Morgunblaðið - 06.01.1998, Blaðsíða 26

26 ÞRIÐJUDAGUR 6. JANÚAR 1998
MORGUNBLAÐIÐ
MENNTUN
ERASMUS Evrópusambandið hóf ERASMUS áætlun sína um samstarf æðri menntastofnana fyrir 10 árum.
Núna eru 122 íslenskir námsmenn styrktir til náms í Evrópu. Gunnar Hersveinn kannaði hvort áætlunin væri í
anda Erasmusar frá Rotterdam sem barðist gegn heimsku og hindurvitnum samtíðarmanna sinna.
Menntaáætlumnni
SÓKRATES var
hrint í framkvæmd
til að efla Evrópu-
samstarf á öllum
sviðum menntamála ríkja Evrópu-
sambandsins (ESB) og hefur ís-
lenskt skólafólk notið góðs af
styrkveitingum úr ýmsum þáttum
áætlunar sem eni helstir: Erasm-
us, Comenius, Lingua, fullorðins-
fræðsla og opið nám og fjamám.
Hér verður lítillega sagt frá
ERASMUS áætluninni en hún nær
til samstarfs æðri menntastofnana.
Áætlunin heitir eftir hollenska
heimspekingnum Desoderiusi
Erasmusi frá Rotterdam
(1469-1536) sem var einn af forvíg-
ismönnum húmanisma og barðist
gegn hindurvitnum og fáfræði sam-
tíðarmanna sinna — og ritaði með-
al annars háðritið Lof lyginnar.
íslenskum ERASMUS nemuin
iQölgar með ári hverju
Erasmus nær til allra mennta-
stofnana á háskólastigi og geta 11
íslenskir skólar verið með í áætlun-
inni og hafa fengið styrki annars
vegar vegna ýmiskonar samstarfs-
verkefna og hins vegar vegna stúd-
entaskipta.
Á nýliðnu ári varð ERASMUS
áætlunin 10 ára og hafa yfir 500
þúsund stúdentar í Evrópu farið
utan á vegum hennar á þessu tíma-
bili. ísland hefur tekið þátt í
ERASMUS frá háskólaárinu
1992-93. Hér er það Alþjóðaskrif-
stofa háskólastigsins sem er lands-
skrifstofa SÓKRATESAR, Nes-
haga 16 í Reykjavík, sem hefur
umsjón með ERASMÚS. 410 stúd-
entar á háskólastigi hér hafa fengið
styrk.
SAMSTARF
TIL AÐ AUKA
VÍÐSÝNI
Markmið þess að veita styrki til
stúdentaskipta er að skapa skilyrði
fyrir stúdenta innan EES til þess
að flytjast á milli háskóla innan
efnahagssvæðisins án þess
að það tefji þá í námi. Það
er því skilyrði fyrir styrk-
veitingu til stúdenta að
háskóli sem sendir stúd-
ent utan sem skiptinema
skuldbindi sig fyrirfram
til að meta nám hans er-
lendis að fullu eða sem
hluta af námi heima við.
E R ASMUS-skiptinemar
greiða ekki skólagjöld í
þeim skóla þar sem þeir
stunda nám sem gistinemar.
Björg Eysteinsdóttir hjá Al-
þjóðaskrifstofunni segir að nú séu
122 íslenskir nemar úti sem
ERASMUS-nemar frá 10 skólum á
háskólastiginu og að reynt sé að fá
tiltölulega jafna dreifingu milli
skóla með tilliti til fjölda nema.
Skrifstofan fær 250 þúsund ECU
(20 íslenskar milljónir) til umráða
og veitir hverjum nema um 12 þús-
tví
se:
ná
n
Þ
und króna styrk á mánuði auk
ferðastyrks. Styrkirnir hafa engin
áhrif á lán frá Lánasjóði íslenskra
námsmanna.
Björg segir að stúdentaskipti á
vegum ERASMUSAR byggist á
tvíhliða samningum milli háskóla
sem kveði á um gagnkvæmt mat á
námi, skipti á upplýsingum um
námsframboð og ýmiskonar fyrir-
greiðslu við skiptinema. Hinar
ýmsu deildir Háskóla íslands
hafa til dæmis gert samstarfs-
samninga við rúmlega 100 há-
skóla í Evrópu. Hér á landi
eru núna 66 nemar frá öðr-
um Evrópulöndum á vegum
ERASMUS.
íslenskum ERASMUS
nemum hefur fjölgað með ári
hverju. 1993 voru þeir 35,
1994 62, 1995 83, 1996 105,
núna 122 og reiknað er með að
þeir verði 135 næsta háskólaár.
ERASMUS til að bæta
kennslu og námsefni
Ragnar Kristjánsson, starfsmað-
ur hjá Alþjóðaskrifstofu háskóla-
stigsins, segir að hinn ERASMUS
styrkjaflokkurinn lúti meira að
kennslu og kennslutækni á há-
skólastigi og að miðla upplýsingum
á milli háskóla. Styrkir eru þá
veittir til undirbúnings stúdenta-
skipta, til kennaraskipta, sameigin-
legs námskeiðahalds og undirbún-
ingsheimsókna.
Styi-kir er einnig veittir til að
vinna að gagnkvæmu námsmati
eða þýðingarkerfi til að meta ein-
ingar stúdenta á milli háskóla.
Þetta er eins konar samevrópskt
einingarkerfi. Loks má nefna
styrki til að vinna að þróun sameig-
inlegs námsefnis án stúdenta- og
kennaraskipta og til að vinna að
samstarfi í sameiginlegum hags-
munamálum háskóla.
SÓKRATES gegn fordómum og
með sameiningu Evrópu
Ragnar segir að ákveðnar skipu-
lagsbreytingar hafi verið gerðar á
þessu skólaári á ERASMUS áætl-
uninni sem meðal annars felist í því
að háskólar sækja beint um styrki
til Brussel. Og að 8 íslenskir skólar
á háskólastigi hafi sótt um svokall-
aðan stofnanasamning innan
ramma ERASMUS-hluta SÓKRA-
TES-áætlunarinnar og að þeir hafi
allir fengið styrk. Heildarupphæð
til íslenskra skóla fyrir árið
1997-98 vegna þessa nam 4,5
milljónum.
Hann nefnir sem dæmi um
styrkveitingu að Myndlista- og
handíðaskóli Islands fékk fé með 4
öðrum evrópskum skólum til að
koma á laggirnar námsbraut á
meistarastigi.
Ragnar segir ERASMUS undir-
þátt SÓKRATES-áætMnarinnar
og að pólitískt markmið Evrópu-
sambandsins með SÓKRATESI sé
að vinna gegn fordómum milli
þjóða með menntun og bæta sam-
skiptin - og virðist það vera í anda
Erasmusar frá Rotterdam.
Inga Rún Sigurðardóttir
Fordómalaus
stemmning
í Amsterdam
INGA Rún Sigurðardóttir, stúd-
ent í Háskóla Islands, tekur ann-
að árið sitt í ensku í Universiteit
van Amsterdam sem ERASMUS-
nemi. Hún sótti um ERASMUS-
styrk hjá Alþjóðaskrifstofu há-
skólastigsins og um háskólann í
Amsterdam og fékk eftir ýmsar
samþykktir hér og hjá Evrópu-
sambandinu, en til dæmis þarf
formaður enskudeildar að sam-
þykkja áætlaða námsskrá vetrar-
ins.
Inga fékk eins árs styrk, um
160 þúsund krónur, sem úthlutað
er í þrennu lagi með ferðastyrk.
Hún fór út í ágúst síðastliðnum
og verður fram í júlí 1998.
„Styrkurinn dugar að vísu ekki
því ég þarf að borga bæði húsa-
leigu og fæði og er nauðsynlegt
að eiga varasjóð eða vera á lán-
um hjá Lánasjóði íslenskra náms-
manna,“ segir hún. Enskudeildin
í háskólanum er í miðborg Am-
sterdam, skammt frá Damtorg-
inu, en annars er byggingum
skólans dreift um alla borgina.
Ólíkt og í HÍ eru stúdentar á
svipuöum aldri og barnlausir
Háskólaárið í Hollandi er
skipulagt á annan hátt en hér og
er því skipt í þrjár annir þótt ein-
ingafjöldinn sé sá sami.
Inga fór til dæmis í athyglis-
verðan aukaáfanga um kvik-
myndalist Ingmars Bergman sem
fólst í því að skoða eina mynd á
viku eftir hann, samræðum um
myndirnar og lestri á bókum um
Bergman og um kvikmyndalist.
Námskeiðinu lauk með fjögurra
tíma Iokaprófí þar sem meðal
annars var spurt um áhrif
Strindbergs á Bergman.
Aðaláfangar Ingu á fyrstu önn
voru amerískar 20. aldar bók-
menntir og ljóðagerð Breta á 20.
öld, en þar var meðal annars 45
lína ljóðið Parable Island eftir
Seamus Heaney til umfjöllunar.
Hún er nú á annarri önn í háskól-
anum í Amsterdam og tekur
meðal annars stórt námskeið um
verk Shakespeares.
Kennarar gera ráð fyrir að á
bak við hvert námskeið liggi 280
klukkustunda vinna en aftur á
móti eru fremur fáar formlegar
kennslustundir á viku, eða sex til
átta. Nemendur þurfa því að
leggja stund á sjálfsaga til að
fylgja kennsluáætlunum. Inga
þarf til dæmis að lesa eitt bók-
menntaverk á viku fyrir nám-
skeiðið í amerískum bókmennt-
um.
Kennsluhættir eru hefðbundn-
ir. Stemmningin meðal nemenda
er samt önnur en í Háskóla Is-
Iands. „Hér eru flestir á svipuð-
um aldri, allir ungir og barnlaus-
ir, en í Háskóla íslands eru full-
orðnir áberandi, eða þeir sem
lokið hafa prófi úr öldungadeild,
og líka ungt fólk með börn og
buru,“ segir Inga. „Segja má að
þetta sé „eðlilegra" í Amster-
dam.“
Hjólað milli safna í
menningarlegri borg
Inga er í tímum með hollensk-
um stúdentum en á hinn bóginn
er mikið af erlendum stúdentum
í skólanum sem eru í alls konar
skiptiprógrömmum. „Það er
gaman að kynnast fólki
hvaðanæva úr heiminum," segir
hún, „og auðvelt að falla inn í
Amsterdam vegna þess að and-
rúmsloftið er svo fordómalaust."
í borginni úir og grúir af allra
þjóða kvikindum og Inga segir
að öllum sé sama hvað fólk er að
sýsla svo lengi sem það traðkar
ekki á öðrum. „Þetta er óvenju-
víðfeðmt og víðsýnt samfélag og
nánast hægt að gera það sem
manni sýnist innan ftjálslyndra
marka.“
Inga segist ekki geta kvartað
undan félagslífi stúdenta, til
dæmis eru öll fimmtudagskvöld
helguð erlendum nemum á veit-
ingastofu háskólans.
Menningarlífið er Iíka í blóma.
„Ég keypti árskort sem gildir á
öll söfn fyrir 25 gyllini eða 900
krónur íslenskar og fer með vin-
konum mínum á söfn á sunnu-
dögum, til dæmis á Rijksmuseum
(Ríkissafnið), Stedelijk (Nýlista-
safnið) eða Van Gogh-safnið. Við
skoðum einhverja sýningu og
förum svo á kaffíhús á eftir og
spjöllum um hana. Einnig er mik-
ið um að vera í tónlistarh'finu,
enda leika alþjóðlegir straumar
um borgina." Ingu finnst afar
gott að búa í Amsterdam og seg-
ir húsnæði vera ódýrt þótt erfitt
sé að finna það laust. „En þar er
ekki hægt að búa nema eiga
hjól,“ segir hún.
Haustið 1998 byrjar hún svo
aftur í Háskóla Islands á þriðja
ári í ensku og fær námskeiðin í
vetur metin.
Morgunblaðið/Þorkell
,ÞAÐ er gaman að kynnast fólki hvaðanæva úr heiminurn," segir Inga
Rún Sigurðardóttir, ERASMUS-skiptinemi í Amsterdam.