Morgunblaðið - 03.08.2000, Blaðsíða 42

42 FIMMTUDAGUR 3. ÁGÚST 2000
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
-4.
Hin hliðin
á Leifi
„ Virðingarleysið við réttindi
okkar ersamt við sig. “
■ Peter Penashue, leiðtogi Innú-frumbyggja í Norður-Ameríku. —
Um leið og íslending-
ar rifja það upp,
sjálfum sér til
brjóstútþenslu, að
íslenskir sægarpar
urðu að öllum líkindum fyrstir
Evrópubúa til að sigla til Amer-
íku og setjast þar að, verða
þessir sömu útþöndu íslendingar
að muna að þar með voru það
íslendingar sem tóku fyrsta
skrefið í yfirgangi Evrópubúa
gegn frumbyggjum Norður-
Ameríku.
Það er ekki bara kverúl-
antaháttur í öfugsnúnum íslend-
ingi að halda þessu fram. Þótt
minna færi fyrir því, í umfjöllun
íslenskra fjölmiðla um komu vík-
ingaskipsins íslendings til
L’Anse Aux Meadows á Ný-
fundnalandi, að grein væri gerð
fyrir hlut frumbyggja, var þetta
áberandi þáttur í umfjöllun
kanadískra fjölmiðla um atburð-
VIÐHORF
Eftir Kristján G.
Arngrímsson
Til dæmis
var þetta
megin-
þráðurinn í
frétt kanadíska blaðsins The
Globe and Mail af komu íslend-
ings. (Að vísu urðu ekki margir
kanadískir fjölmiðlar til þess að
fjalla um þetta, til dæmis hvor-
ugt tveggja stærstu blaðanna,
The Toronto Star og National
Post, að því er best varð séð).
Brian Tobin, fylkisstjóri á
Nýfundnalandi og Labrador,
lagði áherslu á það, samkvæmt
frétt Globe and Mail, að atburð-
urinn sem minnst var - koma
norrænna manna til þessa staðar
fyrir þúsund árum - hefði haft
tvær hliðar, og að önnur þeirra
hliða hafi verið ákaflega sorgleg.
En af þeim orðum íslenskra
ráðamanna sem flutt voru við at-
höfnina og borist hafa heim með
íslenskum fjölmiðlum verður
ekki ráðið að þeir hafi sýnt þess-
ari hlið málsins sérstakan skiln-
ing. Nei, þeirra áhersla var á
þennan hallærislega brjóstbarn-
ing sem virðist vera aðal ís-
lenskra ráðamanna sem flytja
ávörp í útlöndum, Islendingum
til hneisu.
Einhvernveginn finnst manni
að það hefði verið við hæfi að ís-
lenskir fjölmiðlar hefðu gert ein-
hveija grein fyrir þeirri sögu
sem hófst með komu evrópskra
manna til Norður-Ameríku, það
er að segja, þeirri hlið hennar
sem sneri frá evrópsku hetjun-
um, sögunni um það hvemig
frumbyggjamir hafa allar götur
síðan orðið fyrir barðinu á þess-
um hetjum.
Ekki svo að skiija að fulltrúar
fmmbyggja á Nýfundnalandi
hafi amast við komu íslendings
nú. Eins og fram kom í frétt
Morgunblaðsins af athöfninni
bærðust blendnar tilfinningar í
brjósti höfðingja frumbyggja-
þjóðanna, en þeir réttu fram
sáttarhönd og vildu horfa fram á
veginn.
„Hér urðu sögulegir viðburðir
- hvort sem þeir vom af hinu
góða eða slæmir vom þeir sögu-
legir. Notum nú þetta tækifæri
til að hefja nýja sögu handa
börnum mínum og börnum ykk-
ar,“ hafði Globe and Mail eftir
Misel Joe, höfðingja Míkmaq-
þjóðarinnar.
Vonandi verður höfðingjanum
að ósk sinni. Saga yfirgangs
evrópskra hetja yfir fmmbyggja
Norður-Ameríku er skelfileg, og
við liggur að hún sé saga um út-
rýmingu. Joe minntist á Beoth-
uk-þjóðflokkinn sem áður fyrr
bjó á Nýfundnalandi en var út-
rýmt þegar Evrópubúar settust
þar að.
Fmmbyggjar rétta nú fram
sáttarhönd, en manni virðist
soldið eins og Islendingar séu
hálfhissa og sýnist málið sér
óviðkomandi. En frumbyggjar
em ekki alveg sammála, eins og
sjá má af orðum leiðtoga Innú-
þjóðarinnar, sem vitnað er til
hér að ofan.
Penashue sagði, þegar komu
íslendings var fagnað um dag-
inn, að undanfarin þúsund ár
hafi reynst aðkomumönnum
happadrjúg, en heimamenn -
það er, frambyggjar - hafi ekki
haft mikið upp úr þeim. Atarna
var úrdráttur sem hefði sómt
skáldi.
Penashue sagði ennfremur, að
það væri kaldhæðnislegt að
komu víkingaskipsins bæri upp á
sama dag og Innúar hefðu farið
þess á leit við dómstóla að til-
raunir með hljóðfrátt flug yfir
landi þeirra yrðu bannaðar. Var
þetta haft eftir honum í kanad-
íska blaðinu The Halifax Herald.
Eða era íslendingar stikkfrí?
Það er jú kunnara en frá þurfi
að segja að frambyggjarnir ráku
íslensku hetjumar burtu með
skottið milli fótanna. Skrælingj-
amir, eins og hetjurnar nefndu
frambyggjana, vora með upp-
steyt. (Að þeir skyldu dirfast,
vissu þeir ekki að Leifur var
hetja?)
En þar með var sagan byrjuð.
Þótt auðvitað sé enginn grand-
völlur fyrir því að segja til um
hver nákvæmlega megi teljast
hlutur íslendinga í þeim yfir-
gangi sem síðan hefur geisað
gegn frumbyggjum er um leið
ómögulegt að segja að Leifur og
félagar hafi ekki átt neinn hlut
að máli.
Og það er barnaleg einföldun
á flókinni atburðarás og marg-
þættri sögu, að einblína á það
sem er flatterandi íyrir mann
sjálfan og gefur egóinu kikk, líkt
og íslenskir ráðamenn (og fjöl-
miðlar) gera sífellt og virðast
halda að sé íslendingum að
skapi.
Sagan um Leif er líka sagan
um hlutskipti frumbyggja
Norður-Ameríku. Hvort sem ís-
lendingum líkar betur eða verr
eru þeir hluti af þessari sögu,
og með því að gera mikið úr
ferð garpanna vestureftir þarna
um þúsund eru Islendingar um
leið að leggja áherslu á hlut
sinn í henni. Þess vegna er
saga frumbyggja í Norður-
Ameríku hluti af sögu íslands,
og því þarf sú saga að vera
kunn á Islandi.
Ekki svo að skilja að það þurfi
að leggja alla áherslu á átökin
og hörmungamar, heldur getum
við þar fylgt fordæmi höfðingja
frumbyggjanna og horft fremur
til framtíðar. En það er radda-
skapur að nefna varla hina hlið-
ina á hetjuskap Leifs og félaga,
og ættum við að taka Brian Tob-
in okkur til fyrirmyndar og horf-
ast í augu við það sem er sorg-
legt í þessari sögu.
Slíkt felur ekki í sér neina
pólitíska rétthugsun, heldur bara
virðingu fyrir sannleikanum.
GEORG MELLK
RÓBERTSSON
+ Georg Mellk Ró-
bertsson fæddist
28. nóvember 1981.
Hann lést af slysför-
um 22. júlf síðastlið-
inn. Foreldrar hans
eru Ásdfs Benedikts-
dóttir, f. 21.8. 1947
og Róbert Mellk, f.
25.8. 1948. Þau
skildu.
Sambýliskona Ró-
berts er Soffía Karls-
dóttir, f. 28.4.1952.
Hálfsystir Georgs
og fósturdóttir Ró-
berts er Regína
Hjaltadóttir, f. 24.12.1973. Henn-
ar maki er Smári Magnússon, f.
23.6. 1972. Sonur þeirra Benedikt
Franklín, f. 24.6.1995.
Foreldrar Ásdísar eru Regína
Guðmundsdóttir frá Flatey á
Breiðafírði og Benedikt Frank-
línsson frá Litla-Fjarðarhorni í
Strandasýslu, nú búsett á Sel-
fossi.
Systkini Ásdísar: Jónfna, f.
1943, fráskilin og á
þrjú uppkomin börn;
tvíburarnir Andrea
Eygló og Guðmund-
ur Franklín, f. 1951.
Andrea er gift og á
tvö börn og Guð-
mundur er kvæntur
og á þrjú börn.
Foreldrar Ró-
berts: George Mellk,
f. 12.2. 1915, d. 12.1.
1973 og Kristjana
Bjargmundsdóttir
Mellk. Sambýlis-
maður Kristjönu,
Þorkell Valdimars-
son. Systur Róberts eru: Karen
Mellk, f. 1951, gift og á einn son;
Marilyn Herdís Mellk, f. 1961, gift
og á tvö börn.
Georg lauk verslunarprófi frá
Verslunarskóla Islands 1999.
Hann var í sumarvinnu hjá
Reykjavíkurborg í sumar.
Utför Georgs fer fram frá
Dómkirkjunni í dag og hefst at-
höfnin klukkan 15.
Þegar ég sest hér niður til að skrifa
um þig minningargrein finnst mér
það fáránlegt, jafn fáránlegt og mér
finnst að þú sért dáinn. Ég get ekki
komið því niður á blað hvemig mér
h'ður, það era ekki til nein orð sem
lýsa því.
Elsku Goggi minn, þú áttir rétt á
því að lifa miklu, miklu lengur. Ég get
aldrei sætt mig við að þú sért dáinn,
aðeins reynt að lifa með því, það er
víst ekki um annað að ræða. Stundum
getur lífið verið svo ótrúlega grimmt
og stundum svo ótrúlega Ijúft. Við fá-
um víst engu um það ráðið. Hver eða
hvað það er sem ræður veit ég ekki.
Ég veit bara það að ég væri ekki sama
manneskjan og ég er ef ég hefði ekki
átt þig fyrir litla bróður minn.
Þú ert engill, þú varst bara í heim-
sókn.
Minningamar eigum við saman.
Þú lifir alltaf, alltaf í mínu hjarta.
Þín ávallt elskandi systir,
Regína.
Ó,minning,miiming.
Líkt og ómur Qarlægra söngva,
líkt og ilmur deyjandi blóma
berast orð þín að hlustandi
eyrum mínum.
Einsoglifandiverur
birtast litir og hljómar
hinnaliðnudaga,
sem hurfu sinn dularfulla veg
út í dimmbláan (jarskann
ogkomualdreiaftur.
(Steinn Steinarr.)
Minning um góðan og elskulegan
dreng mun fylgja okkur um ókomna
daga. Það er sárt og tregafullt að
kveðja 18 ára pilt sem allir í fjölskyld-
unni tengdu svo miklar vonir við. Líf-
ið er hverfult og slysin gera ekki boð á
undan sér. Sólskinsdagar sumarsins
era nú blandnir sorg og táram. Fyrir
rúmum átján áram vorum við öll uppi
á fæðingardeild að dást að litla snáð-
anum sem var nýkominn í heiminn.
Ommubamið og bróðurbam okkar
systranna, yndislegur strákur með
Ijósa lokka. Við fylgdumst vel með
uppvexti hans og allri tilvera. Hann
sleppti því að byija að skríða, fór
strax að ganga eða frekar þó að
hlaupa u.þ.b. átta mánaða gamall, al-
veg óhræddur við allt. Hann var
ákveðinn og hélt að hann gæti gert
allt, enda þurfti oft að fara með hann
á slysavarðstofuna og sauma saman
smáskurði. Svona var hann í öllu sem
hann tók sér fyrir hendur, til í allt og
óhræddur. Takk fyrir þessi átján ár
sem við nutum þín Goggi minn. Við
vitum að afi George mun taka vel á
móti þér.
Elsku Róbert, Ásdís, Regína, fjöl-
skylda og vinir, megi góður guð gefa
ykkur styrk þessa erfiðu daga.
Svo er því farið:
Sáereftirlifir
deyrþeimsemdeyr
enhinndánilifir
ílyartaogminni
mannaerhanssakna.
Þeireruhimnamir
honumyfír.
(HannesPéturss.)
Amma Lilla (Kristjana),
Karen og Marilyn.
Furðulegt, hvemig dauðinn kemur
sífellt á óvart. Þessi svartklæddi,
starandi dauði, sem allir hræðast, en
enginn býst við að mæta. Ég hef
aldrei leitt hugann að því að einhver
mér nákominn muni falla frá, svona
algjörlega án undirbúnings. Én það
hefur gerst og því verður ekki breytt.
En af hverju Georg? Georg sem kom
mér alltaf til að hlæja, Georg, sem
lífgaði upp á leiðinlegar samræður
með hnyttnum sögum sínum og til-
svöram. Ég man hvað það var alltaf
gaman í fjölskylduboðum ef Georg
mætti, því þá fóram við ósjaldan inn í
herbergi að spila, eða spjalla, og kom
þá Georg alltaf með sína skoðun á því
hvaða hljómsveitir væra „þær fimm
bestu í heiminum", og hló hann að
hljómsveitunum sem ég taldi bestar.
Hann hafði allt á hreinu, það er víst.
Aldrei þreyttist hann á því að gera
„svipinn“ fyrir okkur frænkumar, og
alltaf hlógum við jafnmikið. Það hefur
eflaust verið gaman fyrir hann að
vera svona fyndinn í okkar augum.
Við hlógum bókstaflega að öllu sem
hann gerði, enda hafði hann einstakt
skopskyn og tókst alltaf að kæta
mann með því einu að vera til staðar
og vera hann sjálfur.
A tímabili fóram við frændsystkin-
in austur á Selfoss til ömmu og afa
aðra hveija helgi, jafnvel oftar, og era
ófá uppátækin sem ég man eftir það-
an.
Við voram samt alltaf ósköp þæg
og góð. Man ég til dæmis eftir því
þegar við ákváðum að stofna póst-
þjónustu í húsi ömmu og afa. Út-
bjuggum við þá sérútbúna póstkassa
fýrir hvert okkar, svo fórum við sitt í
hvert herbergið og lokuðum á eftir
okkur. Biðum við þar eftir pósti hvert
frá öðra, sem ég er löngu búin að
gleyma hvað innihélt. Gaman væri að
geta skoðað þetta núna. Þessar minn-
ingar, og allar hinar, munu vera mér,
og öllum sem Georg þekktu, eins og
ómetanlegur gimsteinn þegar við
söknum.
Núna, þegar Georg er farinn, vil ég
muna eftir öllum stundunum sem ég
átti með honum, en því miður get ég
það ekki, ég bý ekki yfir svo sterku
minni.
Mig langar að öskra á þann sem
ræður í þessu lífi yfir öllu þessu órétt-
læti, en ég kýs frekar að reyna að rifja
upp allar sögumar af Georg og gleðj-
ast yfir öllum góðu stundunum sem
ég átti með honum. Ég kýs að þakka
bara fyrir mig og þakka fyrir það að
hafa kynnst honum eins vel og raunin
er. Margir segja, er einhver deyr, að
þeir vildu að þeir hefðu kynnst honum
betur, en ég er ánægð með minn hlut í
lífi Georgs. Ég kynntist honum eins
velogéggat.
Núna kætir Georg englana á himn-
inum og syngja þeir sem aldrei fyrr.
Signrbjörg Sæmundsdóttir.
Góður drengur er fallinn frá á vor-
dögum síns lífs. Og allt í einu era allar
óskir og fyrirheit þessa þróttmikla og
lífsglaða stráks að engu orðnar.
Skyndilega myrkvast allt og maður
spyr sig af hveiju þeir bestu burtkall-
ast svo ungir.
Hann, sem var svo þrautseigur og
atorkusamur. Hann, sem var svo
ábyrgur og samviskusamur.
Hann, sem var hvers manns hug-
ljúfi og svo tillitssamur. Hann, sem
hafði til að bera góðar gáfur og sjálfs-
aga. Hann, sem var svo æðralaus og
hugrakkur. Hann, sem átti svo mikið í
vændum.
Hann er dáinn hann Georg og er
harmdauði öllum sem fengu að kynn-
ast honum. Það er sárt fyrir alla að
missa svo mætan son.
Georg var systursonur konunnar
minnar og jafnaldri dóttur minnar.
Hann var sambekkja henni í Vestur-
bæjarskólanum og í Hagaskóla, en
síðan skildu leiðir er hann fór í Versl-
unarskólann og hún í MH. Georg kom
iðulega heim og var ávallt hress og
keikur. Hann hafði gaman af tónlist
og spilaði á gítar m.a. í skólahljóm-
sveit með dóttur minni. Georg leitaði
dálítið til mín fyrst þegar hann var að
ná tökum á gítamum. Við spiluðum
saman gömlu bítlalögin og tókum
stundum Hendrix-takta. Hann lék
undir á gítar í hópsöng fjölskyldunnar
á síðkvöldum í Asgarði úti í Flatey á
Breiðafirði.
Ég átti margar góðar samvera-
stundir með Georg í Flatey. Sérstak-
lega minnist ég veiðiferðanna, þegar
við fóram saman á lundaveiðar eða
drógum þorsk á færi. Þá komu í ljós
kappsemi hans og dugnaður. Strax
frá 10 ára aldri fékk hann oftast mest-
an afla og veiddi meir en þeir full-
orðnu. Hann var naskur á að finna
réttu staðina eftir flugi lundans
hveiju sinni og lét ekki deigan síga
við háfinn. Kúnstin er að lyfta ekki
háfi nema þegar fugl stefnir beint í
netið.
Við ræddum margt á þessum ferð-
um m.a.um veiðieðlið og mismun
kynjanna í því sambandi. Einhvern
tíma á sólbjörtum síðsumardegi þeg-
ar flugið var lítið veltum við því fyrir
okkur hvort örlög lunda, sem stefnir
beint í háfinn, væru fyrirfram ráðin.
Honum yrði ekki forðað á meðan þús-
undir annarra lunda slyppu. Éins
mætti segja um mennina, hveijir
lenda í netinu á sinni ögurstundu þeg-
ar Guð blakar upp sínum mikla háfi.
Georg naut sérstakrar umhyggju
og ástríkis föður síns og vora miklir
kærleikar milli þeirra feðga. Hann
var elskaður sonur móður sinnar og
góður bróðir systur sinnar. Ég veit að
það er erfitt að láta huggast eftir son-
armissi. Harmurinn og sorgin krefst
síns tíma. En það sem eftir lifir er
minningin um yndislegan og góðan
dreng. Ég sé hann fyrir mér stæltan
og keikan í sólinni úti á Breiðafirði.
Uppspretta lífsins er kærleikur.
Sldlningur á dýpt veruleikans liggur gegn
um kærleikann.
Mt er til orðið vegna kærleikans.
Guðerkærleikur.
Að deyja felst í því að ég,
afsprengi kærleikans
hverf aftur til upphafsins
til uppsprettu kærleikans.
(LeoTolstoy.)
Sæmundur Haraldsson.
Elsku Georg. Mér finnst þú vera
sem litli bróðir minn. Við gerðum
margt saman frændurnir, fólk sagði
að við væram svo líkir. Margar stund-
ir áttum við hjá ömmu og afa á Sel-
fossi. Ég vann þar á sumrin og þú
varst í heimsókn. Við voram saman í
leikjum og íþróttum, spilum og glensi.
Þú leitaðir til mín og leist upp til mín
og ég reyndi að vera þér dyggur og
góður. Mér leiddist það aldrei. Mér
hlýnar í brjósti að hugsa til þess að á
sama hátt leit Andri minn upp til þín.
Þegar fjölskyldan hittist leitaði hann
til þín og kepptist við að vera þar sem
þú varst.