Morgunblaðið - 10.02.1998, Blaðsíða 38

38 ÞRIÐJUDAGUR 10. FEBRÚAR 1998
MORGUNBLAÐIÐ
HESTAR
Gagnagrunnur
keppnishrossa
í sjónmáli
Hestamiðstöð í grennd við Nurnberg í Þýskalandi
13. Hindrunarstökksmiðstöð og hesthús
13. a Ráðstefnusalir
14. Hindrunarstökkssvæði
15. Hringtaumsskálar
16. Fimiæfingamiðstöð og hesthús
17. Fimiæfingasvæði
18. Fimiæfingar
19. Waldhotel-íbúðir með bíla geymslu
20. Waldhotel-bílageymslur
21. Kappreiðavöllur
íþróttaráðstefna FEIF
HM ‘98 innanhúss?
HEIMSMEISTARAMÓT á ís-
lenskum hestum innanhúss er nokk-
uð sem enginn hefur látið sig
dreyma um, en eftir því sem fram
kom á kynningu á staðnum þar sem
næsta mót verður haldið, í grennd
við Niirnberg í Þýskalandi, er það
- vel mögulegt. Þjóðverjar kynntu
mótsstaðinn á íþróttaráðstefnu Ai-
þjóðasambands eigenda íslenskra
hesta, FEIF, sem haldin var í Am-
sterdam í Hollandi fyrir skömmu.
Fyrir hönd Islands mættu á fund-
inn Jón Albert Sigurbjömsson,
varaformaður Landssambands
hestamannafélaga, og Sigurður Sæ-
mundsson landsliðseinvaldur.
Sagði Sigurður í samtali við
Morgunblaðið að þessi mótsstaður
væri enn í uppbyggingu og væri bú-
ið að leggja yfir 200 milijónir
þýskra marka í staðinn. Það er að
sögn Sigurður þýskur auðjöfur sem
stendur að þessari framkvæmd, en
markmiðið var að byggja fullkomn-
ustu hestamiðstöð í heimi.
A fundinum sýndu Þjóðverjar
teikningar af svæðinu og voru þar
meðal annars nokkrar reiðhallir og
ein þeirra risastór. Gerðu Þjóðverj-
ar skoðanakönnun meðal fundar-
manna á því hvort vilji væri fyrir
því að halda mótið innanhúss. Reið-
höll þessi rúmar vel 250 metra
hringvöll og nokkur þúsund manns.
Útkoman varð sú að allir vildu vera
utanhúss, en sá möguleiki er alltaf
fyrir hendi að færa mótið inn ef veð-
ur gerast válynd, sagði Sigurður.
A svæðinu er fjöldi hesthúsa og
er nú þegar búið að velja hestum ís-
lenska liðsins stað út af fyrir sig,
eins og venja er til vegna smit-
hættu. Einnig eru nokkur hótel á
svæðinu og fær hvert lið úthlutað
íbúð með tilheyrandi fjölda her-
bergja. Sagðist Sigurður mjög
spenntur að fá að berja þetta svæði
augum, því Ijóst væri að hér væri
boðið upp á aðstöðu sem ætti engan
samjöfnuð á vettvangi heimsmeist-
aramótanna til þessa. Þess má geta
að þýska meistaramótið verður
haldið þama á þessu ári.
Bitist um samanlagðan
sigurvegara
Af öðru sem á góma bar á fundinum
sagði Sigurður að rætt hefði verið
um samanlagðan sigurvegara
heimsmeistaramótanna. Menn voru
sammála um að gera engar breyt-
ingar að sinni, en óánægja er meðal
Þjóðverja og AusturríMsmanna
með möguleika fjórgangshesta
gegn fimmgangshestunum. Nú væri
í sjónmáli ný grein, frjálsar fimiæf-
ingar, sem skilaði meiru í stigasöfn-
unina og við það vænkaðist hagur
fjórgangshestanna. Einnig var talað
um að lækka vægi 250 metra skeiðs-
ins, en sátt náðist um að bíða með
það fram yfir HM ‘99. Þá sagði Sig-
urður að nýjar og endurbættar
FlPO-keppnisreglur yrðu gefnar út
í sumar.
Danir halda NM í ágúst
Þá sátu þeir Jón og Sigurður
fund með fulltrúum hinna Norður-
landanna og kom þar fram að Norð-
urlandamótið verður haldið 5.-9.
ágúst næstkomandi á Hedeland í
Danmörku, en það er mótssvæði
Dansk Islandshestforening á Sjá-
landi. Þar verður keppt í áðurnefnd-
um frjálsum fimiæfingum og 100
metra flugskeiði sem sýningar-
greinum. Sagði Sigurður að mikill
hugur væri í Dönum að gera vel að
þessu sinni.
Varðandi val á íslenska hðinu fyr-
ir Norðurlandamótið sagðist Sig-
urður búast við að það yrði að
stærstum hluta byggt upp á mönn-
um búsettum ytra og væri það gott
tækifæri fyrir þá til að kynna sig og
hesta sína með tilliti til vals á HM-
liði Islands á næsta ári.
Þá var í fyrsta skipti á þessum
ráðstefnum rætt um hlut mótsgesta
á HM og kom fram vilji til að taka
meira tillit til mótsgestanna og óska
þeirra. Nauðsynlegt væri að gera
mótin frískleg og skemmtileg. Þá
var birt á fundinum tilkynning frá
stjórn FEIF þess efnis að Hinrik
Bragason væri í keppnisbanni til 25.
september 1998.
Valdimar Kristinsson
TVEIR ungir hestamenn, þeir
Brynjar Gunnlaugsson og Aksel
Jansen áhugamenn um tölvur,
hafa á undanförnum árum
hannað forrit fyrir gæðinga- og
íþróttakeppni og kappreiðar.
Kerfið býður upp á mun fjöl-
breyttari möguleika en önnur
forrit sem notuð hafa verið á
mótum og léttir mjög alla vinnu
við mótahald.
Forritið nýtist ekki einvörð-
ungu við keppnina sjálfa heldur
er inni í því skráningarkerfí
með stöðluðum skráningarblöð-
um fyrir þátttakendur og
möguleiki á umbroti og út-
prentun mótsskrár. Einnig eru í
forritinu eyðublöð fyrir móta-
skýrslur sem tölvan sér um að
útfylla og hægt verður hvort
tveggja að prenta út og senda
til Landsambands hestamanna-
félaga. Þá eru einnig í forritinu
eyðublöð fyrir ritara á velli og í
dómpalli.
Hægt er að birta stöðu í
keppni eftir óskum meðan á
keppni stendur og prenta út
eða birta á tölvuskjá eins og
verið hefur í eldri kerfum.
Sagði Brynjar þetta auka á
spennuna meðan á keppni
stendur auk þess sem með for-
ritinu sparaðist vinna og tími
Gagnagrunnur á Netið
En þeir félagar láta ekki
staðar numið hér því þeir
vinna nú að því að opna síðu á
Netinu ef áhugi verður fyrir
hendi þannig að á stærri mót-
um verði hægt að fylgjast með
framvindu kepppninnar hvar
sem er. Einnig verður mögu-
legd; að safna einkunnagjöfum
allra dómara sem gerði dóm-
arafélögum kleift að setja upp
eins konar eftirlitskerfi þar
sem hægt er á einfaldan máta
að reikna meðalfrávik hvers
dómara, ýmist á heildarein-
kunnum eða fyrir einstök
dómsatriði. Sömuleiðis að bera
saman einkunnagjöf milli
móta.
Með aukinni tölvuvæðingu fé-
laga innan LH segir Brynjar að
ýmsir möguleikar opnist og
nefndi hann að hægt væri að
safna öllum niðurstöðum móta
inn á sérstakan gagnagrunn
sem væri á Netinu. Væri því
hægt að byggja upp grunn sem
gæti gefíð upplýsingar um
frammistöðu einstakra hesta
eða knapa í keppni til lengri
tíma, eitthvað í líkingu við
Feng, gagnagrunn Bændasam-
taka Islands yfir kynbótahross-
in.
Taldi Brynjar að slíkt kerfi
myndi gagnast til dæmis
hrossaræktendum, keppendum,
fjölmiðlamönnum og öðrum
áhugamönnum um hesta-
mennsku. Einnig gæti slíkur
gagnagrunnur komið að notum
við verslun með hross. Þá benti
Brynjar á að ef þetta kerfi
fengi hljómgrunn meðal hesta-
manna yrði hvert hross sem
þátt tæki í mótum að vera með
fæðingarnúmer og lægi þá
beint við að nota númerakerfi
Bændasamtakanna. Myndi slíkt
virka hvetjandi fyrir hestamenn
til að láta skrá hross sín og
jafnvel að þau yrðu merkt með
örmerki eða frostmerkingu. Þá
væri að sjálfsögðu kennitala
knapanna skráð.
Brynjar sagði að kerfi þeirra
félaga hefði verið á þriðja ár í
þróun og hefði verið notað á fé-
lagsmótum hjá Fáki og Herði
og siðustu tveimur Islandsmót-
um. Brynjar benti á að grund-
völlurinnn fyrir að þetta yrði að
veruleika ylti á því hvort félög-
in tölvuvæddust og sýndu mál-
inu áhuga.
Hófur nemur við jörðu og Kjúkan breytir stöðu sinni Hreyfing í hornþófa og Hreyfing í hófhvarfi
högg leiðir upp í hófinn. þegar þyngd kemur á hófhvarfi í aftanverðum að framanverðu.
fótínn. hófi.
Hreyfing í hófi Þyngd kemur á hófinn, Hreyfing hófsins Hófbotn og hóf-
séð að ofan. hóflivarf þrýstist út og séð að neðanverðu. tunga þrýstast
hófbotn og tunga þrýst- niður.
ast niður.
Hófhirða I
Hreyfíng* og demp-
unarhæfni hófsins
HESTUR án hófa er enginn hestur, eru orð
að sönnu. í áranna rás hafa menn gert sér
betur grein fýrir mikilvægi þeirra í öllu hesta-
•’haldi. Hófurinn er sá hluti líkama hestsins
sem tekur við höggi við niðurstig hests á
hreyfingu. I hófnum má segja að sé háþróað-
ur dempunarbúnaður til verndar m.a. liðum,
beinum og vöðvatengingum við þau. Það er
því mikilvægt að hugað sé vel að ástandi
hrossa og þá sér í lagi brúkunarhrossa.
Ohætt er að fullyrða þrátt fyrir miklar
framfarir að Islendingar standi flestum þjóð-
um að baki hvað varðar jámingar og hófhirðu.
Þykir því við hæfi að fjalla öðru hverju um
þennan mikilvæga þátt hestamennskunnar á
þessum vettvangi.
I hófnum á sér stað mikil hreyfing þegar
hestur stígur í fótinn. Dempun höggsins
byggist á eftifarandi hreyfingum. Kjúka og
hvarfbein síga úr til dæmis 45 gráðu halla í
allt að lárétta stöðu. Þegar þyngdin kemur að
fullu á hófinn gleikkar hófurinn, mest að aft-
anverðu en minnkar eftir því sem framar
kemur. Homþófinn og hófhvarf að aftanverðu
þrýstast aftur. Hófhvarfíð að framanverðum
fætinum þrýstist sömuleiðis aftur og hóf-
T^hvarfið á hliðum þrýstist út. Samhliða þessu
þrýstist hófbotn og sér í lagi hóftungan niður.
Með þessum hreyfingum dregur hófurinn og
neðsti hluti fótar (hófhvarfið) úr högginu sem
á sér stað þegar hestur stígur í fótinn. Öll um-
hirða hófsins hlýtur því að miða að því að við-
halda þessum hæfileika hófsins sem best.
Þegar hestar eru teknir til tamningar eða
brúkunar er oft hætt við að virkni hófsins
raskist. I fyrsta lagi dregur það eitt að járna
hest úr hreyfingum hófsins. Sérstaklega á það
við þegar skeifur era aftarlega gataðar og
neglt í öftustu götin. Innistaða hrossanna get-
ur einnig dregið úr virkni hófsins, til dæmis
þegar þess er ekki gætt að tryggja eðlilegt
rakastig hófsins og þá sérstaklega hóftungu
og hornþófans. Auk þess að tapa fjöðranar-
eiginleikum eykst hætta á sprungumyndun-
um við ofþornun.
Einnig er algengt að hófar ofþorni í hóf-
hvarfinu þar sem eru endimörk hárvaxtar og
upphaf hófmyndunar. Almenn hófhirða ætti
því að snúast um að halda eðlilegu rakastigi í
hófnum. Aður en lengra er haldið er rétt að
geta þess að rakastig hófsins ræðst mikið af
því hversu mikið blóðstreymi er til hófsins
(kviku og hófbeins). Magn blóðstreymis ræðst
svo aftur af því hversu mikla hreyfingu hest-
urinn fær.
Er því rökrétt að byrja á hestum sem
standa á bás. Eins og gefur að skilja hreyfa
hestar á bás sig mun minna en lausir hestar í
stíum. En það sem er án efa mesta vandamál-
ið með básastöðu er að framhófar vilja of-
þorna sé ekkert að gert. Sérstaklega á það við
um hryssur því hestarnir míga framundir sig
en hryssurnar beint í flórinn. Gott ráð til að
tryggja raka í framhófum er að bleyta spæni
og setja undir framfætur. Best er að fylla 10
til 20 lítra fötu af spónum og setja síðan vatn í
þannig að fljóti yfir og setja síðan undir fram-
fætur hestsins. Þegar húsin eru þrifin er rétt
að sópa blautum spónum í framhluta bássins
og bæta við eftir þörfum. Gott er að skipta um
spæni á viku til tíu daga fresti því rotnun á
sér stað í spónum auk þess að skítur blandast
saman við spænina. Tímabært er orðið að Is-
lendingar tileinki sér hreinlæti í hirðingu hófa
og því er ekki hægt að mæla með því gamla
ráði að moka skít undir framfætur hrossa.
Framhald verður á þessari umfjöllun um
hófhirðu og því upplagt fyrir þá sem láta sig
málefnið varða að safna þessum dálkum sam-
an.
# Heimildir: The Principle of Horseshoeing
eftir Doug Butler
Valdimar Kristinsson