Morgunblaðið - 04.12.1998, Qupperneq 22

22 FÖSTUDAGUR 4. DESEMBER 1998
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
ÚR VERINU
Skagstrendingur kaupir
BlængNK 117 af SVN
Selur Helgu Björg’u HU-7 til Eistlands - Bæði skipin
gerð út á Flæmingjagrunn á næsta ári
SKAGSTRENDINGUR hf. á
Skagaströnd hefur fest kaup á
Blæng NK-117, rækjuskipi Sfldar-
vinnslunnar hf. í Neskaupstað og
verður skipið afhent nýjum eigend-
um hinn 22. desember nk. Skipið
sem mun bera nafnið Örvar HU 21
verður leigt fyrirtæki í Eistlandi.
Jafnframt er unnið að því að selja
eldra rækjuveiðiskip Skagstrend-
ings hf., Helgu Björgu HU-7, til fyr-
irtækis í eigu Skagstrendings og
Nasco hf. ásamt hinum eistneska
samstarfsaðila.
Bæði skipin verða gerð út til
rækjuveiða á Flæmingjagrunni. Öll
iðnaðarrækja sem skipin munu afla
fer til vinnslu á Skagaströnd. Von-
ast er til að hægt verði að tryggja
viðunandi afkomu skipanna auk
þess sem rækjuvinnslu Skagstrend-
ings hf. verði tryggð um 2.500 tonn
af hráefni á ári til viðbótar rækju af
heimamiðum.
Blængur NK-117 er 1.200 brúttó-
tonn að stærð, tæpir 52 metrar að
lengd, með 3.000 hestafla aðalvél.
Síldarvinnslan hf. keypti skipið nýtt
frá Spáni árið 1993. Helga Björg
HU-7 er minna skip, 935 brúttótonn
að stærð, 49,5 metrar að lengd, með
1.700 hestafla aðalvél. Skipið var
smíðað í Noregi árið 1977 og endur-
byggt árið 1986.
Framtíðarskip fyrir rækju-
vinnslu Skagstrendings hf.
Rækjuveiðar innan íslensku lög-
sögunnar hafa gengið illa undan-
farin misseri og ekkert bendir til
þess að úr rætist á næstunni.
„Vegna þessa ástands á miðunum
hefur rekstur Helgu Bjargar ekki
gengið sem skyldi og ég býst við að
sömu sögu sé að segja af öðrum ís-
lenskum rækjuveiðiskipum. Skag-
strendingur hf. hefur um nokkurt
skeið haft hug á því að endurnýja
Helgu Björgu fyrir öflugra skip.
Með kaupunum á Blæng hefur
þessu markmiði verið náð. Við telj-
um Blæng henta mjög vel sem
framtíðarskip fyrir rækjuvinnsluna
okkar. Hins vegar teljum við ekki
ráðlegt að gera skipið út til veiða
innan íslensku lögsögunnar fyrst í
stað, a.m.k. ekki á meðan rækju-
veiðin þar er jafn treg og raun ber
vitni,“ segir Jóel Kristjánsson,
framkvæmdastjóri Skagstrendings
hf.
Allri áhöfn Helgu Bjargar verður
boðið áframhaldandi starf á skipinu.
Ennfremur mun fyrirtækið sem
tekur Blæng á leigu bjóða yfir-
mönnum þess skips áframhaldandi
starf, tímabundið.
Aðgangur að hráefni tryggður
Jóel segir að með þessum ráð-
stöfunum styrkist hráefnisstaða
rækjuvinnslu fyrirtækisins á
Skagaströnd verulega. „Þeir samn-
ingar sem við höfum gert tryggja
okkur 2.500 tonn af iðnaðarrækju á
ári. Þessar ráðstafanir munu skipta
sköpum fyrir rekstraröryggi
rækjuvinnslunnar á næsta ári og
treysta rekstur Skagstrendings hf.
í heild sinni,“ segir Jóel.
Að sögn hans hafa veiðar á
Flæmingjagrunni gengið vel síðasta
ár og þar hafa öflugustu skipin
skarað fram úr. Því hefur verið
ákveðið að í lok janúar verði settur
niður spilbúnaður í Blæng, sem ger-
ir skipinu kleift að veiða með tveim-
ur trollum samtímis, jafnframt því
sem vélarafl skipsins verður aukið í
3.300 hestöfl. Gert er ráð fyrir að
skipið verði komið til veiða á Flæm-
ingjagrunni upp úr miðjum febrúar
nk.
Ekki grundvöllur fyrir
útgerðinni hér við land
Finnbogi Jónsson, fram-
kvæmdastjóri Síldarvinnslunnar í
Neskaupstað, segir að eins og
ástand rækjustofnsins sé, sé ekki
grundvöllur fyrir útgerð Blængs
hér við land. Því hafi verið ákveðið
að selja hann og hætta rækjuveið-
um. „Við eigum eftir sem áður
okkar rækjukvóta upp á 2.000 tonn
og munum meðal annars nýta hann
í samvinnu við Skagstrending.
Þetta hefur ekki áhrif á vinnsluna
hjá okkur, því öll iðnaðarrækja af
Blæng fór til vinnslu á Skaga-
strönd. Við sjáum hvo hvað setur.
Það hefur ekkert enn verið rætt
um kaup á skipi í stað Blængs, en
verði af einhverjum skipakaupum
væri ekki ólíklegt að þar yrði um
fjölveiðiskip að ræða og það gæti
þá einnig veitt rækju,“ segir Finn-
bogi Jónsson.
Sýna í
Chile
INTERTEC Ltda., sem er fé-
lag í eigu fimm íslenskra fyrir-
tækja, er meðal sýnenda á Ex-
poPesca ‘98, sem er alhliða sjáv-
arútvegssýning, haldin er í
Santiago í Chile dagana 2.-5.
desember. Að Intertec standa
Hampiðjan, Sæplast, Verk-
fræðistofan MEKA, Sölumið-
stöð hraðfrystihúsanna og Mar-
el, en fyrirtækið hefur aðsetur í
Santiago.
Þetta er í fjórða sinn sem
ExpoPesca er haldin, en síðast
tóku rúmlega níu þúsund fyrir-
tæki þátt í sýningunni og
kynntu starfsemi sína og vörur.
Skipuleggjendur ExpoPesca
eru útgáfufyrirtækið Emap
Heighway og ráðstefnufyrir-
tækið Feria Intemacional de
Santiago í Chile.
Samherji ræðst í nýsmíði
fyrir 1,2 milljarða krðna
STJÓRN Samherja hf. hefur
ákveðið að ráðast í nýsmíði á öfl-
ugu fjölveiðiskipi. Aætlaður kostn-
aður er um 1,2 milljarðar króna og
gert er ráð fyrir því að skipið hefji
veiðar á arinu 2000.
A undanförnum mánuðum hefur
verið unnið að endurskipulagningu
á skipastóli Samherja hf. og dótt-
urfyrirtækja, með það markmiði
að nýta sem best þær veiðiheimild-
ir sem Samherjasamstæðan hefur
yfir að ráða bæði hér heima og er-
lendis.
I frétt vegna þessa frá Samherja
segir svo: „Mótuð hefur verið
stefna um æskilega samsetningu á
flota samstæðunnar og heppilegt
Ekki gengið frá
samningum um
smíðina enn
útgerðarmynstur. Sala á þremur
skipum frá félaginu og kaup á einu
skipi, sem átt hafa sér stað á und-
anförnum mánuðum, eru liður í
þessari endurskipulagningu.
Öflugt Qölveiðiskip
í framhaldi af þessum aðgerðum
var samþykkt á stjórnarfundi Sam-
herja hf. í gær að ráðast í nýsmíði á
öflugu fjölveiðiskipi fyrir Samherj-
asamstæðuna. Áætlaður kostnaður
við þá framkvæmd er um 1.200
milljónir króna."
Að sögn Þorsteins Más Bald-
vinssonar, forstjóra Samherja hf.,
hefur að undanfórnu verið unnið
að hönnun skipsins og öflun til-
boða í búnað og smíði á skrokk
þess. „Við höfum ekki gengið frá
neinum smíðasamningum enn sem
komið er en gerum ráð fyrir að
nýja skipið komi inn í reksturinn á
fyrri hluta árs árið 2000,“ segir
hann.
Á stjómarfundinum í gær var
jafnframt ákveðið að vinna að frek-
ari endurskipulagningu á sldpa-
kosti Samherjasamstæðunnar, með
ofangreint markmið í huga.
Barningur á loðnunni
„VIÐ þurftum að hafa mikið fyrir
þessum tonnum og köstuðum nót-
inni samtals 18 sinnum í túmum,“
sagði Steinþór Helgason, stýri-
maður á Hábergi GK, í samtali við
Morgunblaðið í gær, en skipið var
þá á leið til Grindavíkur með full-
fenni af loðnu, um 650 tonn. Fjöl-
mörg skip era nú komin á loðnu-
miðin á ný, um 60 mflur norðaust-
ur af Langanesi. Steinþór sagði
erfitt að eiga við loðnuna núna,
hún héldi sig í daufum lóðningum
sem skiluðu litlu. „En venjulega
hefur ekki verið mikil veiði á þess-
um árstíma. Þó að veiðin hafi verið
treg í haust hefur tíðarfarið haft
geysilega mikið að segja, eilífar
brælur endalaust. Haustveiðin er
einnig með nokkuð öðra sniði en
var til dæmis í fyrra, en þá var
mjög góð veiði út af Vestfjörðum í
október og á Kolbeinseyjarsvæð-
inu eftir það. En nú virðast vera
önnur skilyrði í hafinu og ég tel
alltof snemmt að fullyrða um að
loðnustofninn sé hruninn," sagði
Steinþór.
Nú hefur samtals verið landað
um 388 þúsund tonnum af loðnu
hjá íslenskum verksmiðjum á sum-
ar- og haustvertíð, þar af um 111
þúsund tonnum af erlendum skip-
um. Afli íslensku skipanna er því
um 277 þúsund tonn og um 411
þúsund tonn eftir af útgefnum
loðnukvóta. Mest hefur verið land-
að hjá versksmiðju SR-mjöls hf. á
Siglufírði eða tæpum 50 þúsund
tonnum. Um 45 þúsund tonnum
hefur verið landað hjá SR-mjöli á
Seyðisfirði og um 38 þúsund tonn-
um hjá Síldarvinnslunni hf. í Nes-
kaupstað og hjá Hraðfrystistöð
Þórshafnar.
Reuters
Bjöllurnar töfðu geimskot
Kanaveralhöfða. Reuters.
BANDARISKA geimferðastofnun-
in, NASA, hætti í gær við að koma
geimferjunni Endeavour á braut
um jörðu en nokkrum minútuni
fyrir geimskotið hringdu viðvörun-
arbjöllur í sljórnklefa ferjunnar.
Búist var við, að það tefðist í sólar-
hring en ferjan á að flytja hluta í
alþjóðlegu geimstöðina.
Engin skýring hafði fengist á
því í gær hvers vegna viðvörunar-
bjöllurnar glumdu en ferjan átti að
fara á loft rétt fyrir klukkan níu
að ísl. tíma í gærmorgun. Eftir
nokkra bið var ákveðið að halda
áætlun en niðurtalningin hófst of
seint. „Skotglugginn", 10 mi'nút-
urnar, sem menn höfðu til að koma
feijunni á rétta braut, var að lok-
ast. Næsti gluggi átti að vera op-
inn upp úr hálf átta í inorgun.
Endeavour á að flytja banda-
ríska Unity-einingu út í geim en
þar verður hún tengd rússneskri
einingu, Zarya, sem komið var á
braut fyrir nokkru. Á næsta ári
munu Rússar bæta þriðju eining-
unni við, vistarverum fyrir geim-
fara, og þá verður alþjóðlega
geimstöðin fyrst „íbúðarhæf". Síð-
an verður bætt við hana smám
saman í meira en 40 mönnuðum
og ómönnuðum ferðum út árið
2004.
Stöðin verður fullgerð risastór,
110 metra löng og húsrýmið fyrir
geimfarana verður meira en nú er
í Boeing 747-júmbóþotu. Verða
þar stundaðar margvíslegar vís-
indarannsóknir og stöðin verður
jafnframt ein skærasta „stjarnan“
á næturhimninum.
Evrópudómstóllinn úr-
skurðar í dómsmáli um
dreifikerfí dagblaða
EVRÓPUDÓMSTÓLLINN í Lúx-
emborg hefur úrskurðað að dag-
blaðaútgefanda sem ræður yfir stór-
um hluta markaðarins í Austurríki,
ber ekki lagaleg skylda til að heimila
minna samkeppnisdagblaði aðgang
að útburðarþjónustu sinni.
Málið var þannig til komið að Osear
Bronner, útgefandi dagblaðsins Der
Standard, sem hefur 3,6% hlutdeild í
austurríska dagblaðamarkaðnum, fór
fýrir dómstóla í Austurríki til að fá úr
því skorið hvort austum'sk lög um
samkeppnisreglur, sem kveða á um
bann við misnotkun markaðsráðandi
stöðu, ættu ekki við um dreifikerfi
Mediaprint-fyrirtækisins, sem gefur
út Neue Kivnen Zeitung og Kurier og
ræður yfir 42% dagblaðamarkaðarins.
Þar sem austurrísku lögin byggja
á þeim reglum sem kveðið er á um í
stofnsáttmála Evrópubandalagsins
(86. grein), vísaði dómstóllinn í Aust-
um'ki málinu til forúrskurðar hjá
Evrópudómstólnum.
Dómstóllinn í Lúxemborg tók af-
stöðu til þess, hvort neitun um að-
gang annarra að eina dagblaðadreifi-
kerfinu, sem nær til hvers byggðs
bóls í tilteknu aðildarlandi, geti talizt
misnotkun á markaðsráðandi stöðu.
Dómstóllinn leit svo á, að tvennt
þyrfti til að svo væri. Ekki aðeins
þyrfti neitunin um aðgang að dreifi-
kerfinu að vera til þess fallin að út-
rýma samkeppni á dagblaðamai-k-
aðnum, heldur þyrfti aðgangur þess
aðila að þjónustunni, sem fer fram á
aðganginn, að vera nauðsynleg for-
senda þess að hann gæti haldið
áfram rekstri.
Um þetta var ekki að ræða í þessu
tilviki. Dómstóllinn benti á, að útgef-
endur dagblaða gætu dreift fram-
leiðslu sinni á ýmsa vegu, svo sem í
pósti eða með sölu í búðum og sjopp-
um, jafnvel þótt þessar dreifingar-
leiðir kæmu sér ekki eins vel fyrir
tiltekin dagblöð.
Ennfremur var bent á, að það virt-
ust ekki vera neinar tæknilegar,
lagalegar eða einu sinni efnahagsleg-
ar hindranir í vegi, sem gerðu það
ógerlegt að útgefandi kæmi sér upp,
einn eða í félagi við aðra, eigin lands-
þekjandi dreifikerfi. Ekki dygði að
halda því fram að það stæði ekki
undir kostnaði að byggja upp eigið
dreifikerfi vegna þess hve upplagið
væri lítið.