Morgunblaðið - 18.09.1998, Side 26

26 FÖSTUDAGUR 18. SEPTEMBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Beint frá
hjartanu
Við feðgarnir er nýtt íslenskt leikrit eftir
Þorvald Þorsteinsson rithöfund og mynd-
listarmann sem verður frumsýnt í kvöld af
Hafnarfjarðarleikhúsinu Hermóði og Háð-
vöru. Hávar Sigurjónsson ræddi við Þor-
vald og leikstjórann, Hilmar Jónsson.
HEITI verksins, Við
feðgarnir, bendii’ á aðal-
persónurnar, sem eru
feðgamir Oddgeir og
Steingrímur, en Oddgeir (Eggert
Þorleifsson) er nýlega kominn á
eftirlaun eftir að hafa unnið allan
sinn starfsaldur hjá byggingadeild
Sambandsins, . . Síðasta árið
var ég reyndar í lagnadeildinni,"
segir hann. Steingrímur (Gunnar
Helgason) er endurskoðandi með
sjálfstæðan rekstur og hefur hann
boðið pabba sínum að búa hjá sér
tímabundið.......þangað til búið
verður að gera við lyftuna í elli-
mannablokkinni sem hann býr í,“
útskýrir hann fyrir Maríu (Þrúður
Vilhjálmsdóttir) nágrannakonu
sinni. „Eða þangað til ég hrekk upp
af,“ segir Oddgeir, sem þjáist af
veilu fyrir hjarta.
Þeir feðgar eru nýfluttir inn í
íbúð Steingríms en eru fram-
kvæmdalitlir við að koma sér fyrir
og systirin Valgerður (Björk Jak-
obsdóttir) hefur ákveðnar skoðanir
á getuleysi þeirra til allra hluta
veraldlegra. Sambýlismaður Maríu
nágrannakonu er Einar (Ari
Matthíasson), leikfélagi Steingríms
úr æsku og þegar líður á verkið
fara að rifjast upp ýmsir atburðir
úr samskiptum fjölskyldnanna
tveggja á árum áður.
„Stofudrama," segir leikstjórinn
Hilmar og segir að fyrstu viðbrögð
listrænna stjórnenda sýningarinn-
ar við lestur verksins hafi verið að
finna aðferð til að sviðsetja það án
þess að festast um of innan fjög-
uma veggja stofunnar í blokkar-
íbúðinni sem umlykur verkið. Leik-
mynd Finns Arnars Ingólfssonar
sér við þessu og opnar rýmið upp
svo í baksviði sést lyftan í blokk-
inni og dymar inn í íbúð nágrann-
anna, Einai’s og Maríu. Aðrir höf-
undar umgerðar eru Þórunn María
Jónsdóttir (búningar), _ Margrét
Örnólfsdóttir (tónlist), Ásta Haf-
þórsdóttir (gerfi) og Egill Ingi-
bergsson (ljós).
„Eg skal alveg viðurkenna að ég
veit ekki alveg hvað ég er fara með
þessu leikriti," segir höfundurinn
Þorvaldur. „Það má segja að ég fái
nú í hausinn allt sem ég hef sagt
áður um að listamaðurinn eigi
alltaf að vita hvað hann ætlar sér
með verki sínu, því þetta leikrit er
skrifað með hjartanu en ekki höfð-
inu. Kannski er áherslan því öllu
meiri á ástand, heldur en á fram-
vindu og söguþráð.“
Að baki því ástandi sem lýst er í
Litirnir eru rauðir og kvenlegir...
....glimmer, mattir, blautir og þurrir. Allt er fáanlegt
og allt er leyfilegt. Förðun á staðnum og glaðningur
fyrir viðskiptavini okkar.
SNYRTIVÖRUVKRSLUNIN
GL'LSIÁL #cr
Sími 568 5170 ffi/ £ %)
Kynning í dag Kynning í dag.
og á morgun Laugaveg 80, sfmi 561 1330
www.lancome.com
Morgunblaðið/Kristinn
ODDGEIR hefur enn undirtökin í samskiptum við harðfullorðin börn sín Steingrún og Valgerði. Eggert
Þorleifsson, Björk Jakobsdóttir og Gunnar Helgason í hlutverkum sínum.
LANCÖME
fiouge
Haust- og vetrarlitirnir ’98-’99
Komið, sjáið og prófið...
MARÍU dreymir um hinn fullkomna eiginmann. Ari Matthíasson og
Þrúður Vilhjálmsdóttir £ hlutverkum sínum.
leikritinu, liggur djúp og sársauka-
full saga og Hilmar hrósar höfund-
inum fyrir hversu haganlega hann
hafi komið öllum upplýsingum fyrir
innan verksins. Smám saman fæst
skýrari mynd af fortíð fjölskyld-
unnar, sem hefur litast af drykkju-
skap og framhjáhaldi Oddgeirs,
samskipti þeirra feðganna byggj-
ast á gömlum grunni, þar sem
Oddgeir lítillækkar soninn stöðugt
og hamrar í sífellu á þeirri fólsku
mynd sem hann hefur komið sér
upp af fortíð íjölskyldunnar. „En
þó hann hafi ekki verið fyrirmynd-
armaður þá á hann sér samt til-
verurétt. Hann taldi sig vera að
gera rétt. Hvað gera svona menn
þegar sjálfsblekkingin er tekin frá
þeim,“ spyr Hilmar. Þeirri spurn-
ingu er leitast við að svara í leikrit-
inu. I bakgrunni skýrist svo smám
saman myndin af móðurinni, Hall-
dóru, sem systkinin hafa með árun-
um hálfpartinn tekið í guðatölu.
„Auðvitað liggur beint við að fólk
spyrji hvort þetta sé mín saga,
hvort þetta sé mín fjölskylda," seg-
ir Þorvaldur. „Titillinn kveikir
strax þá hugsun. Af hverju Við
feðgarnir en ekki bara Feðgamir
eða jafnvel Þeir feðgarnir. Alkóhól-
ismi er vissulega afgerandi vanda-
mál í minni fjölskyldu sem þó hefur
verið tekist á við af miklum heilind-
um. Ég byggi að vissu leyti á þeirri
reynslu við lýsingu á samskiptum
fólksins í verkinu. En á sama tíma
væri mjög ósanngjarnt ef ég segði
að þetta væri saga sem ég þekkti af
eigin raun. Samskipti feðganna í
leikritinu eru miklu grimmari og
alls ólík því sem ég þekki úr eigin
fjölskyldu. Það má kalla þetta yfir-
færslu á reynslu og ég leyfi mér að
fullyi’ða að þau samskipti sem
þarna liggja til grundvallar eigi sér
einhvers konar samsvörun inni á
öðru hverju íslensku heimili. Og al-
veg örugglega inni á öllum alkóhól-
ískum heimilum."
Báðir eru þeir Þorvaldur og
Hilmar sammála um að þrátt fyi’ir
miskunnarlaust raunsæið í lýsingu
á samskiptum persónanna, svífi
andi fáránleikans einnig yfir vötn-
um. „Þetta er mjög mikilvægt því
þannig náum við vonandi að hefja
verkið yfir slúðurgirðinguna sem
annars gæti umlukið það. Þannig
næst líka betur að undirstrika að
þetta er ekki saga tiltekinna lifandi
einstaklinga, heldur skáldskapur
byggður á reynslu minni og hug-
myndum um mannleg samskipti,"
segir Þorvaldur.
Hilmar segir að leikritinu sé
kannski best lýst með því að kalla
það jaðarverk. „Það er á mörkum
þess að kallast raunsæisverk, á
mörkum þess að falla undir fárán-
leikastimpilinn, á mörkum þess að
vera gamanleikrit og á mörkum
þess að vera harmleikur. Okkar
vinna hefur því verið fólgin í því að
feta mörg og þröng einstigi og
finna allar þær hárfínu línur sem
Þorvaldur hefur lagt í gegnum
verkið.“
Við feðgarnir er fimmta leikrit
Þorvaldar, en áður hafa verið svið-
sett eftir hann leikritin í tilefni
dagsins af P-leikhópnum, Skila-
boðaskjóðan í Þjóðleikhúsinu, Mar-
íusögur í Nemendaleikhúsinu og
Bein útsending í Loftkastalanum.
Þá voru flutt þrjú Sunnudagsleik-
rit í Ríkissjónvarpinu eftir hann í
fyrravetur og áður hafði hann
samið Jóladagatal Sjónvarpsins
1996 ásamt fjölda leikatriða fyrir
Gunnar og Felix í Stundina okkar.
„Það var góður skóli,“ segir hann.
Þorvaldur tekur undir það sjón-
armið að Við feðgarnir sé persónu-
legasta verk hans til þessa,
„. . . þó auðvitað séu öll verk
manns persónuleg," bætir hann
við. „Ég óttast samt ekki að standa
berskjaldaður frammi fyrir áhorf-
endum ef verkið kemst á annað
borð yfir til þeirra í allri sinni nekt.
Mér þætti miklu verra ef útkoman
yrði einhver moðsuða án raunveru-
legrar skírskotunar. Ef þetta tekst
hjá okkur þá tel ég mig styrkjast
við það og ég óttast ekki að koma
fram með þær tilfinningar sem
þarna er lýst. Ég finn að í þessu
verki hefur safnast saman margt af
því sem ég hef verið að glíma við
persónulega undanfarin ár. Að því
leyti er ég öi-ugglega mun sýnilegri
í þessu leikriti en nokkru hinna.“