Morgunblaðið - 05.04.2000, Blaðsíða 39

f
MORGUNBLABIÐ__________________________________________________MIÐVIKUDAGUR 5. APRÍL 2000 39 ^
UMRÆÐAN
Nybýlavei
Auðvitað hafa íslenskir aðilar eins og
ASI tekið þátt í baráttu gegn ind-
versku ríkisstjórninni í mörg ár, en
ASI er auðvitað ekki eins nátengt ís-
lenskum stjórnvöldum og þjóðkirkj3*
an er. í þessu tilfelli þætti mér eðli-
legt að forseti þægi ráðleggingar frá
biskupi um hvemig sé best að halda
á málinu.
Það eru börnin
sem skipta máli
Það er hins vegar algerlega Ijóst
að deilur um hvað forsetinn eigi að
gera í þessu máli eru hjóm eitt miðað
við átak kirkjunnar um að fá okkur
til þess að kaupa þrælabömin frjáls.
Eg er ekki mikill kirkjunnar maður
sjálfur, en mér finnst framkoma og
aðgerðir kirkjunnar í þessu máli'
vera til einstakrar fyrirmyndar og
sýna mikla viðsýni og framsýni. Eg
vil því hvetja alla íslendinga til þess
að skoða málflutning kirkjunnar vel
og sýna í verki þann hug sem við ber-
um gagnvart þeim börnum sem sak-
laus lenda í því að vera hneppt í
þrældóm. Sýnum í verki hvers við
emm megnug þegar við stöndum
saman. Geram þetta átak kirkjunnar
að stórsigri fyrir íslensku þjóðina.
Höfuadur er framkvæmdustjóri ASÍ.
parde
Brennsluofnar

Dönsk hönnun og gæði.
Stærðir: 3,5—9 kW.
Verð frá
aðeins kr. 56.905 stgr.
III-
Einar
Farestveit&Co.hf.
Borgartúni 20 - sími 562 2901 og 562 2900
Að sjá skóginn
fyrir trjánum

„NEI, EN sniðugt,
bonsai-skógar!“ Það
heyrir nú sögunni til að
þurfa að bera kinnroða
fyrir íslenskri skó-
grækt og þurfa að þola
samlíkingar við japönsk
dvergtré þegar útlend-
ingar virða fjTÍr sér
kræklóttar, íslenskar
birkihríslur sem berj-
ast hetjulegri baráttu
við kulda, trekk og bú-
smala. Þrotlaust starf
og þolinmæði skó-
græktar- og garðyrkju-
manna undanfama ára- Sveinn
tugi hefur sannfært Aðalsteinsson
okkur um að hér geta
vaxið tré þannig að þau líkist trjám -
en ekki útsölu á sjónvarpsgreiðum í
ELKO.
Menntun, takk...
Áhugi landsmanna á skógrækt hef-
ur aukist verulega á síðustu áram
þannig að líkja má við byltingu.
Landeigendur þyrstir í þekkingu,
hvort sem um er að ræða sumarbú-
staðareigendur sem rækta sér og sín-
um til ánægju eða stórtæka bændur
sem rækta sér og afkomendum sín-
um til lífsviðurværis. Um það vitnar
mikill áhugi beggja hópa á t.d. endur-
menntunarnámskeiðum Garðyrkju-
skólans, Skógræktarinnar og Land-
græðslunnar sem hafa mn árabil
unnið saman að endurmenntun í
skógrækt.
Framtíð í skdgrækt
Oll vitum við að bylting hefur orðið
á síðustu áram í skógrækt, ekki síst
með tilkomu s.k. landshlutabundinna
skógræktarverkefna sem miða að því
að bændur geti aflað sér lífsviður-
væris með framleiðslu viðar í stað
kindakjöts. Nýskógrækt er einnig
viðurkennd leið til að binda koltvísýr-
ing samkvæmt Kyoto-bókuninni og
gera má ráð fyrir að stjómvöld nýti
sér þessa leið enn frekar í framtíðinni
til að bæta stöðu íslands á sviði kol-
efnisbindingar. Námsframboð í skól-
um landsins hefur því miður ekki
fylgt eftir þessari þróun.
Ný námsbraut í skógrækt
A því verður breyting frá og með
næsta hausti. Garðyrkjuskólinn að
Reykjum í Ölfusi býður nú upp á sér-
staka námsbraut í
skógrækt sem byggist á
því öfluga starfi sem
unnið hefm- verið á um-
hverfisbraut skólans
allt frá stofnun hennar
árið 1988. Nemendur af
þeirri braut hafa nýst
vel til ýmissa verka í
skógræktar- og um-
hverfisgreinum enda
byggist skólinn á langri
hefð í ræktun, meðferð
og umhirðu tijáplantna
sem annars gróðurs.
Nú ætlar skólinn að
bæta um betur og
leggja enn meiri
áherslu á skógrækt.
Meðal námsgreina verða áburðargjöf
og jarðvinnsla í skógrækt, lífmæling-
ar, skjólbeltaræktun, plöntuþekking,
jarðvegsfræði, grisjun og umhirða og
Menntun
Protlaust starf og
þolinmæði skógræktar-
oggarðyrkjumanna
undanfarna áratugi,
segir Sveinn Aðal-
steinsson, hefur sann-
fært okkur um að hér
geta vaxið tré þannig
að þau líkist trjám.
svona mætti lengi telja. Námsgreina-
yfirlit og áfangalýsingar er að finna á
heimasíðu skólans á Netinu,
www.reykir.is og skrifstofu skólans.
Námið er 4 annir á framhaldsskóla-
stigi og auk þess er gert ráð fyrir um-
talsverðu verknámi nemenda sem er
að hluta til dagbókarskvlt.
Starfssvið
Starfsvettvangur nemenda af hinni
nýju braut er m.a. á sviði verkstjórn-
ar í skógrækt og sem aðstoðarmenn
háskólamenntaðra skógfræðinga.
Einnig má hugsa sér að garðyrkju-
fræðingar af nýrri skógræktarbraut
geti tekið að sér verktöku í skógrækt
fyrir bændur s.s. við útplöntun, skjól-
beltagerð, grisjun o.fl. Gera má ráð
fyrir að markaður verktaka af þessu
tagi aukist veralega í náinni framtíð.
Námsframboð í framtíðinni
Garðyrkjuskólinn ráðgerir einnig
að bjóða upp á framhaldsnám í skóg-
rækt á háskólastigi innan fárra ára
og þá styttri námsbraut s.k. í skóg-
tæknifræði sem er að jafnaði eins til
tveggja ára nám erlendis. Gera má
ráð fyrir að þörf sé á 6-10 skógtækni-
fræðingum á ári næstu árin sam-
kvæmt lauslegri athugun sem Þor-
bergur Hjalti Jónsson, séi’fræðingur
við skólann og doktorsnemi í skóg-
fræði, hefur framkvæmt. Markaður
fyrir lengra námsframboð (3-6 ár) í
skógfræði er, a.m.k. enn sem komið
er, of lítill en athugun Þorbergs gefur
til kynna að þörf sé á 1-2 stöðum
skógfræðinga á ári næstu árin. Eng-
inn háskóli getur kinnroðalaust sett
fé í svo lítinn markað. Þá er betra að
nemendur sæki lengri háskóla-
menntun erlendis.
Nýtt inntak
umhverfisbrautar
.Jafnframt áðumefndum breyting-
um breytist inntak umhverfisbrautar
skólans í þá átt að gera nemendur
hennar hæfari til að fást við ýmis um-
hverfisverkefni sveitarfélaga. Þar
ber hæst aukna þörf og áhuga sveit-
arfélaga á s.k. Staðardagskrá 21 sem
miðar að því að gera starfsemi og
auðlindaflæði sveitarfélaga sem mest
sjálfbæra. Einnig er mikil þörf á fólki
með staðgóða þekkingu á jarðgerð
byggða á lífrænum auðlindum (ekki
úrgangi!) sem flest sveitarfélög eiga í
miklum mæli. Til þess þarf verkþekk-
ingu og verktækni sem byggð er á
vistfræðiþekkingu. Verknám nem-
enda á brautinni tekur mið af þessum
staðreyndum. Bóklegt nám á um-
hverfisbraut og skógræktarbraut er
að miklu leyti sameiginlegt fyrstu
þijár annimar enda þarfir nemenda
svipaðai’ fyrir grannþekkingu í vist-
fræði þurrlendis, ræktun og meðferð
plantna. Verknám nemenda verður
hins vegai' mismunandi.
Ahugasömum er bent á að leita sér
upplýsinga hjá skrifstofu skólans eða
á www.reykir.is.
Höfundur cr skólameistari Garð-
yrkjuskólans að Reykjum og dósent
við sænska landbúnaðarháskólann.
Súrefoisvörur
Karin Herzog
Vita-A-Kombi
Hjálpum kirkjunni að leysa
þrælabörnin á Indlandi úr ánauð
A UNDANFÖRNUM vikum hef-
ur íslenska þjóðkirkjan minnt okkur
alvarlega á að við eram mikil for-
réttindaþjóð hvað mannréttindi
varðar. Kirkjan hefur bent á hversu
ömurlegt lífið getur verið sums stað-
ar í heiminum fyrir ýmsa þjóðfélags-
hópa, jafnvel saklaus börn. Sums
staðar, t.d. á Indlandi, eru börn
hneppt í ánauð t.d. vegna aðstæðna
sem foreldrar eða ættingjar hafa
sett sig í. Saklausum börnum er
þrælað út við ömurlegar aðstæður
vegna smávægilegra skulda, sem þó
er yfirleitt ekki hægt að greiða upp.
Börnin tapa æskunni, eðlilegum
þroska og skólagöngu og verða
kannski þrælar alla ævina.
Á síðustu áram hef ég nokkram
sinnum skrifað greinar hér í blaðið
um þessi mál. Kveikjan að þeim
skrifum hefur yfirleitt verið sú að ís-
lensk stjórnvöld þrjóskuðust í mörg
ár við að fullgilda samþykkt Alþjóða
vinnumálastofnunarinnar (ILO) nr.
138 um bann gegn bamaþrælkun.
Þessi samþykkt hefur lengi verið
helsta vopn framsækinna stjórn-
valda og alþjóðlegrar verkalýðs-
hreyfingar gegn barnaþrælkun í
heiminum. Eftir áralangan þrýsting
fullgilti íslenska ríkis-
stjómin þessa sam-
þykkt loksins í lok síð-
asta árs. Sem betur fer
myndi ég segja, annars
væri lítið samhengi á
milli málflutnings bisk-
ups og utanríkisráð-
herra í sambandi við
barnaþrælkun á Ind-
landi.
Indversk stjórnvöld
eru ábyrg
Alþjóðleg verkalýðs-
hreyfing hefur í marga
áratugi háð baráttu
gegn barnaþrælkun og
þrælkun af öllu tagi. Þessi barátta
fer víða fram, t.d. innan ILO og inn-
an Alþjóða viðskiptastofnunarinnar
(WTO). Á undanförnum áram era
það einkum ríkisstjórnir sumra ríkja
í þriðja heiminum sem hafa reynt að
hamla gegn þessari baráttu. Þessi
mál vora t.d. uppi í sambandi við ráð-
herrastefnu WTO í Seattle í desem-
ber sl. Þar vora uppi áherslur um að
tengja saman ýmis mannréttindi
(t.d. bann við bamaþrælkun) og við-
skiptasamninga. Á fundum sem
Ari Skúlason
þessum reyna stjórn-
völd ríkja eins og Ind-
lands að setja málið
þannig upp að iðnríkin
séu að ráðast á lífskjör
og viðskiptahagsmuni
vanþróaðra ríkja. Það
vita hins vegar allir að
ríkisstjórnir landa eins
og Indlands og Pakist-
an era ekki málsvarar
þeirra þúsunda barna
og fullorðinna sem
vinna sem þrælar í
þessum löndum.
Stjómvöld í þessum
ríkjum taka annað-
hvort fullan þátt í þess-
ari óhæfu eða loka augunum full-
komlega fyrir því að þessi starfsemi
fer fram. Það er allavega Ijóst að
stjómvöld í Indlandi hafa barist
hatrammlega gegn því á síðustu ár-
um að hægt sé að draga úr bama-
þrælkun í heiminum.
Samskipti fslands
og Indlands
Nokkur umræða hefur farið fram
hér í blaðinu um hvaða skilaboð for-
seti Islands sé að gefa með opinberri
Mannréttindi
Mér fínnst framkoma og
aðgerðir kirkjunnar í
þessu máli vera til ein-
stakrar fyrirmyndar,
segir Ari Skúlason, og
sýna mikla víðsýni og
framsýni.
heimsókn sinni til Indlands á sama
tíma og íslenska þjóðkirkjan er að
benda á ömurlegar aðstæður fólks
þar í landi og hvetja okkur öO til þess
að vera með í því að kaupa þræla-
bömin laus. Samskipti milli þjóða
era viðkvæmt og flókið fyrirbæri
sem erfitt er fýrir leikmenn að fjalla
um. Það kæmi mér samt veralega
skringilega fyrir sjónir ef forseti ís-
lenska lýðveldisins heimsækti
stjórnvöld Indlands á sama tíma og
íslenska þjóðkirkjan er í óbeinni bar-
áttuherferð gegn sömu stjómvöld-
um án þess að vekja athygli á málinu.