Morgunblaðið - 17.03.2000, Qupperneq 13

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 17. MARS 2000 13
FRÉTTIR
Fimmtán ára afmæli félags
um Alzheimer-sjúklinga
Starfsemin
flytur í njrtt
húsnæði
VEL á annað hundrað manns
mætti á opið hús hjá Félagi áhuga-
fólks og aðstandenda Alzheimer-
sjúklinga og annarra minnissjúkra,
í nýjum húsakynnum félagsins að
Austurbrún 31 í Reykjavík á mið-
vikudagskvöld en þá hélt félagið
upp á fimmtán ára afmæli sitt. Að
sögn Maríu Jónsdóttur, formanns
félagsins, var kvöldið ánægjulegt
og hlaut félagið í afmælisgjöf
marga góða hluti sem prýða munu
veggi hins nýja heimilis. Auk þess
fékk félagið hljóðsnældur frá Ör-
yrkjabandalagi íslands þar sem
hlýða má á upplestur íslenskra rita.
Félag áhugafólks og aðstan-
denda Alzheimer-sjúklinga og ann-
arra minnissjúkra, FAAS, var
stofnað árið 1985 með það að
markmiði að gæta skjólstæðinga
sinna, efla samvinnu og samheldni
aðstandenda m.a. með fræðslufund-
um og útgáfustarfsemi og auka
skilning stjórnvalda, heilbrigðis-
stétta og almennings á þeim vanda-
málum sem þessir einstaklingar og
aðstandendur þeirra eiga við að
etja.
Að sögn Maríu eru nú um 300
manns í félaginu en talið er að um
7 til 9% fólks á aldrinum 65 og yfir
þjáist af Alzheimer-sjúkdómnum.
Aðaleinkenni hans eru hægt vax-
andi minnisleysi, einkum skamm-
tímaminnis, vandkvæði með að
framkvæma ákveðna hluti og æ
minni hæfileiki til að muna heiti
hluta. Þessi fylgir svo kvíði og ör-
yggisleysi.
Húsnæðið til minningar
um Fríðu Ólafsdóttur
Að sögn Maríu er félagið í þann
mund að flytja starfsemi sína í hið
nýja húsnæði en það er gjöf Péturs
Símonarsonar frá Vatnskoti í Þing-
vallasveit til minningar um eigin-
konu sína Fríðu Ólafsdóttur ljós-
myndara sem haldinn var
Morgunblaðið/Sverrir
Stjórn félags áhugafólks og aðstandenda um Alzheimer-sjúklinga og annarra minnissjúkra. F.v. Jóhanna Ólafs-
dóttir meðstjórnandi, Gerður Sæmundsdóttir varaformaður, María Jónsdóttir formaður, Guðrún K. Þórsdóttir
framkvæmdastjóri og Elísabet Haraldsdóttir meðstjórnandi. Fjarverandi var Guðríður Óttarsdóttir ritari.
Alzheimer-sjúkdómnum. Félagið
fékk vitneskju um gjöfina í lok nó-
vember 1996 og var afhent gjafa-
bréf að húseigninni um miðjan
október 1997 en þá var gefandinn
Pétur Símonarson orðinn háaldrað-
ur og kominn á elliheimili. María
segir að félagið hafi fengið fullt
umráð yfir húsnæðinu í lok janúar
árið 1998 og var þá hafist handa
við að breyta og laga húsnæðið að
þörfum félagsins en það er á tveim-
ur hæðum og alls um 200 fermetra
að stærð.
Lengi hefur verið draumur fé-
lagsins að geta veitt fjölþætta þjón-
ustu í þágu skjólstæðinga sinna og
segir María að til standi m.a. að í
nýja húsnæðinu verði komið á
dagvistun fyrir Alzheimer-sjúkl-
inga og aðra minnissjúka og er
vonast til þess að það geti orðið að
veruleika á þessu ári. Auk þess er
ætlunin að vera með fræðslusetur
og upplýsingamiðstöð fyrir aðstan-
dendur og aðra umsjónaraðila
minnissjúkra en þar verður einnig
aðstaða fyrir skrifstofu félagsins og
stjórnar og félagsfundi á vegum
hennar.
Að sögn Maríu er félagið fjár-
magnað með félagsgjöldum, minn-
ingargjöfum og styrkjum frá ein-
staklingum og fyrirtækjum en auk
þess hefur það notið mikillar vel-
vildar bæði ríkis og borgar.
Oviðunandi ástand í öryggis- og björgnnarmálum fjögurra ferja
Slöngur og brunahanar einnar
ferjunnar ekki virk eða ónothæf
✓
Ymsu er ábótavant í öryggis- og björgunar-
málum farþegaskipanna Sæfara, Sævars,
s
Baldurs og Herjólfs. Astandið er þó sýnu
verra í tveimur fyrstnefndu skipunum.
Doktor
í læknis-
fræði
• YNGVI Ólafsson varði doktorsrit-
gerð sína við Karolinska Institutet í
Stokkhólmi 17. desember sl. And-
mælandi var
doktor Mikko
Poussa við
sjúkrahúsið Orth-
on í Helsinki.
Ritgerðin ber
heitið „Idiopathic
scoliosis: radio-
graphic, neuro-
physiologic and
psychologic asp-
ects“ og fjallar
um greiningu og meðferð hrygg-
skekkju hjá unglingum. Leiðbein-
andi var doktor Helena Saraste við
Karolinska sjúkrahúsið í Stokkhólmi.
Er í ritgerðinni metinn árangur
beltismeðferðar við hryggskekkju af
óþekktum uppruna hjá börnum og
áhrif slíkrar meðferðar á sálræna
þætti og starfsemi bolvöðva. Einnig
er í henni gerður samanburður á
tveimur aðferðum sem hægt er að
nota við greiningu og kannað hvort
unglingar með hryggskekkju sýni
frávik í tilteknum taugalífeðlisfræði-
legum prófunum. Er sýnt fram á að
með belti er í langflestum tilvikum
hægt að meðhöndla hryggskekkju
hjá unglingum á áhrifaríkan hátt sé
skekkjan innan ákveðinna marka og
hefur slík meðferð engin neikvæð
áhrif á sálæma þætti né heldur á
starfsemi bolvöðva svo nokkru nemi.
Er einnig sýnt fram á að hefðbundin
greining með röntgenrannsókn er í
raun eina leiðin til að aðgreina ein-
stakar tegundir hryggskekkju
hverja frá annarri. Tókst ekki að
sýna fram á nein taugalífeðlisfræði-
leg frávik í þessum sjúklingahóp.
Yngvi fæddist 3. nóvember 1956 og
varð stúdent frá MK árið 1976. Hann
lauk prófi í læknisfræði 1982 og varð
sérfræðingur í bæklunarskurðlækn-
ingum 1991.
Foreldrar Yngva em hjónin Ólaf-
ur Gísli Jóhannesson, stýrimaður og
Nanna Gestsdóttir, viðskiptafræð-
ingur og eiga þau þrjú börn. Er
Yngvi settur yfirlæknir við bæklun-
arlækningadeild Sjúkrahúss Reykja-
víkur.
SAMGÖNGURÁÐHERRA, Sturla
Böðvarsson átti frumkvæði að því að
úttekt var gerð á björgunar- og ör-
yggisbúnaði farþegaskipanna Sæ-
fara, Sævars, Baldurs og Herjólfs í
febrúar og byrjun mars. Vinnuhóp-
urinn sem framkvæmdi úttektina
samanstóð af aðilum frá Siglinga-
stofnun Islands og Slysavarnarskóla
sjómanna og gerði hann grein fyrir
niðurstöðu sinni í nýlegri skýrslu til
ráðherra.
I niðurstöðum hópsins kemur m.a.
fram að í ferjunum Sæfara og Sæv-
ari fóm ekki fram neinar kynningar
á meðferð og staðsetningu björgun-
ar- og öryggisbúnaðar í upphafi
ferðar og sömuleiðis voru ekki
skráðar neinar æfingar í leiðabókum
þeirra þótt skipstjóri Sæfai-a héldi
því fram að ein æfing hefði farið
fram í eldvörnum.
Tekið skal fram að ferjurnar Bald-
ur og Herjólfur þurfa að uppfylla al-
þjóðlegar öryggiskröfur vegna
stærðar sinnar og kann það að skýra
að einhverju leyti þá staðreynd að
öryggis- og björgunarmál em í betra
horfi hjá þeim en ferjunum Sæfara
og Sævari. Herjólfur kom þó mun
betur út úr úttektinni en Baldur.
I skýrslunni kemur fram að ýmsu
er ábótavant í öryggismálum Bald-
urs og Herjólfs. Kynning á björgun-
ar- og öryggisbúnaði átti sér vissu-
lega stað í þessum síðastnefndu
ferjum en þó ekki með þeim hætti
sem telja mætti viðunandi. í Baldri
var sýnt kynningarmyndband um
þessi mál í upphafi ferðarinnar en
meðan á úttektinni stóð kom í ljós að
hljóðið var mjög lágt og heyrðist því
illa. Hið sama má segja um Herjólf.
Kynning á öryggis- og björgunar-
búnaði fór fram um sjónvarp í einum
eða tveimur sjónvarpssölum skips-
ins en hljóðið var lágt stillt og heyrð-
ist því illa. Þá þótti ljóst að kynning-
in næði ekki til nema takmarkaðs
fjölda farþega, þ.e. hún náði ekki til
þeirra farþega sem voru í öðrum
rýmum en sjónvarpssal við brottför
skipsins.
Brunaæfing mistókst
Til þess að kanna viðbrögð áhafna
skipanna á neyðarstundum fóru
fram björgunaræfingar sem ekki
voru kynntar fyrirfram og tóku far-
þegar einnig þátt í þeim væru þeir á
annað borð til staðar. Til að mynda
voru æfð viðbrögð við því að eldur
yrði laus og við því að farþegar
VERIÐ er að hleypa af stokkunum
ritgerðasamkeppni undir nafninu
„Draumafyrirtækið mitt“ sem er
hluti af þriggja ára átakinu „Auður
í krafti kvenna". Markmið átaksins
er að auka hagvöxt með því að
hvetja til nýsköpunar kvenna.
I vikunni var ritgerðasamkeppn-
in kynnt fyrir fagstjórum kennara
á unglingastigi grunnskóla svo og
kennsluefnið „Látum drauminn
rætast" sem fjallar um stofnun fyr-
irtækja. Halla Tómasdóttir, fram-
kvæmdastjóri átaksins, segir efnið
falla vel að markmiðum námsgrein-
arinnar lífsleikni og þjóðfélags-
fræði í 10. bekk.
Ritgerðasamkeppnin er fyrir 13
þyrftu að yfirgefa skipið. í ljós kom
að viðbrögð áhafna Sæfara og Sæv-
ars voru mjög óöruggar og jafnvel
fálmkenndar við þessar aðstæður og
er því jafnframt lýst í skýrslunni að
brunaæfingin í Sævari hafi algjör-
lega mistekist. Slökkvitækin, þ.e.
slöngur og brunahanar, sem nota
átti í æfingunni voru annað hvort
ekki virk eða ónothæf.
Svipaða sögu mátti segja um við-
brögð áhafna í Baldri en heldur þótti
takast betur til í Herjólfi. I Baldri
reyndist viðvörun til farþega til að
mynda ábótavant þegar æfa átti það
að skipið yrði yfirgefið en auk þess
heyrðust upplýsingar um kallkerfi
skipsins misvel og á einstaka stað
illa. Þá voru skipverjar ekki nægjan-
lega samhentir í æfingunni og hluti
áhafnarmeðlima klæddist ekki í
björgunarbúninga eða bjargvesti.
A Herjólfi voru viðbrögð áhafnar
mjög örugg og fumlaus við björgun-
aræfingarnar en það þótti þó ámæl-
isvert að nokkur stund leið þar til
til 16 ára stúlkur og er skilafrestur
15. apríl. Úrslit verða kynnt 3. maí.
Halla segir að ritgerðasamkeppn-
inni sé ætlað að hvetja stúlkur til
skapandi hugsunar og hvernig þær
geti sjálfar haft áhrif á framtíð
sína. Miðað er við tvær A4 síður að
hámarki og á að skila þeim til Há-
skólans í Reykjavík á rafrænu
formi. Til leiðbeiningar hafa verið
sett fram nokkrar ábendingar,
stúlkurnar beðnar að hugsa sér að
þær ættu eigið fyrirtæki og spurt
hvernig fyrirtæki það væri. Við
hvað myndi það starfa, hvernig ætti
að stjórna því, af hverju fólk muni
vilja skipta við það, hvernig fyrir-
tækið komi fram við starfsmenn og
farþegum var hjálpað í björgunar-
vesti frá því þeim hafði verið safnað
saman á mótstað enda var enginn
skipverji til staðar á mótstað til þess
að taka á móti þeim.
I lokaniðurstöðu skýrsluhöfunda
segir að gæðakerfi á viðhaldi búnað-
ar og þjálfun áhafnar sé mjög mikil-
vægt um borð í skipum með farþega-
leyfi. „Miðað við mikilvægi þess að
björgunar- og öryggisbúnaður skipa
með farþegaleyfi sé í góðu ástandi
og ávallt tilbúinn til tafarlausrar
notkunar verður að koma upp skoð-
unarferli slíkra skipa þannig að eft-
irlit verði hert og skoðun á búnaði
fari fram tvisvar á ári. Reglubundið
eftirlit með æfingum áhafna með
farþegum verði gert að föstum þátt-
um um borð í skipum með farþega-
leyfi. Það er skoðun hópsins að Sigl-
ingastofnun Islands, í samstarfi við
Slysavarnarskóla sjómanna, fylgist
með framkvæmdum á æfingum með
áhöfnum skipanna að minnsta kosti
einu sinni á sumri.“
hvaða ávinningur sé af starfi þess.
Halla segir brýnt að kynna
grunnskólanemendum sem fyrst
ýmis hugtök sem snerta atvinnu-
lífið þannig að þau geti metið hvort
áhugi þeirra stendur til að vinna
hjá öðrum eða stofna eigið fyrir-
tæki þegar þau fara út í atvinnu-
lífið.
Höfundum 50 bestu ritgerðanna
verður boðin þátttaka í leiðtoga-
búðum Framtíðarauðar sem eru
þriggja daga sumarbúðir 1. til 3.
júní. Markmið þeirra er að auka
sjálfstraust, efla tengsl og hvetja til
hópastarfs meðal stúlknanna.
Blandað verður þar saman fróðleik
og skemmtun.
Auður í krafti kvenna kynnir efni fyrir grunnskóla
Efnt til ritgerðasamkeppni
um draumafyrirtækið