Morgunblaðið - 06.01.1998, Qupperneq 8

8 ÞRIÐJUDAGUR 6. JANÚAR 1998
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
BJARNI Armannsson, forstjóri Fjárfestíngarbanka atvinnuiífsins.
1 Fj árfe stingarbanki
í fæðingu

ÞÉR eruð að fá blóm og hamingjuóskir frá kollegunum fyrir frábært þriggja
jeppa start hr. æðsti bankastjóri. . .
Vörsluskylda eigenda stórgripa samkvæmt búfjárlögum
Frumvarp tví- eða þríflutt
án þess að fá afgreiðslu
Tugir slysa árlega vegna ákeyrslu á búfénað
STEINGRÍMUR Sigfússon alþing-
ismaður hyggst endurflytja frum-
varp til breytinga á búfjárlögum,
þar sem lögð verður vörsluskylda á
eigendur stórgripa, en frumvarpið
hefur hann ásamt fleiri þingmönn-
um flutt tví- eða þrívegis á síðustu
þingum án þess að það hafi fengið
afgreiðslu. Með samþykkt frum-
varpsins yrði komið í veg fyrir
lausagöngu stórgripa við þjóðvegi
landsins, en árlega verða tugir
fimmtud. 8.00 föstud. 9. janúar kl. 20:00
laugard. 10. og sunnud. 11. janúar kl.17:00
Örfá sæti laus
Hljómsveitarstjóri: Einsöngvari:
Mika Eichenholz Sólrún Bragadóttir
Vínartónlist eins og hún gerist best m.a. eftir
Johann Strauss, Franz Lehar, Robert Stolz o.fl.
Sinfóníuhljómsveit islands
Háskólabíói vi& Hagatorg
Sími: 562 2255
Fax: 562 4475
Veffang: www.sinfonia.is
Miöasala á skrifstofu hljómsveitarinnar og við innganginn
slysa vegna ákeyrslu á búfénað.
Steingrímur sagði að eins og fyrir-
komulagið væri í dag þyrftu sveitar-
stjórnirnar sjálfar að samþykkja
takmörkun á lausagöngu og ef þær
Það hefði einfaldlega sýnt sig að
sums staðar virtust pólitískar að-
stæður í sveitarstjórnum vera
þannig að ekki hefði verið tekið á
þessum málum þrátt fyrir gífurleg
slys. Þarna væri um að ræða meðal
annars hreppa þar sem umferð væri
mikil, eins og í Skagafírði, í Húna-
vatnssýslum og á Suðurlandsundir-
lendinu. I frumvarpinu legði hann
til að vörsluskylda yrði hin almenna
regla og mjög þröngar heimildir til
að víkja frá henni enda væri alveg
tryggt að það skapaði ekki hættu
fyrir umferð.
Timaskekkja
„Ég hef verið þeirrar skoðunar
alllengi að það væri tímaskekkja að
hafa ekki vörsluskyldu á stórgrip-
um,“ sagði Steingrímur. Hann sagði
að ástæðan væri sú annars vegar að
nútímabúskaparhættir væru með
þeim hætti að stórgriph- gengju
mjög lítið lausir og engin ástæða
væri til þess að heimila það. Hins
vegar gætu árekstrar bifreiða við
stórgripi valdið mjög alvarlegum
slysum. Akeyrsla á sauðfé væri þó
auðvitað mun algengari, en mun
flóknara og erfiðara væri að taka á
lausagöngu þess.
Telur meirihluta fyrir
breytingunni
Steingrímur sagði að hann teldi að
meirihluti væri fyrir þessari breyt-
ingu á Alþingi, þó að frumvarpið
hefði ekki náð fram að ganga. Hann
hefði flutt frumvarpið einu sinni áð-
ur á þessu kjörtímabili og einu sinni
eða tvisvar á síðasta kjörtímabili.
Um væri að ræða breytingu á lög-
um um búfjárhald og því hefði
frumvarpið farið til landbúnaðar-
nefndar.
Lagasafn neytenda
Auðveldar
neytendum að
þekkja rétt sinn
Jón Magnússon
ÝLEGA gáfu
N eytendasamtökin
út litla bók sem
inniheldur samantekt á
lögum um neytendamál.
Jón Magnússon lögmaður
tók efni bókarinnar sam-
an.
„Þessi samantekt er
fyrst og fremst gerð til að
neytendur geri sér í aukn-
um mæli grein fyrir rétti
sínum og nýti hann,“ segir
Jón.
Hann segir að bókin
innihaldi ýmis lög sem þeir
sem fást við neytendamál
þurfi að skoða í daglegu
amstri. „Því miðast bókin
líka við að auðvelda störf
þeirra."
- Hvernig valdirðu lögin
íþessa bók?
„Hugmyndin að útgáf-
unni er eiginlega komin frá Jó-
hannesi Gunnarssyni, fram-
kvæmdastjóra Neytendasamtak-
anna, og hann kom með fyrir-
mynd sem við þróuðum áfram.
Þessi samantekt er stytt úgáfa
af lagasafni neytenda, en lengri
útgáfan kom út fjöirituð vorið
1997. Felldar eru burt lagagrein-
ar sem visa til reglugerða og
skipta ekki höfuðmáli fyrir hinn
almenna neytanda.
Við settum okkur í upphafí að
hafa lagasafnið í handhægu formi
og ekki of viðamikið. Það er auð-
vitað alltaf spurning hvað eigi að
velja og hverju að hafna en í sam-
ráði við þá sem mikið koma ná-
lægt neytendamálum var það val-
ið sem ætla má að komi neytend-
um best.“
- Hvaða lög eru það sem koma
að mestu gagni fyrir hinn al-
menna neytanda?
„Þau lög sem reynir hvað mest
á um neytendamál eru lög um
lausafjárkaup. Á þeim byggist í
raun það sem skiptir máli í sam-
bandi við kaup og sölu. Neyt-
endasamtökin hafa gagnrýnt að
ekki skuli hafa verið gerðar
breytingar á lögum um lausafjár-
kaup til samræmis við breytingar
á sambærilegum lögum t.d. í
Danmörku og Noregi.“
- Hvaða breytingar eru það?
„Lög um lausafjárkaup í Dan-
mörku og Noregi eru mun neyt-
endavænni en okkar lög." Á síð-
ustu áratugum hefur orðið alger
viðhorfsbreyting í okkar heims-
hluta varðandi stöðu neytenda og
hún endurspeglast að mörgu leyti
í þessum lögum hinna Norður-
landanna en ekki í gömiu lögun-
um okkar, sem eru frá árinu
1922. Það sam vantar hjá okkur
er m.a. ákvæði um svokölluð
neytendakaup og lengingu
ábyrgðartíma vegna galla á vör-
um. Okkar lög um lausafjárkaup
eru þó að mörgu leyti ágæt.“
Jón segir að það
komi neytendum til
góða að hafa greiðan
aðgang að neytenda-
lögunum. Hann bendir
á að margir hafi til að
mynda undanfarið velt fyrir sér
hvaða kröfu þeir eigi á seljanda
vegna gallaðra handblysa sem
voru seld fyrir áramótin.
„Hvað þetta dæmi snertir þarf
ekki annað en fletta upp á lögum
um skaðsemisábyrgð. Þar kemur
fram að þeir sem dreifa hand-
blysunum eru ábyrgir fyrir tjóni
á munum sem þeir dreifa og
neytendur eiga rétt á bótum
vegna þess tjóns sem þeir verða
fyrir. Þetta er einfalt og réttindi
neytenda klár. Bókin er semsagt
hugsuð sem handhægt uppfletti-
►Jón Magnússon er fæddur á
Akranesi áriö 1946. Hann lauk
lögfræðiprófi frá Háskóla Is-
lands árið 1974. Á námsárum
sínum var hann formaður Stúd-
entaráðs Háskólans, þá formað-
ur Heimdallar um skeið og for-
maður SUS um árabil. Hann
hefur setið í miðstjórn Sjálf-
stæðisflokksins og verið vara-
þingmaður sama flokks.
Jón var formaður Neytenda-
samtakanna frá 1978 til 1981 og
kom si'ðan aftur að sljórnunar-
störfum sem formaður Neyt-
endafélags höfuðborgarsvæðis-
ins fyrir nokkrum árum og var
kjörinn varaformaður Neyt-
endasamtakanna árið 1996.
Jón er í lögfræðilegri stjórn-
unarnefnd um neytendamál á
Norðurlöndum. Hann hefur ver-
ið sjálfstætt starfandi lögmaður
frá árinu 1976.
Hann á þrjú börn.
rit svo neytendur geti auðveld-
lega aflað sér upplýsinga um rétt
sinn.“
- Hver er réttarstaða ís-
lenskra neytenda ef miðað er við
önnur lönd?
„Það varð veruleg breyting á
réttarstöðu íslenskra neytenda
þegar við gengum í evrópska
efnahagssvæðið. Þá neyddist ís-
lenski löggjafinn til að samræma
lögin þeim lágmarksrétti sem
neytendur á evrópska efnahags-
svæðinu njóta. Þetta eru ekki
meðmæli með íslenskum stjórn-
völdum, að á grundvelli fjölþjóð-
legs samning skuli neytendur ná
fram lágmarksréttindum."
Jón segir að neytendalöggjöfin
hafi smám saman verið að kom-
ast í svipað horf og í nágranna-
löndunum. „Við stöndum þó enn
nokkuð að baki nágrönnum okk-
ar, sérstaklega hvað varðar eftir-
lit með hagsmunum neytenda. I
því sambandi vegur
þungt að við eigum
engan umboðsmann
neytenda. Fram að
þessu hefur Sam-
keppnisstofnun gegnt
þessu hlutverki. Hún er á hinn
bóginn umferðarlögreglan á
markaðnum og því óhugsandi að
hún geti líka sinnt þessari hags-
munagæslu fyrir neytendur. Sú
ákvörðun að hafa íyrst Verðlags-
stofnun og síðar Samkeppnis-
stofnun sem umboðsmann neyt-
enda var tekin í sparnaðarskyni.
Á hinum Norðurlöndunum er
umboðsmaður neytenda sérstök
stofnun og þar er starfandi opin-
ber embættismaður sem gegnir
lykilhlutverki þegar réttindi
neytenda eru annars vegar.“
Uppflettirit
fyrir
neytendur