Morgunblaðið - 17.03.2000, Qupperneq 44

L
44 FÖSTUDAGUR 17. MARS 2000
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
Umskipti
á Spáni
Með því að gera Þjóðarflokkinn „kjósan-
legan “á Spáni hefur José María Aznar
unnið mikið afrek.
SIGUR José María Azn-
ar og Þjóðarflokksins
(PP) í þingkosningun-
um um liðna helgi er
réttnefndur stói-við-
burður í spænskum stjómmálum.
Hreinn meirihluti þessa flokks á
þingi Spánar er nokkuð, sem talið
hefði verið óhugsandi íyrir aðeins
örfáum árum. Arangur Þjóðar-
flokksins er einnig til marks um
styrk lýðræðisins á Spáni og það
sjálfstraust, sem þjóðin hefur öðl-
ast á síðustu árum.
Þjóðarflokkurinn á rætur sínar
að rekja til einræðisstjómar
Francisco Franco. Einn stofnenda
flokksins var Manuel Fraga, for-
seti sjálfsstjórnarinnar í Galisíu,
en hann var ráðherra í stjóm ein-
ræðisherrans. Flokkurinn var
enda löngum tengdur þessari for-
tíð og íhaldsöflum innan katólsku
kirkjunnar.
VIÐHORF Þvíeroft
______ haldið fram að
Eftir Ásgeir „hjartaSpán-
Sverrisson verja slái til
vinstri" þ.e.a.s
að hugmyndafræði sósíalista
standi þjóðinni að öllu jöfnu nær
en viðhorf hægri manna. Sigur
Aznar afsannar í sjálfu sér ekki
þessa fullyrðingu en hefðbundnum
vígjum Sósíalistaflokks Spánar
(PSOE) fer fækkandi. Flokkurinn
er enn sterkur í „spænskasta“
héraði Spánar, Andalúsíu, en
segja má að einungis þar hafi tek-
ist að hrinda sókn Aznar og undir-
sáta hans.
José María Aznar fór fyrir Þjóð-
arflokknum í kosningunum 1996.
Sigur flokksins þá varð mun minni
en spáð hafði verið en endi var
bundinn á 14 ára valdatíð sósíal-
ista er Aznar myndaði minnihluta-
stjórn með stuðningi þjóðemis-
sinna í Katalóníu, í Baskalandi og
á Kanaríeyjum. Þessi sigur PP var
því sögulegur en Sósíalistaflokk-
urinn hafði síðustu þijú árin haldið
um stjómartaumana í samstarfi
við CiU, bandalag þjóðernissinna í
Katalóníu. Því virtist sem CiU
hefði tryggt sér þá oddastöðu í
spænskum stjómmálum, sem
löngum hafði verið markmið Jordi
Pujol, leiðtoga þjóðemissinna og
eins slægasta stjómmálamanns
Spánar.
Pujol og þjóðemissinnar í
Baskalandi og á Kanaríeyjum
seldu stuðning sinn dýru verði og
síðustu fjögur árin hefur Aznar
mátt búa við hótanir um að stjóm
hans verði felld verði ekki farið að
kröfum stjómmálaleiðtoga í þess-
um sjálfsstjómarhéraðum. Með
þessu móti hafa Katalóníumenn og
Baskar getað aukið til muna völd
sjálfsstjóma þessara á kostnað
miðstjómarvaldsins í Madrid. Sú
eftirgjöf hefur verið PP erfið.
Eftir kosningamar á sunnudag
getur Aznar stjórnað án stuðnings
þjóðemissinna. í þessu felast gríð-
armikil umskipti. Aldrei áður hafa
hægri öflin verið í meirihluta á
þingi Spánar frá því lýðræðið var
endurreist eftir dauða Francos ár-
ið 1975.
Afrek Aznar felst í því að hafa
tekist að skilgreina Þjóðarflokk-
inn, sem miðjuafl í spænskum
stjómmálum. Hann hefur notað
sérhvert tækifæri til að koma
þessum boðskap til skila og jafnvel
gengið svo langt að hafna því að
PP sé flokkur „mið- og hægri-
manna“. Einum þekktasta fulltrúa
íhaldsmanna, Francisco Álvarez
Cascos, kom hann út úr framlínu-
sveitinni þessu til sannindamerkis.
Pólitískar skilgreiningar era að
vísu ekki sérlega upplýsandi nú á
tímum en Aznar kveðst ekki líta á
PP sem „hægriflokk".
Því var spáð árið 1996 að José
María Aznar myndi ekki endast
lengi í embætti. Hann þótti litlaus
og margir vora tilbúnir til að halda
því fram að hann væri í raun að-
eins strengjabrúða í höndum
íhaldsaflanna, sem öllu hygðust
ráða bakvið tjöldin.
Aznar hefúr nú afsannað allar
þessar hrakspár. Hann hefúr
reynst sérlega hæfur stjómandi og
því fer fjarri að hann geti ekki talað
til fjöldans. Þessi hægláti maður
hefur sýnt mikla pólitíska hæfileika
á síðustu fjóram árum og hefur
myndað um sig sveit öflugra stjóm-
málamanna, sem vakið hafa verð-
skuldaða athygli í öðrum Evrópu-
ríkjum. Skulu hér nefndir þeir Abel
Matutes utanríkisráðherra og
Rodrigo Rato íjármálaráðherra.
Umskiptin í spænskum efnhags-
málum hafa verið veruleg í tíð Azn-
ar. Atvinnuleysið hefur minnkað
nokkuð þótt enn geti það með réttu
kallast þjóðarböl Spánverja. Fleiri
ný störf hafa orðið tii á Spáni en í
ríkjum ESB samanlagt en sú töl-
íræði er af ýmsum ástæðum vill-
andi.
RDdsstjórnin hefur fylgt stefnu
einkavæðingar, sem stjómarand-
staðan hefur gagnrýnt harðlega á
kunnuglegum forsendum. „I stað
þess að einkavæða ríkisfyrirtæki
hafa þau verið fengin vinum for-
sætisráðherrans. Ef við stöðvum
þá ekki, hirða þeir allt,“ sagði
helsti talsmaður sósíalista á dög-
unum. Raunar kallast „einka-
vinavæðingin" svonefnda „aznar-
ización" á spænskri tungu.
Þessar aðfinnslur, ásamt þeirri
staðreynd að tilteknir hópar hafa
ekki notið efnahagsbatans, dugðu
ekki til að telja Spánverjum hug-
hvarf. Hagur alls almennings hef-
ur batnað á síðustu fjóram áram
og Aznar lagði á það ríka áherslu
að kjör þeirra hópa, sem verst
væra settir yrðu bætt fengi PP til
þess umboð. Aznar hefur á undan-
fómum dögum boðað stefnu „sátt-
ar og einingar“ og að stjórn hans
verði stjórn „allrar spænsku þjóð-
arinnar“.
Sósíalistaflokkurinn galt afhroð
í þessum kosningum. Joaquín
Almunia, leiðtoga flokksins, og
stefnu hans var hafnað með ótví-
ræðum hætti. Almunia sagði í eft-
irminnilegri ræðu þegar hann
kunngjörði afsögn sína að „endur-
nýjun“ Sósíalistaflokksins hefði
algjörlega mistekist. Flokkur
kommúnista, Izquierda Unida,
sem myndað hafði kosningabanda-
lag með PSOE, varð einnig fyrir
gífurlegu fylgistapi.
Vinstri menn á Spáni standa illa
sárir eftir þessar kosningar og
þeirra bíður forastu- og tilvistar-
kreppa. Finna má margvíslegar
tilvísanir í þessum sögulegu þing-
kosningum á Spáni til stjómmála í
öðram löndum, jafnvel á Islandi.
Með því að gera Þjóðarflokkinn
„kjósanlegan" á Spáni hefur José
María Aznar unnið mikið, ef ekki
einstakt afrek, sem jafnast, hið
minnsta, á við það, sem Tony Blair
vann á Bretlandi. Kominn er fram
á sjónarsviðið leiðtogi, sem verð-
skuldar athygli og hefur alla burði
til að skipa Spánverjum í hóp for-
usturíkja Evrópu á næstu áram.
KRISTINN
MARKÚSSON
+ Kristinn Markús-
son fæddist í Há-
koti í Þykkvabæ 14.
apríl 1918. Hann lést
á Landakotsspítala 5.
mars síðastliðinn.
Foreldrar hans voru
Markús Sveinsson
(1879-1966) bóndi í
Dísukoti og Katrín
Guðmundsdóttir
(1883-1957) hús-
freyja. Systkini
Kristins eru: Vigfús
(1903-1946), Ólafur
(1905-1980), Guð-
mundur Valdimar
(1906-1906), Guðmundur (1907-
1993), Kristjana (1909-1909), Ólöf
(1909-1995), Sveinn (1911-1942),
Viktoría (1912-1996), Anna
Guðmunda (1913), María (1915-
1962), Yngvi (1917-1991), Ár-
mann Óskar (1920-1943), Ársæll
(1922-1985) og Ingibjörg (1924).
Kristinn kvæntist Guðrúnu
Hafliðadóttur (1932) frá Neskoti í
Fljótum hinn 17. júní 1954. For-
eldrar hennar voru Hafliði Eiríks-
son bóndi (1895-1979) og Ólöf
Björnsdóttir húsfreyja (1895-
1989). Börn Kristins og Guðrúnar
eru: 1) Ásmundur Þór húsasmíða-
meistari (1954) kvæntur Birnu
Kjartansdóttur og eiga þau tvær
dætur. 2) Hafliði fjölskylduráð-
gjafi (1956), kvæntur Steinunni
Þorvaldsdóttur og eiga þau þijú
börn. 3) Katrín húsmóðir (1957)
ógift en á fjögur börn. 4) Ólafur
verkamaður (1958), kvæntur
Ég fékk tækifæri til að kveðja
tengdaföður minn, Kristin Markús-
son frá Dísukoti, áður en yfir lauk,
og er ég Guði mjög þakklát fyrir
það. Mér þótti ekki létt að kveðja
hann, en nú er hann farinn heim til
Drottins og ég get glaðst yfir því að
nú er ekkert sem hrjáir hann leng-
ur.
Ég vil þakka Guði fyrir allar þær
stundir sem við áttum saman og fyr-
ir það sem hann sáði inn í mitt líf.
Kiddi var um sjötugt þegar ég
kynntist honum fyrst, eftir að ég
kynntist syni hans Magnúsi, eigin-
manni mínum. Ég hreifst strax af
þessum huggulega, vel hærða, aldr-
aða manni. Hann var einn af þessum
jákvæðu, bjartsýnu mönnum sem
sjá alltaf björtu hliðarnar á málun-
um. Hann var mikill Guðsmaður og
átti einlæga trú á Jesúm Krist, sem
skein í gegnum allt hans líf. Hann
var ekki upptekinn af smáatriðum
heldur reyndi að halda frið við alla
menn, ef það var unnt og á hans
valdi. Hann var gjafmildur og skar
ekki við nögl, en var nægjusamur
hvað sig sjálfan snerti. Hann hafði
mikið jafnaðargeð, og aldrei nokk-
urn tímann sá ég hann reiðan eða í
vondu skapi.
Hann var maður orða sinna og
samkvæmur sjálfum sér. Hann var
alltaf hlýr og notalegur, þó svo hon-
um liði sjálfum ekki alltaf sem best,
en þannig leið honum stundum und-
ir það síðasta. Hann var umburðar-
lyndur afi (en við hjónin eigum tvö
börn), og var alltaf tilbúinn í leik eða
að segja sögu.
Ef ég mætti velja mér afa úr hópi
þeirra eldri manna sem ég hef
kynnst, þá mundi ég hafa valið hann
- að mínum öfum ólöstuðum, en því
miður naut ég ekki þeirra forrétt-
inda að fá að kynnast þeim, nema
einum, en bara að mjög litlu leyti.
Með söknuði blessa ég minningu
Kidda tengdapabba og þakka Guði
fyrir allt sem hann var mér.
Guð styrki og huggi Gullu tengda-
mömmu og afkomendur þeirra,
aðstandendur og vini.
Ásta Hjálmarsdóttir.
Það er sérkennilegt að hugsa til
þess að afi er ekki lengur bóndinn í
Dísukoti. Það verður aldrei alveg
sama tilfinningin að ganga niður
steintröppurnar úr anddyrinu og
niður í eldhús, þar sem hann tók svo
oft á móti okkur þegar við komum
Reginu Heinke og á
hann tvö börn og
fósturson frá fyrra
hjónabandi. 5)
Hrönn skrifstofust-
jóri (1959), gift Rúd-
ólfi Jóhannssyni og
eiga þau tvö börn. 6)
Óskar bóndi (1960),
kvæntur Sigrúnu
Leifsdóttur og eiga
þau fjögur börn. 7)
Líney dagmóðir
(1962), gift Guðjóni
Hafliðasyni og eiga
þau tvo syni. 8)
Reynir (1964-1965).
9) Guðmundur Árni sjómaður
(1966), kvæntur Vöku Steindórs-
dóttur og eiga þau þrjú börn. 10)
Guðgeir (1968-1969). 11) Magnús
rafeindavirki (1972), kvæntur
Ástu Hjálmarsdóttur og eiga þau
tvö börn.
Kristinn tók við búskap í Dísu-
koti 1943 af foreldrum sínum
ásamt Ársæli bróður sínum. Krist-
inn tók við kúabúinu árið 1965 og
byggði upp eitt af tíu afurðamestu
kúabúum á landinu. Hann vann að
kynbótum og ræktun nautgripa.
Hann var fulltrúi Djúpárhrepps
hjá Mjólkurbúi Flóamanna um
árabil. Kristinn söng í kirkjukór
Hábæjarkirkju um áratuga skeið
og var virkur meðlimur í Hvíta-
sunnuhreyfingunni í meira en
hálfa öld.
Útför Kristins fer fram frá Há-
bæjarkirkju í Þykkvabæ í dag og
hefst athöfnin klukkan 14.
austur í Þykkvabæ með pabba og
mömmu. Hlýja brosið hans heyrir
nú minningunni til og hressilega
kveðjan hljómar sem bergmál lið-
inna daga. Þetta bergmál er samt
svo skýrt í dag þegar við systkinin
minnumst elsku afa. Hann er nú
fluttur til lands trúarinnar, sem
hann lýsti af svo mikilli einlægni við
eldhúsborðið í Dísukoti.
Ég, Styrmir, minnist afa sem
áhugamanns um allt sem lifir. Hann
fór með mig á fjörur og saman leit-
uðum við að hreiðrum á vorin. Hann
sagði mér skemmtilegar sögur af líf-
inu og kynnti mig fyrir kynlegum
kvistum sem á vegi hans höfðu orð-
ið. Hann hafði alveg sérstaka frá-
sagnargáfu og gerði alla reynslu svo
lifandi að mér fannst ég hafa verið
með honum, þegar atburðurinn sem
hann lýsti átti sér stað. Mér fannst
svo gott hvað hann gerði öllum jafn-
hátt undir höfði. Ungir sem aldnir
höfðu athygli hans og ég var aldrei
settur til hliðar sem krakki, ég var
jafnmikilvægur honum og aðrir sem
til hans sóttu.
Afi var einhver glaðlegasti maður
sem ég hef kynnst og jákvæðni hans
smitaði út frá sér. Ég vildi gjarnan
taka þetta mér til fyrirmyndar og
þannig hef ég reynt að haga mínum
samskiptum við aðra.
Ég, Guðrún, minnist afa sem
söngmanns og aðdáanda alls þess
sem fagurt er.
Hann sagði mér oft frá því hvern-
ig þau systkinin sungu saman og
hversu skemmtilegt andrúmsloftið
var þegar allur hópurinn skipti sér í
raddir og söng. Þegar ég sagði hon-
um frá söngtilraunum mínum þá
lyftist hann allur upp og sagðist
vilja syngja með mér þegar hann
fengi styrk á ný. Hann fékk aldrei
styrkinn til að standa upp og ég fékk
ekki tækifærið til að syngja með
honum annars staðar en við eldhús-
borðið. En það var upplifun sem ég
geymi í sjóði minninganna. Ætla ég
að gera mitt besta til að syngja hon-
um til heiðurs og Guði til dýrðar
þegar við kveðjum hann í dag.
Ég, Hlynur, minnist afa sem upp-
hafsmanns að skákferli mínum. Ég
var fjögurra ára gamall og fékk að
fara í tíu daga til afa og ömmu í
sveitina. Hann tók sér tíma til að
leika við mig og kenndi mér mann-
ganginn. Hann gerði þetta svo
skemmtilegt að ég fékk bakteríuna
og hef teflt allar götur síðan. Þegar
ég varð íslandsmeistari barna þá
fann ég hversu hreykinn hann var og
alla tíð hefur hann fylgst með mér og
spurt hvemig skákin gangi.
Við systkinin kveðjum afa í dag
með mikilli virðingu og þökk fyrir
allar yndislegu stundimar. Þó að
Dísukotið verði aldrei samt, þá lifir
minning hans sterkt vegna alls þess
góða sem hann veitti inn í líf okkar.
Við eigum stefnumót við hann síðar,
þegar okkar ganga er fullnuð og
trúin fær tengt okkur að nýju heima
hjá Drottni. Þangað til viljum við
rækta það sem hann sáði í hjörtu
okkar afabarnanna og þjóna Drottni
með þeirri gjöf sem hverju okkar
hefur verið gefin.
Styrmir, Guðrún og
Hlynur Hafliðaböm.
Elsku afi. Nú ertu farinn til Guðs,
sem þú elskaðir svo mikið. Minning-
in um þig lifir í huga okkar krakk-
anna í Parti. Þú varst svo léttur og
kátur alla daga. Lagðir fyrir okkur
þrautir og gátur og fórst í krók við
okkur til að þjálfa vöðvana. Það var
líka mjög notalegt að skreppa inn úr
fjósinu í hlýjuna til þín og fá kúlu eða
að fá hana í lófann út um eldhús-
gluggann.
Við voram svo hrifin þegar þú
varst að slá með orfi og ljá. Þá vora
gamli og nýi tíminn að mætast. Við
viljum þakka þér fyrir allar góðu
stundirnar sem við áttum með þér í
sveitinni. Þú sagðir okkur margt
sem við geymum í minningunni. Og
nú líður þér vel hjá Guði.
Ó,þánáðaðeigaJesú
einkaviníhverriþraut
Ó, þá heill að halla mega
höfði sínu í Drottins skaut.
0, það slys því hnossi að hafna.
Hvílíkt fár á þinni braut,
ef þú blindur vilt ei varpa
von og sorg í Drottins skaut.
(Þýð. M. Joch.)
Hinsta kveðja,
Leifur Bjarki, Rakel, Karen
og Reynir í Parti.
Það er alltaf mikið áfall þegar ná-
komnir falla frá, og gildir þá einu
hvort um er að ræða unga eða aldna.
Enn einu sinni eram við minnt á,
að lífið tekur enda á þessu jarðvist-
arsviði, og öllum okkar er ætlaður
ákveðinn tími hér á jörðinni, þó mis-
jafnlega langur verði hann hjá hverj-
um og einum.
Kristinn í Dísukoti, frændi minn
og uppalandi til margra ára, er lagð-
ur af stað í sína langferð til sinna for-
feðra fyrir handan.
Drottinn hefur nú kallað einn af
sínum traustustu lærisveinum til sín,
og því trúi ég, að hann ætli honum
önnur trúnaðarstörf handan við
móðuna miklu.
Á þessari stundu reikar hugurinn
aftur til bernskuáranna í Þykkva-
bænum. Ég á afar kærar minningar
af hlaðinu í Dísukoti.
Þegar ég minnist frænda míns,
sem nú er farinn, er svo margt sem
kemur upp í hugann. Eitt er þó
stærst í minningunni, og það er
heimili Kidda og Gullu, kærleiksríkt
og notalegt og ótakmörkuð hjarta-
hlýja sem þau sýndu öllum sem til
þeirra komu. Virðing og kærleikur
gagnvart öllum, hvort sem það vora
menn eða málleysingar.
Af trúnni áttu þau nóg, og einnig
til að miðla til annarra, hvenær og
hvar sem var.
Félagsbúskapurinn í Dísukoti var
ekki bara með dýrum, heldur einnig
öllum börnunum sem þar uxu úr
grasi, og komust til vits og þroska,
og þar átti Kiddi stóran þátt í, sem
vinur og félagi allra og góður upp-
alandi. Trúna reyndi Kiddi að móta í
hverju barnshjarta og held ég að þar
hafi honum vel til tekist.
Dagsverki hans er nú lokið hérna
megin með miklum sóma, en önnur
verk bíða á nýjum og betri stað. Það
er öraggt að þar situr hann ekki auð-
um höndum, frekar en héma megin.
Þú varst skemmtilegur, örlátur og
góður drengur, greiðvikinn og gott
að leita til þín. Heiðarleiki var þitt
mottó.
Ég vil þakka þér stundimar sem
við áttum saman, allt of fáar, en að
sama skapi góðar.
Góður maður er genginn.