Morgunblaðið - 10.02.1998, Qupperneq 36

36 ÞRIÐJUDAGUR 10. FEBRÚAR 1998
MORGUNBLAÐIÐ
MENNTUN
Skólastefna Endurskoðun aðalnámskráa grunn- og framhaldsskólans er nú á lokastigi og mun menntamála-
ráðherra á næstu vikum kynna landsmönnum nýja skólastefnu. Gunnar Hersveinn skoðaði skýrslur forvinnu-
hópa um markmið og tilgang kennslugreina og spurði verkefnisstjóra um nokkur atriði í málinu.
Hvernig verður
skólastarfið
um aldamótin?
•Magn kennslunnar eykst jafnt
og þétt til ársins 2002
•Gæði kennslunnar mótast af þekk-
ingu kennara, tækjum og aðstæðum
enntamálaráðherra
mun á næstu vikum
kynna nýjar hugmyndir
að nýrri skólastefnu og
leita í kjölfarið eftir viðbrögðum
' hagsmunahópa á borð við kennara,
skólastjórnendur, sveitarfélög,
nemendur og foreldra. Skólastefnan
verður einnig kynnt almenningi í
sérstökum bæklingi, auglýsingum
og á fundum.
Nýja skólastefnan byggist meðal
annars á skýrslum forvinnuhópa um
endurskoðun aðalnámskrár, sem
allir hafa skilað af sér nema einn,
um samfélagskennslu. Hinir hafa
fjallað um listkennslu, upplýsinga-
og tæknimennt, móðurmál, stærð-
, fræði, náttúrufræði, skólaíþróttir og
erlend tungumál.
Þessa dagana er einnig verið að
leggja lokahönd á skipan vinnuhópa
sem starfa munu að ritun námskráa
íyrir grunnskólann og framhalds-
skólann. Endurskoðun aðal-
námskráa og mótun nýrrar skóla-
stefnu hefur nú staðið í eitt og hálft
ár og fastlega er reiknað með að
verkinu ljúki um mánaðamótin
ágúst september á þessu ári.
Náttúruvísindi og enska
efld í skóium
„Menntamálaráðuneytið hefur
verið með um hundrað manns í
vinnu við að endurskoða markmið
greina í aðalnámskrá“ segir Jón-
Bóklegt nám
og starfsnám
Það hefur verið gagnrýnt að of
margir nemendur fari i bóklegt nám
þrátt fyrir áhuga sinn á starfsnámi.
„Úrval námsleiða á framhalds-
skólastiginu verður meira, bæði í
listnámi og ýmiss konar starfsnámi
og fleiri möguleikar á framhaldi.
Bóknámsbrautum mun fækka og
þjálfun í skóla í tiltekin störf verða
meiri,“ segir Jónmundur, „og val í
9. og 10. bekk grunnskóla eykst
með nýrri aðalnámskrá. Einnig er
hugsanlegt að samræmd próf verði í
fleiri greinum en nú og nemendur
munu geta valið á milli þeirra. Nám
efstu bekkinga í grunnskóla mun
því verða sveigjanlegra. Á allar
brautir í framhaldsskóla verða svo
inntökuskilyrði og geta grunnskóla-
nemendur hagað námi sínu sam-
kvæmt því.“
Er hægt að falla?
Gagnrýnt hefur verið að grunn-
skólanema skorti mark til að keppa
að því allir útskrifíst hvort sem er.
Jónmundur segir að það sé sátt í
þjóðfélaginu um að enginn falli í
grunnskóla, og svo verði áfram. En
nemendur munu þurfa að leggja
meira á sig til að hafa aðgang að
ákveðnum brautum í framhalds-
skóla sem gera ráð fyrir ákveðnum
undanfara. Brottfall úr framhalds-
skóla er umtalsvert en samkvæmt
nýrri skólastefnu verður grunn-
skólanemum gert betur fært að búa
sig undir tilteknar leiðir í fram-
haldsskóla. „Réttur nemenda til að
hafa áhrif á framtíð sína og þau
tækifæri sem hann vill skapa sér,“
segir hann, „þeir sem þurfa munu fá
sérkennslu því skólinn er tækifæri
til að mennta sig sem enginn má
fara á mis við.“
Kristinfræði og heimspeki
Því hefur verið haldið fram að
það væri í takt við nútímann að
leyfa nemendum að velja á milli
kristinna fræða og til dæmis trúar-
bragðasögu og siðfræði.
„Kristin fræði verður áfram
skyldugrein," segir hann, „en meiri
áhersla á trúarbragðasögu og sið-
ferðisgildin. Heimspekin mun hins
vegar ef að líkum lætur fá aukið
vægi innan samfélagsgreinanna."
Lifsleikni
Ný grein er í undirbúningi í hóp-
vinnunni að námskránni. Lífsleikni
en í henni felst m.a. kynjafræðsla og
mannréttindakennsla. Hún verður
um hina lýðræðislegu aðferð samfé-
lagsins sem þegnar þess nota. Brýn
efni sem sérhver þarf að kunna skil
á verða til umfjöllunar eins og fjár-
mál og neytendamál og einnig um-
burðarlyndi og um réttindi
einstaklinga og skyldur. Hugtakið
felur í sér að nemandinn dýpki
skilninginn á sjálfum sér, öðrum og
umhverfí sínu og verði hæfari til að
takast á við lífið. Viðfangsefni eru
m.a. netsamfélagið, fíknivamir og
kynfræðsla.
Tölvur í skólum
Vélritun er orðin álíka nauðsyn
og skrift og verður lögð áhersla á
hana í nýjum námskrám, einnig
kunnátta á tölvur. En fást einhverj-
ir til að kenna á tölvur?
„Hugmyndin er að þjálfa kennara
sem fyrir eru í skólum til að sjá um
tölvukennsluna," segir Jónmundur.
Hann segir að forvinnuhópur hafí
unnið að markmiðum upplýsinga-
og tæknimennta og að þar komi
m.a. fram að bekkir fái tíma í tölvu-
veri og að þar verði ein tölva á
mann. Einnig er mikilvægt að notk-
SKÝRSLUR forvinnuhópa að
endurskoðun aðalnámskráa
ei-u viðamiklar og allt að 80
blaðsíður að lengd. í erindis-
bréfum var hópunum falið að
vinna að tillögum um fag-
lega stefuumótun mennta-
máiaráðuneytisins á náms-
sviðum fyrir gninn- og fram-
haldsskóla, gera tillögur um
meginmarkmið námsgreina
og meginskiptingu náms-
þátta í grunnskóla og á
námsbrautum framhalds-
skóla. Hóparnir voru nánar
tiltekið beðnir um eftirfar-
andi:
1. Rökstyðja þörf og til-
gang námssviðsins og náms-
greina innan þess.
2. Setja frarn tillögur um
lokamarkmið námsins, a) á
grunnskólastigi, b) á fram-
haldsskólastigi.
3. Gera tillögur, ef ástæða
þykir til, uin hreytingar á
skipulagi/uppbyggingu
námsins.
Þessu verkefni er nií lokið.
un tölva verði liður í kennslu ann-
arra greina.
Hlutur tónmennta
Tónmenntakennarar hafa ekki
verið ánægðir með sinn hlut í skól-
um landsins, en tónlist er mannleg
gáfa sem hægt er að þroska með
markvísri kennslu og þjálfun - hins
vegar fara of margir á mis við að
menntast um tónlist.
„Tónlist hefur verið ofarlega í
huga okkar í þessari vinnu,“ segir
Jónmundur, „það eru nefnilega ekki
allir skólar sem bjóða upp á hana,
þótt hún sé í viðmiðunarnámskrá.
Það er slæmt þegar nemendur fara
á mis við eitthvað og uppgötva ekki
hæfileika sína en markmiðið er
einmitt að hjálpa þeim að gera það.
Þess vegna þurfum við öflugt
kennsluprógramm sem hefur ein-
staklinginn í brenndidepli og til að
hann fínni hvar styrkleiki hans ligg-
ur.“
Agi í skólum
Agi barna hefur ekki þótt nógu
góður í íslenskum skólum.
,Aginn er grundvallaratriði og að
mínu mati þarf skýrar leikreglur í
skólum til að bæta hann og sterka
kennara,“ segir hann. „Rannsóknir
sýna að það er ekki endilega fjöldi
barna í bekk sem skiptir máli til að
koma á aga. Fámennur bekkur get-
ur verið agalaus á meðan bekkur
með þrjátíu nemendum sýnir góðan
aga. Strákar í skólum hafa líka ver-
ið íhugunarefni. Það er áhyggjuefni
ef þeir verða að einhverju leyti
homrekur því þá er ekki raunveru-
legt jafnrétti til náms. Ef til vill má
skipta í sumum námsgreinum eftir
kynjum og hafa verklega kennslu
kynjaskipta, en slíkt veltur á
ákvörðun einstakra skóla.“
Leiðin til
framfara
Nýja skólastefnan og aðal-
námskrárnar fyrir grunn- og fram-
haldsskóla á að verða hornsteinn
hins faglega skólastarfs og í sam-
ræmi við óskir skólastjórnenda,
kennara, nemenda og foreldra.
„Skólastarfíð hefur allar forsendur
til að verða öflugt og markvíst.
Markmiðið í skólum er að nemend-
ur verði betri menn með betri
menntun, bæði sem hópur og ein-
staklingar,“ segir Jónmundur.
„Leiðin til framfara í skólakerfinu
felst ekki í því að velta sífellt upp
vandamálum heldur að leita að
lausnum, það er hið raunverulega
verkefni."
skólar/námskeið
skjalastjórnun
Skjalastjórnun 2:
Skjöl í gæöaumhverfi
Námskeið haldið 9. og 10. mars. (mánud.
og þriðjud.). Gjald kr. 13.000.
Námskeiðsgögn o.fl. innifalið.
Skráning hjá Skipulagi og skjölum
í síma 564 4688, fax 564 4689.
Inngangur aö skjalastjórnun
Námskeið haldið 2. og 3. mars. (mánud.
og þriðjud.). Gjald kr. 13.000.
Bókin, „Skjalastjómun" innifalin.
Skráning hjá Skipulagi og skjölum
í síma 564 4688, fax 564 4689.
mundur Guðmarsson, verkefnis-
stjóri endurskoðunar námskráa, „og
er um að ræða fagfólk sem hefur
fengið allfrjálsar hendur til að svara
spumingum á borð við: „Til hvers
kennum við greinina, hver eru höf-
uðmarkmið hennar og hvernig fór-
um við að því að ná þeim?“
Jónmundur segir að nú sé verið
að vinna úr þessum skýrslum til að
móta námskrá og gera drög að
skólastefnu „sem tekur á megin
áherslum skólastarfsins, tímamagni
greina og upphafí og lokum þeirra“.
Þegar hefur verið ákveðið að
enskukennsla byrji í 5. bekk og
danskan í 7. bekk og að tími nátt-
úrufræðigreina vaxi verulega.
„Náttúrufræðin verður skylda frá
því í 1. bekk, fyrst sem heild en mun
svo greinast í lífvísindi, efna- og eðl-
isvísindi og jarðvísindi," segir Jón-
mundur og að verkleg kennsla verði
meiri.
Markmið duga skammt...
Markmið geta verið göfug en þau
duga skammt vanti til dæmis þekk-
ingu og tæki til að framkvæma þau.
„Það er rétt, markmiðunum þarf
að fylgja sérstakar aðgerðir í náms-
gagnagerð og endurmenntun kenn-
ara,“ segir Jónmundur, „þetta gæti
kallar á allsherjar endurskoðun á
námsbókum og kennaramenntun".
Breytingar kosta iðulega átök og
kennarar eiga erfitt með að sætta
sig við að aukið vægi einnar greinar
sé á kostnað annarra greina.
„Það er ávallt barátta milli náms-
greina, en hins vegar lengist skóla-
árið jafnt og þétt fram til ársins
2002. Núna er skólinn 285 daga á
ári en þá verða þeir orðnir 336, og
segja má að aukið vægi greina og
ný fög fái úthlutað af þessari við-
bót,“ segir hann og leggur áherslu á
að kannanir hafí sýnt að innihaldið
og færni kennara skiptir meginmáli,
en ekki aðeins tímamagn kennslu.
tungumál
■ Enskunám í Englandi
Við bjóðum enskunám við einn virtasta
málaskóla Bretlands. Skólinn sér þér fyrir
fæði og húsnæði hjá enskri fjölskyldu. Um
er að ræða alhliða ensku, 18 ára og eldri,
2ja til 11 vikna annir; unglingaskóla, júlí
og ágúst, 13—17 ára, 4ra vikna annir;
viðskiptaensku 2ja og 4ra vikna annir.
Upplýsingar gefur Jóna María Júlíus-
dóttir, eftir kl. 18.00, í síma 462 3625.
ka. fyrir
Enskunám í Englandi;
Góð reynsla. Upplýsingar veitir Erla Ara-
dóttir fulltrúi enskuskólanna The Bell.
Anglo World og English 2000,
í síma 898 0256.
Morgunblaðið/Kristinn
AGINN er grundvallaratriði og að mínu mati þarf skýrar leikreglur í skólum til að bæta hann og sterka
kennara,“ segir Jónmundur Guðmarsson verkefnisstjóri.