Morgunblaðið - 17.01.1998, Qupperneq 36

36 LAUGARDAGUR 17. JANÚAR 1998
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
ALÞJÓÐLEGI trú-
arbragðadagurinn var
fyrst haldinn árið 1950.
Hann er haldinn þriðja
sunnudag í janúar ár
hvert. Dagurinn á upp-
haf sitt í Bandaríkjun-
um en er nú haldinn um
allan heim. Tilgangur
hans er að vekja athygli
á sameiginlegum and-
legum gildum og ein-
ingu trúarbragða
heimsins og að leggja
áherslu á að heimstrú-
arbrögðin eru hvetjandi
afl til heimseiningar.
Öll trúarbrögð eiga það
sameiginlegt að þau eru
leiðsögn Guðs tíl að þroska bæði
einstaklinga og samfélög.
Til er kínverskt máltæki sem seg-
ir: „Ef þú vilt vera hamingjusamur
eina nótt, þá drekktu þig fullan. Ef
þú vilt vera hamingjusamur eitt ár,
þá giftu þig. En vilijr þú vera ham-
ingjusamur alla ævi, þá ræktaðu
A garðinn þinn.“
Það er oft stór sannleikur í litlum
spakmælum, en hvað er þá hægt að
gera til að öðlast hamingju, ef það
dugar hvorki að drekka sig fullan
né að gifta sig? Þetta eru nú þau ráð
sem oft er gripið til í hamingjuleit.
Að rækta garð? Af fenginni
reynslu af að rækta garðinn minn,
þó hann gefi mér ótrúlega mikið af
svo mörgu, - heilmikið, þá held ég
samt að það sé ekki þannig garður
sem átt er við. Jafnvel ekki heldur
kínverskur garður, þó að þeir garð-
’ ar geti verið alveg heillandi af svo
ótrúlegri fegurð og fólbreytileika.
Nei, ég held ekki, því það er talað
um að vera hamingjusamur allt lífið,
og þá duga nú þessir garðar ekki til.
Ekki eru heldur allir sem fá tæki-
færi til að rækta svona garða eða
hafa áhuga á að pjakkast í mold.
Ég held að það sem átt er við í
þessu kínverska spakmæli sé það
sem við köllum okkar innri mann,
að þar sé garðurinn sem við eigum
að rækta til þess að verða ham-
ingjusöm alla ævi.
Eg hef einhverntíma lesið um
guðlegan ræktanda og ósk um að
hjörtu okkar mannanna megi verða
eins og tilbúinn jarðvegur fyrir hinn
& himneska garðyrkjumann. Þessi
orð eru frá Abdu’l-Bahá, og hann á
þar við boðbera Guðs. Þarna er
hjörtum okkar mannanna líkt við
jarðveg og garðyrkjumaðurinn er
Mikiá úrvd rf
failegum
rýfflfatnaáí
Slailavflr&jiHg 21 SimJ 551 405« Rcyklavik
guðlegur ræktandi.
Abdu’l-Bahá segir
einnig að þeim sem
snýr ásjónu sinni til
Guðs veitist lækning á
líkama, hug og sál.
Ef við erum niður-
dregin eða áhyggjufull,
þ.a.l. ekki hamingu-
söm, þarf þá ekki að
lækna hug og sál? Með
öðrum orðum að snúa
sér til Guðs.
Bahá’íar trúa að að-
eins sé til einn Guð og
að tilgangur lífsins sé,
að læra að elska Guð
og tilbiðja hann, og
undirbúa sig þannig
undir annað líf sem er líf sálarinnar
og andans.
Þó að Guð sé í kjarna sínum
óþekkjanlegur hefur hann í gegnum
aldanna rás valið að gera sig kunn-
an gegnum guðlega boðbera sína
Hver hinna guðlegu
spámanna, segir
Jóhanna S. Ingvars-
dóttir, hefur birt fagn-
aðarerindi um komu
eftirmanns síns.
hvern eftir annan í samræmi við
skilningsgetu manna. Þessir boð-
berar hafa verið eini vegurinn til
þekkingar á Guði. I þeirra hópi eru
stofnendur trúarbragða heimsins,
eins og Abraham, Móse, Krisna,
Zaraþústra, Búdda, Kristur og Mú-
hameð, og svo á síðustu öld Ba-
há’u’lláh, en nafnið merkir dýrð
Guðs. Við köllum þetta stighækk-
andi opinberun vegna þess að þær
leiðbeiningar sem Guð sendir mönn-
unum eru í samræmi við skilnings-
þroska þeirra á hverju tímaskeiði,
svo augljóst er að þær leiðbeiningar
sem opinberaðar voru á síðustu öld
henta best fyrir okkar tíma.
Bahá’u’lláh ritaði: „Vitið með
vissu að kjarni allra spámanna Guðs
er einn og hinn sami. Eining þeirra
er algjör."
Sérhver trúarkenning er sönn,
fögur og gild. Hún er hin einu skila-
boð frá Guði fyrir þá öld eða það
tímabil sem hún birtist á. Hún er
hinn eini sannleikur, tileinkaður
þeim sérstaka tíma, - en ekki end-
anlegur sannleikur. Hún er bara
einn hluti af einstæðri, mikilli,
áframhaldandi, óendanlegri trú
Guðs.
Hinir guðlegu spámenn eru sam-
tengdir í fullkominni ást. Hver
þeirra hefur birt fagnaðarerindi um
komu eftirmanns síns, og hver eftir-
maður hefur viðurkennt þann sem á
undan honum kom. Þeir voru í full-
kominni einingu, þó að fylgismenn
þeirra eigi í deilum. Til dæmis birti
Móse skilaboð fagnaðarerindisins
um Krist og Kristur staðfesti spá-
mennsku Móse.
Bahá’u’lláh hefur útskýrt að til-
gangur komu hans sjálfs og komu
Jesú Krists svo og komu allra hinna
spámanna Guðs sé „að setja af stað
umbreytingu á gjörvallri lyndisein-
kunn mannkyns, umbreytingu sem
muni koma í ljós bæði hið innra sem
hið ytra og muni hafa áhrif bæði á
innra eðli mannsins og á ytri kring-
umstæður“.
Bahá’u’lláh lagði mikla áherslu á
að sérhver einstaklingur ætti að
takast á hendur sína sjálfstæðu leit
eftir sannleikanum og vænti þess
ekki af neinum að hann meðtæki yf-
irlýsingar sínar og sannanir með
lokuðum augum. Heldur þvert á
móti, setti hann í fylkingarbrjóst
kenninga sinna aðvörun við blindri
móttöku yfírvalds og lagði fast að
öllum að nota sína eigin dómgreind
á sjálfstæðan og óttalausan hátt, til
þess að fullvissa sig um sannleik-
ann. Hann hjúpaði því aldrei eða
huldi sjálfan sig, en bauð fram sem
æðsta vitnisburð orð sín og ritverk
og áhrif þeirra við að gjörbreyta lífí
og lyndisgerð manna. Hann miðlaði
allsherjarfræðslu sem er traust
undirstaða siðmenningar sem sniðin
er að þörfum heimsins á því nýja
tímaskeiði sem nú fer í hönd.
Bahá’u’lláh segir tilganginn með
sköpun mannsins þann, að hann
geti þekkt Guð og tignað hann.
Hann segir í einni af töflum sínum:
„Ó verundarsonur! Elska mig svo
að ég megi elska þig. Ef þú elskar
mig ekki, getur ást mín á engan
hátt náð til þín. Vit þetta, ó þjónn."
Að vera ástvinur Guðs. - Fyrir
marga er það eini tilgangur lífsins.
Að eiga Guð sem nánasta vin sinn
og félaga. Að elska Guð jafngildir
því að þykja vænt um allt og alla því
allir eru af Guði. Öll veröldin er
sköpun Guðs.
En, þannig hugsa ekki allir því
Guð hefur gefíð manninum frjálsan
vilja. Fólk getur valið eða hafnað,
eða trassað eða bara alls ekkert
kært sig um að rækta garðinn sinn
eða hugsa um Guð eða vera að velta
vöngum yfir trúarbrögðum eða Al-
mættinu.
Hvar annarstaðar en í trúar-
brögðunum finnum við leiðbeining-
ar fyrir andlegt líf okkar eða fyrir
okkar innri mann, til að rækta þann
garð sem segir í kínverska spak-
mælinu að geti gert okkur ham-
ingjusöm alla ævi? Bahá’u’lláh ritaði
meðal annars þessi orð: „Ó þú fram-
andi sem nýtur vináttu! Ljós hjarta
þíns er kveikt af höndum valds
míns, slökk það eigi með misvindi
sjálfs og ástríðna. Græðari allra
meina þinna er minningin um mig,
gleym henni ekki. Ger ást mína að
fjársjóði þínum og gæt hans vel eins
og þú myndir gæta þinnar eigin
sjónar og lífs.“ Þessi orð má finna í
lítilli bók sem heitir Hulin orð. Höf-
undurinn segir verkið vera eins og
samþjappaðan kjama af andlegri
leiðsögn fyrri trúarbragða. Hina
gullnu reglu má fínna í öllum aðal-
trúarbrögðum veraldar, það er að
elska Guð og sækjast eftir sömu
hamingju fyrir aðra og þú sækist
eftir fyrir sjálfan þig. Eða, „Hvað
svo sem þér viljið að aðrir gjöri yð-
ur það skuluð þér og þeim gjöra“.
Að lokum orð'frá Abdu’l-Bahá:
,Alhr geta verið hamingjusamir
þegar allt gengur þeim í haginn, allt
leikur í lyndi, þeir eru heilsuhraust-
ir, þeim vegnar vel, ánægja og gleði
ríkir. En sá sem er hamingjusamur
þegar erfiðleikar steðja að, mótlæti
dynur yfir og sjúkdómar herja á
hefur sýnt fram á göfuglyndi sitt“.
Höfundur er meðlimur bahá’í sam
félagsins á ísafirði.
Trú í heimi
framtíðar
Jóhanna Sigrún
Ingvarsdóttir
Lífeyrissjóð-
irnir bregðast
EFTIR allt sem á hefur gengið
hjá okkur gamlingjunum eftir að elli-
laun og bætur voru tekin úr sam-
bandi við launataxta verkamanna í
desember 1995 og þau umskipti þeg-
ar ákveðið var í des. ’ 197 að tengja
þetta við neysluvöruvísitölu og
iaunaþróun, var tilefni til að skoða
hvað gerst hafði þau tvö ár sem elli-
launum hafði verið haldið í „herkví"
stjórnvalda.
Ellilaunin hækkuðu frá des. ’95
til des. ’97 um 12,54% (einst. kr.
12.921 í kr. 14.541). Hjá Hagstof-
unni fengust þær upplýsingar að
launavísitalan hefði á þessu tímabili
hækkað um 12,69%,
sem er næstum sama
hlutfall og ellilaunin.
Launavísitala Hag-
stofunnar er byggð á
launagreiðslum ákveð-
ins fjölda fyrirtækja
og stofnána. Bygging-
arvísitalan hækkaði á
sama tíma um 10,09%.
Þegar hér var komið
var tilefni til að athuga
hve vel okkar eigin líf-
eyrissjóðir hefðu gætt
hagsmuna okkar þetta
tímabil. B-deild opin-
beru sjóðanna gerir
þetta með því að miða
við laun staðgengils og
er það til fyrirmyndar,
en ráðamenn og fulltrúar opinberra
starfsmanna virðast á annarri skoð-
un og hafa því tekið upp fyrir A-
deildina sömu neysluverðsvísitölu
og almennu lífeyrissjóðirnir nota til
verðbóta.
Við skulum sjá hverju þessi vísi-
Það fer ekki á milli
mála, segir Arni
Brynjólfsson, að
stjórnir nánast allra
lífeyrissjóðanna hafa
brugðist.
tala skilar þeim sem hún á að
vernda, - hún hefur hækkað um
4,13% frá des. ‘95 til des. ’97, - að-
eins rúman þriðjung þess hlutfalls
sem ríkisstjórnin „skammtaði" okk-
ur á meðam við „héngum í lausu
lofti“.
Hagspekingar segja okkur að
neysluverðsvísitalan sé fræðilega
rétt þegar til lengi-i tíma er litið, en
lífíð er ekki langt framundan hjá
þeim sem orðnir eru 67 ára, þeir
biðjast undan þessum langtímavís-
indum. - Neysluverðsvísitalan er
ófullnægjandi, hún rýrir eftiriaunin!
Sjóðstjórnir bregðast
Nú munu einhverjir spyrja hvort
tilefni sé til þess að verðtryggja eft-
irlaun þegar laun almennt eru ekki
verðtryggð. Þessu er til að svara að
launþegar á vinnumarkaði geta
samið um laun sín í almennum samn-
ingum og innan fyrirtækja, og fylgt
þeim samningum eftir með verkföll-
um, en það getur eftirlaunafólk ekki.
- Þetta verður reynt að skýra hér á
eftir og sýna fram á að stjórnendur
lifeyrissjóða eru ekki kröfuglaðir
fyrir hönd eftirlaunafólks, þótt fjár-
hirslur sjóðanna séu yfirfullar og
verkalýðsfélögin krefjast ekki hækk-
unar eftirlauna.
Svo virðist sem aðeins einn lífeyr-
issjóður hafí hækkað eftirlaunin í júlí
s.l. um 7,1% fyrir þá sem hættu 67
ára, sem líta má á sem hluta leiðrétt-
ingar til samræmis við þær kaup-
hækkanir sem urðu á vinnumarkaði
fyrri hluta ársins. - Sjóðirnir eru
búnir að búa við góðæri í nærri tvo
áratugi og því eiga stjómir þeirra að
rétta hlut þess fólks sem komið er á
eftirlaun, - það á að gera strax með
verulegri hækkun, leggja af hina
eyðileggjandi neysluverðsvísitölu og
miða verðtryggingu við
staðgengilslaun og/eða
launavísitölu.
Eftirfarandi sýnir
glöggt það sem hér um
ræðir, ef miðað er t.d.
við 60 þús. kr. eftirlaun:
N eysluver ðsvísitala
des. ’95-des. ’97 = 4,13%
á 60.000 = 2.478 kr.
hækkun.
Launavísitala des. ’95-
des. ’97 = 12,69% á
60.000 = 7.614 kr.
hækkun.
Hækkunarhlutfall elli-
launa, sem var 12,54%,
hefði gefið 7.524 kr.
hækkun.
Þessi viðmiðun sýnir
hvað sjóðsstjórnirnar hafa á sam-
viskunni miðað við mælanlegar með-
alhækkanir iauna í þessi 2 ár -
Neysluverðsvísitalan er ekkert nátt-
úrulögmál.
Launahækkanirnar ’95-’97
Til þess að skilja betur launaþró-
unina þetta tímabil sakar ekki að
bera saman útreikninga Kjararann-
sóknarnefndar yfír mánaðarlaun ár-
in ’95 til ’97, þ.e. tæplega þriggja ára
tímabil:
Verkakarlar kr. 117.800, árið ’95 í
kr. 151.500, 2. ársfj. ’97 = 28,61%
hækkun.
Iðnaðarmenn kr. 152.400, árið ’95
í kr. 194.800, 2. ársfj. ’97 = 27,82%
hækkun.
L.v.fólk ASÍ ki'. 119.300, árið ’95 í
kr. 145.900, 2. ársfj. ’97 = 22,30%
hækkun.
Til viðbótar þessu má geta þess að
lægsti taxti í einni starfsgrein hækk-
aði um 30.90% og sá hæsti um 7,95%,
ákvæðisvinnan um 7,84% og desem-
beruppbótin um 93,08%. (úr 13.000 í
25.100). Desemberuppbót ellilífeyris-
þega hækkaði um 12,54% (úr kr.
7.132 í ki'. 8.026). Þeir sem fá eftir-
laun úr almennu lífeyrissjóðunum fá
enga desemberuppbót.
Þær launahækkanir sem hér er
getið um eru skv. gögnum frá Kjara-
rannsóknanefnd, sem byggir á upp-
lýsingum frá fyrirtækjum og gefa
því nokkra hugmynd um hvað hefur
gerst framangreint tímabil, en því
miður náðu gögnin ekki lengra en
fram á mitt ár 1997. Samið var við
flest félögin fyn-i hluta ársins.
Það fer því ekki á milli mála að
stjórnir nánast allra lífeyrissjóðanna
hafa brugðist og mér kemur í hug
hvort verkalýðsfélögin vildu skipta á
verkfallsréttinum og neysluvöruvísi-
tölunni?
Höfundur er í Aðgerðarhópi
Árni
Brynjólfsson
98.603 hamingjusamir sparifjáreigendur

Landsbanki Islands
greiddi eigendum Kjörbókar
823.226.753 krónur
í vexti á árinu 1997.
Viö stöndum vörð
um sparifé viðskiptavina okkar.
KJÖRBÓK
L
Landsbanki
íslands
I forystu til framtiðar