Morgunblaðið - 01.08.2000, Blaðsíða 48

48 ÞRIÐJUDAGUR 1. ÁGÚST 2000
MORGUNBLAÐIÐ
VIKINGAHATIÐ A NYFUNDNALANDI
Hefðbundinn Nýfundnalandsbátur reri með Gunnar Marel Eggertsson, skipstjóra og smið íslcndings, í land á
Víkingahátíðinni við L’Anse aux Meadows þegar skipinu og öðrum víkingafleytum sem fylgdu því hafði verið
komið fyrir við sljóra.
I víkingaskálanum á L’Anse aux Meadows, sem byggður er með hliðsjón
af rústunum við hliðina, sýnir fólk klætt sem víkingar gestum hvernig
hinir norrænu landkönnuðir bjuggu.
Ferðir norrænna sæfara
settar í samhengi
Stjórnvöld á Nýfundnalandi hafa
síðan gert vel í að skýra frá þætti
hinna norrænu sæfara á eyjunni; eft-
irlíking af einum skálanna stendur
við hafið, nokkur hundruð metra frá
rústunum, þar sem víkingaklætt fólk
útskýrir lífshætti norrænu land-
könnuðanna fyrir gestum. Sunnan
Meðan víkingar samtímans sýndu börnum
sverð sín og indjánar stilltu sér upp í
myndatöku í víkingabænum Norstead á Ný-
fundnalandi skoðaði Einar Falur Ingdlfsson
bæjarrústir sæfara sem námu land á L’Anse
aux Meadows fyrir 1000 árum.
Víkingar nir
snúa aftur
/
INORSTEAD, nýbyggðum
víkingabæ við hafið nyrst á
Nýfundnalandi, er á annan
tug þúsunda manna að upp-
lifa siði og menningu nor-
rænna sæfara sem komu upp að
þessum ströndum fyrir þúsund ár-
um. Á grasvelli beijast alvopnaðir
stríðsmenn víðs vegar að úr heimin-
um, við tjöld elda konur á hlóðum,
spinna og prjóna, verið er að smíða
víkingaskip og þarna eru líka indján-
ar sem eru myndaðir í gríð og erg
þar sem þeir standa stoltir með
fjaðraskraut á höfði. í sölutjöldum er
hvers kyns víkingavamingur á boð-
stólnum; hyrndir plasthjálmar, út-
skorin skip og fatnaður með verki
hátíðarinnar: Víkingar! 1000 ár.
Gestir njóta þess að vafra um og bíða
þess að hátíðardagskráin hefjist og
að nokkrir heiðursgestanna komi
siglandi á Islendingi.
Tvo kílómetra vestur af Norstead
stendur örlítið þorp við haflð. Það er
L’Anse aux Meadows; íbúar 44. Þeg-
ar gengið er suður frá þorpinu er far-
ið um grænt og grösugt land, fram
hjá grafreitum með máðum legstein-
um og skilti sem segir að veiðar séu
bannaðar, og út á sléttlendi sem fal-
legur laxgengur lækur rennur um.
Það var þessi leið sem norðmaðurinn
Helge Ingstad gekk árið 1960 undir
leiðsögn heimamannsins George
Decker, að rústum sem vart mótaði
fyrir undir grasi og sandi. Helge var
að ljúka langri leit að bústað nor-
rænna manna í Vesturheimi. Sjö ár-
um síðar var lokið alþjóðlegum upp-
greftri sem eiginkona hans, Anne
Stine Ingstad, stýrði, og búið að sýna
fram á að í raun hefðu norrænir
menn búið á L’Anse aux Meadows í
kringum árið 1000. Bæði menn og
konur, því meðal þeirra brota af grip-
um sem fundust voru næla sem þótti
benda til að konur hefðu verið í hópi
sæfaranna sem reistu þessi átta hús
sem þama stóðu og bjuggu í þeim í
nokkur ár.
Tvær rústanna við L’Anse aux Meadows. Nær er lítil smiðja eða verk-
stæði en fjær allstór skáli, þar sem meðal annar fannst næla sem sýndi
fram á að konur hefðu verið í hópi hinna norrænu manna. Fjærst er safn
og sögusetur.
Horft yfír gróin engin við L’Anse aux Meadows, sem Helge Ingstad
sannfærðist árið 1960 um að Vinland væri nefnt eftir, en hann hafði talið
að Vin sagnanna væri ekki vín heldur engi. I forgrunni eru rústir smiðju
en fyrir miðri mynd eru hinar sjö húsarústimar, þar af fjögur íveruhús.
við rústu-nar stendur safn og sögu-
setur þar sem ferðir víkinganna eru
settar í samhengi við menningu
svæðisins, útskýrt hverjir þeir voru
og hvert þeir fóru. Rústirnar eru á
heimsminjaskrá Sameinuðu þjóð-
anna og em sagðar með mikilvæg-
ustu fornminjum sem fundist hafa.
Þetta eru einu ummerkin sem fund-
ist hafa um búsetu norrænna manna
í Vesturheimi á þessum tíma.
Fyrr í sumar var víkingaþorpið í
Norstead vígt, en það er hluti af við-
leitni stjórnvalda til að beina athygl-
inni enn frekar að þætti víkinganna í
sögu eyjarinnar og vonast er til að
ferðamannastraumurinn aukist
verulega til svæðisins, því víst er
norðuroddi Nýfundnalands að
mörgu leyti afskekktur og ekki í al-
faraleið.
En meðan þjóðlagasöngvarar
sungu á sviðinu í Norstead og skellir
sverðanna ómuðu yfir nýbyggðum
skálunum ríktu kyrrð og friður á
engjunum þar sem rústirnar era.
Þær láta lítið yfir sér; grasið er
snöggslegið á veggjabrotunum og
umhverfis þau, við hverja rúst er út-
höggvinn steinn sem segir hvert
hlutverk hennar var. Bæjarstæðið er
fallegt, húsin standa sitthvora megin
við lækinn, og þarna finna gestirnir
sterkt iyrir nálægð löngu horfinna
tíma. Gestirnir fá þó að heyra af Leifi
og Þorfinni, Guðríði og Snorra og
öðrum víkingum íslendingasagn-
anna sem þarna gengu um grandu.
Þeir fræðast einnig um það hvernig
Helge Ingstad var sannfærður um að
Vinland þýddi ekki vínland heldur
engjaland og að það hefði verið nyrst