar er að
hjálpa fólki til sjálfshjálpar þannig
að sérhver einstaklingur geti sem
best notið sín í samfélaginu. Megin-
viðfangsefni starfsins er því ein-
staklingurinn og það umhverfi sem
hann lifir og hrærist í.
Eftirfarandi getur verið skil-
greining á félagsráðgjöf:
Félagsráðgjafi
1. hefur viðurkenndan fagbak-
grunn (þ.e. menntun í grannfógum,
hefir sínar siðareglur og ákveðna
grunnfærni).
2. hefur löggildingu og er sam-
þykktur af samfélaginu til þess að
veita þjónustu sem miðast að ein-
staklingum og hópum sem standa
höllum fæti eða eru vanmetnir í
samkeppnisþjóðfélgi okkar; s.s.
börnum, öldruðum, fátækum eða
fötluðum, styðja þá til sjálfshjálpar
og vinna að því að breyta umhverfi
þeirra og stofnunum samfélagsins;
og
3. hefur það að markmiði að
Strákar í skóla
KARLANEFND Jafn-
réttisráðs og mennta-
málaráðuneytið gangast
í sameiningu fyrir mál-
þingi á Grand hótel 27.
nóvember undir yfir-
skriftinni Strákar í
skóla. Ástæðan er meðal
annars sú að staða
drengja í íslenska skóla-
kerfínu virðist heldur
bágborin, þrátt fyrir þá
staðreynd, sem oft er
hampað, að þeir njóta
drýgsta hlutans af at-
hygli kennara. Sú at-
hygli virðist því miður
oftast vera neikvæð.
Um 70% þeirra sem
sendir era í sérkennslu era drengir.
Svipað á við um sálfræðiþjónustu.
Jafnframt sýna rannsóknir að
drengir standa sig verr í skóla en
stúlkur, eru frekar upp
á kant við kennarana og
hafa síður hug á að
halda áfram námi eftir
skylduna. Jafnframt má
nefna að alþjóðlegar
samanburðarrannsóknir
sýna óvenju mikinn
mun á kunnáttu kynja
hérlendis, stúlkunum í
hag.
En þrátt fyrir þessar
staðreyndir þá verður
þess lítið vart að þær
hafi mikil áhrif á sjálfs-
mat stúlkna. Eftir sem
áður eru þær óánægðari
með sjálfar sig en
drengimir og vantrúað-
ar á eigin getu. Drengii- virðast of-
meta kunnáttu sína og getu en stúlk-
urnar meta sig ekki að verðleikum.
Það er þvi ljóst að eitthvað veralega
Sigurður
Svavarsson
Staða drengja í ís-
lenska skólakerfinu,
segir Sigurður
Svavarsson, virðist
heldur bágborin.
mikið er að í íslensku skólastarfi.
Þetta eru svo sem engin tíðindi.
Margir þeirra sem sinna uppeldis-
og skólamálum hafa haft af þessu
áhyggjur. Og hér og þar í skólastarfi
hafa verið gerðar tilraunfr með ann-
ars konar kennslu, öðravísi bekki
eða breytta stundaslo-á, í þeim til-
gangi að gefa báðum kynjum færi á
að njóta sín, tileínka sér þekkingu og
öðlast færni í mannlegum samskipt-
um. Kominn er tími til að lagt verði
mat á þá tilraunastarfsemi sem hef-
ur farið fram, skoðað hvai’ vel hafi
tekist til og hvar miður og áætlanir
gerðar á grundvelli slíks mats.
Víða um lönd er staða þessara mála
sárasvipuð og á íslandi og það hefur
valdið miklum áhyggjum og umræð-
um meðal skólamanna og foreldra.
Gripið hefur verið til sérstakra að-
gerða til að breyta þáttum sem taldir
era skipta máli varðandi líðan og nám
stráka í skólum. Slíkt gagnast ekki
aðeins strákum heldur einnig stúlk-
um. Vanlíðan í skóla hefur í fór með
sér margskonar hegðunarvandamál,
spillir andrúmslofti í skólanum og
dregui’ úr möguleikum nemenda til
að njóta sín og þroskast eðhlega.
Málþing Karlanefndar og mennta-
málaráðuneytis er hugsað sem inn-
legg í almenna umræðu um stráka í
skóla og þar með stöðu kynjanna 1
skólakerfinu. Þar verður horft á mál-
ið frá ýmsum hhðum en áherslan er
á að reyna að leita lausna frekar en
að engjast yfir vandanum. Aðgangur
er ókeypis og öllum heimili og full
ástæða til að hvetja áhugasama
skólamenn og foreldra til að koma.
Höfundur er formaður
Karlanefndar Jafnréttisráðs.
hjálpa öðram við að uppfylla per-
sónulegar og félagslegar þarfir og
vinnur að því að nema burt þá erfið-
leika sem hindra fólk í því að getan**
nýtt að fullu hæfileika sína til að lifa
fullnægjandi og hamingjusömu lífi
og gera því kleift að leggja sinn
skerf til samfélagsins.
Starf félagsráðgjafa krefst þess
að hann búi yfir þekkingu á rann-
sóknum á hinum ýmsu fræðikenn-
ingum og hlutlægri skoðun á eigin
starfi. Félagsráðgjafar verða að
hafa skilning á hegðun fólks og
hvernig einstakiingarnir lifa sínu lífi
í fjölskyldum, hópum og í samfélag-
inu sem heild. Þeir verða einnig að
hafa þekkingu á kenningum, líkön^—
um og aðferðum sem notaðar eru
hinum margvíslegu hjálparferlum,
ásamt faglegum og siðlegum skyld-
um sem fylgja því að tilheyra stétt
félagsráðgjafa.
Að starfa sem félagsráðgjafi
krefst hugrekkis í þeim skilningi að
vera fær um að horfast daglega í
starfi í augu við mannlega þjáningu
og ósjaldan neikvæða og skemm-
andi hegðun eða framferði einstak-
linga. Þættir í mannlegri hegðun
sem félagsráðgjafar fást við era oft
þeir sem þorri fólks á erfitt með að
gera sér í hugarlund. Dag eftir dag
og mál eftir mál verða félagsráð-
gjafar að bregðast við fólki sem er
fórnarlömb sjúkdóma, fötlunar, of^
beldis, vanrækslu, kynferðislegrar
misnotkunar, í viðjum fíknar, eða
býr við fátækt og langvarandi at-
vinnuleysi. Einnig fjölskyldur í upp-
lausn og vanrækt og einmana böm.
Sú krafa er einnig gerð til félags-
ráðgjafa að þeir bregðist á upp-
byggilegan hátt við einstaklingum
sem beinlínis eða óbeinlínis hafa
valdið öðram manneskjum tjóni eða
þjáningum. Þeir verða að vera færir
um að takast á við á stundum skelfi-
legan mannlegan vanda, án þess acL,
truflast eða verða óstarfhæfir vegnW'r
sinna eigin tilfinningalegu við-
bragða. ’
Að lokum, þótt starfið krefjist
ákveðins hugrekkis til að takast á
við þau mannlegu vandamál sem
tæpt var á hér að ofan, er mikilvægt
að undirstrika þá umbun sem fé-
lagsráðgjafinn fær daglega í starfi
sínu, en það era kynni af því hugaða
fólki sem iðulega glímir við það sem
oft vfrðist vera óyfirstíganlegur
vandi, en vinnur sigur á þessum
vanda að lifa.
Höfundur er M.Se., félagsráðgjafi
og endurhæfingarráðgjafi.
FJORÐA UTKALLSBOK OTTARS SVEINSSONAR
geymir frásagnir af
raunarafrekum sen
þessu ari og lysir
ium fjölmargra íslendinga
is dauðanum.
Utkailsbækur Ottars Sveinssonar, sem
allartiafa náð metsölu. einkennast af
larfiafa náð metsölu, einkennast <
raðri atburðarás, spennu og næmi
nvart viðmælendum.
•mt
, /
BOKAUTGAFAN
SIÐUMULA 11, sími 581 3999
OTTAR SVEINSSON
FLUGLEIÐIR
>að er ódýrt að leigja bíl
-það er kjarni málsins-
Bílaleiga
Sími: 50 50 600 - Fax: 50 50 650
yran en bor!
D að er oft sem sú staða kemur upp að aukabíll er
auðsynlegur í dagstund eða svo. Pá er gott til þess
að vita að bílaleigubíll í minnsta flokki í einn
sólarhring með 100 km akstri
og VSK. kostar aðeins 3.100 kr.
Leiga á kjarnabor
í einn sólarhring
kostar 4.500 kr.
Leiga á bílaleigubíl í minnsta
flokki í einn sólarhring kostar
aðeins 3.100 kr.