Morgunblaðið - 16.07.2000, Page 44

44 SUNNUDAGUR 16. JÚLÍ 2000
MORGUNBLAÐIÐ
HUGVEKJA
ÍDAG
Fella- og Hólakirkja í Reykjavík.
Sunnudagur
Sunnudagurinn er helgi- og hvíldardag-
ur flestra kristinna manna. Stefán
Friðbjarnarson staldrar við frásagnir
um helgihald á sunnudegi í frumkristni.

ÍSLENZKRI orðabók
Arna Magnússonar er
orðið sunnudagur skýrt
svo: „Drottinsdagur, al-
mennur hvíldar- og helgidagur,
sjöundi hver dagur (á Norður-
löndum og víðar talinn fyrsti
dagur vikunnar)". Sunna merkir
sól og sunnudagur dregur því
nafn af sólinni, þeim bjarta líf-
gjafa á plánetunni okkar, Jörð.
En hvers vegna er sunnudagur-
inn kallaður Drottinsdagur í ís-
lenzkri orðabók? Jú, það er
vegna þess að þann vikudag reis
Kristur, frelsari mannanna, upp
frá dauðum. Hann hefur síðan
verið hin bjarta sól á trúarhimni
mannkynsins.
„Fyrir þér er einn dagur sem
þúsund ár - og þúsund ár dagur,
ei meir,“ segir í lofsöngi Matt-
híasar Jochumssonar til skap-
ara himins og jarðar, sem jafn-
framt er þjóðsöngur íslendinga.
Þau orð er vert að hafa í huga
þegar lesin er frásögn helgrar
bókar um sköpun heimsins: „Og
Guð lauk á hinum sjöunda degi
verki sínu, er hann hafði gjört,
oghvíldist hinn sjöunda... “. En
hver er ástæða þess að sunnu-
dagur en ekki laugardagur,
sjöundi dagur vikunnar að skiln-
ingi norrænna manna, er helgi-
og hvíldardagur í hinum kristna
hehni samtímans?
I leit að svari við þeirri spurn-
ingu skulum við glugga lítið eitt
í gagnmerkt rit dr. theol Sigurð-
ar Pálssonar, vígslubiskups:
Saga og efni messunnar (Bóka-
útgáfan Þjóðsaga -1981). Bókin
sú er mikill fróðleiksbrunnur,
sem eykur til muna skilning
þeirra er lesa hana á messu-
formi kirkjunnar, sem hún er
sem betur fer íheldin á.
Sigurður Pálsson, vígslubisk-
up, segir í bók sinni að tvö mikil-
væg atriði hafi mótast þegar á
fyrstu öldinni: vikulegt messu-
hald og sunnudagshelgin. Orð-
rétt: „A fyrstu öldinni fékk
fyrsti dagur einnig nýtt nafn,
„Drottinsdagur", sem er sama
og Krists dagur. Þetta nafn
kemur einu sinni fyrir í Nýja
testamentinu Op. 1,10. Þar seg-
ir: „Ég var hrifínn í anda á
Drottins degi...“. Síðan var
þetta hið kirkjulega heiti fyrsta
dags vikunnar og hann helgaðist
af upprisunni, sem endurlifuð er
í sakramentinu. Ljóst er því að
dagurinn var haldinn helgur
með sakramentinu, þó hann
væri ekki almennur frídagur..."
fyrr en síðar.
A öðrum stað segir bókarhöf-
undur: „í Postulasögunni 20,7
segir frá heimsókn Páls postula
til Tróju. Þar segir: “...og á
fyrsta degi vikunnar, þegar vér
vorum saman komnir til að
bijóta brauðið...“. í I. Kor. 16,2
segir postulinn: „Hvem fýrsta
dag vikunnar skal hver yðar
taka frá heima hjá sér og safna í
sjóð, eftir því, sem efni leyfa, til
þess að ekki verði fyrst farið að
efna til samskota, þegar ég er
kominn." Hér kemur fram
sérstaða fyrsta dags vikunnar,
og þó það sé ekki tekið fram að
þetta sé í tengslum við messuna,
verður það augljóst af öðru sem
vitað er um hana frá nálægum
tíma. Af þessu má ráða að helgi
sunnudagsins hefur verið orðin
fost venja þegar um miðja öld-
ina, a.m.k. í söfnuðum Páls, og
engin ástæða er til að ætla að
svo hafí ekki líka verið í Jerús-
alem. Engar heimildir mæla því
í gegn, að helgi sunnudagsins
hafi hafizt strax eftir upprisuna.
Vitað er, að postularnir komu
saman á áttunda degi eftir hana
og varla hefur það verið tilvilj-
un, að postulamir vóra allir
saman komnir á hvítasunnudag,
sem einnig var fysti dagur viku“
I bók vígslubiskupsins er
einnig vitnað til trúarvarnar
Jústiníusar píslarvotts frá því
um 140 e.Kr. Þar segir Jústiníus
m.a.: „Vér höldum þessar sam-
komur vorar allar (þakkargerð-
ir) á sunnudegi, af því að það er
sá dagur, sem Guð ummyndaði
efnið og myrkrið og skapaði
heiminn, og líka af því, að það
var á þessum sama degi, sem
Jesús Kristur, frelsari vor, reis
upp frá dauðum. Hann var
krossfestur á deginum fyrir Sat-
ursdag (þ.e. laugardag), og dag-
inn eftir þann dag, þ.e.a.s. á
sunnudegi, birtist hann postul-
um sínum og lærisveinum og
kenndi þeim þann lærdóm, sem
vér höfum lagt undir rannsókn
yðar.“
Sunnudagurinn varð snemma
í kristnisögunni vikulegur helgi-
og hvíldardagur, sem setur svip
sinn á kristnihald um víða ver-
öld í endaða 20. öld. Hvenær ná-
kvæmlega skiptir ekki megin-
máli. Meginmálið er að Rristur
stofnaði til heilagrar kvöldmál-
tíðar með fyrirmælunum: Gjörið
þetta í mína minningu (Lúk.
22,19). Hann bauð og að skíra í
nafni föðurins, sonarins og heil-
ags anda. Það er og á sinn hátt
einnig meginmál að allir viku-
dagar, helgir og virkir, era Guðs
gjafír, eins og líf sérhvers
manns, ungs og aldins. Ailir
dagar era, eins og mannsævin,
efniviður til að vinna úr. Og allir
renna ævidagarnir og æviskeið-
in að ósi eilífðarinnar þar sem
allir dagar eru Drottins dagar.
VELVAKANDI
Svarað í síma 569 1100 frá 10-12 og 13-15
frá mánudegi til föstudags
Að lokinni
kristnihátíð
ÉG ER einn þeirra þjóðfé-
lagsþegna sem heima sátu
meðan kristnihátíð var
haldin á Þingvöllum. Ég
naut hennar samt í ríkum
mæli, þökk sé ríkissjón-
varpinu. Við fengum yfír-
sýn yfír Þingvöll, sáum og
heyrðum flutning allra
þeirra listamanna sem þar
komu fram, að ég minnist
ekki á að allt var þýtt yfir á
landsmálið sem fulltrúar
annarra þjóða höfðu fram
að færa.
Það sem herra Sigur-
björn Einarsson biskup lét
frá sér fara hvað snertir lík-
ingu við nasisma, kommún-
ista, trúleysingja sem ann-
ars konar trúarhópa, því
vissulega er trúleysi trú út
af fyrir sig, er ég ekki svo
vitlaus að taka til mín frem-
ur en þeir sem vildu koma
en gátu það ekki sökum
þess að bæturnar frá
Tryggingastofnun fengu
þeir ekki fyrr en á mánu-
dag. Það safna ekki allir
skuldakortum.
í mínum huga deildi
biskup á antikrist, þá sem
fundu kristnihátíð allt til
foráttu með greinaskrifum.
Fólk sem flykktist í útilegu
um sama leyti, til að mynda
Húsafellsskóg og veltist
þar um blindfullt í guðs-
grænni náttúrunni sjálfu
sér og öðrum til skammar,
líkt og í miðborg Reykja-
víkur um helgar, skemmd-
arvargar sem skilja eftir
sig útötuð strætisvagna-
skýli, brotnar flöskur, ælur,
skít og ónáttúruleg öskur
sem síðan mætir hreinsun-
ardeild borgarinnar á fögr-
um sunnudagsmorgnum.
Oj.
Biskup deildi á þann
antikrist þegar hópur fólks
ræðst á lögreglumann þeg-
ar hann er að gegna skyldu
sinni að koma ölóðum
manni úr umferð. Það eru
ekki rónar Reykjavíkur
sem berja mann og annan,
það eru ómenni sem þora
ekki að mæta manni við
mann eins og í hnefaleika-
hring heldur þokkalega
ásigkomnir piltungar sem í
hóp ráðast á vamariausan
vegfaranda, samanber Sví-
ann í Laugardal.
Guðrún Jakobsen,
Bergstaðastræti 34.
James Bond-
akstur SVR
ÞAÐ er alveg hræðilegt
hversu erfitt það er að
komast leiðar sinnar með
SVR þessa dagana um
borgina. Þegar ég hringdi
til þess að kvarta bera þeir
því við hjá SVR að þá vanti
bílstjóra og það er kannski
vegna lágra launa.
Ibúar i Arbæ og Selási
hafa bara einn vagn á
kvöldin og um helgar og
vagninn var látinn fara nið-
ur í Víðidal en þar var hald-
ið landsmót hestamanna,
þar af leiðandi fór vagninn
lengri leið en venjulega og
var allt of seinn. Þurfti fólk
í Árbæ og Selási að bíða i
hálftíma eða meir i Artúns-
holtinu eftir að geta skipt
um vagn, þar sem engin bið
á að vera. Bílstjóramir
voru stressaðir og keyrðu
mjög hratt til þess að reyna
að halda tímaáætlun. Kona
ein sagðist hafa verið kom-
in með magann upp í háls
og þakkaði Guði fyrir að
hafa komist lifandi niður í
bæ. Sífelldan niðurskurð og
hækkun gjalda höfum við
mátt þola á meðan SVR
auglýsir þetta fyrirmyndar
ferðamáta. Það gengur
ekki að bílstjórar þurfi að
keyra eins og James Bond
um borgina og það er illa
farið með þá að vera í slík-
um kappakstri. Krafa okk-
ar er í framtíðinni, fleiri
ferðir og meira öryggi.
Fólk er dauðhrætt í
strætisvögnum borgarinn-
ar.
Guðrún.
Hvar er góðærið?
AFGANGUR á fjárlögum
er meiri en nokkru sinni
fyrr eða á bilinu 16 til 20
milljarðar króna sem hefur
verið notaður tii að greiða
niður skuldir ríkisins. Em
ekki vangoldnar elli- og ör-
orkubaetur líka skuldir rík-
isins? A að leyfa olíufélög-
um og tryggingafélögum að
hækka að sínum geðþótta.
Er það ekki til að auka á
þensluna í þjóðfélaginu?
Forsætisráðherra hastar
fulltrúa launþega í ASÍ,
Ara Skúlason, og segir að
hækkun bensínverðs,
hækkun trygginga muni
ekki leiða til kauphækkana.
Hann hastar ekki á fulltrúa
atvinnulífsins, Ara Edwald.
Allar verðhækkanir munu
fyrr eða síðar leiða til þess
að samningar eru brostnir.
Hvar er þessi stöðugleiki?
Hvar er góðærið margum-
talaða? Svo mikið er víst að
það hefur ekki skilað sér
nema til þeirra sem eru rík-
ari fyrir. Mikið er búið að
skrifa til að vekja athygli á
kjörum aldraðra og öryrkja
en ekkert þokast í málefn-
um þessara hópa.
Gunnar G.
Bjartmarsson.
Dýrahald
Köttur í óskilum
KÖTTUR hefur verið í
kringum hús að Reynimel
25 síðan á mánudag. Hann
er grá- og svartröndóttur
með hvíta bringu, smávax-
inn og hefur tvær bjöllur og
lítinn silfurhólk í ólinni.
Nafn og heimilisfang katt-
arins virðist hafa týnst úr
hólknum. Þeir sem kannast
við köttinn hafi samband í
síma 551-4866 eða 861-
4879.
Víkverji skrifar...
LÍTIL frétt á baksíðu Morgun-
blaðsins á fostudaginn vakti at-
hygli Víkverja. Þar sagði frá því að
Samband dýraverndunarfélaga hefði
gert Dýraverndunarráði aðvart um
að ekki hefðu verið fengin tilskilin
leyfi fyrir sýningu á smalahundum
og kindum á sýningunni Búi 2000 um
síðustu helgi. Ennfremur kom fram
að sambandið hefði gert athuga-
semdir við illa meðferð á kindum á
sýningunni.
Haft er eftir formanni Sambands
dýraverndunarfélaga að sérstakar
athugasemdir hafi verið gerðar við
það að alltaf hafi sami kindahópurinn
verið notaður við sýningamar.
„Kindunum hafi verið þvælt fram og
til baka á klukkustundarfresti þá
þrjá daga sem sýningin var.“ For-
maðurinn segir ennfremur að kind-
urnar hafi verið orðnar ringlaðar og
ráðvilltar og það hafi verið þessi
meðferð á kindunum sem Sambandi
dýravemdunarfélaga hafi ofboðið.
Víkverji vissi varla hvort hann átti
að hlæja eða gráta við lestur fréttar-
innar. Hann var í sveit mörg sumur á
sínum tíma, umgekkst mikið kindur,
hunda og ýmis fleiri dýr og velti því
fyrir sér við lestur fréttarinnar hvort
einhverjir hjá Sambandi dýravemd-
unarfélaga hafi nokkurn tíma farið í
göngur að hausti. Slæm meðferð á
kindunum! Ringlaðar og ráðvilltar!
Getur fólki virkilega verið alvara?
Ætli það næsta verði ekki að krefjast
þess að bæði hestar og hundar sem
fara í göngur fái skjá-pásur í fimm
mínútur á hverri klukkustund, eins
og mannfólkið sem vinnur við tölvur,
eða hreinlega að ærnar verði sóttar á
fjall í flugvélum. Það hlýtur að vera
allt of erfitt að ganga alla leið af fjalli
í réttimar...
XXX
YÍKVERJI er mikill íþrótta-
áhugamaður og fylgist vel með
flestum greinum. Alltaf er jafn gam-
an þegar þeir, sem margir telja „litla
manninn" í íþróttaheiminum, standa
sig vel - eins og gerst hefur með úr-
valsdeiidarlið Fylkis í knattspyrnu
karla í sumar. Fylkir hefur nokkram
sinnum komist upp í efstu deild í
knattspymu í gegnum tíðina, en ætíð
fallið rakleiðis niður aftur. Ekki er
mikið af aðkeyptum leikmönnum í
Fylkisliðinu og flestir liðsmenn era
enn ungir að áram. Ljóst er að mjög
gott starf hefur verið unnið hjá
knattspymudeild Fylkis hin síðari
ár, aðstæður era allar mjög góðar í
Árbænum og greinilegt að Bjarni
Jóhannsson, þjálfari liðsins, og aðrir
aðstandendur - og leikmenn, vita-
skuld - geta borið höfuðið hátt.
Raddir era farnar að heyrast þess
efnis að Fylkir geti orðið íslands-
meistari, og ekki skal gert lítið úr
því. Stuðningsmenn Fylkis ættu
samt ekki að setja slíka pressu á sína
menn, því það er algjör óþarfi. Liðið
kom upp í efstu deild fyrir þessa leik-
tíð og hugsar fyrst og fremst um að
festa sig í sessi. Víkverji er reyndar
sannfærður um að liðið er nógu gott
til að verða í toppbaráttu allt þar til
deildinni lýkur í haust.
xxx
AÐ hefur ekki farið framhjá
íþróttaunnendum að „íslend-
ingaliðið" Stoke City er statt hér-
lendis í æfingabúðum. Liðið mætti
ÍA í æfingaleik á föstudagskvöldið,
spilar við KA í dag á Akureyri og
gegn Víkingum á morgun á Laugar-
dalsvelli.
Liðið er nýbyrjað að æfa, þannig
að ferðin er farin í þeim tilgangi að
koma mönnum í æfingu og stilla
saman strengina - en athyglisvert er
að lesa ummæli Kristjáns Sigurðs-
sonar, eins íslendinganna hjá félag-
inu og bróður Lárasar Orra lands-
liðsmanns, í Morgunblaðinu á
fóstudag. Hann er spurður hvort
hann finni mikinn mun á því að vera í
Stoke síðan Guðjón Þórðarson tók
við liðinu. Og Kristján svarar: „Já,
við æfum allt öðravísi og ég hef tekið
þátt í tveimur undirbúningstímabil-
um áður en Guðjón kom og það er
mikill munur á því. Hér áður fyrr
hlupum við þangað til menn duttu
niður af þreytu en núna er þetta gert
á annan hátt.“ Nú era vinnubrögðin
sem sagt markvissari, enda Guðjón
þekktur fyrir að hafa tileinkað sér
nútímaþjálfún.
xxx
TTVAÐ eiga Stoke City í Englandi
Xl og ítalska stórliðið Juventus
sameiginlegt - annað en að leika í
röndóttum búningum? Víkverji var
spurður að því í vikunni og getur því
upplýst þessa skemmtilegu gátu:
Bæði hafa nú selt um sex þúsund
ársmiða á leiki sína fyrir komandi
keppnistímabil í knattspymunni!
Ótrúlegt en satt. Salan hjá Stoke er
meiri en nokkru sinni áður en hið
sama verður ekki sagt um Juventus.
Einhver óánægja virðist ríkja meðal
stuðningsmanna félagsins vegna
hugsanlegrar sölu leikmanna og
kaupa á öðram skv. fréttum fjöl-
miðla.
xxx
HEIMSMEISTARAKEPPNIN í
knattspymu 2006 verður í
Þýskalandi. Það var ákveðið í sögu-
legri kosningu 24 manna fram-
kvæmdanefndar á vegum FIFA,
alþjóðaknattspyrnusambandsins,
fyrir rúmri viku.
Mjótt var á munum í kosningunni
og úrslitum réð að fulltrúi Nýja-Sjá-
lands sat hjá í síðustu umferð at-
kvæðagreiðslunnar. Margir era
ósáttir við þá ákvörðun hans, sem
vitað er að kom í veg fyrir að Suður-
Afríkubúar fengju keppnina - og
raddir hafa heyrst um að standa
verði öðra vísi að staðarvali í fram-
tíðinni. Víkverji sá á Netinu að Tony
Banks, fyrrverandi íþróttamálaráð-
herra Englands, sem fór fyrir þeim
hópi sem sótti um keppnina fyrir
hönd landsins, sagði að allt eins væri
gott að kasta upp um það hvar
keppnin væri haldin.
Ánnað sjónarmið sem Víkverji
rakst á var það að einfaldlega yrði
kosið um keppnisstað hverju sinni,
og fyrirkomulagið yrði þannig að
hvert aðildarríki innan FIFA hefði
eitt atkvæði.