Morgunblaðið - 29.10.1998, Qupperneq 20

20 FIMMTUDAGUR 29. OKTÓBER 1998
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
UR VERINU
Framkvæmdastjóri Norðurstrandar á Skagaströnd
Eigum sögulegan rétt til
veiða við Hornstrandir
Staðfestingu
friðarsamnings
frestað í Israel
Bandaríkjastjórn kveðst þó vongóð
um að staðið verði við samninginn
Washington, Jerúsalem. Reuters.
„ÞAÐ er ekkert nýtt að stundaðar
séu skelfiskveiðar við Hornstrand-
ir. Bátar við Húnaflóa hafa stundað
veiðar þarna með hléum á undan-
fornum árum,“ segir Gunnar Þór
Gunnarsson, framkvæmdastjóri
Norðurstrandar á Skagaströnd,
sem stundar veiðar og vinnslu á
hörpuskel. „Þetta eru því engar til-
raunaveiðar þarna og því síður að
ný mið hafi verið fundin,“ segir
Gunnar Þór í samtali við Morgun-
blaðið.
Bjórir kvótar á
Húnaflóa
Veiðum á hörpuskel á Húnaflóa
hefur verið stjórnað þannig um ára-
bil, að gefnir hafa verið út fjórir
kvótar til veiða úr ákveðnum heild-
arkvóta ár hvert. Nokkrar breyt-
ingar hafa orðið á eignarhaldi á
þessum kvótum undanfarin ár. Nú
er einn kvóti tengdur Blönduósi,
tveir Skagaströnd og Sigurður
Agústsson hf. í Stykkishólmi á
fjórða kvótann.
Til skamms tíma var einn kvót-
anna á bátnum Bjarma á Hvamms-
SKELFISKBÁTUR á Hofsósi, sem
veitt var heimild til hörpudiskveiða í
Húnaflóa á síðasta fiskveiðiári, fær
ekki framlengingu á leyfinu þar sem
aðeins var um takmarkað tilrauna-
veiðileyf! að ræða. Samkvæmt upp-
lýsingum frá sjávarútvegsráðuneyt-
inu var leyfið veitt vegna þess að
veiðar á svæðinu höfðu legið niðri í
nokkurn tíma. Nú séu hinir raun-
verulegu veiðileyfishafar hins vegar
famir að stunda veiðamar af kappi.
Eins og greint var frá í Morgun-
blaðinu í gær hefur umræddum
skelfiskbát frá Hofsósi ekki verið
veitt áframhaldandi veiðileyfi á
svæði við Hornstrandir. Telur út-
gerðarmaður bátsins sig hafa fund-
ið þar ný og gjöful mið og hann hafi
þannig rétt til veiðanna.
Leyfíð veitt vegna þess að
svæðið var vannýtt
Jón B. Jónasson, skrifstofstjóri
sjávarútvegsráðuneytisins, segir
alltaf hafa verið gert ráð fyrir að
Húnaflóinn væri eitt og sama veiði-
svæðið. Hörpudiskveiðar við Horn-
strandir hafi að mestu legið niðri
um langt árabil. Því hafi verið veitt
tanga, en hann var seldur burt með
bátnum, en nú hefur Norðurströnd
keypt hann til baka. Allur leyfileg-
ur afli er tekinn af bátum við
Húnaflóa, en hluta Sigurðar
Ágústssonar er ekið til Stykkis-
hólms til vinnslu. Á síðasta fisk-
veiðiári var heildarkvótinn 1.000
tonn, en nú hefur hann verið aukinn
lítillega eftir að veiðisvæðið við
Hornstrandir var á ný opnað fyrir
bátum frá Húnaflóa. Álag á heima-
slóðinni hefur verið minnkað með
minni heimildum þar á móti þeim
sem fást við Homstrandir.
„Okkar bátar hafa einbeitt sér að
heimaslóðinni, því erfitt er að
stunda veiðar þarna úti fyrir opnu
hafi. Það gerist aðeins í góðu veðri
á haustin og vorin og því er von-
laust að byggja upp vinnslu á veið-
um á þessu svæði eingöngu. Það
var áður talið með Húnaflóanum,
en línan var færð inn fyrir í fyrra til
að heimila svokallaðar tilraunaveið-
ar þar í eitt ár, þar sem bátar héð-
an sóttu ekki á þessa slóð. Nú er
línan færð til fyrra horfs á ný og
ekkert athugavert við það. Við eig-
heimild til tilraunaveiða á um-
ræddu jaðarsvæði í ákveðinn tíma
með því fororði að veiðarnar yrðu
ekki fordæmisgefandi fyrir áfram-
haldið. „Litlar sem engar skelveið-
ar hafa verið stundaðar á svæðinu
til margra ára og okkur fannst það
að vissu leyti óeðlilegt að veita um-
ræddum bát ekki leyfi til tilrauna-
veiða á þessu svæði þegar hinir bát-
arnir nýttu það ekki og höfðu ekki
um þarna bæði sögulegan rétt og
veiðihefð,“ segir Gunnar Þór.
Skelin mikilvæg
Hann bendir einnig á það að
skelfiskveiðar hafi engu minni þýð-
ingu fyrir byggð við Húnaflóa en á
Hofsósi. Fjöldi fólks hafi afkomu af
skelvinnslu og -veiðum og verði
hlutur þess skertur eða fleiri bátum
heimilaðar veiðarnar bitni það á af-
komu fólks og fyrirtækis.
„Þessis bátur frá Hofsósi hefur
ekki leyfi til veiða við Húnaflóa, en
fékk engu að síður leyfi til veiðanna
við Hornstandir. Bátarnir héðan
sóttu einnig um leyfi til veiða þarna
en fengu ekki. Það er einnig rétt að
benda á það, að miklu af skelinni,
sem veidd var af bátnum frá Hofs-
ósi, var ekið til vinnslu í Stykkis-
hólmi, enda rekur Rækjunes í
Stykkishólmi vinnsluna á Hofsósi
og á í henni stóran hlut. Skelin fór
því ekki öll í að skapa atvinnu á
Hofsósi svo varla ræður veiðin á
slóðinni við Hornstrandir úrslitum í
atvinnumálum á Hofsósi," segir
Gunnar Þór Gunnarsson.
gert um árabil. Það lá hins vegar
ljóst fyrir að heimildin gæfi ekki
réttindi til lengri tíma litið. Hún var
aðeins veitt á meðan svæðið var
vannýtt. Nú er útlit fyrir að bátar,
sem hafa veiðileyfi í Húnaflóa, muni
stunda þessar veiðar í auknum
mæli. Aflahlutdeild þessara báta og
úthlutað aflamark miðast við nýt-
ingu á öllu Húnaflóasvæðinu,“ segir
Jón.
BENJAMJN Netanyahu, forsætis-
ráðheiTa Israels, hefur ákveðið að
fresta fundi í ríkisstjórn sinni þar
sem greiða á atkvæði um samning-
inn um að ísraelar flytji herlið sitt
af 13% Vesturbakkans á næstu
þremur mánuðum gegn því að Pa-
lestínumenn skeri upp herör gegn
hermdarverkamönnum. Bandarísk
stjórnvöld sögðu þó í gær að engin
ástæða væri til að gera mikið úr
málinu og sögðust vongóð um að
ísraelar og Palestínumenn stæðu
við samkomulagið.
James Rubin, talsmaður banda-
ríska utanríkisráðuneytisins, sagði
að Madeleine Albright, utanríkis-
ráðherra Bandaríkjanna, hefði rætt
málið í síma við Netanyahu og
Yasser Arafat, leiðtoga Palestínu-
manna, síðustu tvo daga. Hún væri
enn bjartsýn á að staðið yrði við
samkomulagið og að Palestínu-
menn legðu fram áætlun um að-
gerðir gegn hermdarverkamönnum
íyrir mánudagskvöld eins og kveðið
er á um í samningi Netanyahus og
Arafats.
Rubin sagði að Dennis Ross,
samningamaður Bandaríkjastjórn-
ar, myndi fara til Miðausturlanda
„bráðlega" til að fylgjast með fram-
kvæmd samningsins. Hann kvaðst
ekki vera sammála því að samning-
urinn væri í hættu vegna ákvörðun-
ar Netanyahus um að fresta stað-
festingu friðarsamningsins.
„Við teljum að staðið verði við
samninginn,“ sagði hann. „Af hálfu
Palestínumanna höfum við verið
fullvissuð um að það sem þarf að
gera verði gert. Hvað Israela varð-
ar er Albright sannfærð um að
Netanyahu fái nægan stuðning við
samninginn í stjórninni á næstu
dögum.“
Beðið eftir öryggisáætlun
Palestínumanna
Netanyahu tilkynnti í fyirakvöld
að hann hefði ákveðið að fresta
fundi ríkisstjórnarinnar um óá-
kveðinn tíma. Hann bætti við að
hann gæti ekki hafið frekari brott-
flutning ísraelskra hermanna frá
Vesturbakkanum nema stjórnin
samþykkti samninginn. Bandarísk-
ir embættismenn og David Bar-Ill-
an, ráðgjafi Netanyahus, sögðu
hins vegar að brottflutningurinn
væri ekki háður samþykki stjórnar-
innar.
I tOkynningu Netanyahus sagði
að fundinum hefði verið frestað
vegna þess að Palestínumenn hefðu
ekki afhent Bandaríkjastjórn áætl-
un um aðgerðir gegn hermdar-
verkamþnnum eins og þeir höfðu
lofað. Israelskir fjölmiðlar sögðu
hins vegar að meginástæða frestun-
arinnar væri sú að Netanyahu hefði
áhyggjur af því að brottflutningur
herliðsins nyti ekki meirihluta-
stuðnings í stjórninni. Nokkrir ráð-
herrar, sem sögðu í fyrstu að þeir
hefðu ekki gert upp hug sinn, hafa
sagt á síðustu dögum að þeir ætli að
greiða atkvæði gegn samningnum.
Palestínumenn þurfa að leggja
öryggisáætlunina fram ekld síðar
en á mánudaginn kemur og palest-
ínski samningamaðurinn Hassan
Asfour sagði að Bandaríkjastjórn
yrði gerð grein fyrir henni munn-
lega áður en fresturinn rennur út.
Bar-Illan benti á að samkvæmt
samningnum þurfa Israelar ekki að
gera neitt fyrstu vikuna eftir gildis-
töku hans. Arafat kvaðst vongóður
um að Israelar stæðu við sinn hluta
samningsins og ekki hafa áhyggjur
af frestun ríkisstjórnarfundarins.
Áhyggjur af öryggi
Netanyahus
Israelska leyniþjónustan hefur
ráðlagt Netanyahu að koma sem
minnst fram opinberlega á næst-
unni af ótta við að öfgamenn úr röð-
um gyðinga reyni að ráða hann af
dögum vegna samningsins við Ara-
fat. Oryggisgæslan um forsætisráð-
herrann var hert í gær og átta líf-
verðir fylgdu honum í þinghúsið,
sem er á meðal öruggustu bygg-
inga Israels.
Israelskir fjölmiðlar sögðu að
Netanyahu hefði verið ráðlagt að
koma sem minnst fram í fjölmenni
og ferðast aðeins til Vesturbakkans
og Gaza-svæðisins með þyrlum.
Andstæðingar samningsins hafa
efnt til fjölmennra mótmæla síð-
ustu daga og hrópað ásakanir um
að Netanyahu væri „svikari".
Yitzhak Rabin, fyrrverandi forsæt-
isráðherra Israels, var oft sakaður
um svik við ísraelsku þjóðina áður
en öfgamaður úr röðum gyðinga
myrti hann í nóvember 1995.
Kanna öryggi
fínnskra ferja
Fékk takmarkað veiðileyfí á skel við Hornstrandir
Gaf ekki veiðiréttindi
til lengri tíma litið
Viðræður LS og sjávarútvegsráðuneytis um sóknardaga
Enn hefur ekkert þokast
í samkomulagsátt
EKKI hefur þokast í samkomu-
lagsátt í viðræðum Landssambands
smábátaeigenda og sjávarútvegs-
ráðuneytisins um breytingar á lög-
um um fiskveiðar krókabáta á
sóknardögum.
Samkvæmt gildandi lögum
mega krókabátar í sóknardaga-
kerfi róa 9 sóknardaga á yfirstand-
andi fiskveiðiári. Dagafjöldinn
byggir á aflaviðmiðunum sem bát-
arnir hafa á grundvelli veiði-
reynslu og tekur einnig mið af
meðalafla á dag á síðasta fiskveiði-
ári sem var mjög hár.
Fulltrúar LS og sjávarútvegs-
ráðuneytis hafa átt reglulega fundi
allt frá ágústlokum en þeir hafa enn
engan árangur borið. Ari Edwald,
aðstoðarmaður sjávarútvegsráð-
herra, segir margt hafa verið til
umræðu á fundunum en ekki hafi
enn fundist flötur sem báðir aðilar
geti sætt sig við. „Við höfum farið
yfír stöðu mála og rætt ýmsa mögu-
leika en ekki náð saman um breyt-
ingar á lögum sem gætu auðveldað
smábátaeigendum á sóknardögum
aðlögun að því kerfi sem samkomu-
lag varð um vorið 1996.“
Hvorki Ari né Öm Pálsson,
framkvæmdastjóri LS, vildu gefa
upp hvaða hugmyndir hafa verið
ræddar á fundunum. Þeir voru
hinsvegar sammála um að finna
þyrfti lausn á málinu sem fyrst.
Næsti fundur hefur ekki verið boð-
aður en búast má við að það verði á
allra næstu dögum.
Helsingfors. Morgunblaðið.
FINNSKA siglingamálastjórnin
hyggst kanna byggingu, þol og fleiri
atriði sem varða öryggi farþega-
skipa sem fyrst. í kjölfar Estonia-
slyssins voru stafnhlerar allra far-
þegaskipa skoðaðir. Nú virðist
óljóst hvort nóg haíi verið að gert
fyrir fjórum árum, en ekki er útilok-
að að þær forsendur sem gengið var
út frá hafi reynst rangar.
Heikki Valkonen, yfirmaður ör-
yggismála hjá finnsku siglinga-
málastjóminni, hefur fyrirskipað
allsherjarkönnunina vegna tveggja
óhappa sem orðið hafa á Eystra-
salti á síðustu vikum.
Læsingar á stafnhlerum skipsins
Viking Gabriella brotnuðu smáveg-
is í ölduganginum áleiðis til Stokk-
hólms á föstudaginn var. Að sögn
yfirvalda og útgerðar var aldrei
hætta á ferðum, því eftir Estonia-
slysið hefur verið gengið þannig
frá málum að vatn komist ekki inn í
skipið þó að ystu stafnhlerar
brotni.
Nokkru áður varð eistneska far-
þegaskipið Baltic Kristina fyrir
sams konar óhappi. Þá var gert við
skipið til bráðabirgða en sænsk
siglingayfii-völd neituðu því um
siglingaleyfi.
í Ijós hefur komið að öldugangur
á Eystrasaltinu getur verið mun
meiri en reiknað var með þegar
flest farþegaskipanna sem sigla á
þessum slóðum voru byggð. Er því
óvíst hvort þau standast verstu
haustveður.
Hingað til hefur verið reiknað
með að ölduhæð íari varla yfir 4
metra á Eystrasalti. Hafrannsókn-
arstofnunin hefur nú hins vegar
bent á að á vissum svæðum geti
öldugangurinn orðið allt að þrisvar
sinnum meiri.