Morgunblaðið - 05.08.1999, Blaðsíða 32

32 FIMMTUDAGUR 5. ÁGÚST 1999
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
RAGNHILDUR Pétursdóttir
fiðluleikari.
Lék einleik
með The New
York Bach
Ensemble
RAGNHILDUR Pétursdóttir fiðlu-
leikari lék einleik með The New
York Bach Ensemble í Branden-
borgarkonsert Bachs nr. 5 á tón-
leikum sem haldnir voru í Battery
Park á Manhattan í júlí sl. Auk
hennar léku þau Delana Thomsen á
sembal og Lisa Arkis á flautu.
Ragnhildur stundaði nám við
Tónlistarskólann í Reykjavík og síð-
ar í Minnesota hjá Álmitu og Rol-
and Vamos. Árið 1992 útskrifaðist
hún frá The Manhattan School of
Music í Nes York og hlaut Thor
Thors-styrkinn frá The America
Scandinavian Foundation. Ragn-
hildur hefur tekið þátt í tónleika-
haldi og tónlistarhátíðum víða, m.a.
í Bandaríkjunum, Hollandi, Belgíu,
Suður-Kóreu, Kína og á Islandi.
Ragnhildur er í ársleyfi frá störf-
um við Sinfóníuhljómsveit Islands
og er nú búsett í New York.
----------------------
Þýskur
háskólakór í
tónleikaferð
HÉR á landi er staddur háskólakór
frá Þýskalandi, Kammerchor der
Universitat Karlsruhe, í tónleika-
ferð. Tilefnið er 10 ára afmæli kórs-
ins og mun hann hér flytja á tvenn-
um tónleikum kirkjulega tónlist frá
síðustu 5 öldum. Þeir fyrri verða í
Hallgrímskirkju í kvöld, fimmtu-
dagskvöld, kl. 20.30 og síðan í sal
Tónlistarskólans í Hafnarflrði
sunnudaginn 8. ágúst kl. 17. Einnig
mun kórinn syngja við messu í Hall-
grímskirkju þann dag kl. 11.
Kórinn stofnaði árið 1989 núver-
andi stjórnandi, Nikolaus Ind-
lekofer. Kórmeðlimir eru u.þ.b. 25
talsins. Að jafnaði er æfð ein dag-
skrá á önn og hún flutt í Karlsruhe
og nágrenni.
Kórinn hefur gert útvarpsdag-
skrár fyrir eina af stærri útvarps-
stöðvum Þýskalands, farið í tón-
leikaferðir, m.a. til Hollands, auk
þess sem hann tók þátt í kóra-
keppni í Búdapest árið 1995 þar
sem hann hlaut gullverðlaun fyrir
góðan flutning og hreppti annað
sætið í flokki blandaðra kóra.
Verkefnaskrá kórsins spannar
verk frá öllum tímabilum tónlistar-
sögunnar. Þar má telja mótettur
eftir Schiitz og Schein, madrigala
eftir Monteverdi, Gesualdo og
Lasso sem og kórverk eftir Bra-
hms, Bruckner, Reger, Hindemith,
Britten og Poulenc. Kórinn hefur
einkum tileinkað sér tónlist 20. ald-
ar og flutt fjölda kórverka eftir
samtímamenn og auk þess frum-
flutt tvö kórverk. Auk þess fjölda
verka sem kórinn hefur flutt án
undirleiks (a-capella) hefur hann
einnig flutt verk fyrir kór og hljóm-
sveit, t.d. Messu í h-moll eftir J.S.
Bach og Messias eftir Hándel.
Ragnar Arnalds hlaut
fyrstu verðlaun
Morgunblaðið/Kristinn
Verðlaunahafar í leikritasamkeppni Þjóðleikhússins ásamt dómnefnd. Frá vinstri: Melkorka Tekla Ólafsdótt-
ir Ieiklistarráðunautur, Tinna Gunnlaugsdóttir leikkona, Ragnar Arnalds, Benóný Ægisson, Þórarinn Ey-
Qörð, Andri Snær Magnason og Stefán Baldursson.
LEIKRITIÐ Landkrabbinn eftir
Ragnar Arnalds hlaut fyrstu verð-
laun í leikritasamkeppni Þjóðleik-
hússins, sem haldin var í tilefni af
hálfrar aldar afmæli þess vorið 2000.
Við athöfn sem efnt var til í Þjóðleik-
húsinu í gær voru fjögur verk verð-
launuð, því tveir höfundar deildu
með sér öðru sætinu, þeir Benóný
Ægisson fyrir verk sitt Vatn lífsins
og Þórarinn Eyfjörð fyrir Undir blá-
himni. Þriðju verðlaun hlaut Andri
Snær Magnason fyrh' barnaleikritið
Villibörnin á bláa hnettinum.
„Eitt af hlutverkum Þjóðleikhúss-
ins er að efla íslenska leikritun,"
sagði Stefán Baldursson þjóðleik-
hússtjóri og formaður dómnefndar.
„Þetta má gera með ýmsu móti. Með
almennri uppörvun til höfunda, leið-
beiningum og ráðgjöf. En það er líka
hægt að örva menn til dáða með því
að efna til leikritasamkeppni, því að
reynslan sýnir að oft koma nýir höf-
undar til sögunnar í slíkri keppni og
eldri og reyndari höfundum getur
hún verið sú hvatning sem til þarf til
þess að setjast við og semja nýtt
verk.“
Undir þessi orð tók verðlaunahaf-
inn Ragnar Ai-nalds, er hann í þakk-
arávarpi sínu lagði áherslu á að leik-
ritahöfundum væri mikilvæg sú
hvatning sem felst í samkeppni af
þessu tagi og benti á að mun erfiðara
væri fyrir leikritahöfunda að koma
verkum sínum á framfæri en t.d.
skáldsagnahöfunda. „Það kostar
10-20 milljónir að sviðsetja leikrit en
ekki nema eina milljón að prenta og
dreifa skáidsögu," sagði Ragnar.
„Það er því miklu meira átak fyrir
leikritahöfundinn að koma leikritinu
fram og líkumar á að það takist ekki
eru miklu meiri en fyrir skáldsagna-
höfundinn. Leikritahöfundar þarfn-
ast hvatningar og Þjóðleikhúsið hef-
ur unnið þarft verk með þessari sam-
keppni og ætti að standa að slíku
sem oftast, því í þessu felst veruleg
örvun og hvatning fyrir íslenska
leikritun.“
Ragnar Arnalds er þjóðkunnur
leikritahöfundur en til þessa hafa
fjögur leikrita hans verið sviðsett við
miklar vinsældir, jtvö í Þjóðleikhús-
inu, Uppreisnin á ísafirði og Solveig,
eitt af Leikfélagi Reykjavíkur,
Sveitasinfónía, og Leikfélag Blöndu-
óss sviðsetti Hús Hildibrands á síð-
asta ári. Ragnar segist hafa verið
með verðlaunaleikritið í smíðum í
nokkur ár. „Ég hef þann hátt gjam-
an á að leggja leikrit til hliðar í
nokkra mánuði og kem svo aftur að
þeim með ferskum huga og á gagn-
rýnni hátt en hægt er þegar maður
er niðursokkinn í það.“ í umsögn
dómnefndar um verðlaunaleikritið
Landkrabbann segir að þar sé fjallað
um lífíð um borð í íslenskum togara
á spaugilegan og óvenjulegan hátt
um leið og dregin sé upp trúverðug
mynd af viðfangsefninu. „Áhöfnin er
samansafn litríkra einstaklinga og
koma persónueinkenni hvers og eins
skýrt fram í þeim átökum sem óhjá-
kvæmilega eiga sér stað þegar
„landkrabbinn“, málfræðingur að
mennt, reynir að ávinna sér virðingu
harðjaxlanna um borð. Lýsing höf-
undar á þessu litla sjómennskusam-
félagi einkennist af hlýlegri gaman-
semi og mannúð. Hér er tekið fyrir
verðugt viðfangsefni úr íslenskum
nútíma svo úr verður góður efniviður
í skemmtilega leiksýningu sem ætla
má að komi íslenskum áhorfendum
kunnuglega fyrir sjónir.“
Verk Benónýs Ægissonar, Vatn
lífsins, sem hlaut önnur verðlaun,
gerist í íslenskum kaupstað um síð-
ustu aldamót og segir fl’á ungum
hugsjónamanni sem berst íyrir
framförum í íhaldssömu samfélagi.
„Hér er á ferðinni allsérstætt verk,
bæði hvað varðar efnivið og efnistök,
sem býr yfir ljóðrænu seiðmagni.
Höfundur segir átakamikla og við-
burðaríka sögu, þar sem margir ör-
lagaþræðir fléttast saman og dregin
er upp lifandi mynd af því samfélagi
sem verkið gerist í,“ segir í umsögn
dómnefndar. Benóný Ægisson hefur
áður skrifað leikrit fyrir leiksvið og
útvarp og m.a. tvívegis hlotið verð-
laun í leikritasamkeppni Borgarleik-
hússins, fyrir barnaleikritið Töfra-
sprotann og söngleikinn Hið ljúfa líf.
Með Þórarni Eyfjörð kveður nýr
leikritahöfundur sér hljóðs. Þórarinn
hefur áður samið leikrit fyrir útvarp
og tvær leikgerðir íyrir leiksvið, en
Undir bláhimni er hans fyrsta frum-
samda leikrit fyrir leiksvið. „Ég vissi
ekki af þessari samkeppni fyrr en
Kristín konan mín benti mér á aug-
lýsingu þess efnis. Það varð mér
hvatning til að ljúka við leikritið sem
hafði verið í smíðum í hjáverkum um
nokkurt skeið.“ I umsögn dómnefnd-
ar segir að Undir bláhimni sé áhrifa-
mikið leikrit um mannleg örlög sem
gerist í íslensku sjávarþorpi í nútím-
anum. „Ungur maður snýr heim til
fjölskyldunnar eftir langskólanám í
útlöndum og er unnusta hans með í
för. Afdrifaríkir atburðir hafa átt sér
stað í fjarveru hans og fortíðin þrúg-
ar fjölskylduna og lamar. Verkið er
skrifað af innsæi og hefur að geyma
mikinn undirtexta, þannig að í því er
að finna ríkulegan efnivið fyrir leik-
ara og leikstjóra til að skapa úr hug-
stæðar persónur.“
Andri Snær Magnason er einnig
nýtt nafn meðal leikritahöfunda.
Hann vinnur til þriðju verðlauna
með barnaleikritinu Villibörnin á
bláa hnettinum og segir dómnefnd
að það sé fjörugt og ævintýralegt
barnaleikrit þar sem spurt sé mikil-
vægra spuminga. „Atburðarásin er
spennandi og einkennist af miklu
hugarflugi." Andri Snær segist hafa
sett sér það markmið að hafa allt
með í leikritinu sem heillaði hann
sjálfan mest sem barn í leikhúsinu.
„Það er því býsna flókið tæknilega,
því gert er ráð fyrir hringsviði og
fljúgandi fólki.“ Dómnefnd bætir um
betur og segir: „Þetta er hjartnæm
dæmisaga sem þrátt fyrir ævintýra-
lega umgjörð hefur beina skírskotun
til nútímans. I verkinu er meðal ann-
ars varað við því að láta glepjast af
yfirborðsmennsku og skrumi og sýnt
fram á hvernig stöðug leit að al-
gleymi afþreyingarinnar getur
smám saman rænt mennina hæfi-
leikanum til að gleðjast.“
Alls bárust 40 leikrit íúllrar lengd-
ar í keppnina og að sögn þjóðleik-
hússtjóra má það teljast mjög góður
árangur. „Fjöldinn segir þó ekki alla
söguna, en það sem merkilegra var,
var að allt að fjórðungur verkanna
kom að okkai- mati til álita sem verð-
launaverk. Leikritin voru einnig
mjög fjölbreytileg, bæði hvað varðar
efnisval og efnistök. Vinna dóm-
nefndar var því ekki bara tímafrek
heldur mjög ánægjuleg,“ sagði Stef-
án. Dómnefndin vildi koma því á
framfæri að fjögur leikrit auk verð-
launaverkanna hefðu vakið sérstaka
athygli, en þau heita Alzheimer in
love, Dísa, Fimm á Fagurey og
Seggur að kveldi. „Þjóðleikhúsið bið-
ur höfunda þeirra að setja sig í sam-
band við þjóðleikhússtjóra hafi þeir
hug á að verkin verði tekin til frekari
skoðunar af leikhúsinu,11 segir í loka-
orðum dómnefndarinnar.
Yfirvegaður leikur
TOJVLIST
Listasafn Sigurjóns
ðlafssonar
GÍTARTÓNLEIKAR
Jörgen Brilling lék verk eftir Pi-
azzolla, Sor, Brouwer, Ponce og
Barrios-Mangoré. Þriðjudagurinn
3. ágúst 1999.
ÞÝSKI gítarleikarinn Jörgen
Brilling lék í Listasafni Sigurjóns
Ólafssonar sl. þriðjudag og hóf
tónleikana með verki eftir Aztor
Piazzolla (1921-1992), sem nefnist
einfaldlega Fimm stykki, vel sam-
in tónlist sem í heild er rómantísk,
þó með smá nútímalegum brellum
eins t.d. í 3. þættinum, Acentuado,
þar sem skemmtilega er leikið
með ásláttaráherslur alls konar.
Eins og oft vill verða með fjöl-
þátta verk, eru jaðarþættirnir
venjulega best samda tónlistin og
svo var í verki Piazzolla, sem í
heild var mjög fallega flutt af
Brilling.
Eftir Fernando Sor
(1778-1838) lék Brilling Inngang
og tilbrigði yfír stef eftir Mozart
og er þetta eitt af vinsælli verkum
þessa klassíkers gítarsins. Flutn-
ingur Brillings var mjög skýr og
fallega mótaður. Aðal módemist-
inn á þessum tónleikum var Leo
Brouwer (1939) og eftir hann
flutti Brilling tvö lög, Ilogia de la
Danza, sundurlaust verk og Cub-
an Landscape with Bells,
skemmtileg verk, sem bæði voru
vel flutt, sérstaklega seinna verk-
ið, Kúbanska landslagið, sem er
sérkennileg blanda effekta og tón-
listar. Þar gat að heyra „sul
tasto“-leik (á fingrabrettinu), þar
sem strengirnir voru ekki klipnir,
heldur slegnir með fingurgómun-
um. Landslagsleikur Brouwer er
sniðuglega útfærður og var ein-
staklega vel mótaður af Brilling.
Tilbrigði um „La Folia“, stefið
fræga eftir Manuel Maria Ponce
(1882-1948), eru öll mjög vel sam-
in og fitjað upp á margvíslegum
leikútfærslum, en sem tilbrigði
eru þau oftlega ekki sérlega nærri
fólía-stefinu, nema stundum gat
að heyra tóntegundaskiptin úr
moll yfir í sammarka dúr, sem að
nokkru einkenna þetta einfalda og
formskýra lag. Þrátt fyrir að ekki
mætti mikið heyra til fyrirmynd-
arinnar, eru tilbrigðin 20 mörg
hver skemmtileg og voru í heild
vel flutt. Lokakaflinn, sem er fúga
að formi til, var heldur svona
bragðlítill, bæði stef og úrvinnsla.
Tónleikunum lauk með elsku-
legri og hefðbundinni gítartónlist
eftir Agustin Barrios-Mangoré
(1855-1944), Confesión og Junto a
tu corazón, sem Brilling lék sér
léttilega með. Jörgen Brilling er
góður gítarleikari, hefur fallegan
tón, mótar verk sín á mjög skýran
máta og ræður yfir töluverðri
tækni, en túlkun hans í heild er
samt helst til hlutlaus, af þeirri
tegundinni, þar sem öllu er haldið
til haga, af natni og samvisku-
semi, eins og góðum tónlistar-
manni sæmir, án þess að taka
nokkra áhættu eða sleppa fram af
sér beislinu, hvorki varðandi efn-
isval né leikmáta, þar sem allt er
vel yfirvegað og fast mótað.
Jón Ásgeirsson