Morgunblaðið - 13.10.1999, Qupperneq 56

56 MIÐVIKUDAGUR 13. OKTÓBER 1999
*-----------------------------
FOLKI FRETTUM
MORGUNBLAÐIÐ
KENSINGTON BOOKS MEÐ NYJA
ÁSTARSÖGUSERÍU
Tvöfalt tungumál
ástarinnar
Forvitnilegar bækur
Gilbert Adair
Blindi
snilling-
urinn enn
á ferð
A Closed Book.
Höf.: Gilbert Adair.
títg.: Faber and Faber, 1999.
Bókin er 258 blaðsíður, fæst í
Bóksölu stúdenta og kostar
1.984 krónur.
SKÁLDSAGAN A Closed Book
. hefst á því að huldumaðurinn John
'^Ryder svarar auglýsingu þar sem
rithöfundurinn Paul óskar eftir
manni til að aðstoða sig við að
skrifa ævisögu sína. Paul þessi er
þekktur verðlaunahöfundur og
þykir mikill hugsuður en blindur
með afskræmt andlit eftir bflslys. í
fjögur ár hefur hann lokað sig inni á
heimili sínu en telur sig nú tilbúinn
til að takast á við lífið á ný.
Paul ræður John til að skrifa með
sér bókina. John ýmist slær inn á
tölvu það sem Paul þylur upp úr sér
eða skoðar staði og listaverk eftir
pöntunum blinda snillingsins og
lýsir þeim svo fyrir honum. Þeir
verða vinir, bókin mjakast áfram og
allt gengur vel. En einn daginn fer
\Paul að gruna að John Ryder sé
hugsanlega ekki allur þar sem hann
er séður. Og það reynist rétt.
Sagan er sögð út frá sjónarhorni
blindingjans Paul og engar lýsing-
ar eru í henni aðrar en þær sem
koma fram í samtölum. Því minnir
hún stundum frekar á útvarpsleik-
rit en skáldsögu, þá svona enskt út-
varpsleikrit þar sem sérstök
áhersla er lögð á marr í gólfum og
ískur í hjörum. Þótt bókin sé klisj-
ukennd geymir hún líka mikið af
skemmtilegum hugleiðingum eins
og til dæmis um hræsnina í sorgar-
viðbrögðum heimsins við dauða
Díönu og annarra frægra einstakl-
inga. Helsti galli sögunnar er hins-
4vegar blindi „snillingurinn" Paul
sem á að hafa unnið Booker- og
Whitbread-verðlaunin og hlotið
fjölda annarra viðurkenninga fyrir
bækur sínar. Það er eitthvað leiðin-
lega snobbað við þessa persónu og
höfundurinn nær aldrei að sann-
færa mann um snilld hennar. Því er
hálfgert tómahljóð í öllu medalíug-
lamrinu sem fylgir henni.
Þegar bókin gerist best minnir
hún á smásöguna The Tell-Tale
Heart eftir Edgar Allan Poe sem
fjallar um svipað efni. A kápu er
reyndar talað um að hún minni á
>Poe, Stephen King og Agöthu
Christie en það verður að teljast
ýkjur og segir meirsa um kok-
hreystina í markaðsdeild útgáfu-
fyrirtækisins en sjálfa bókina. Höf-
undurinn Gilbert Adair hefur áður
skrifað fjórar skáldsögur og ýmsar
fræðibækur - en hvorki hlotið
Booker- né Whitbread-verðlaunin.
Huldar Breiðfjörð.
„VIKTOR losaði sig úr faðmlagi
hennar, leit upp og horfði í augu
hennar. An þess að nokkurt orð
væri látið falla vissi Connie ná-
kvæmlega hvað hann vildi.
Kannski vildi hún það líka.
„Acariciame, Connie. Por favour,
antes de que me vuelva Ioco.“
(Snertu mig Connie, áður en ég
missi stjórn á mér).“
Victor og Connie eru aðalpers-
ónurnar í einni bók nýrrar seríu
ástarsagna sem hefur ástar-
sambönd latneskra elskenda að
yrkisefni. títgáfufyrirtækið
Kensington Books hefur þegar
markaðssett ástarsögur sem
skarta afrísk-amerískum elsk-
endum í aðalhlutverki með góð-
um árangri og á næstunni er
væntanleg sería þar sem asísk-
amerískir elskendur fá að njót-
ast, ef nýja serían með suðrænu
elskendunum gengur vel. Fyrstu
sögurnar komu út hjá fyrirtæk-
inu í ágúst og er ráðgert að gefa
út tvær bækur mánaðarlega.
Latneskt æði í
Bandarfkjunum
Salsa-tónlist, leikarar og suð-
rænir elskendur með latneskt
blóð í æðum eru vinsælli en
nokkru sinni fyrr og fyrirtækið
veðjar á að nýju ástarsögurnar
muni njóta mikilla vinsælda. Það
að spænsku og ensku er blandað
saman í bókunum er einnig talið
líklegt til vinsælda í Banda-
ríkjunum enda eru um 31 milljón
Bandaríkjamanna af latnesku
bergi brotin. I bókinni „Para
Siempre“ eða Núna og alltaf,
fara heitar ástarsamræður fram
á báðum tungumálunum en auk
ástarhjalsins er skotið inn köflum
um konnnúnistastjórn Kastró á
Kúbu og meðferð bandaríska
innflytjendaeftirlitsins á kúbsk-
um innflytjendum.
Salsastemmningin litar öll
samskipti þessarar suðrænu sögu
af strák sem hittir stelpu í nýju
ástarsöguseríu Kensington
Books, sem er næststærsta út-
gáfufyrirtæki heimsins sem sér-
hæíir sig í ástarsögumarkaðin-
um. Nýja bókaserían kallast
Encanto-sögurnar, eða Hrifning-
ar-sögurnar og eru sögurnar
skrifaðar af spænskættuðum rit-
höfundum búsettum í Banda-
ríkjunum og er í einni og sömu
bókinni bæði ensk og spænsk út-
gáfa af gangi ástarmála.
Ástarsögurnar með afrísk-
amerískum söguhetjum í aðal-
hlutverki rokseldust og seldi
Kensington Books nýlega út-
gáfurétt þeirra sagna fyrir 11
milljónir dollara. Með þær vin-
sældir í huga er ekki spurning í
huga útgefenda um annað en að
nýja Hrifningarserían renni út
eins og bráðið smjör.
„Vissulega eru þetta fantasíur
og einmitt þess vegna verður það
mjög mikilvægt að lesendur geti
samsamað sig söguhetjunum og
upplifað með þeim hamingjurík-
an endi. Þau skilyrði verða ekki
uppfyllt nema söguhetjurnar séu
fjölbreyttari hópur en verið hef-
ur til þessa. Það er auðveldara að
samsama sig persónum sem hafa
sama menningarbakgrunn og þú
sjálfur, segir ritstjóri seríunnar,
Diane Stockwell, í samtali við
Reuter-fréttastofuna.“
Varnaðarorð mömmu
Þegar bókin um Victor og
Connie er skoðuð kemur í ljós að
þau drekka ekki martini heldur
mjólkurhristinga blandaða suð-
rænum ávöxtum, dansa tryllt
undir dynjandi salsa-tónlistinni
og tala um stjórnmál og reynslu
sína af því að flytjast til Banda-
ríkjanna. Connie og Victor eru
bæði kúbskir innflytjendur í
Bandaríkjunum og ekki er loku
fyrir það skotið að kommúnist-
astjórn Kastró fái heldur létta
gagnrýni þótt einnig séu erfið-
leikarnir við landflutningana
tíundaðir.
Annað sem vekur athygli við
bókina er hversu fjölskyldan spil-
ar miklu stærra hlutverk í sög-
unni en vanalegt er með sams
konar bókmenntir þar sem mark-
hópurinn er með ljósara hörund.
Mamma Connie er til dæmis fyr-
irferðarmikil persóna í bókinni
og hún skammar dóttur sína fyr-
ir að vilja flytjast að heiman og
varar hana stöðugt við ástleitni
Victors.
Connie berst við að samræma
strangt uppeldi sitt við heita ást-
arleikina með Viktori, kærastan-
um sem hún hefur ekki lofast
frammi fyrir guði og mönnum.
„Ógiftar konur hafa sofíð hjá
karlmönnum í gegnum áranna
rás og dvalið næturlangt heima
hjá kærustum sinum. Það er nú
einu sinni runninn upp tiundi
áratugurinn,“ segir Connie við
sjálfa sig í bókinni til að réttlæta
samskiptin við Victor.
Ef Connie er borin saman við
suðrænar kynsystur sínar í
spænskumælandi sápuóperum
sést að hún er bæði sterkari pers-
óna og ákveðnari en þær, enda
telur útgáfan að þannig kven-
heljur séu líklegri til vinsælda í
dag hjá bandarískum konum með
latneskt blóð í æðum. „Ég gat
sett mig í spor persónanna og
þekki ólík viðhorf Connie og
mömmu hennar og ömmu,“ segir
Laura Flores eftir lestur Núna og
alltaf, en Laura er af þriðju kyns-
lóð mexíkóskra innflytjenda í
Bandaríkjunum. En sumir hlutir
breytast aldrei í þessar bókmenn-
tagrein þótt aðalhetjumar séu af
öðrum kynþáttum, því auðvitað
endar sagan á því að Connie og
Victor ganga upp að altarinu og
sveija sig þar í hefð hefðbund-
inna rómantískra ástarsagna.
Geysistór markaður
Sú staðreynd að spænskættuð-
um Bandaríkjamönnum fer sífellt
ljölgandi og að þeir eru nú
stærsti kynþáttahópurinn í land-
inu gerir þessa útgáfu Kensing-
ton Books mjög vænlega til ár-
angurs enda markhópurinn stór.
Og gamla formúlan um róman-
tík, ástríður og haminguríkar
Iyktir hefur alltaf átt upp á pall-
borðið hjá þeim 41 milljón ábang-
enda rómantískra ástarsagna í
Bandaríkjunum. Hinn almenni
lesandi þessara sagna getur auð-
veldlega lesið tvær
bækur á viku.
„Þetta er mjög
virkur lesendahóp-
ur, því um leið og
einni bók er lokið er
tekið til við þá
næstu,“ segir Char-
is McEachem, tals-
maður sambands
ástarsagnahöfunda
í Bandaríkjunum.
Það mun vera mikið
rétt því ástarsögu-
iðnaðurinn í Banda-
ríkjumnn veltir nú
um einum milljarði
bandaríkjadollara á
ári hveiju.
Forvitnilegar bækur
Ljóð
um
sushi
„Haiku People - Big and Small in
Poems and Prints", Stephen Addiss
ásamt Fumiko og Akira Yamamoto.
Weaþerhill, New York, 1998.
0.50 hjá netbókum Amazon.com.
ÞAÐ treysta sér kannski ekki
allir til að bragða hráan sushi-fisk-
inn, en öllum ætti að vera óhætt af
smávegis skammti af japönskum
ljóðum. Þau eru líka svo aðgengi-
leg, stutt og snaggaraleg og þannig
freistandi biti - jafnvel fyrir ljóð-
skelfda. Eitt þriggja línu ljóð á dag
er líka ágætt til að vökva hugann.
Hækurnar, japönsku ljóðin, eru
fínasta næring. Ljóðformið sjálft er
svo innilegt og fallegt í einfaldleika
sínum. Merking ljóðanna getur þó
verið margslungin og það gerir
lesturinn svo magnaðan. Það er
merkilegt hve mikla gleði eða djúpa
sorg er hægt að tjá í aðeins þremur
ljóðlínum.
Orðfæðin í hækunum gerir ein-
mitt ljóðmál þeirra svo ríkt. Mikið
er skilið eftir handa ímyndunarafli
lesandans - hér eru engin skýr
svör. Ljóðin er hægt að túlka á svo
marga vegu og það hleypir les-
andanum inn í sjálft ljóðið - hann
þarf í raun að bæta við ljóðið frá
sjálfum sér. Við það myndast sterk
tenging við ljóðskáldið í huga les-
andans og lesturinn verður að vissu
leyti endursköpun.
Ljóðin voru samin á japönsku.
Það setur að sjálfsögðu strik í
reikninginn. Þýðandinn þarf að
hafa vit i kollinum og hér hefur
ágætlega tekist til við að færa okk-
ur ljóðin. Góður formáli kynnir
okkur þá ábyrgð sem þýðingu fylg-
ir. Ljóðin eru að auki prentuð á jap-
önsku í bókinni til hliðsjónar og
eykur það á sjónræna ánægju og
skilning lesandans.
Þetta er falleg bók; lítill gim-
steinn. Ljóðin eru líkt og pínulitlir
konfektmolar - svipaðir á yfirborð-
inu en bragðið af hverjum og einum
svo ólíkt. Konfektkassinn sjálfur er
líka augnayndi. Bókin er sérlega
skemmtilega sett upp, með mynd-
skreytingum sem gæða ljóðin lífi.
Mannfólkið og þess einfalda sýsl
eru miðpunktur hvers litla ljóðs.
Þannig lesum við ljóð um ást - og
ljóð um sushi.
Silja Björk Baldursdóttir