Morgunblaðið - 10.11.1999, Blaðsíða 50

50 MIÐVIKUDAGUR 10. NÓVEMBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
Ljóska
lennarinn segir Ég teikna ekki
ð við eigum að blóm. Ég teikna
eikna þessi bldm. neðanjarðar
myndasögur.
Sjáðu. Hérna er geimfari
á Mars að berjast við
Qölublátt skrímsli
Hvar eru konumar? Þær eru með sítt hár,
Ég sé engar konur. er það ekki?
BREF
TIL BLAÐSINS
Kringlunni 1 103 Reykjavík • Sími 569 1100 • Símbréf 569 1329
Eru ekki álver
að verða of mörg?
Frá Guðvarði Jónssyni:
LANDSBYGGÐAMÁL hafa mikið
verið til umfjöllunar á þessu ári og
menn haft að sjálfsögðu misjafnar
skoðanir á því hver sé hagkvæm-
asta lausnin til bættrar stöðu
landsbyggðar í byggða- og at-
vinnumálum. Mest hefur borið á
deilum um það, hvort eigi að meta
meira til verðgildis fyrir þjóðfélag-
ið, verndun landsvæða og dýra,
eða búsetu og atvinnuuppbygg-
ingu.
Vissulega er nauðsynlegt að
vemda landsvæði og dýrategundir
fyrir yfirgangi mannsins. Þess
þarf þó að gæta að landvernd og
dýravernd útrými ekki manninum
af byggðum svæðum. Aftur á móti
getur verið vandfundin sú leið sem
hagkvæmust er og þjónar báðum
sjónarmiðum best. Fyrsta skilyrð-
ið fyrir því að byggðaröskun verði
ekki í landinu er að stjómsýsla
þjóðfélagsins verndi byggðarlög
gegn því að tekjulindir séu keyptar
frá þeim. Byggðaröskunin sýnir
aftur á móti að þess hefur ekki
verið gætt.
Þegar hlustað er á deilur manna
um það hvort eigi að meta meira til
þjóðfélagslegra hagsbóta, verndun
fiska og fugla á afmörkuðu svæði
við Mývatn, eða tekjulega hags-
muni mannlegra Mývetninga, þá
finnst mér dýraverndin vera orðin
mannvemd yfirsterkari. Ég held
að bæði fiskar og fuglar við Mý-
vatn muni laga sig að breyttum að-
stæðum eins og fólk sem hefur
þurft að flytja sig til vegna
breyttra aðstæðna.
Við höfum í gegnum aldimar
verið að breyta landsvæðum, t.d.
lítur Reykjavíkursvæðið allt öðra-
vísi út í dag en það gerði þegar
Ingólfur Amarson kom þangað og
líklegt er að ef Reykjavík væri
sveitabýli í dag, væri svæðið
friðlýst svo fólk gæti séð hvaða út-
sýni Ingólfur Amarson hafði er
hann stóð á bæjarhlaðinu. Þannig
mun verða haldið áfram að breyta
útliti landsvæða á ókomnum tím-
um. Það er aftur á móti mikilvægt
að við geram það í samræmi við
búsetuþörf okkar Islendinga.
Eyjabakkar era eitt af þeim svæð-
um sem menn hafa hvað mest deilt
um hvort ætti að sökkva undir
vatn eða ekki. I þeirri umræðu
hafa menn haft mestar áhyggjur af
fuglalífi og fögru landslagi. Fugl-
arnir munu að sjálfsögðu nýta sér
sína aðlögunarhæfni og skapa sér
ný lífsskilyrði á svæðinu, eða flytja
sig um set eins og mannfólkið ger-
ir þegar þess er þörf. Fagurt
landslag á þessu svæði munu fæst-
ir Islendingar þekkja því ekkert
hefur verið gert til þess að skapa
almenningi aðgengi að svæðinu.
Það era því aðallega jeppakóngar
og útlendingar sem hafa haft að-
gengi að íslensku hálendi og svo að
sjálfsögðu alþingismenn sem flest-
ir eiga jeppa.
Þó fuglar geti aðlagast nýjum
aðstæðum og fáir geti notið fagurs
landslags á Eyjabökkum, þarf að
vera rík þjóðfélagsleg þörf fyrir
því að sökkva svæðinu. Það er líka
deilt um það hvort álver myndi
styrkja búsetu manna á Austfjörð-
um eða ekki. Ef af virkjanafram-
kvæmdum yrði og álver byggt, er
líklegt að í kringum það skapist á
annað þúsund störf sem myndi
lyfta verulega upp atvinnulífi og
efnahag byggða á svæðinu til
nokkurra ára, eða í 3-5 ár. Eftir
það myndi hin raunveralega búbót
sem álver yrði fyrir Austfirði taka
við. Þá er spurning hvort austfirsk
byggðarlög þyldu samdráttinn og
hvort álverið myndi ekki verða tví-
eggjað. Hafa jákvæð áhrif á nær-
liggjandi byggðir, en neikvæð áhrif
á þær sem fjær væra. Það er líka
spuming hvort við eram ekki að
einhæfa okkur um of í atvinnuupp-
byggingu sem byggist eingöngu á
álframleiðslu og hvort svona lítið
þjóðfélag myndi þola það fjárhags-
lega, ef álverð félli veralega til
langs tíma. Því ef byggt yrði álver
á Reyðarfirði, væra komin hér
þrjú álver og þjóðfélagið búið að
kosta hundraðum milljarða til upp-
byggingar raforkuvera sem selja
raforkuna á mjög lágu verði miðað
við uppbyggingarkostnað.
Það hlýtur því að vera kominn
tími á það að kanna leiðir til ann-
arskonar atvinnureksturs en
álframleiðslu og spuming hvort
Austfirðingar hefðu ekki átt að
kanna rækilega annarskonar at-
vinnurekstur sem stuðlaði að
dreifðari atvinnuuppbyggingu en
álver gerir. Vonandi væra stjóm-
völd fús til þess að styrkja inn-
lenda atvinnurekendur með jafn
myndarlegri fjárfúlgu til atvinnu
uppbyggingar og_ þeir gera íyrir
álversauðhringa. Ég held að það sé
vel þess virði að velta málinu vel
fyrir sér áður en endanleg ákvörð-
un verður tekin í virkjunarmálum
og gefa sér tíma til þess. Það verð-
ur ekki aftur snúið þegar búið
verður að virlqa og Austfirðingar
era ekki að deyja út á morgun.
GUÐVARÐUR JÓNSSON,
Hamrabergi 5, Reykjavík.
Árið 2000
Frá Eggerti Laxdal:
Það eru 2000 ár
síðanKristur
stráði gullkomum
áakurmannlífsins.
Biðjumaðnæsta öld
verði gæfurík
ogaðGuðsríki
megi eflast.
Aðþjörtunmegi
læra að elska
hvertannað
og lofa Drottin
Jesú Krist
frelsaraheimsins
EGGERT LAXDAL,
Frumskógum 6, Hveragerði.
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt til að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
til birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.