Morgunblaðið - 18.09.1998, Blaðsíða 44

'44 FÖSTUDAGUR 18. SEPTEMBER 1998
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
+ Ólafur Þ. Þórð-
arson var fædd-
ur á Stað í Súg-
andafírði 8. desem-
ber 1940. Hann lést
6. september síðast-
liðinn. Foreldrar
hans voru Jófríður
Pétursdóttir hús-
móðir, f. 7.9. 1916,
d. 2.6. 1972, og
Þórður Halldór
Agúst Ólafsson
bóndi, f. 1.8. 1911,
d. 4.12. 1983. Systk-
ini Ólafs eru: Arn-
dís, f. 24.12. 1937,
Þóra, f. 6.6. 1939, Lilja, f. 13.6.
1943, d. 28.5. 1948, Pétur Einir,
f. 9.12. 1949, og Þorvaldur
Helgi, f. 22.12. 1953.
Eftirlifandi eiginkona Ólafs
er Guðbjörg Elín Heiðarsdóttir,
f. 24.5. 1960. Börn þeirra eru:
Heiðbrá, f. 13.12. 1985, og
Ágúst Heiðar, f. 4.4. 1988. Fóst-
ursonur Ólafs og sonur Guð-
bjargar Elínar er Hinrik Gísla-
son, f. 6.1. 1979. Börn Ólafs af
fyrra hjónabandi eru: Áslaug, f.
, 3.1. 1972, og Arinbjörn, f. 24.12.
1975. Barnabörn Ólafs eru
Fannar Örn Arnarsson, f. 1.10.
1992, og Ólöf Rebekka Arnars-
dóttir, f. 15.1. 1997.
Ólafur lauk búfræðiprófi frá
Bændaskólanum á Hvanneyri
árið 1960 og kennaraprófí frá
Kennaraskóla Islands 1970.
Minn kæri frændi og vinur Ólafur
Þ. Þórðarson er allur. Hann kvaddi
þennan heim á þeim stað sem hann
^mdi sér vel hin síðustu ár, þegar
tækifæri gafst í fdgrum dal í Borgar-
fjarðarhéraði. Þangað stefndi hugur-
inn og þar leið honum vel með fjöl-
skyldu sinni, frændum og vinum og
þar var íslenski hesturinn í öndvegi.
Við Ólafur kynntumst mjög ungir
að árum, nánir frændur og vinir og
mikill samgangur með fjölskyldum
okkar og aldursmunur okkar aðeins
tveir dagar. Saman hófum við skóla-
göngu við barnaskólann á Suðureyri
við Súgandafjörð og urðum þá strax
sessunautar ásamt frænda okkar og
vini Jóhannesi Kr. Jónssyni, nú
bakarajneistara í Bemhöftsbakaríi.
Við Óli og Jón vorum sessunautar
öll okkar barnaskólaár á Suðureyri
og saman lá leiðin á Núpsskóla við
■ Dýrafjörð þar sem við nutum frá-
bæirar handleiðslu hins mikilhæfa
skólastjóra á Núpi, séra Eiríks J.
Eiríkssonar og annarra góðra kenn-
ara þar. Það veganesti sem séra Ei-
ríkur J. Eiríksson gaf okkur frænd-
um á Núpi, eins og svo fjölmörgum
öðram, er svo sérstakt að áhrif ver-
unnar á Núpi dýpka með hverju ár-
inu sem líður og verða bjartari í
minningunni. Þau mannræktaráhrif
endast ævilangt og oft töluðum við
frændur þakklátir um dagana á
Núpi, en þar vorum við að sjálf-
sögðu herbergisfélagar og sessu-
nautar sem áður og vináttan
dýpkaði með árunum.
__ Síðar stundaði Ólafur nám við
Kennaraskóla íslands og bjó þá tvo
vetur á heimili mínu.
Minningarnar um þennan góða
og vaska frænda minn eru bjartar
og hlýjar, hann var ekki meðalmað-
ur, hvorki til orðs né æðis.
Hann fór ekki alltaf alfaraleið,
þurfti þess ekki því hann var djarf-
ur og afburða málsnjall, átti hreina
og skýra hugsun, og mikið mannvit.
Þetta fengu þeir að reyna sem
öttu kappi við hann á Alþingi Is-
lendinga og víðar. Frændi minn átti
lengi sæti á Alþingi. Hann reyndi
ávallt að vera sannleikans og rét-
tætisins megin, á þeim stað sem og
annars staðar, hann þorði að vera
hann sjálfur. Slíkir menn eignast
bæði mjög góða vini og andstæð-
inga og mörgum lætur betur að
hverfa í fjöldann.
Um þingmannsferil frænda míns
hefi ég ekki fleiri orð. Þeim kafla
^ævi hans lýsa vafalaust mér betur
samferðamenn hans þar á bæ.
Hann var skóla-
sljóri Barnaskólans
á Suðureyri
1970-1978 og skóla-
stjóri Héraðsskól-
ans í Reykholti frá
1978 en í leyfi frá
því starfi frá 1980
vegna þingsetu. Ár-
ið 1979 var hann
kjörinn á Alþingi
fyrir Framsóknar-
flokkinn í Vest-
ijarðakjördæmi og
sat á þingi þar til
hann varð að láta af
störfum vegna veik-
inda 1994. Hann sat þó
nokkrum sinnum á þingi eftir
það sem varamaður en það
hafði hann einnig gert um hríð
á árunum 1972 og 1975-1978.
Þá var Ólafur annar varaforseti
sameinaðs þings 1983-1987.
Að auki var Ólafur oddviti
Suðureyrarhrepps 1974-1978
og formaður Fjórðungssam-
bands Vestfirðinga á sama
tímabili. Hann var í stjórn Þró-
unarsamvinnustofnunar Islands
frá 1981, í stjórn Framkvæmda-
stofnunar ríkisins, síðar
Byggðastofnunar, 1983-1994.
Hann sat á allsherjarþingi Sam-
einuðu þjóðanna 1982.
títför Ólafs Þ. Þórðarsonar
fer fram frá Vídalínskirkju í
Garðabæ í dag og hefst athöfn-
in klukkan 13.30.
Þegar við vorum mjög ungir að
árum fór ég mín fyrstu skipti á hest-
bak, með þessum góða frænda mín-
um. Þá voru þau á foldu Glói, Hær-
ingur, Hrefna og fleiri hross á Stað.
Það var gaman bæði þá og síðar.
Ólafur var mikill hestavinur alla
ævi og átti mörg góð hross um dag-
ana.
Upp í hugann koma góðar stundir
með sameiginlegum vini okkar
Baldri Jónssyni frá Aðalvík, af-
burðamanni, sem einnig þótti vænt
um hesta. Baldur er fyrir nokkram
árum látinn og munu þeir vinirnir
nú að lokum hvíla í sama garði, á
Álftanesi.
Ég minnist hér tveggja hesta
frænda míns, þeirra Hærings og
Grána frá Laugabóli við Djúp.
Vaskir hestar, knáir og fullhugar
eins og eigandinn en fé er gjarnan
fóstra líkt.
í hug mér kemur minning. Ólafur
reið Grána og lenti ofan í hyldjúp-
um skurði fullum af vatni, Gráni
stökk upp úr skurðinum mannhæð-
ar háum, snöggur og liðugur sem
köttur væri, en frændi minn varð
eftir á bólakafi í vatninu og þótti
ekki mikið að.
Þeir Hæringur og Gráni voru
farnir á undan vini sínum og félaga
yfir móðuna miklu og þar trúi ég að
þeir hafi nú aftur fundist á grænum
grundum hjá andanum mikla er lífið
skóp og öllu ræður, þá upp verður
staðið.
Farðu vel, frændi og vinur, og
þakka þér samfylgdina, drengskap-
inn og vináttuna sem entist alla ævi
og lengur.
Við Monique og Davíð Charles
vottum Guðbjörgu og börnunum öll-
um svo og öllum ættingjum, frænd-
um, vinum og samferðamönnum
okkar dýpstu samúð.
Friðbert Páll Njálsson.
Þú ert allur, kæri frændi. Þú ert
mér eins og svo mörgum mesti
harmdauði. Að frétta andlát þitt var
slíkt reiðarslag að öllum brá við -
aðeins fimmtíu og sjö ára gamall,
forystumaður þjngs og þjóðar, horf-
inn af skútunni, sem svo sannarlega
þurfti á þér að halda. Auðvitað
höfðu allir þér nánir vitað um mjög
alvarleg veikindi þín fyrir um fjór-
um árum og eftir að þú komst yfir
það versta vonuðu allir það besta,
en að þú værir að deyja og hverfa
var mér og fleiram svo fjarlægt.
Þú varst sveitamaður alla tíð, en
þó Súgfirðingur fyrst og fremst. Á
heimilinu á Stað var yndisleg sam-
staða, Gústa og Jóu og svo systkin-
anna allra.
Ég átti því láni að fagna - frænd-
inn úr Hafnarfirði - að fá að dvelja
hjá ykkur sem jafningi, eins og einn
úr systkinahópnum. Þar auðnaðist
mér að kynnast þér sem barni og
unglingi betur en flestir aðrir sam-
tímamenn.
Við sváfum saman í „bláa her:
berginu" sumar eftir sumar. I
rökkrinu á kvöldin, áður en raf-
magnið kom, og myi’krið gnifði yfir
svo varla sást milli rúma. Þá fékk ég
fyrst að heyra hversu geysilegur
sagnabrannur þú varst og hve
óvenjugott minni þú hafðir, en þú
varst þó aðeins sex árum eldri en ég.
Þú gleymdir eiginlega aldrei neinu
sem einhverju máli skipti. Ég naut
þess að þú varst hafsjór af fróðleik,
þú varst fróður um gamlar sagnir,
fomsögurnar og það sem var að ger-
ast á líðandi stundu. Þú áttir svo
sterkar hugsjónir fyrir land og þjóð,
en sérstaklega fyrir hönd heimahag-
anna á Stað og fyrir Vestfirði.
Eftir nám við Núpsskóla lá leiðin
til Hvanneyrar til að nema meira
um landbúnað, en hugurinn snérist
um hann. En heilsan var aldrei of
góð til erfiðisstarfa, sem landbúnað-
ur gat verið, svo þú snerir um og
settist í Kennaraskólann og komst
þar fljótt í forystusveit.
Þú varst íslenskumaður með af-
brigðum og talaðir alltaf skýrt,
greinilegt og myndrænt mál. Ekk-
ert fór framhjá þeim sem þig
heyrði. Þú varst alltaf sérstakur.
Eftir Kennaraskólann kenndirðu
á nokkrum stöðum, en leiðin hlaut
að liggja á heimaslóðirnar í Súg-
andafirði, þar sem þú brátt gerðist
skólastjóri við góðan orðstír. Þú
gerðist einn helstu forystumanna
byggðarlagsins, auk skólastjóra-
starfanna gerðist þú oddviti, fisk-
verkandi, útgerðarmaður og allt óf
þetta upp á sig. Þú gerðist líka
„Glaðherji", félagi í skátafélagi Súg-
andafjarðar. Svo margt gerðist á
þessum árum að undrum sætti. Oll
stóð sveitastjórnin saman, en for-
ystan var þín. Allt dafnaði og hugur
var í öllum um betri og meiri árang-
ur. Síðan varðstu formaður Fjórð-
ungssambands Vestfirðinga, en
hugurinn svo opinn og hærra stefnt.
Og þar kom að Framsóknarflokkur-
inn bauð þér sæti á lista sínum og
svo kom að þú varðst varaþingmað-
ur og síðan þingmaður um áratuga-
skeið og vaktir ávallt athygli í ræðu
og riti. I skólanum varstu virtur og
dáður og allir vissu hver var fyrir-
liðinn og foringinn. Engum gleymist
hve gott þú gerðir mörgum.
En lífsganga þín - svo ótrúlega
stutt sem hún var gaf mér og öðrum
svo ótrúlega margt.
Og þó að á móti blési um sinn,
varstu fyrr en varði kominn á þitt
fulla skrið að nýju, enda vonirnar
óþrjótandi og hugsanirnar lifandi.
Þú varst mikill hestaunnandi og
áttir gæðinga og berbakt riðum við
sem hetjur um héruð. Nú getur þú
þeyst á hestum þínum um engi og
hérað eilífðarinnar og ódáinsakra,
þannig að tár streyma úr augum og
nefi.
Þú vitnaðir eitt sinn í þessi orð
Katherine Mansfield: „Mér hefur
alltaf fundist það stærstu kostirnir
og mestu þægindin við vináttuna að
þurfa ekki að útskýra neitt.“
En enginn má sköpum renna. Þú,
þessi sómi, ert á braut. Ég hef hitt
marga að máli hér í Súgandafirði
eftir andlát þitt og alls staðar heyrt
það sama; góður og gegn sóma-
drengur er fallinn, allt of ungur.
Hans verður sárt saknað.
Börn þín voru þér allt. Ást þína
til þeirra dró enginn í efa. Þau Ás-
laug, Arinbjörn, Heiðbrá, Ágúst
Heiðar og fóstursonurinn Hinrik
eiga mikils að sakna. Hvað átti
sterkast huga þinn veit ég ekki. Var
það gamli, góði skólinn, gamli Stað-
ur, búskapurinn bæði fyrir vestan
og í Borgarfirði, skólastjórn í Reyk-
holti, hestamennska, sveitarstjórn-
arstörfin eða áratugirnir á Alþingi.
Þegar allt kemur til alls voru það
sennilega tengslin við fjölskylduna,
ástvini og ættingja, sem hafa átt
hug þinn stærstan.
Samverustundunum fækkaði með
árunum, en fáir dagar liðu svo að þú
kæmir ekki í huga minn. Við mætt-
um báðir mótlæti og tókum því á
mismunandi hátt.
Hugsjónir þínar voru margar, en
allar snérast þær um Súgandafjörð
og Islandið fagra. Þú varst Islend-
ingur hinn besti. Á hestbaki varstu
ekki mestur söngmanna, en við
störfin söngstu oft, hvort sem var
við slátt, mjaltir eða einhver önnur
verk. Þá lá vel á þér. En þú áttir
líka þínar þöglu stundir, íhugandi
fortíð og framtíð, sem stundum var
óráðin. Þú varst svo sérstakur.
Vertu kært kvaddur, frændi og
„bróðir". Guð almáttugur gæti þín
og þinna. Þú varst gull af manni,
virtur, elskaður og dáður af þeim
sem þig þekktu.
Þinn frændi og „bróðir" frá Hafn-
arfirði
Ævar Harðarson.
Sumarið sem var að líða var ein-
dæma gjöfult á Vesturlandi. Það
var bjart yfir þessum síðsumars- og
haustdögum og hvarvetna sást til
bænda slá og hirða há. Berjasprett-
an dró ekki úr gleði. Vinur minn
sagðist hafa komið dauðþreyttur úr
vikufríi í Borgarfirði. Það var
hvergi hægt að setjast niður, sagði
hann, - fyrir berjum.
Fyrram var það kappsmál að
falla með vopn í hendi, hetjur vorar
vildu síður deyja á sóttarsæng. Nú
ríða menn ekki lengur um hérað
með sverð og skjöld. Enn þarf þó að
heyja, þótt sumir telji landbúnað
skipta minna máli fyrir þessa þjóð
en útgáfu viðskiptablaðs. Enda þótt
söknuður sé sár og eftirsjá mikil
eftir góðan og skemmtilegan dreng,
þá megum við unna honum þess að
falla frá við heyskap á björtum
haustdegi í Borgarfirði hjá hestun-
um sínum.
Engum var tamara að flétta sam-
an sögu þjóðar, kveðskap og stjórn-
mál en frænda mínum. Og enginn
var skemmtilegri í ræðustóli Al-
þingis. Öfugt við flesta aðra, þá var
hann því skemmtilegri sem hann
talaði lengur. Hann naut góðs minn-
is og hafði heildarsýn á tilvist þjóð-
ar í sögu og samtíð. Síðast enn ekki
síst þá hafði hann sjálfur gaman af
öllu saman.
Harmi slegin yfir því að fá ekki
lengur notið návista og hlustað á
sögurnar og yfir því að missa hann
fyrir aldur fram, þá huggum við
okkur við minningamar, bros hans,
bjartan svip og gleðihlátur sem
auðgaði líf okkar hinna.
Innileg samúð er með ungri
ekkju og börnum hans öllum, sem
hafa misst svo mikið. Blessuð sé
minning góðs drengs.
Sveinn Rúnar Hauksson.
Vinátta er auður. Það veit sá er
engan á að vini. Æskuvinir, og þó
fremur skólavinir, eldast ekki.
Margir hafa orðið til að lýsa því
hversu skólaárimn hafi verið eftir-
minnileg, ógleymanleg. Er þá oftast
talað um tímann á milli tímanna.
Eða það hvernig þessi eða hinn
kennarinn var, einkum ef atferli
hans féll ekki að hvunndeginum. En
fyrst og fremst minnast vinir sam-
veru á þessum árum þegar ekkert
var eftir annað en að bjarga heimin-
um, og þeir vissu að það yrði hlut-
skipti þeirra.
Á sunnudag var ég staddur aust-
ur á Eyrarbakka í heimsókn með
mínu fólki og hjá mínu fólki. Austan
við plássið lá hrakið hey á litlu túni
undir sjógarðinum, og komið fram
undir leitir. Sumarið lengst af með
afbrigðum gott til heyanna. í hug
mér kom oft torsóttur heyskapur
vestur á fjörðum, einsog honum
hafði verið lýst fyrir mér. Og þó
fremur vinur minn frá Stað í Súg-
andafirði sem hafði alla tíð dreymt
um að verða bóndi. Hafði hafið bú-
skap, hætt búskap og byrjað aftur,
og á nú hross. Sagðist hafa orðið
meira gaman að horfa á þau hlaupa
frjáls en sitja þau sjálfur. Þetta var
reyndar hans háttur, að segja svo
frá, í stað þess að tíunda veikindi
sín. Hvernig skyldi honum Ólafi
mínum nú ganga heyskapurinn?
OLAFUR Þ.
ÞÓRÐARSON
Mikið er annars langt síðan við
höfðum hist. En hvað kom mér til
að tengja hrakin heyin austur á
Eyrarbakka við vin minn? Enda
hvarf það mér jafn skjótt úr huga
og það hafði mér í hug komið.
Daginn eftir skildi ég samhengið.
Þennan sama sunnudag var vinur
minn allur í flekknum sínum við
heyskap að Eyri í Flókadal. Þar
hafði hann síðustu misseri, um
margt stormasamrar ævi, búið sér
og hrossum sínum skjól fyrir vind-
um veraldar.
Oft hefur maður á tilfinningunni
að ættingi eða vinur eigi sennilega
ekki langt eftir einsog það er kallað.
Samt er eins og það komi manni
alltaf á óvart, hryggi alltaf, fylli
mann alltaf söknuði. Þannig er mér
farið nú. Og mér finnst allt í einu
sem ég hafi elst. Þó hafa margir
sagt að skólafélagar eldist ekki.
Já, kæri vinur, Ólafur minn. Ég
man ferðalag okkar austur til henn-
ar ömmu minnar á Gljúfri á Isra-
elsjeppanum þínum, að við áðum á
Kambabrún og þú og sólin kölluðust
á um að hér væri gaman að vera
bóndi. Eða vorferðir í Esjuna, löngu
áður en það komst í tísku að ganga
á hana, að sækja okkur egg, að
sækja okkur vor og orku. Nú eða
róðrabáturinn sem þú stóðst fyrir
kaupum á fyrir nemendafélag
Kennaraskólans. Já, yndisleg kvöld
á honum út á sundin og heimsóknin
í rússneska olíuskipið. Málfundirnir
og þó það sem heillaði mig hveð
mest í fari þínu, ljóðin, ljóðið í sjálf-
um þér. tíotning þín og næmur
skilningur sem gáfu upplestri þín-
um á ljóðum nýja vídd, mannúð sem
stundum virtist umfram það sem
maður gæti ætlað skáldinu sem þó
hafði ort. En skemmtilegast var þó
braskið okkar með hrossin. Tamn-
ingar, útreiðatúrar og ferðalög um
óbyggðir. Ferðin norður í Vatnsdal
líður okkur er hana fórum aldrei úr
minni, uppátækin, úrræðin og ævin-
týrin halda okkur ungum af því að
við munum þau, og því okkur,
þannig.
Það er kvöld, það er haust, og ég
sit hér við gluggann minn opinn.
Utan úr myrkrinu berst hnegg. Úti
er hestur að bjóða mér að bera þér
kveðju mína með þakklæti fyrir
dagana sem við áttu saman. Ég
vona að hann sé hvítur með ösku-
gráa hófa. Hvítur af því að í þér
minnist ég þess fagra í vináttu
manna og með öskugráa hófa vegna
styrks þíns í vörn þinni íyrir vini ef
vissir þú hallað á.
Maður og hestur, þeir eru eitt
fyrir utan hinn skammsýna, markaða baug.
Þar finnst, hvernig æðum alls fjörs er veitt
úr farvegi einum, frá sömu taug.
Peir eru báðir með eilífum sálum,
þó andann þeir lofi á tveimur málum,
- og saman þeii' teyga í loftsins laug
lífdrykk af morgunsins gullroðnu skálum.
- Ef inni er þröngt, tak hnakk þinn og hest
og hleyptu á burt undir loftsins þök.
Hýstu aldrei þinn harm. Það er best.
Að heiman, út, ef þú berst í vök.
Það finnst ekki mein, sem ei breytist og
bætist,
ei böl, sem ei þaggast, ei lund, sem ei kætist
við fjörgammsins stoltu og sterku tök.
Lát hann stökkva, svo draumar þíns
hjarta rætist.
Með þessum hendingum úr Fák-
um Einars Benediktssonar bið ég
góðan Guð að blessa þig og minn-
inguna um góðan skólabróður um
leið og við Jónína biðjum okkar eina
Guð að vernda og styrkja fjölskyldu
þína í söknuði sínum.
Guðlaugur Óskarsson,
Kleppjárnsreykjum.
Ekki man ég eftir fyrstu fundum
okkar Ólafs, enda vai'la von þar sem
þeir urðu er við vorum aðeins
tveggja ára gamlir. En mínar fyrstu
endurminningar tengjast Ólafi og
öðru því fólki sem bjó á Stað í Súg-
andafirði þar sem var heimili fjöl-
skyldna okkar beggja. Ekki fór hjá
því að samskipti okkar yrðu náin
þar sem við vorum á sama aldri og
einu strákarnir á bænum. Varla leið
sá dagur að við værum ekki saman,
fyrst við leiki bernskunnar og síðar
leiki og störf er við náðum meiri