Morgunblaðið - 21.11.1998, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 21. NÓVEMBER 1998 18
FRÉTTIR
Hagstæðara er að telja fram fjármagnstekjur en launatekjur
Skattar af 5 millj. tekj-
um 200 þús. kr. lægri
Munur ráðstöfunartekna miklu meiri þegar tillit hefur verið tekið til lífeyrissjóðsframlags
Færa má rök að því að
Mismunurinn á fjárma( jnstekj og lau naiekji iskatti
FJÁRMAGNST.- SKATTUR LAUNAT,- SKATTUR FJÁRMAGNST,- SKATTUR LAUNAT,- SKATTUR FJÁRMAGNST.- SKATTUR LAUNAT,- SKATTUR
TEKJUR 3.000.000 kr. 5.000.000 kr. 6.000.000 kr.
Að viðbættu 6% lífeyrissj. framlag og 5,83% tryggingagj. 3.365.394 3.365.394 5.608.990 5.608.990 6.730.788 6.730.788
30% tekjuskattur fyrirtækja 1.009.618 0 1.682.697 0 2.019.236 6.730.788
10% fjármagnstekjur að frádregnum persónu- afslætti 280.320 kr. 0 0 112.309 0 190.835 0
Tekjuskattur og útsvar 0 843.456 0 1.592.640 0 1.967.232
Hátekjuskattur 0 0 0 117.600 0 184.800
Tryggingagjald 0 185.394 0 308.990 0 370.788
Samtals skattgreiðsla 1.009.618 30,0% 1.028.850 30,6% 1.795.006 32,0% 2.014.230 35,9% 2.210.071 32,8% 2.522.820 37,7%
Mismunur 19.232 219.224 312.749
Lífeyrissjóðsframlag 0 300.000 0 500.000 0 600.000
Samtals 1.009.618 1.328.850 1.795.006 2.514.230 2.210.071 3.122.820
Tekjur til ráðstöfunar 2.355.776 70,0% 2.036.544 60,0% 3.813.984 68,0% 3.094.760 55,2% 4.520.717 67,2% 3.607.968 53,6%
skattalegt hagræði geti
verið því samfara fyrir
sjálfstætt starfandi ein-
stakling að vera með
rekstur sinn í formi
einkahlutafélags og
reikna sér fjár-
magnstekjur fremur en
reikna sér endurgjald
og telja fram launatekj-
ur. I samantekt Hjálm-
ars Jónssonar kemur
fram að samanburður-
inn sé þó flókinn og
mörg atriði sem taka
þurfi tillit til.
MIKLU munar á ráðstöfunartekj-
um sjálfstætt starfandi einstaklinga
eftir því hvort þeir reikna sér end-
urgjald og telja fram launatekjur
eða eru með rekstur sinn í formi
einkahlutafélags og taka út tekjur
sínar sem fjármagnstekjur. Getur
munur ráðstöfunarteknanna numið
tæplega einni milljón króna ef mið-
að er við sex milljóna króna árstekj-
ur, enda greiðir sá sem telur fram
atvinnutekjur nærfellt helming
tekna sinna í staðgreiðsluskatt, há-
tekjuskatt, lífeyrissjóð og trygg-
ingagjald, á sama tíma og hinn
greiðir aðeins tekjuskatt hlutafé-
laga og fjármagnstekjuskatt af arð-
inum. Lögbundið 10% framlag af at-
vinnutekjum í lífeyrissjóð veldur
þarna mestu um, en þó það sé frá-
talið eru skattar og gjöld af launa-
tekjunum hæm og fer munurinn
vaxandi með hærri tekjum eða frá
því að vera tæpar 20 þúsund krónur
á þriggja milljón króna árstekjum
og upp í rúmar 312 þúsund kr. af
helmingi hærri árstekj-
um eða 6 milljónum
króna.
Sex milljóna króna árs-
tekjur jafngilda 500 þús-
und króna mánaðartekj-
um, en niðurstaðan hvað ráðstöfun-
artekjurnar varðar er á svipaða
lund þó skoðuð séu dæmi um lægiú
tekjur. Þannig heldur sá sem er
með þriggja milljóna króna árstekj-
ur eða 250 þúsund krónur í mánað-
artekjur eftir 60% launa sinna til
ráðstöfunar eða rúmlega tveimur
millj. kr. á ári á sama tíma og sá
sem hefur fjármagnstekjur heldur
eftir 70% tekna og hefur til ráðstöf-
HALLDÓR Blöndal samgönguráð-
heira hefur skipað sjö manna reið-
veganefnd, sem er ætlað að skýra og
endurskoða reglm- um reiðvegi.
Gert er ráð fyrir að inn í þá endur-
skoðun komi m.a. hvemig staðið skuli
undir kostnaði við viðhald og lagn-
ingu reiðvega. Kveðið skal á um stöðu
reiðvega í deili- og heildarskipulagi
og hver sé réttur hestamanna. Þá
skal höfð hliðsjón af umhverfissjónar-
miðum við störf nefndarinnar.
unar rúmlega 2.350 þúsund kr. eða
rúmlega 300 þúsund krónum meira
en sá sem taldi fram atvinnutekj-
urnar.
Stærstur hluti vegna
lífeyrisframlags
Þarna ber að hafa ríkt í huga að
stærstan hluta af þessum mun má
rekja til þess að af atvinnutekjunum
er greitt 10% framlag í lífeyrissjóð
sem þar myndar eign til framtíðar.
Af 5,3 milljóna króna tekjum fara
þannig 500 þúsund krónur í lífeyris-
sjóð. Það má hins vegar velta því
fyrir sér hvort hagkvæmara sé að
leggja þessar 500 þúsund krónur til
hliðar eftir að tekjuskattur fyrir-
tækja og fjármagnstekjuskattur
hefur verið greiddur af þeim heldur
en leggja þær inn á lífeyrissjóð og
þurfa að borga af þeim
staðgreiðsluskatt við út-
greiðslu úr sjóðnum, því
skattfrelsi lífeyrisið-
gjalda felur fyrst og
fremst í sér frestun á
skattgreiðslum nema tekjurnar séu
ekki hærri en svo að þær séu innan
skattleysismarka. Við bætist að eig-
in sparnaður eða tekjur af honum
skerða ekki ellilaun og tekjuti’ygg-
ingu frá Tryggingastofnun eftir
upplýsingum Morgunblaðsins, en
það gera greiðslur úr lífeyrissjóðum
eins og reglum er nú háttað. Þess
utan má telja líklegt að margir teljí
sér akk í því að hafa meira fé til ráð-
Jón Rögnvaldsson aðstoðarvega-
málastjóri er formaður nefndai’innai’
en aðrir nefndarmenn eru: Pétur
Þór Jónasson, framkvæmdastjóri
Eyþings, Ragnar Frank Ki’istjáns-
son sviðsstjóri, Sigurður Á. Þráins-
son deildarstjóri, Baldvin Kr. Bald-
vinsson, bóndi í Torfunesi, Sigiúður
Sigþórsdóttir arkitekt og Þórður
Skúlason, framkvæmdastjóri Sam-
bands íslenskra sveitarfélaga.
stöfunar að eigin geðþótta og þurfa
ekki að setja það i lífeyrissjóð eða
einhvern annan sparnað.
Þegar hins vegar eingöngu eru
bornar saman skattgreiðslur til rík-
is og sveitarfélaga að undanskildu
lífeyrissjóðsframlaginu minnkar
munurinn mjög mikið. Þá lítur
dæmið þannig út miðað við 5 millj-
óna króna launatekjur að við þær
bætast 6% framlag atvinnurekenda
í lífeyrissjóð vegna teknanna að
upphæð 300 þúsund kr. og 5,83%
tryggingagjald sem greiða þarf að
tekjunum að upphæð 308.990 kr.
Samanlagt er um að ræða 5.608.990
kr., en það eru þær rekstrartekjur
sem þurfa að vera fyrir hendi til
þess að greiða þessi laun, þar sem
hvort tveggja mótframlag atvinnu-
rekenda í lífeyi’issjóð og trygginga-
gjald færast til frádráttar í rekstr-
inum. Þá kemur í ljós að sá sem er
með einkahlutafélagið greiðir tæpar
1.800 þúsund krónur í tekjuskatt
fyrirtækja og fjármagnstekjuskatt.
en hinn greiðir rúmar tvær milljón-
ir króna í tekjuskatt, útsvar, há-
tekjuskatt og tryggingagjald.
Einkahlutafélagið greiðir þannig
tæpum 220 þúsund krónum minna í
skatta og gjöld, en sjálfstætt starf-
andi einstaklingur sem reiknar sér
endurgjald.
Þessu til viðbótar getur einnig
verið ýmislegt annað skattalegt
hagræði fólgið í því að stofna einka-
hlutafélag í kringum rekstur sinn
fremur en vera með hann í eigin
nafni og reikna sér endurgjald, þar
sem til dæmis einfaldara getur ver-
ið að gera grein fyrir ýmsum kostn-
aðarliðum sem til falla í rekstrinum.
Þá er ótalið að fjármagnstekjur
skerða ekki barnabætur og vaxta-
bætur, eins og atvinnutekjur gei’a
ef þær fara upp fyrir ákveðin mörk.
Það eru eingöngu vaxtatekjur sem
ganga á móti vaxtagjöldum þegar
vaxtabætur eru reiknaðar. Aðrar
fjái-magnstekjur eins og arður
skerða ekki vaxtabætur samkvæmt
upplýsingum Morgunblaðsins og
sama gildir um barnabætur, að fjár-
magnstekjur hafa engin áhrif til
lækkunar þeirra og skiptir ekki
máli hvað þær eru miklar.
í svörum við fyrirspurnum Jó-
hönnu Sigurðardóttur, alþingis-
manns, á Alþingi hefur komið fram
að einkahlutafélögum hefur stór-
lega fjölgað á síðustu misserum og
sama gildir um arð einstaklinga af
hlutabréfum og stofnfjárinnlögnum,
en síðasta ár var fyrsta árið sem
fjármagnstekjuskattur var lagður á.
10% skattur er innheimtur af fjár-
magnstekjum, svo sem arði, sölu-
hagnaði og vaxtatekjum, en 39,02%
staðgreiðsluskattur er innheimtur
af atvinnutekjum. Samkvæmt upp-
lýsingum Morgunblaðsins er hægt
að telja fram allar tekjur einka-
hlutafélags, sem til dæmis stofnað
er í kringum rekstur einstaklings.í
sjálfstæðum atvinnurekstri, sem
fjármagnstekjur og engin skilyrði
eru sett í lögunum um að eitthvert
hlutfall teknanna skuli reiknað sem
endurgjald fyrir vinnu-
framlag, þó skattyfirvöld
kynnu að gera athuga-
semd beri reksturinn
engin launaútgjöld. Hins
vegar virðist það alls
ekki koma síður út og í sumum til-
vikum betur að reikna sér atvinnu-
tekjur að skattleysismörkum og það
sem eftir er sem fjármagnstekjur.
Það er þannig hverjum og einum
rekstraraðila í sjálfsvald sett hversu
mikinn hluta teknanna sem skapast
í fyrirtækinu hann tekur til sín sem
arð af fyrirtækinu og greiðir af því
10% fjármagnstekjuskatt, en áður
hefur hagnaður fyrirtækisins verið
skattlagður með 30% skatthlutfalli
sem gildir um hlutafélög.
Skattleysismörkin
verða jöfnuð
Leyfilegt er að láta persónuaf-
slátt einstaklings ganga á móti
álögðum fjármagnastekjuskatti og
því hafa skattleysismörk þess sem
hefur eingöngu fjármagnstekjur
verið um 2,7 milljónir króna til
þessa eða um 2 milljónum króna
hærri en skattleysismörk launa-
manns þai’ sem skattleysismörkin
eru í kringum 700 þúsund krónur.
Þá þarf heldur ekki að greiða trygg-
ingagjald af fjármagnstekjum og
sama gildir um lífeyrissjóðsframlag
að ekki þarf að greiða í lífeyrissjóð
af þeim.
Geir H. Haarde, fjármálaráð-
herra, boðaði það að vísu á Alþingi á
fimmtudag að þessi munur yrði
jafnaður og skattleysismörk vegna
fjármagnstekna yrðu þau sömu og
skattleysismörk vegna atvinnu-
tekna, þ.e.a.s. í ki’ingum 700 þúsund
krónur, og væri frumvarp þar að
lútandi á leiðinni. Það breytir ofan-
greindum útreikningi nokkuð og
jafnar þann mun sem nú er á skatt-
greiðslum af fjármagnstekjum ann-
ars vegar og launatekjum hins veg-
ar, þar sem persónuafslátturinn
mun ekki lækka fjármagnstekju-
skattinn jafn mikið og hann gerir í
ofangi’eindum dæmum. Mestu
breytir þetta fyi-ir lægri tekjurnar.
Sé miðað við að persónuafsláttur
vegna fjármagnstekna sé 10/39 af
persónuafslætti vegna atvinnutekna
verður hann 71.877 kr. og það gerir
það að verkum að maður með 3
milljón króna tekjur borgar 144
þúsund krónum meira í skatta ef
hann reiknar sér fjármagnstekjur
en ef hann reiknar sér atvinnutekj-
ur, en áður borgaði hann tæpum 20
þúsund ki'ónum minna í skatta.
Skattur vegna fjármagnsteknanna
er áfram lægri hvað varðar 5 millj-
ón króna tekjurnar og 6 milljón
króna tekjurnar, en munurinn er
miklu minni en hann var áður.
Þannig er það í járnum hvað varðar
5 milljón króna tekjurnar eða rúm-
ar 10 þúsund krónur sem borgað er
meira af atvinnutekjum og munur-
inn er rúmar 104 þúsund kr. hvað
varðar 6 miiljón króna tekjurnar.
Þarna er um að ræða annað skref
til að jafna muninn á skattgi’eiðsl-
unum, en áður hefur heimild til að
draga 10% af nafnvirði hlutafjár frá
áður en hagnaður fyrirtækisins er
skattlagður verið afnuminn. Sú
regla gilti við álagningu í ár vegna
tekna síðasta árs, en mun ekki
gilda vegna tekna ársins í ár vegna
lagabreytingar sem gerð var á Al-
þingi í vor, en á sama tíma var
tekjuskattur fyrirtækja lækkaður
33% í 30%.
Þetta gerir það hins vegar að
verkum að að hagkvæmt getur ver-
ið fyrir rekstraraðila einkahlutafé-
lagsins að reikna sér launatekjur að
skattleysismörkum og það sem á
vantar sem fjármagnstekjur. Þegar
skatturinn er þannig reiknaður til
dæmis fyi’ir þann sem er með 5
milljón króna tekjur kemur í ljós að
skattgreiðslur hans era rúmlega
200 þúsund kr. lægri en skatt-
greiðslur þess sem reiknar sér end-
urgjald, sem er svipaður munur og
áður en reglur um skattleysismörk-
in breytast. Með sama hætti sparar
sá með 6 milljónir í fjármagnstekjur
sér tæpar 300 þúsund kr. með því
að telja fram launatekjur að skatt-
leysismörkum og það sem á vantar
sem fjármagnstekjur, en þetta kem-
ur þó hagkvæmast út fyrir þann
sem er með 3 milljón
króna tekjurnar því hann
sparar sér með þessu
móti tæpar 48 þúsund kr.
í samanburði við það að
telja allar tekjurnar fram
sem reiknað endurgjald og vel á
annað hundrað þúsund miðað við
það að telja eingöngu fram fjár-
magnstekjur og er þá tekið tillit til
þess að reglum um um persónuaf-
slátt verður breytt.
Þorvarður Gunnarsson, formað-
ur Félags löggiltra endurskoðenda,
sagði í samtali við Morgunblaðið,
að það væri ekki stór munur á
skattgreiðslum vegna fjár-
magnstekna og atvinnutekna þegar
um meðaltekjur eins og 2 milljónir
króna væri að ræða. Sá með at-
vinnutekjurnar myndi greiða
36,4% í skatta, en sá með fjár-
magnstekjurnar væri með 37%
skatthlutfall, þar sem tekjurnar
skattlegðust hjá félaginu þar sem
skatthlutfallið væri 30% og til við-
bótar kæmi síðan tjármagnstekju-
skattur. Hins vegar yrði munurinn
hlutafélagsforminu aðeins í hag við
hærri tekjur, en það munaði ekki
neinu sem næmi fyrr en menn
væru komnir á þau mörk að greiða
hátekjuskatt.
Þorvarður sagði að til viðbótar
kæmi síðan samspil skattkerfisins
og tekjutenging barna- vaxtabóta,
sem væri launafólki óhagstæð.
Arður skerðir
ekki vaxta- og
barnabætur
Samgönguráðherra
skipar reiðveganefnd
Ekki lífeyrisið-
gjöld af fjár-
magnstekjum