Morgunblaðið - 18.09.1998, Blaðsíða 8

8 FÖSTUDAGUR 18. SEPTEMBER 1998
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Morgunblaöið/Lrunnar Por Maiignmsson
Beltaþyrill á ferð
FYRIR skemmstu fannst afar
sjaldgæfur amerískur fugl af
þyrlaætt sem heitir beltaþyrill.
Hann hefur haldið sig inni í Mos-
fellsdal þar sem hann stingur
sér eftir fiski úr lítilli á.
Beltaþyrlar eru blágráir á
baki og höfði og hafa áberandi
brynbelti sem nafn tegundarinn-
ar er dregið af. Kvenfuglar hafa
auk þess rauðan lit fyrir neðan
beltið.
Þessi fundur kemur fuglaskoð-
urum mjög á óvart því að í vor
fannst beltaþyrill á Suðumesjun-
um og var það þá í annað skipti
sem þessarar tegundar verður
vart hérlendis. I sumar sást siðan
beltaþyrill á S-A landi og nú sést
hann í þriðja sinn. Talið er mögu-
legt að um sama fuglinn sé að
ræða þvi allir reyndust þeir vera
kvenfuglar.
Snickers, 4 í pakka
Korni flatbrauð,
300 g
HEIM • UM LAND ALLT
Að lifa með heila- og mænusiggi
Margir reyna
að leyna MS
Margrét Sigurðardóttir
TALIÐ er að um 300
manns séu með
heila- og mænusigg,
MS-sjúkdóminn, hér á
landi. Einkenni geta í
fyrstu verið dofl í útlim eða
andliti, minnkaður styrkur
í hendi eða fæti, sjóntrufl-
anir, þreyta, svimi eða
truflun á þvaglátum. Fólk
fær sjúkdóminn venjulega
á aldrinum 20-40 ára, flest-
ir eru ekki verr haldnir en
svo að þeir eru yfirleitt
vinnufærir en í stöku til-
vikum dregur MS fólk til
dauða. Ekki er vitað með
neinni vissu hvað veldur
sjúkdómnum og lyf vinna
ekki á honum en til eru lyf
sem draga úr einkennum.
Ráðstefna MS-félagsins
á íslandi á morgun er öll-
um opin. Verða flutt mörg erindi,
m.a. mun María Jónsdóttir
taugasálfræðingur tala um ein-
beitingar- og minniserfiðleika pg
Kári Stefánsson, forstjóri Is-
lenskrar erfðagreiningar, um
erfðafræði MS.
Margrét Sigurðardóttir félags-
ráðgjafi er spurð um börn MS-
sjúklinga og aðstæður þeirra.
„Gerð var rannsókn á Akureyri
fyrir 11 árum á aðlögun fólks að
sjúkdómnum og þunglyndi í
tengslum við hann. Þá kom í ljós
hve illa börn eru oft upplýst um
sjúkdóm foreldrisins. Það er
meiri umræða núna um þessi mál
og vonandi hefur þetta breyst.
Það er misjafnt hvað leyndin
yfír þessu er mikil. Margir reyna
að leyna MS og hlífa börnunum,
þá skynja þau samt að eitthvað
er að og geta orðið hrædd. Eg er
á þeirri skoðun að það sé best að
segja börnunum allt af létta.
Eg er að kanna hvað hægt sé
að gera hér fyrir börn MS-sjúk-
linga, hvort hægt er að koma á
fót námskeiði t.d. en ekki er búið
að ákveða neitt í þeim efnum.“
- Hvað viltu segja um aðferðir
sem sjúklingar geta valið til að
takast á við sjúkdóminn?
„Eg kynnti mér svonefnda
stuðningshópa og sjálfshjálpar-
hópa fyrir fólk með MS í Dan-
mörku sem hafa gefist vel þar.
MS-samtökin dönsku höfðu notað
þessar aðferðir í mörg ár og þar
fékk ég mjög góðar upplýsingar.
Fyrir tveim árum byrjuðu fyrstu
hópamir starf sitt hér í Reykja-
vík, I hverjum þeirra eru 3-6
manns. Nú hafa þrír slíkir starf-
að í Reykjavík og einn á Akur-
eyri, vonir standa til
að hópur fari af stað í
Reykjanesbæ.“
Fyrst hittast 6-7
manns með sjúkdóm-
inn og þeim til aðstoð-
ar fyrstu skiptin er leiðbeinandi
sem sjálfur er með MS. Hafdís
Hannesdóttir félagsráðgjafi hef-
ur verið leiðbeinandi flestra
hópanna. Síðan starfa hóparnir
sjálfstætt eftir það, oft í hálft eða
eitt ár. Fólkið hittist hálfsmánað-
arlega.“
- Hvernig starfa stuðnings-
hópar?
„Stuðningshópar eru ætlaðir
fyrir þá sem hafa nýlega verið
greindir með MS og með þeim
vinnur meðferðaraðili. Enginn
slíkur starfar enn hér á íslandi
en líklegt er að stutt sé í það.
f slíkum hópi yrði oftast ungt
fólk, innan við fertugt og jafnvel
á þrítugsaldri. Afallið er oft grið-
arlegt, fólk er kannski í námi og
þarf að gerbreyta öllu lífí sínu.
Þetta verður líf í óvissu, alltaf
► MARGRÉT Sigurðardóttir er
félagsráðgjafi, einnig lauk hún
námi í fjölskyldu- og hjónameð-
ferð hjá Endurmenntunarstofn-
un. Hún starfar á Grensásdeild
Sjúkrahúss Reykjavíkur en und-
anfarin sex ár hefur hún einnig
unnið fyrir samtök fólks með
heila- og mænusigg, MS-félag Is-
lands. Félagið er 30 ára á morg-
un og heldur ráðstefnu í tilefni af
afmælinu um sjúkdóminn og
vandamál sem honum fylgja á
Grand Hóteli í Reykjavík. Ýmsir
sérfræðingar segja m.a. frá rann-
sóknum, meðferð og lyfjum sem
farið er að nota til að draga úr
einkennum. Margrét flytur þar
erindi um aðstæður barna sem
eiga foreldri með sjúkdóminn.
Margrét er fædd 1945, hún á
eiginmann og uppkominn son.
vofir veikindakast yfir þótt ein-
kennin séu væg hjá flestum. En
það getur verið langt á milli kast-
anna, 10 eða 20 ár.
Reynsla erlendis bendir til að
hópstarf af þessu tagi sé mjög
gagnlegt. Þátttakendur geta not-
fært sér reynslu annarra með
sjúkdóminn og eru í sömu spor-
um. Þá er auðveldara að skilja
eigin aðstöðu og viðbrögð og gefa
öðrum af eigin reynslu. Þetta get-
ur hjálpað til að bæta samskipti
við annað fólk, sjúklingar axla
ábyi-gð á eigin lífi og taka virka af-
stöðu til sjúkdómsins. Fólk getur
náð því að þroska innri styrk sinn
og efla sjálfsmyndina."
- Ekki er víst að hópstarf
henti öllum?
„Nei, fyrir suma er betra að fá
einkaviðtöl, t.d. við
lækna eða aðra með-
ferðaraðila. Rætt er við
hvern einstakan fyrir-
fram áður en hópamir
taka til starfa og reynt
að velja saman eftir aldri og öðr-
um aðstæðum. Það á illa saman
að hafa í hópi fólk sem er mjög
lítið veikt og aðra sem eru mikið
fatlaðir. Og einn hópurinn í
Reykjavík er t.d. kvennahópur."
- Hvað er gert fyrir aðstand-
endur MS-sjúklinga ?
„Ég hef staðið fyrir námskeið-
um fyrir maka MS-sjúklinga og
verð með námskeið í vetur. Þetta
em Iitlir hópar sem hittast með
tveimur fagaðilum; sjúklingar
eru ekki til staðar.
Markmiðið er fræðsla og um-
ræður, einkum virðist vera þrýnt
fyrir karla að fá slíka hjálp. Álagið
á maka getur verið mikið. Sumir
óttast að þeir geri of litið fyrir
makann, aðrir gera of mikið. Það
er líka hægt, fólk verður að gæta
þess að lifa sínu lífi áfram.“
Hópstarf
getur eflt
sjálfsímynd