Morgunblaðið - 03.08.2000, Blaðsíða 54

MORGUNBLAÐIÐ
54 FIMMTUDAGUR 3. ÁGÚST 2000
UMRÆÐAN
gallerisauTján
LAUGAVHGI - KRINGLUNNI
*BRÚÐARGJAFIR
AtSÖFNUNARSTELL
*GJAFAKORT
Bæjarllnd 1-3, Kóp., simi 544 40 44
viðskiptum. Rétt er það
því ef íslensk verslun
hefði frelsi í viðskiptum
með landbúnaðarvörur,
þ.e.a.s. gæti keypt vör-
una þar sem hagkvæm-
ast er, þá væri staða
hennar önnur en nú er.
Hún býr við innflutn-
ingskvóta, ofurtolla og
vörugjöld á sumum
vörum sem háttvirt Al-
þingi hefur ákveðið.
Frelsi í viðskiptum
myndi veita íslenskum
landbúnaði samkeppn-
islegt aðhald þar sem
hann yrði að standa sig
betur en áður með hag-
kvæmari framleiðslu og hagræðingu
svo sóttar séu lýsingar í orðsmiðju
Hjálmars.
Pálmi í Hagkaupi
byggði Kringluna
í áðurnefndri grein rifjar Hjálmar
upp sögu Pálma í Hagkaup, Jóhann-
esar í Bónus og samvinnuverslunar-
innar og hvetur verslunarrisa dags-
ins í dag til að kynna sér hana. Undir
þetta skal tekið því ætíð er gott að
þekkja til þess sem vel hefur verið
gert. En þegar hann með skírskotun
til Pálma Jónssonar lýsir eftir nýjum
aðilum „...sem reisa ódýrt verslunar-
húsnæði og hugsa um hag neytenda
ásamt sínum eigin“ þá
verður að benda á að
Pálmi stóð fyrir bygg-
ingu verslunarmið-
stöðvarinnar Kringlan í
Reykjavík, sem neyt-
endur hafa fyrir löngu
staðfest að þeir kunna
að meta. Pálmi sá eins
og aðrir framsýnir
menn að vilji neytenda
stóð til þess að fá betri
þjónustu í betra um-
hverfi en hann hóf
verslun sína í. Því var
hann fremstur í flokki
þegar Kringlan var
byggð. Það getur vel
verið að einhver hefji
verslun í þeirri aðstöðu sem þing-
maðurinn lýsir. Menn hafa sem bet-
ur fer fullt frelsi til þess. SVÞ - Sam-
tök verslunar og þjónustu - verja
frelsi í atvinnurekstri og viðskiptum.
En umræddur aðili sem Hjálmar lýs-
ir eftir þarf þá að glíma við skert
verslunarfrelsi af völdum þing-
mannsins og formanns landbúnaðar-
nefndar Alþingis þegar kemur að
innkaupum á landbúnaðarvörum og
þetta skerðir möguleika hans til að
bjóða bestaverð.
Enginn ofsagróði
í matvöruversluninni
ísland er fámennur markaður og
það ásamt legu landsins veldur því
að erfitt er að bjóða hér sama verð á
vörum og á stórum mörkuðum í
Evrópu. Það er enginn vafi á því að
verslunin eins og fleiri atvinnugrein-
ar, já og jafnvel landbúnaðarnefnd
Alþingis, getur bætt starfsaðferðir
sínar og leitast við að stuðla að lægra
matvælaverði í landinu. Samþjöppun
í verslun er ekki einstæð hér á landi
heldur alþjóðlegt fyrirbæri sem ein-
mitt er staðfesting á viðleitni til að
lækka kostnað og auka hagræðingu.
Mér er til efs að hægt sé að benda á
270 þúsund manna markað, hvort
sem um er að ræða borg eða hérað
annars staðar í heiminum, þar sem
fjölbreytni atvinnulífs og samkeppni
í matvöruverslun er meiri en einmitt
á íslandi. Þeir sem reka verslun bera
hag neytenda fyrir brjósti og sækj-
ast eftir endurkomu ánægðra við-
skiptavina. Á því lifír verslunin. Það
er enginn ofsagróði í matvöruversl-
uninni og benda má á að reikningar
helstu keðja á markaðinum eru opnir
þeim sem þá vilja skoða. Arðsemi
umræddra fyrirtækja hefur ekki
verið neitt sérstök og má benda á
ýmsar aðrar starfsgreinar þar sem
hún er rneiri. Samkeppnisstofnun er
nú að boði ríkisstjórnarinnar að
kanna sérstaklega matvöruverð og
þróun þess hér á landi. Niðurstöður
eiga að liggja íyrir í haust og verða
þá væntanlega birtar. Því er ekki
ástæða til að fjölyrða um þetta fyrr
en sú úttekt liggur fyrir.
Hjálmari óska ég ánægjulegs
sumars og vona að hann íhugi hvað
hann getur með beinum aðgerðum
lagt til á sínum starfsvettvangi til að
stuðla að lægra matvælaverði í land-
inu.
Sigurður
Jónsson
Höfundur er framkvæmdastjóri SVÞ
- Samtaka verslunar ogþjónustu.
f/.í
Viö eigum flott föt í útileguna
Diesel gallabuxur, Diesel hettupeysur, Levi's gallajakka, vindbuxur,
anorakka, CAT strigaskó, boli í öllum litum, rúllukragapeysur...
... komið sterk inn (án vímuefna!)
mbl.is
, Verslun og verðlag
ATHYGLI hefur vakið að Hjálm-
ar Jónsson alþingismaður og for-
maður landbúnaðamefndar Alþingis
hefur að undanfömu gagnrýnt versl-
un í landinu harðlega, einkum fyrir-
tæki í matvöruverslun. Það er ágætt
þegar málsmetandi menn leitast við
að skilja atvinnuvegina og reifa skoð-
anir sínar í þeim tilgangi að færa mál
til betri vegar. Hér læðist hins vegar
að manni sá gmnur að verið sé að
vekja athygli á málshefjanda og leita
^jjyinsælda. Hjálmar er nefnilega for-
maður landbúnaðarnefndar Alþingis
og hefm- því aðstöðu umfram flesta
aðra til að hafa áhrif á það landbún-
aðarkerfi sem mótar matvælaverð
og er viðhaldið með skattfé íslenskra
neytenda ásamt vemdargjöldum á
innfluttar landbúnaðarvömr.
Fákeppni og álagning
Hjálmar telur verð á matvælum
hér hátt og það stafi af fákeppni og
„hálf brjálaðri" smásöluálagningu.
Jafnframt segir Hjálmar að það sé
mikil spenna á matvörumarkaðinum
og fákeppni mikil. Hið rétta er að
spenna er á matvörumarkaðinum og
vissulega era þar stórir aðilar, en til-
vitnuð spenna lýsir því einmitt rétti-
lega að samkeppni, einkum um verð,
er mikil á þessum markaði. Þetta
vita allir sem starfa þama. Sérstakir
starfsmenn verslunarkeðjanna aka
stöðugt á milli sölustaða og bera
saman verð. Minnstu verðbreyting-
um er svarað af keppinautunum.
Vill ekki afnema ofurtolla
á innflutt grænmeti
Aðspurður um það í blaðinu Degi
hvort leggja eigi af s.k. ofurtolla á
innflutt grænmeti til að lækka mat-
vælaverð á íslandi þá hefur blaðið
eftir honum: „Þessi kveisa í mönnum
út _af því að matvælaverð sé svo hátt
á íslandi og að það sé borgað svo
mikið til þess er bara blekking."
Hver er að blekkja hvern? Sam-
kvæmt umsögn fjárlagaskrifstofu
fjármálaráðuneytisins kostai- samn-
ingur um framleiðslu sauðfjárafurða,
sem undirritaður var í mars sl. og
gildir til ársins 2007, ríkið samtals
tæpa 17 milljarða á verðlagi í mars
2000. Er það ekki blekking hjá þing-
manninum og formanni landbúnað-
arnefndar Alþingis að telja þetta
bara kveisu sem ekki eigi að hafa orð
á. Þetta era þó rúmlega 2,4 milljarð-
ar króna á ári aðeins vegna sauð-
Verslun
>•
Islensk verslun,
segir Sigurður Jónsson,
býr við innflutnings-
kvóta, ofurtolla og
vörugjöld á sumum
vörum sem háttvirt
Alþingi hefur ákveðið.
fjárafurða. Væri ekki sanngjarnt
þegar þingmaðurinn dregur upp
mynd af matvælakostnaði kjósenda
að geta þess, að auk þess verðs sem
greitt er í verslunum greiði þeir með
hans blessun nokkra milljarða á ári
til viðbótar í sköttum til að vernda
heila atvinnugrein fyrir samkeppni?
Atvinnugrein sem framleiðir góða
vöra sem þó er ekki svo einstök að
ekki megi finna hliðstæða vöra ann-
ars staðar.
Hjálmar segir í grein í Mbl. að
frelsi í viðskiptum og frjáls sam-
keppni veiti tryggingu fyrir aðhaldi í