Morgunblaðið - 10.02.1998, Page 20

Morgunblaðið - 10.02.1998, Page 20
20 ÞRIÐJUDAGUR 10. FEBRÚAR 1998 MORGUNBLAÐIÐ FRÉTTIR Miðstjórnarfundur Alþýðubandalagsins samþykkir tillögu um auðlindagjald Leg’gja tillöguna fram á Alþingi í vikunni Morgunblaðið/Jón Svavarsson MARGRÉT Frímannsdóttir, formaður Alþýðubandalagsins, stendur á milli þeirra Ara Skúlasonar, Þovarðar Tjörva Olafssonar og Arthurs W. Morthens. MIÐSTJÓRN Alþýðubandalagsins samþykkti samhljóða lítið breytta tillögu Margrétar Frímannsdóttur, formanns Alþýðubandalagsins, um auðlindagjald á fundi sínum á laug- ardag. Er í tillögunni m.a. talið nauð- synlegt að skipuð verði opinber nefnd til að fjalla um auðlindir sem eru þjóðareign og til að kanna á hvem hátt staðið skuli að hóflegri gjaldtöku fyrir afnot af þeim. Tillaga Margrétar var upphaflega lögð fram á landsfundi Alþýðubandalagsins í nóvember sl., en var þá vísað til mið- stjórnarfundarins sem fram fór um liðna helgi. Fulitrúar í miðstjórn flokksins unnu að því fram eftir degi á laugardag að ná fram samstöðu um tillöguna en sátt náðist eftir að setn- ing úr greinargerð Margrétar hafði verið sett inn í sjálfa tillögu hennar og orðið „hóflegt" gjald sett í stað orðsins „sanngjarnt" gjald. Að því loknu lýstu miðstjórnarfulltrúar og alþingismenn Alþýðubandalagsins ánægju sinni með niðurstöðuna og kváðust Margrét Frímannsdóttir og Svavar Gestsson alþingismaður ætla að leggja tillöguna fram á Alþingi strax í þessari viku. I umræddri tillögu segir að mið- stjóm Alþýðubandalagsins telji nauðsynlegt að skipuð verði opinber nefnd sem hafi það hlutverk að fjalla um auðlindir sem eru þjóðareign, m.a. öll verðmæti í sjó og á hafsbotni innan efnahagslögsögu svo og í al- menningum, afréttum og öðmm óbyggðum löndum utan heimalanda, námur í jörð, orku í rennandi vatni og jarðhita neðan við 100 metra dýpi. „Nefndin skilgreini þessar auðlindir með skýrum hætti og hvemig skuli með þær farið,“ segir í tillögunni. „Nefndin kanni einnig hvemig staðið skuli að gjaldtöku fyrir afnot af auð- lindum í sameign þjóðarinnar, með hliðsjón af þeim gjöldum sem fyrir eru. Nefndin kanni möguleika á að nota auðlindagjald til að tryggja að afrakstur sameiginlegra auðlinda skili sér með réttmætum hætti til þeirra sem hagsmuna hafa að gæta. Um verði að ræða hóflegt gjald sem varið verði til að standa undir rann- sóknum og til að stuðla að vemd og sjálfbærri nýtingu auðlindanna og réttlátri skiptingu afrakstursins m.a. til að styrkja byggð um landið.“ Þegar samþykkt tillögunnar lá fyr- ir lýstu nokkrir miðstjómarfulltrúar og alþingismenn Alþýðubandalagsins ánægju sinni með niðurstöðu hennar. Ragnar Amalds alþingismaður sagði ánægjulegt hve vel hefði tekist að skapa einingu um þessa niðurstöðu og sagði að það sem skipti máli væri að alþýðubandalagsmenn kæmu með eina samþykkta tillögu sem samstaða væri um. Ari Skúlason, fulltrúi í mið- stjórn, sagðist einnig ánægður með að sátt skyldi hafa náðst um tillöguna en taldi hins vegar að það væri breyt- ing í verri átt að taka út orðið „sann- gjarnt" og setja orðið „hóflegt" í stað- inn. Sagði hann það sína skoðun að ekki ætti að leggja af stað með gjald- töku eða skattlagningu á þann hátt að ákveða fyrirfram að hún eigi að vera hófleg. Auk þess taldi hann að orðið hóflegt gæti boðið upp á ýmis túlkun- arvandræði. Arthur W. Mortens mið- stjómarfulltrúi lýsti einnig yfir mikilli ánægju með tillöguna og sagði að til- laga Margrétar væri þai' með sam- þykkt efnislega óbreytt. Steingrímur J. Sigfússon alþingis- maður sagði m.a. að það hefði verið staðfest sem hann hefði haft sterka tilfinningu fyrir og oft sagt á undan- fömum mánuðum að ekki væri djúp- stæður ágreiningur í Alþýðubanda- laginu um þetta efni. Taldi hann að þetta væri hófsamleg nálgun og skyn- samleg sem tæki mið af ólíkum áherslum og hagsmunum í þessu máli. Svavar Gestsson alþingismaður sagði að með samþykkt tillögunnar hefði náðst mikilvægui- áfangi sem hefði almenna pólitíska og efnislega þýðingu. „Hér er um að ræða mikil- væga efnislega niðurstöðu og mikil- væg efnisleg skilaboð frá Alþýðu- bandalaginu til þjóðarinnar eftir þær rangtúlkanir á afstöðu okkar í þess- um málum sem birst hafa að undan- fórnu,“ sagði hann meðal annars. Svavar sagði ennfremur að nú hlytu þingmenn Alþýðubandalagsins og óháðra að beita sér fyiir því að tillag- an yrði lögð fyrir Alþingi strax í þess- ari viku og að þingmennimir allir flyttu þessa tillögu saman sem hina flokkslegu niðurstöðu miðstjórnar Al- þýðubandalagsins. Bryndís Hlöðversdóttir alþingis- maður vildi sérstaklega óska for- manni Alþýðubandalagsins til ham- ingju með niðurstöðuna, því samstaða hefði náðst um að samþykkja tillögu hennar nánast óbreytta. „Við höfum rætt þetta hér í allan dag fram og til baka og komist að einni niðurstöðu. Ég fagna því,“ sagði Bryndís. Margrét Frímannsdóttir kvaðst að lokum vera mjög ánægð með þá nið- urstöðu sem náðst hefði. Margrét sagðist telja að tillögur annarra flokka um að leggja á auðlindagjald væru ekki nógu vel ígrundaðar og sagði að sú leið sem þarna væri farin væri sú eina skynsamlega sem uppi væri um þessar mundir. „Og ég held við megum vera stolt af því að hafa náð þessari niðurstöðu sameigin- lega,“ sagði hún. „Ég vil þakka ykk- ur, félögum mínum, fyrir þessa góðu vinnu, fyrir þessa umræðu sem hefur átt sér stað og þá niðurstöðu sem hér liggur fyrir og verði þetta sam- þykkt mun ég að sjálfsögðu stefna að því að leggja þetta fram sem þing- mál strax að helginni lokinni," sagði Margrét. Hráefnisskortur gerir vart við sig víða um landið vegna sjómannaverkfallsins 1 Flest stærri fyrirtæki halda fólki á launum Flest stóru fiskvinnslufyrirtækin ætla ekki að taka starfsfólk af launaskrá heldur sækja um endurgreiðslu til Atvinnuleysis- tryggingasjóðs þar sem vinna fellur niður vegna hráefnisskorts. Karl Blöndal ræddi m.a. við Margréti Tómasdóttur deildar- stjóra sjóðsins. HRÁEFNISSKORTUR er nú far- inn að gera vart við sig vegna sjó- mannaverkfallsins og starfsmenn nokkurra stórra fiskvinnslufyrir- tækja eru nú án verkefna án þess að hafa verið teknir af Iaunaskrá. Sigurður Einarsson, forstjóri ís- félagsins í Vestmannaeyjum, sagði í gær að fiskverkamenn hjá fyrirtæk- inu yrðu verklausir vegna hráefnis- skorts í dag. Milli 70 og 80 manns myndu verða verklausir, en þeir yrðu ekki teknir af launaskrá. Stef- án Friðriksson, útgerðarstjóri hjá Vinnslustöðinni í Vestmannaeyjum, sagði að verið væri að vinna rússa- þorsk og hráefnisskortur yrði því ekki fyrr en eftir nokkra daga. Sennilega myndi verkfallið leysast áður en svara þyrfti spurningunni um það hvort taka ætti fólk af launaskrá vegna hráefnisskorts eða ekki. Guðbrandur Sigurðsson, fram- kvæmdastjóri Útgerðarfélags Akureyringa, sagði að fólk yrði áfram á launum og langt væru síðan sú ákvörðun hefði verið tekin. Fyr- irtækið hefði látið „róta upp þorski“ fyrir verkfall og því væri til hráefni fram á kvöldið í kvöld, en á morgun yrði skortur og þá yrðu milli 160 og 170 starfsmanna fyrirtækisins að sitja heima vegna verkfallsins. Auk þessara þriggja fyrirtækja hafa H.B. á Akranesi og Grandi í Reykjavík ákveðið að halda starfs- fólki á launaskrá. Samherji á Akur- eyri hefur hins vegar tekið fólk af launaskrá vegna verkfallsins. Ákvæði kjarasamninga uppfyllt Samkvæmt lögum, sem sett voru árið 1995 til að uppfylla ákvæði kjarasamninga, fá fyrirtæki, sem ekki taka fiskvinnslufólk af launa- skrá, endurgreitt frá atvinnuleysis- tryggingasjóði í allt að 60 vinnu- daga fyrir hvem starfsmann. Ekki var ætlast til þess þegar lögin voru sett að þessi endurgreiðsla yrði not- uð þegar vinnsla stöðvaðist vegna verkfalla og því hefur Páll Péturs- son félagsmálaráðherra gefið fyrir- heit um að það verði komið til móts við fiskvinnslufyrirtæki þannig að endurgreiðslur nú komi ekki til frá- dráttar frá þeim rétti, sem kveðið er á um í lögum. „Fyrirheit félagsmálaráðherra miðast við það að hann muni beita sér fyrir breytingum ef fyrirtækin eru við það að fullnýta þann rétt, sem þau hafa til endurgreiðslna," sagði Margrét Tómasdóttir, deild- arstjóri Atvinnuleysistrygginga- sjóðs, í samtali við Morgunþlaðið í gær. „Sennilega yrði þá aðeins um að ræða bráðabirgðaákvæði fyrir þetta ár vegna þessara aðstæðna.“ Margrét sagði að fyrirtæki hefðu um tvo kosti að velja ætti að taka fólk af launaskrá. Hægt væri að til- kynna hráefnisleysi vegna verkfalls sjómanna með fjögurra vikna fyrir- vara og færi fólk þá af launaskrá að þeim liðnum og gæti skráð sig at- vinnulaust. Hins vegar væri hægt að notaforce mnjcure-reg\u, sem ætti við um ófyrirsjáanlegar að- stæður, og taka fólk út af launaskrá fyrirvaralaust þannig að það fólk gæti skráð sig hjá vinnumiðlun og sótt um atvinnuleysisbætur. Hún sagði að það væru ákveðnir kostir fyrir fyrirtæki að taka starfs- fólk ekki út af launaskrá. Gerir samninga trúverðuga „Það er trygging fyrir starfsfólk að fá laun og um leið mætti ætla að það gerði samninga trúverðugri," sagði Margrét. „Samningunum er ætlað að tryggja rétt fiskvinnslu- fólks og það er gert með þessum kauptryggingarsamningum. Þannig að hafi fyrirtækin fólk inni á launa- skrá er verið að virða það. Þá bjóða fyrirtækin einnig þeirri hættu heim ef fólk er tekið af launaskrá að það fái vinnu annars staðar." Atvinnuleysistryggingasjóður endurgreiðir laun starfsmanns í allt að 60 daga á ári, en ekki lengur en 30 daga í senn. Greiðslan skal nema fjárhæð hámarksdagpeninga sam- kvæmt lögum um atvinnuleysis- tryggingar. Frá 1. janúar á þessu ári var sú upphæð 2.752 krónur á dag fimm daga vikunnar. Sjóðurinn borgar einnig 6% lífeyrissjóðsið- gjald og tryggingagjald. Fisk- vinnslufyrirtækið borgar mismun- inn. Arið 1996 greiddi sjóðurinn að sögn Margrétar um 90 milljónir króna vegna hráefnisskorts fisk- vinnslufyrirtækja og hefur ásókn í hann aukist eftir þvi sem fleiri hafa virt kauptryggingasamninga. Sjálfstæður sjóður Sjóðurinn er sjálfstæður og hefur sér stjóm, en Vinnumálastofnun sér um bókhald og annað. Formaður stjómarinnar er Þórður Olafsson. Að sögn Margrétar vinna 17 manns við Atvinnuleysistrygginga- sjóð auk Ábyrgðarsjóðs launa vegna gjaldþrota, yfimmsjónar með vinnumiðlun í landinu, Starfs- menntasjóðs félagsmálaráðuneytis- ins og sjóðs til styrktar atvinnumál- um kvenna. Verkamaður vinnur sér inn kaup- tryggingarétt á fjórum máuðum og . á það sama við um íslenska ríkis- P borgara og erlenda, sem hafa at- f vinnuleyfi. k í lögum um greiðslur Atvinnu- leysistryggingasjóðs vegna fisk- vinnslufólks segir að vinnuveitandi, sem greiði starfsfólki sínu föst laun fyrir dagvinnu í tímabundinni vinnslustöðvun í samræmi við ákvæði kjarasamnings um kaup- tryggingu verkafólks í fiskvinnslu, skuli eiga rétt á greiðslu úr At- . vinnuleysistryggingasjóði. Skilyrðið P fyrir því að vinnuveitandi fái | greiðslur úr sjóðnum er að hann j haldi starfsfólkinu á launaskrá. Orð- rétt segir að fiskvinnslufyrirtæki, sem uppfylli skilyrði laganna, skuli „eiga rétt á greiðslu úr Atvinnuleys- istryggingasjóði fyrir hvern heilan vinnudag umfram tvo á hverju alm- anaksári sem það greiðir starfs- mönnum laun meðan á tímabund- inni vinnslustöðvun stendur". Með tímabundinni vinnslustöðv- un er átt við að „hráefnisskortur | eða aðrar sambærilegar orsakir | valdi því að vinnsla [liggi] niðri á annars venjubundnum vinnslutíma fyrirtækis". Atvinnuleysistryggingasjóður greiðir einnig launamönnum og sjálfstætt starfandi einstaklingum bætur, sem verða atvinnulausir, eru í atvinnuleit og fullfærir til vinnu. Sjóðurinn hefur tekjur af at- vinnutryggingagjaldi í samræmi við ákvæði laga um tryggingagjald [ og vöxtum af innstæðufé sjóðsins | og verðbréfum.

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.