Morgunblaðið - 10.10.1998, Síða 56

56 LAUGARDAGUR 10. OKTÓBER 1998
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
+ Jens Guðmunds-
son fæddist á
Kinnarstöðum í
Reykhólasveit 24.
október 1914. Hann
lést 29. september
síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
Guðmundur Helga-
son, bóndi á Skáld-
stöðum, f. 9.11.
1880, d. 30.1. 1958,
og kona hans Jó-
'"Vianna Magnúsdótt-
ir, f. 15.5. 1891, d.
14.4. 1973. Systkini:
Magnús, f. 17.1.
1919, d. 15.11. 1992; Helgi
Kristján, f. 3.10. 1921; Ingi-
björg, f. 10.11. 1923, og Jón
Kristinn, f. 24.11. 1931, öll til
heimilis að Skáldstöðum. Jens
kvæntist 10. júní 1948 Jóhönnu
Ebenesersdóttur frá Tungu í
Valþjófsdal, f. 4. september
1919, d. 5. janúar 1997. Börn
þeirra: 1) Ebeneser, f. 26.8.
1947, starfsmaður Þörunga-
verksmiðjunnar á Reykhólum.
Sonur hans og Þóru Steindórs-
„dóttur: Krislján Þór, f. 1975. 2)
Eiríkur, f. 8.11. 1949, kennari,
kvæntur Ástu Þórarinsdóttur.
Börn þeirra eru: Vigfús, f. 1972,
Orri, f. 1979, og Þuríður, f.
1984. Sambýliskona Vigfúsar er
Guðrún Marinósdóttir; dóttir
Vigfúsar og Evu Olafsdóttur er
Erna Sif, f. 1990. 3) Helgi, f.
30.11. 1950, starfsmaður Holl-
Heiðursmaður er genginn. Á
tímamótum sem þessum koma
/ram í hugann minningar frá löngu
liðnum árum, heiman úr sveitinni
okkar sem nú kveður einn af sínum
dugmestu sonum, Jens Guðmunds-
son, lyrrverandi skólastjóra á
Reykhólum. Þar í sveit fæddist
hann, þar sleit hann barnsskónum,
þar átti hann alla tíð lögheimili og
starfaði þar mestan hluta ævinnar
og þar kvaddi hann þennan heim
29. sept. sl.
Jens unni sínum heimahögum
mjög heitt og lét sig varða öll mál
sem til framfara gátu verið. Á sín-
um yngri árum var hann formaður
Ungmennafélagsins og hvatti unga
fólkið mjög til þátttöku í því. Hann
var mikill áhugamaður um allar
jíþróttir, taldi það hverju ungmenni
nauðsyn, enda var hann íþrótta-
kennari. Hann var aðalhvatamaður
að byggingu sundlaugar á Reykhól-
um og lagði þar mikið af mörkum
sjálfur, bæði vinnu og peninga. Hús
var reist við sundlaugina, sem í
'framtíöinni átti að vera, sturtur,
búningsklefar og annað þjónustu-
rými íyrir starfsfólk sundlaugar-
innar. Því var breytt í bráðabirgða-
íbúð. Það mun Jens hafa kostað að
miklu leyti sjálfur. En þetta hús-
næði átti eftir að nýtast vel, það
varð heimili Jens og eiginkonu
hans, Jóhönnu Ebenesardóttur, og
þriggja ungra sona þeirra um
margra ára skeið. Auk þess, sem
varð fyrsti vísir að heimavistar-
skóla í Reykhólasveit. Þau hjónin
ráku hann sjálf í mörg ár.
Jens var góður kennari, það hafa
margir reynt, þar á meðal eigin-
maður minn, sem var nemandi hans
sitt síðasta ár í barnaskóla, þá var
Jens kennari í Helgafellssveit, þar
hóf hann sín kennslustörf í tvo vet-
ur. Síðar á Laugum í Sælingsdal og
þar kynntist hann sinni elskulegu
konu Jóhönnu eða Hönnu eins og
hún var alltaf kölluð. Eftir það
fluttust þau heim í Reykhólasveit
■'%' Jens gerðist kennari þar og síð-
án skólastjóri. Vonir Jens um
skólahús á Reykhólum áttu eftir að
rætast, fyrst var byggt skólastjóra-
hús, þá fluttu þau alla kennslu og
bömin þangað, meðan beðið var
eftir byggingu skólahússins, það
var oft þröngt, en aldrei var kvart-
að og margt barnið lærði lexíurnar
^jnnar við eldhúsborðið hjá Hönnu.
' Jens var mikill félagsmálamaður
ustuverndar ríkis-
ins, kvæntur Helgu
Guðnadóttur. Börn
þeirra: Jóhanna, f.
1980 og Baldur, f.
1983.
Jens tók kennara-
próf 1938 og
íþróttakennarapróf
1945. Kennari í
Helgafellssveit á
Snæfellsnesi 1938-
1941, við skóla Sig-
urðar Greipssonar
1942-1944. Kennari
við Laugaskóla í
Dalasýslu 1945-1946
og skólastjóri 1946-1947. Skóla-
stjóri á Reykhólum frá 1947-
1973 og kennari þar frá 1973 til
1984. Jens gegndi fjölmörgum
trúnaðarstörfum innan sveitar-
innar. Formaður Umf. Aftureld-
ingar í Reykhólahr. um skeið og
form. Ums. Norður-Breiðfirð-
inga. Form. Ræktunarsambands
A-Barð. 1958-65, og í sljórn
Búnaðarfélags Reykhólahrepps
um tíma. Sat í hreppsnefnd
Reykhólahrepps 1942-62, í
sljóm Sparisjóðs Reykhóla-
hrepps frá 1955 og var forstöðu-
maður hans frá 1976 þar til
hann var sameinaður Samvinnu-
banka íslands, átti sæti í sljórn
Kaupfélags Króksfjarðar frá
1964 og fram yfir 1990.
Utför Jens fer fram frá Reyk-
hólakirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 14.
og mörg trúnaðar- og nefndarstörf
hlóðust á hans herðar, hann var
lengi í hreppsnefnd, í stjóm búnað-
arfélagsins, kaupfélagsins, skóg-
ræktarfélagsins og svona mætti
lengi telja. Eg treysti mér ekki að
rekja þann starfsferil eins og vert
væri og sennilega munu aðrir gera
það.
Eg hugsa til Reykhóla haustið
1951, þá vom að rísa þar íbúðarhús
hvert af öðm, vísir að þorpsmynd-
un og ung hjón með smábörn í
flestum húsum, staðurinn iðaði af
lífí og fjöri. Þetta haust fluttum við,
ég og eiginmaður minn, Stefán
Guðlaugsson, með tvö lítil börn að
Reykhólum. Okkur hafði verið út-
hlutað lóð og smálandskika og
hugðumst byggja okkur hús, en
vantaði húsaskjól á meðan á þeirri
framkvæmd stóð. Ekki þurftum við
lengi að leita, því hjónin í Sund-
laugarhúsinu, Jens og Hanna, buðu
okkur að vera, það var eins og þar
væri alltaf pláss, hve marga sem
bar að garði. Þama rákum við sam-
an heimili okkar í nærri þrjá mán-
uði og aldrei urðu árekstrar eða
orði hallað, enda vandfundin meiri
gæðakona en Hanna var. Jens gat
virkað dálítið hrjúfur á yfirborðinu,
en undir sló viðkvæmt hjarta, sem
ekkert aumt mátti sjá og öllum vildi
hjálpa.
Jens og Stefán áttu mikið og gott
samstarf við byggingar á Reykhól-
um og þeir mátu hvor annan mikils
og voru góðir vinir. Við Stefán
fluttum burt frá Reykhólum haust-
ið 1955 vegna vinnu hans, en vinátt-
an við þetta góða fólk hefur alltaf
haldist og eldri sonur okkar var hjá
Jens og Hönnu í eitt sumar, hann
þráði svo mikið æskuvin sinn
Helga, yngsta son þeirra hjóna.
Jens missti konu sína 5.1. 1997
það var honum þung raun, hún var
búin að vera heilsulítil til margra
ára, en alltaf var lundin létt og
bjarta brosið á sínum stað. Eg
missti einnig minn mann í ágúst
‘97. Okkar síðasta ferð vestur að
Reykhólum var 11.1. 1997 þá að út-
för Hönnu vinkonu okkar. Nú er
Jens farinn líka, ég sá hann síðast
er ég fór með ferðahóp vestur að
Reykhólum í júní sl., þá kom hann
til móts við okkur því ég hafði beðið
hann að sýna ferðafélögum mínum
staðinn, meðan ég leit í kirkjugarð-
inn að leiðum ættingja minna sem
þar hvíla.
Síðast skoðuðum við kirkjuna. Þá
var auðséð að heilsa hans hékk á
bláþræði, ekki datt mér samt í hug,
þegar ég kvaddi hann á kirkju-
tröppunum að það væri okkar síð-
asta kveðja.
Mér eru efst í huga þakkir til
þeirra hjóna fyrir margra ára vin-
áttu og tryggð, aldrei hefur leið
okkar legið vestur í Reykhólasveit
án þess að koma þar við. Það varð
aldrei af því að ég sendi kveðju í
blað, þegar Hanna mín kvaddi
þennan heim, þess vegna hef ég
þetta kveðju til þeirra beggja.
Innilegar samúðarkveðjur til
sona þeirra og aðstandenda allra
frá mér og fjölskyldu minni.
Þeim fækkar óðum sem fremstir stóðu,
sem fógnuðu vori í grænni Wíð,
stríðustu straumvötnin óðu
og storkuðu frosti og hríð,
lyftu þegjandi þyngstu tökum
þorðu að berjast við lífskjör hörð. -
Þeir hnigu bognir í bökum
að brjósti þér ættarjörð.
(Davíð Stef.)
Guð blessi minningu Jens Guð-
mundssonar og Jóhönnu Ebenesar-
dóttur.
Arndís Magnúsdóttir
frá Bæ.
Ef ég væri skáld myndi ég núna
setjast við og yrkja ljóðabálk um
Jens á Reykhólum. En ég er ekki
skáld og því get ég bara sett á blað
nokkrar línur til minningar um
þennan stórbrotna mann sem nú er
genginn á fund feðra sinna.
Jens kenndi mér og fleiri systk-
inum mínum þegar við fórum að
sækja skóla á Reykhólum. Þótt
hann væri strangur kennari sem
maður var kannski hálfsmeykur við
þá var hann líka sá maður sem við
bárum hvað mesta virðingu fyrir,
svo áttuðum við okkur líka fljótlega
á því að ef við slógum ekki slöku við
í náminu var þetta bara ljúfasti
kall, og svo sagði hann líka ótrúlega
skemmtilegar sögur.
Það var mér ákaflega mikils virði
að hafa þau í Jens-húsinu Jens og
Hönnu því oft var erfitt að vera
unglingur að heiman kannski 3 vik-
ur í senn. Já, það var gott að vita að
maður mátti koma og sitja og
spjalla við þau, leggja kapal með
Hönnu og fá kaffisopa eins og hver
annar gestur sem leit þar inn. Þó
samgangur hafi ekki verið mikill
við þau eftir að skóla lauk eru þau
fólk sem í minningunni á miklar
þakkir skildar og ég gleðst yfir því
að hafa verið svo lánsöm að fá að
fylgja þeim spottakorn á unglings-
árum mínum.
Hafðu þökk fyrir allt og blessuð
sé minning þín, kæri Jens. Það eru
margir sem taka undir þessi orð.
Innilegar samúðarkveðjur sendi ég
aðstandendum öllum, megi góður
guð geyma ykkur, með kærri þökk
og kveðju frá mér, systkinum mín-
um og fjölskyldum okkar.
Erla Reynisdóttir.
Þá er hann Jens minn blessaður
tilbúinn til brottfarar og kvaddur
af vinum og venslafólki. Ég náði
tali af honum daginn fyrir brottför
hans. Aðeins brugðum við á
glettna umræðu, en samt fann ég
að mikið var honum brugðið frá
því sem venjulegt var. Án sérstaks
tilefnis eða hugboðs um, hversu
framorðið var á lífshlaupi hans,
minntist ég á þessa ófrávíkjanlegu
brottför okkar allra. Ekki var
kvíða að finna hjá honum og taldi
hann í sinni glettni að sér yrði ör-
ugglega veittur góður beini og
gisting, þegar að því ferðalagi
kæmi. Og felldum við brátt talið
varðandi slík mál. Erindi mitt til
hans var að leita upplýsinga um
hvar væri að finna ljóð og lausavís-
ur frænda míns og kennara hans
úr farskólanum, Hjartar Hjálm-
arssonar. Þetta voru ljóð, sem
Hjörtur hafði sent í handskrifaða
fréttablaðið Gest, sem Ungmenna-
félagið gaf út í mörg ár og lét
ganga milli bæja. Jens leysti fljótt
úr þessu máli. Sjálfur hafði hann
mikið yndi af ljóðalestri. Einnig
gat hann beitt því tjáningarformi
fyrir sig á gleði- og hátíðarstund-
um. Á 70 ára afmæli Hjartar sendi
hann honum þessa kveðju:
Þú kenndir mér í kristnum fræðum
og kannske fleira, ég man það fátt.
I glöðum leik og glettnum ræðum
þú gafst mér trúna á eigin mátt.
Jens flíkaði ekki tilfinningum sín-
um í daglegu lífi. Ókunnugum gat
virst sem þar væri hrjúfur maður á
ferð. Við sem áttum þess kost að
eiga samleið með honum á Reyk-
hólum þekktum hann betur. Al-
mennt naut hann fullrar virðingar
samferðafólks. Hann var kappsfull-
ur kennari. Mestan áhuga hafði
hann á íslensku og stærðfræði, en
sundíþróttin átti stundum allan
hans hug. Hann var áræðinn at-
orkumaður. Hann átti hugsjónir
varðandi uppbyggingu sveitar sinn-
ar og menntun æskufólks. Hann
var framsýnn og hygginn. Móður-
systur hans á Kinnarstöðum veittu
honum tækifæri til þroska og
menntunar, en ekki síður til alhliða
átaka við framfarii’ til heilla í sveit-
inni. Árið 1947 kom hann til starfa
við skólann á Reykhólum. Áður
hafði hann ásamt félögum sínum
þeim Tómasi á Reykhólum og Ólafi
í Króksfjarðarnesi haft forystu við
byggingu sundlaugarinnar á Reyk-
hólum. Þar veit ég að vinnustundir
hans og vörubílsins hans hafa ekki
allar verið skráðar. Margt fleira
kom á eftir sem sýndi að þar fór
maður sem átti hugsjón fyrir sveit
sína og samferðafólk, maður sem
íylgdi verkefnum eftir og hlífði sér
hvergi.
Hann Jens minn var ekki maður
einsamall við uppbyggingu mann-
lífs sveitar sinnar. Kona hans, hún
Jóhanna, sem er nýfarin á undan
honum, stóð með manni sínum og
veitti honum það lið sem dugði til
að íýllsta árangri væri náð.
Við Reykhólasystkinin þökkum
vináttu þeirra hjóna við heimili
okkar alla tíð og trausta samfylgd.
Þau hjón voru traustir stofnar sinn-
ar sveitar. Honum skal árnað góðr-
ar ferðar. Blessuð sé minning
þeirra hjóna.
Hjöríui’ Þórarinsson.
Það var í janúar 1964 að ég flutt-
ist í Reykhólasveitina til tilvonandi
eiginmanns, Jóns Snæbjörnssonar
og foreldra hans, Unnar og Snæ-
bjarnar á Stað. Það liðu ekki marg-
ir dagar þangað til ég var drifin inn
að Reykhólum í heimsókn til Jens
Guðmundssonar og Jóhönnu
Ebenezerdóttur. Ég var ung og
kvíðin, öllum ókunnug, en kvíðinn
var óþarfur í þetta sinn.
Þau virtust ólík hjónin, hún fín-
gerð kona, blíð, þægileg og góð,
hann hrjúfari, jafnvel svolítið
hranalegur við fyrstu sýn en fljót-
lega birtist hlýjan sem undir bjó.
Um vorið fluttumst við svo í Til-
raunastöðina á Reykhólum þar sem
maðurinn minn tók við ráðsmanns-
stöðu, þá fjölgaði ferðunum í Jens-
húsið. Þangað var alltaf jafngott að
koma.
Þau hjónin voru ekki með neitt
vol eða víl yfir smámunum í hvers-
dagnum. Þó að Hanna ætti í bar-
áttu við erfiðan sjúkdóm var engan
kvörtunartón þar að heyra.
Það var notalegt að sitja hjá
þeim og spjalla. Jens var hafsjór af
fróðleik um menn og málefni, bæði
gamalt og nýtt.
Þessi þrjú ár sem við vorum í Til-
raunastöðinni voru mér að sumu
leyti erfið, þá var gott að skreppa í
Jenshúsið og fá uppörvun. Og þær
voru ófáar ferðimar sem Jens kom
á Land-Rovernum og sótti mig, eft-
ir að hann komst að því að ég átti
stundum erfitt með að vera ein
heima eða þá að Hanna kom til mín
og sat og spjallaði.
Jens var skólastjóri á Reykhól-
um og síðar kennari, kenndi reynd-
ar manninum mínum og börnunum
okkar fjórum. Þau sögðu hann góð-
an uppfræðara og hann reyndist
þeim öllum mjög vel.
Þegar á reynir greinist hismið
frá kjarnanum. Því komst ég og
fjölskylda mín að þegar maðurinn
JENS
GUÐMUNDSSON
minn veiktist alvarlega árið 1979 og
náði sér reyndar aldrei eftir það.
Þá kom best í ljós að hann Jens var
ekkert hismi sem feyktist burt í
minnstu golu heldur var hann
sterkur kjarni sem hægt var að
treysta á og lét hug sinn í ljós á
sinn hógværa hátt.
Orfáum dögum áður en hann lést
heimsóttum við hann og áttum með
honum góða stund eins og svo oft
áður - stund sem við þökkum fyrir
nú.
Nú er leiðir skilja og ég hugsa til
þeirra hjóna er mér efst í huga
virðing og þakklæti, mikið þakk-
læti, eiginlega þakklæti fyrir að
þau voru til og voru til staðar. Þó að
sagt sé að maður komi í manns stað
segir mér svo hugur að Reykhóla-
sveitin verði ekki söm hér eftir, því
eins og Ólína dóttir mín orðaði það
þá var Jens hluti af staðnum - hann
bara var!
Aðalheiður Hallgrímsdóttir.
Kennarar víða á Islandi hafa ekki
eingöngu lagt sig fram við kennslu-
störf í lélegum húsakynnum og
sumir lagt fram fé úr eigin sjóðum
til úrbóta fyrir nemendurna. Einn
þeirra var sá er hér skal minnst.
Eitt áhugamál ungmennafélaga
Reykhólasveitar var að reisa stein-
steypta sundlaug. Árið 1947 var
Jens Guðmundsson orðinn skóla-
stjóri í heimasveit sinni. Hann,
ásamt kaupfélagsstjóranum^ að
Króksfjarðarnesi, Ólafi E. Ólafs-
syni, fór fyrir áhugafólkinu. I laug-
inni synti það 1948. Laugarhúsið
varð að reisa á tveim hæðum vegna
jarðvegslaga við laugina. Til þess
að leysa þann vanda reisti Jens
jarðhæðina á sinn kostnað og bjó
konu sinni Jóhönnu (giftust í júlí
1948) heimili þar til bráðabirgða.
Þegar smíði skólastjórahúss dróst á
langinn tók Jens til sinna ráða og
reisti húsið og má segja hluta
heimavistar.
Til héraðsskólans í Reykholti
sótti íþróttasinnuð æska, því að
þar var Þorgils Guðmundsson sem
gat sér gott orð um fjölbreytni í
íþróttakennslu. í þessum skóla
dvaldi Jens 1934-1936. Tvo næstu
vetur var hann nemandi í Kenn-
araskóla Islands og 1938 varð
hann almennur kennari. Far-
kennslu tók Jens að sér næstu tvo
vetur. I eitt ár felldi hann niður
skólastörf og gaf sig að akstri
vörubifreiðar sem hann átti og
hafði verið honum atvinnutæki
milli námsáfanga.
Við kennslu í bóklegum greinum
fékkst Jens í Iþróttaskóla Sigurðar
Greipssonar 1942-1944 en haustið
1944 fékk hann inngöngu í íþrótta-
kennaraskóla Islands. Skólastjór-
inn Björn Jakobsson hafði orð á því
hve þarft það var skólalífinu að
hafa 30 ára nemanda með reynslu
af skólastörfum og atvinnulífi.
Þegar Jens ræðst kennari að
Laugum í Dalasýslu 1945 er hann
orðinn reyndur almennur kennari
og hefur bætt við sig íþróttakenn-
araprófi. Við erfið kennslustörf að
Laugum er Jens í þrjá vetur. Oft
verður hann að ganga í verk skóla-
stjóra. Það er reyndur og vel lærð-
ur kennari sem 1947 er settur
skólastjóri að Reykhólum. Skólaár-
ið 1973-1974 fær Jens leyfi frá
störfum. Eftir leyfisárið leggur
hann niður skólastjórn og tekur að
sér almenn kennarastörf. Eftir
1984 tók hann að sér kennslu í
nokkra tíma.
Nemendur sem höfðu notið
kennslu Jens hafa orð á hve hann
leitaðist við að fylgjast með þeim að
lokinni skóladvöl.
Meðal íbúa Reykhólasveitar
naut Jens trúnaðar. T.d. starfaði
hann í hreppsnefnd (1942-1962).
Hann tók virkan þátt í félagslífi.
Var virkur I hópi þeirra sem árlega
komu upp leikþáttum. Störf bónd-
ans voru honum hugleikin. Kýr
höfðu þau hjón í mörg ár. Sauð-
kindur voru Jens kærar og átti
hann nokkrar, er hann lést, og
jörðina Berufjörð. Við vinir þeirra
hjóna nutum oft góðra afurða frá
þessum búskap. Þegar ég kynntist
Jens sat hann skjóttan hest, kröft-