Morgunblaðið - 27.05.1999, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
FIMMTUDAGUR 27. MAÍ 1999 11
Fólk
Jón Steinar Gunnlaug-sson hrl. um útreikninga á áhrifum nýrra skaðabótalaga
Dokt-
orsvörn í
læknadeild
• MAGNÚS Gottfreðsson læknir
mun verja doktorsritgerð sína
„Pharmacodynamics of antibiotics
in vitro with special reference to
the postantibiotic effect“ í hátíðar-
sal Háskóla Islands fóstudaginn
28. maí kl. 14. Leiðbeinandi Magn-
úsar var dr. Sigurður Guðmunds-
son fv. yfírlæknir á Landspítalan-
um og núverandi landlæknii-. And-
mælendur eru dr. Haraldur Briem
sóttvarnayfirlæknir og dr. Frank
Espersen, yfirlæknir við Statens
Seruminstitut í Kaupmannahöfn.
Stutt ágrip ritgerðarinnar fer hér á
eftir.
Enda þótt sýklalyf hafi verið í al-
mennri notkun í rúma hálfa öld er
margt ennþá á huldu um verkunar-
hátt þeiri-a. Fljótlega eftir að
pensihn var uppgötvað tóku menn
eftir því að bakteríur sem höfðu
orðið fyrir sýklalyfinu voru ófærar
um að skipta sér í alllangan tíma,
jafnvel eftir að lyfið hafði verið
fjarlægt eða gert óvirkt. Þessi
tímabundna vaxtarhömlun er nú
kölluð eftirverkun sýklalyfja
(postantibiotic effect). Talið er að
eftirverkun hafi klíníska þýðingu
við skömmtun sýklalyfja, því ef
hliðsjón sé höfð af henni megi bæta
árangur sýklalyfjameðferðar og
draga úr aukaverkunum. Astæður
eftirverkunar eru óþekktar og að-
ferðir sem notaðar hafa verið til að
mæla hana eru tíma- og mannafla-
frekar. Ritgerð Magnúsar er í
tveimur hlutum. Sá fyrri fjallar um
mögulegar ástæður eftirverkunar
nokkurra sýklalyfja. DNA-myndun
baktería var rannsökuð á meðan á
eftirverkun stóð og bakteríurnar
einnig skoðaðar í rafeindasmásjá
og með frumuflæðisjá. Þá var leit-
ast við að mæla innanfrumuþéttni
sýklalyfjanna á eftirverkunartíma.
Niðurstöður benda til að orsakir
þessarar tímabundnu vaxtarhöml-
unar séu mismunandi eftir þvi
hvaða sýklar og sýklalyf eiga í hlut.
I seinni hluta ritgerðarinnar er lýst
þróun tveggja aðferða til að mæla
eftirverkun á einfaldari og fljót-
legri hátt en tíðkast hefur til þessa.
Niðurstöður þessara rannsókna
hafa verið birtar í sex vísindagrein-
um í bandarískum og evrópskum
fræðitímaritum á sviði lyfjafræði
og smitsjúkdóma.
Magnús Gottfreðsson fæddist í
Reykjavík 28. maí 1965. Hann lauk
stúdentsprófi frá MR árið 1984, BS
prófi í læknisfræði árið 1990 og
embættisprófi í læknisfræði árið
1991 frá læknadeild Háskóla ís-
lands. Hann starfaði sem aðstoðar-
læknir og deildarlæknir á Land-
spítalanum 1991-1993. Síðastliðin
sex ár hefur Magnús verið búsett-
ur í Norður-Karólínu í Bandaríkj-
unum þar sem hann hefur verið við
framhaldsnám í lyflækningum og
smitsjúkdómum við Duke Uni-
versity. Hann er kvæntur Elínu
Jónsdóttur, LL.M. lögfræðingi í
Héraðsdómi Reykjavíkur og eiga
þau tvö börn Ásdísi Nínu og Alfreð
Hrafn. Foreldrar Magnúsar eru
Gottfreð Árnason, viðskiptafræð-
ingur og Ásdís Magnúsdóttir,
kennari í Garðabæ.
---------------
Vinnuslys við
Skútuvog
VINNUSLYS varð á lóð fyrirtækis
við Skútuvog um klukkan 13.40 í
gær, þegar lyftari ók á mann.
Maðurinn sem fyrir lyftaranum
varð slasaðist á hægri fæti, en
meiðsl hans voru talin minniháttar
að sögn lögreglu sem kvödd var á
staðinn. Maðurinn var fluttur á
slysadeild til frekari rannsóknar.
Skrítið að gera samanburð
við ástandið fyrir sex árum
JON Steinar Gunnlaugsson hæsta-
réttarlögmaður segir að auðvitað sé
öllum ljóst að iðgjöld verði að
standa undir útgjöldum í vátrygg-
ingastarfsemi. Hins vegar sé skrítð
að gera samanburð á útgjöldum
vegna breytinga á skaðabótalögum
nú við ástand sem hafi gilt fyrir sex
árum þegar bótaréttur hafi örugg-
lega verið rýrastur, en ekki við
ástandið á síðasta ári eða árið þar
áður.
í Morgunblaðinu á sunnudag var
skýrt frá því að tryggingafélögin
væru með hækkun iðgjalda í undir-
búningi og vísað í útreikninga
tryggingastærðfræðings Sambands
íslenskra tryggingafélaga á út-
gjaldaauka vegna breytinga á
skaðabótalögunum sem tóku gildi 1.
maí síðastliðinn við skaðabótalögin
eins og þau voru úr garði gerð á ár-
inu 1993, en honum reiknaðist svo
til að hann væri 58%.
Jón Steinar sagði að skaðabætur
fyrir líkamstjón hefðu á undanfórn-
um árum hækkað bæði vegna
breytinga sem gerðar hefðu verið á
skaðabótalögum árið 1996, vegna
dóms Hæstaréttar á síðasta ári og
núna vegna breytinga á skaðabóta-
lögum sem hefðu tekið gildi 1. maí
síðastliðinn. Skaðabætur hefðu
einnig hækkað vegna þess að launa-
kjör í landinu hefðu hækkað veru-
lega að raungildi á undanförnum ár-
um, en raunhækkun launa væri lík-
lega um 25% á undanfórnum 5-6 ár-
um. Skaðabætur fyi-ir líkamstjón
væru reiknaðar út frá launum.
„Það er því ljóst að einar og sér
hljóta þessar breytingar í umhverf-
inu að valda þörf fyrir hækkuð ið-
gjöld í vátryggingum. Það vakti
hins vegar athygli mína að í umfjöll-
un Morgunblaðsins á sunnudaginn
um hækkunarþörf vátryggingafé-
laganna á iðgjöldum í bílatrygging-
um, þar sem birtar voi’u skýringar
félaganna á hækkunarþörfinni,
nefndu þau til að þau hefðu látið
gera útreikninga á hækkun tjónaút-
gjalda síðari hluta árs 1993 miðað
við útgjöld eftir lagabreytinguna
um daginn. Það er út frá mínu sjón-
armiði skrítið að gera þennan sam-
anburð við tímabil nær sex ár aftur
í tímann þegar bótarétturinn var
örugglega rýrastur í stað þess að
bera þetta saman við tjónakostnað-
inn árið 1997 eða 1998 eftir því sem
upplýsingar liggja fyrir um,“ sagði
Jón Steinar.
Hann sagði í annan stað ástæðu
til þess að benda á að árlegar af-
komutölur vátryggingafélaganna í
þessari starfsemi byggist eðli
málsins samkvæmt á áætlunum
þeirra á tjónaútgjöldum vegna lík-
amstjóna en ekki á raunverulegum
endanlegum kostnaði þar sem hann
liggi ekki fyrir. „Ymislegt bendir
til að þessar áætlanir félaganna
hafi jafnan á undanförnum árum
verið of háar. Sé það rétt hafa árs-
reikningar þeirra sýnt lakari af-
komu heldur en raunverulega hef-
ur verið af þessum rekstri. Það
bendir mjög eindregið til hins
sama að eftir því sem ég best veit
hefur tjónaskuld félaganna vaxið
stöðugt frá ári til árs undanfarin
ár. Sjálfsagt eru að hluta til á því
skýringar, sem tengjast aukinni
bílaeign landsmanna og þar af leið-
andi fjölgun slysa, en mér sýnist
samt að þær skýringar dugi ekki til
að útskýra hvernig á því stendur
að tjónaskuldin hækkar á hverju
einasta ári,“ sagði Jón Steinar.
Gríðarlegar tekjur
af bótasjóðum
Hann bætti því við að þar að auki
væri það Ijóst að tryggingafélögin
hafi gríðarlega miklar tekjur af hin-
um háu bótasjóðum umfram það
sem Fjármálaeftirlitið telji að færa
eigi í sjóðina sjálfa og sá hagnaður
hljóti náttúrlega að eiga að koma
vátryggingatökum í þessari grein til
góða í upphæð iðgjalda, þar sem
þetta sé bara arður af fé þeirra,
þ.e.a.s. fé tjónþola.
SpUTH AíaiCAN
O lŒLANDí
i.
i í
.. . 1; -i
Morgunblaðið/Halldór Kolbeins
Farþegar
í farang-
ursburði
FARÞEGAR með þotu
Flugleiða á leið til og
frá París í gær urðu að
bera farangur sinn sjálf-
ir að nokkru leyti að og
frá vélinni vegna
skyndiverkfalls hleðslu-
manna flugvallarins. Á
myndinni má sjá hvar
farþegar, sem komu
með vélinni til Parísar,
bíða þess að fá töskur
sínar úr vélinni til að
bera þær sjálfir inn í
flugstö ð varbyggingu na.
Farþegar sem fóru með
vélinni heim sluppu
lieldur betur því þeir
þurftu þó ekki að bera
farangur sinn nema að
bíl sem flutti hann út í
vél. I þann mund komu
hleðslumenn aftur til
vinnu og hlóðu vélina.
Nokkur seinkun varð
vegna þessara óþæg-
inda.
Urriða fjölgar
í Elliðavatni
MENN hafa verið að fá prýðisveiði í
Elliðavatni og Helluvatni að undan-
fömu þrátt fyrir nokkra kuldatíð, að
sögn Vignis Sigurðssonar, eftirlits-
manns við vötnin. Athygli vekur að
urriði á vaxandi hlutdeild í aflanum.
Veiðimaður einn sem fékk 16 silunga
var með alls 14 urriða þar af. Að
sögn Vignis hefur þessi breyting
verið áberandi síðustu ár.
Vignir sagði að veiðin í maí hefði
verið í góðu meðallagi og raunar
komið glettilega vel út miðað við að
mánuðurinn hefur ekki verið sérlega
hlýr og oft hafi vorað betur. „Það
hefur bjai’gað, að apríl var góður og
núna í maí hefur lofthitinn oft orðið
sæmilegur á daginn og það komið í
veg fyrir að vatnshitinn hafi hrapað
um of,“ sagði Vignir. Hann sagði að
veiðimaður sem hann talaði við og
hefði verið að veiðum á mánudaginn
hefði fengið 16 silunga, 14 urriða og
2 bleikjur. Annar sama dag hefði
veitt færri fiska, en vænni og var
mest af því einnig urriði.
„Veiðimálastofnun hefur verið að
rannsaka stofnana í vatninu síðasta
áratuginn og þessi mikla hlutdeild
urriða hefur farið vaxandi. I byrjun
rannsóknanna var þetta eiginlega öf-
ugt. Eg veit ekki hvað veldur þessu
en hef þá kenningu að minnkandi
laxagengd 1 Elliðaámar greiði fyrir
uppvexti urriða á svæðinu.
Glæðist í Þingvallavatni
Góð veiði hefur verið á stundum á
Þingvöllum að undanförnu og að
sögn Kristins Halldórssonar, sem
stundað hefur vatnið í vor, liggur við
URRIÐINN er gráðugur og fer
stunduni offari er hann eltir
fluguna. Þá getur farið svona
fyrir honum.
að menn sjái á aflanum dag frá degi
hvernig bleikjan er að éta á sig betri
hold. „Það er greinilega mikið líf í
vatninu og bleikjan að verða troðin
bæði af kuðungum, lh’fum og horn-
sflum. Urriðinn hefur ekki gefið sig
enn þá, en við sjáum þá skvetta sér.
Þetta era miklir boltar og gusurnar
eftir því. Eins og stórlaxar séu á
lofti,“ sagði Kristinn.
Tilraunaborunum
lokið við Haffjarðará
Geysimikið
heitt vatn
fannst
TILRAUNABORUNUM eftir
heitu vatni er nú lokið í landi
Landbrota við Haffjarðará.
Fyrstu boranir bentu til
þess að vatn úr holunni myndi
nægja til að hita upp 1.000
manna byggð. Nú hefur verið
borað niður á 171 metra dýpi,
en þar reyndist sjálfrennsli
vatns 40 litrar á sekúndu.
Vatnið er 60 gráða heitt.
Guðmundur Omar Friðleifs-
son, jarðfræðingur hjá Orku-
stofnun, stjómar framkvæmd-
unum. Hann segir boranimar
hafa gengið mjög vel og að um
geysilegt vatnsmagn sé að
ræða. Næstu tvær til þrjár vik-
ur þarf hins vegar að prófa hol-
una áður en hægt er að huga að
hitaveituframkvæmdum.