Morgunblaðið - 03.08.2000, Blaðsíða 67

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 3; ÁGÚST 2000 67 •
FÓLKí FRÉTTUM
Harmleikurinn mikli sem átti sér stað á síðustu Hróarskelduhátíð
Hvað gerðist
á meðan
Pearl Jam
spilaði?
Hróarskelduhátíðarinnar í ár verður lengi
minnst vegna þeirra sorgaratburða þegar
níu ungmenni létu lífið á meðan eitt helsta
aðdráttarafiið, hljómsveitin Pearl Jam, lék
á stærsta sviði hátíðarinnar föstudags-
kvöldið 30. júní. Ólafur Páll Gunnarsson
var í mannþrönginni og lýsir upplifun sinni.
stíga á svið, The Cure, var það ekki
kynnirinn sem steig fram á sviðið
heldur Leif Skov, einn af skipu-
leggjendum hátíðarinnar til margra
ára. Hann var greinilega niðurbrot-
inn og sagði að því miður yrði ekk-
ert meira um spilamennsku þetta
kvöldið á appelsínugula sviðinu
vegna þess að hræðilegur atburður
hefði átt sér stað á meðan Pearl
Jam spilaði. Fólk hefði troðist und-
ir, margir væru hættulega slasaðir
og þrír eða fjórir látnir. Hann bað
gesti vinsamlegast um að sýna still-
ingu, dagskráin myndi halda áfram
á öðrum sviðum og þangað væri
best að halda í rólegheitum eða bara
inn í tjald að sofa.
Eftir þetta reiðarslag var ljóst að
ekki yrði mikið um þá hátíðar-
stemmningu sem einkennt hefur
Hróarskelduhátíðina hingað til og
margir gengu grátandi heim í tjald
og biðu eftir næstu fréttum. Þetta
varð auðvitað þegar í stað aðalfrétt
allra danskra fjölmiðla og morgun-
inn eftir vai' haldinn blaðamanna-
fundur þar sem Leif Skov tilkynnti
að tala látinna væri komin í átta og
að vel íhuguðu máli og í samráði við
yfirvöld hefði verið ákveðið að halda
hátíðinni áfram. Af tvennu illu væri
skárri kostur að láta hátíðina halda
áfram en að senda 100.000 manns
heim.
Látinna minnst
Samkvæmt dagskrá átti Youssou
N’Dour að stíga fyrstur á hið ör-
lagaríka appelsínugula svið kl. 17.30
á laugardeginum en í hans stað kom
danska gospelsöngkonan Maria
Karmen Koppel auk þess sem bisk-
upinn í Hróarskeldu, Jan Lindhart,
fór með bæn og minntist hinna látnu
í orði og hljóði. Mannfjöldinn stóð
niðurlútur með tár í augum meðan á
þessu stóð og að þessari litlu fallegu
athöfn lokinni kom Youssou N’Dour
og hélt áfram á svipuðum nótum. Á
miðjum tónleikum stökk hann niður
af sviðinu með fangið fullt af blóm-
um sem hann útbýtti meðal tón-
leikagesta og bað þá um að fara með
þau upp að sviðinu og leggja þau þar
hjá ljóðum, bjórdósum, hálsmenum,
kertum og öðrum hlutum sem fólk
var búið að leggja á jörðina til minn-
ingar um þá látnu.
Rollins band spilaði á eftir Yous-
sou N’Dour og rokkaði fyrir bæði
lifandi og látna. Henry Rollins til-
einkaði hinum látnu tónleikana. Því
næst tilkynnti kynnirinn að fáeinar
sveitir af næstum 100 sem bókaðar
voru á hátíðina hefðu ákveðið að
sýna hátíðargestum þá lítilsvirðingu
að hætta við að koma fram, þar á
meðal Pet Shop Boys og Oasis.
Neil Tennant úr Pet Shop Boys
varð öskureiður þegar hann heyrði
þetta og sagði í viðtali á BBC um
kvöldið að með því að spila ekki
FÓLK um allan heim er enn
að velta fyrir sér hvað
gerðist í raun og veru
þetta örlagaríka kvöld
þegar hrikalegasta „rokk-slys“
evrópskrar tónleikasögu átti sér
stað. Það er óvíst að einhver „sann-
leikur" komi nokkurn tíma í ljós í
sambandi við harmleikinn og það
eina sem hægt er að gera í dag er að
vona að svona lagað gerist aldrei
aftur.
Tár söngvarans
Það var mikil eftirvænting fyrir
framan appelsínugula sviðið þetta
föstudagskvöld áður en Pearl Jam
steig á svið. Nýjasta breiðskífa
sveitarinnar, „Binaural", var
nýkomin út og fjöldi fólks var sam-
an kominn í rigningarúðanum í
Hróarskeldu til að berja uppáhalds-
hljómsveitina sína augum. Þegar
Eddie Vedder söngvari og félagar
hans hófu upp raust sína ætlaði allt
vitlaust að verða. Fólk var í góðu
skapi og framundan voru 90 mínút-
ur af einskærri gleði og ógleyman-
legri skemmtun.
Talið er að um 50.000 manns hafi
fylgst með tónleikunum og í fyrstu
virtist allt vera í himnalagi. Sveitin
lék eldri smelli í bland við lög af
nýju plötunni en svo eftir 30-40
mínútur hætti hún skyndilega og
Vedder sagði að það væru vandræði
fremst við sviðið og að þeir ætluðu
að taka fimm mínútna hlé. Hann bað
fólk um að slaka á og bakka um þrjú
skref. Skömmu síðar bað hann fólk
aftur um að gera það fyrir sig sér-
staklega að bakka ennþá betur því
hann hefði áhyggjur af því að fólk
væri farið að kveinka sér fremst við
sviðið.
Meðan á þessu stóð voru hvít flóð-
ljós kveikt á sviðinu og þeim beint
út í áhorfendaskarann. Ekkert
heyrðist frá sviðinu í nokkrar mín-
útur eða þar til kynnirinn tók hljóð-
nemann og bað fólk um að bakka
vegna þess að fólk væri að meiðast.
Þegar hér var komið sögu sat Eddie
Vedder á sviðinu með hendurnar
fyrir andlitinu og athugulir sáu tár
renna niður kinnar hans. Ennþá
vissi enginn hvað væri í raun að ger-
ast, nema kannski þeir sem stóðu
fremst við sviðið, og áttu flestir von
á því til að byrja með að hljómsveit-
in byrjaði aftur að spila á hverri
stundu. Mínúturnar fimm sem
hljómsveitin ætlaði að taka sér hlé
urðu tíu, svo tuttugu. Uppúr mið-
nætti, eftir rúmrar klukkustundar
hlé, kom kynnirinn enn fram á svið-
ið og tilkynnti að því miður myndi
Pearl Jam ekki spila meira. Með
þeim skilaboðum fylgdi engin skýr-
ing. Margir ypptu öxlum á meðan
aðrir urðu sótrauðir af bræði en svo
um klukkan eitt eftir miðnætti er
annað stórt aðdráttarafl átti að
Ljósmynd/ÓPG
Svona var umhorfs framan við sviðið appelsínugula áður en hátíðin hófst og hörmungamar dundu yfir.
Tár sáust á hvörmum margra hátíðargesta þegar minningarathöfnin
fór fram á laugardeginum - ung stúlka þerrai' tárin.
Hátíðargestir vottuðu hinum látnu samúð sína með því að leggja blóm
og aðra táknræna hluti upp að sviðinu.
hefðu þeir einmitt verið að votta
fólki, og þá aðallega þeim látnu,
virðingu sína. Hann sagði að ekki
kæmi til greina fyrir sig að spila þar
sem öryggi hátíðargesta væri ekki
tryggt og það hlyti að þurfa að girða
svæðið fyrir framan sviðið af á með-
an rannsókn stæði yfir. Oasis-
drengir sögðu ekki orð.
Dagskrá hátíðarinnar lauk á app-
elsínugula sviðinu á sunnudags-
kvöldinu með tónleikum dönsku
sveitarinnar D.A.D. Áður en hún
hóf leikinn kveiktu meðlimir hennar
á kertum og kyndlum á sviðinu í
virðingarskyni við hina látnu.
D.A.D. bjargaði því sem bjargað
varð á Hróarskeldu í ár og flestir
voru með vott af brosi í hjartanu
þegar hljómsveitin þakkaði fyrir sig
og Leif Skov steig á svið og hélt litla
lokaræðu þar sem
þakkaði öllum
ir komuna og
endaði svo á að
kynna trompet-
leikarann Jan
Baehman sem
lokaði hátíðinni á
að spila „Ave Ver-
um Corpus“ eftir
Mozart til minningar
um hina látnu.
Sökudólgar
Fjölmiðlar hafa verið dug
legii- að fjalla um þetta
mál frá því hátíðinni lauk
og fengið alls kyns fólk til
að tjá sig um það og auð-
vitað hafa allir skoðun á því.
Einhverjir snillingar hafa
hann
fyr-
sagt að tími þessara stóru tónlistar-
hátíða sé liðinn, þær séu ekkert
annað en forneskjulegar risaeðlur
sem ekkert bíði annað en að deyja
út. Aðrir hafa stungið uppá því að
hátíðir einsog Hróarskelda láti rífa
stærstu sviðin og bæti þess í stað
við fleiri minni sviðum. Hvað þýðir
það? Á þá að útiloka vinsælar og
þekktar hljómsveitir frá hátíðunum
og fylla þær af bílskúrsböndum frá
Jan Mayen?
Eitt er víst að hér eftir verður
gerð aukin krafa um öryggisstaðla á
evrópskum tónlistarhátíðum. En
eins og Leif Skov hefur sagt verður
aldrei hægt að ganga þannig frá
málum að tónlistarhátíðir verði
100% öruggar.
Enn er unnið að rannsókn
málsins og margt er enn
óljóst. Þó þykir fullvíst
að hinir látnu, sem
allir voru karlmenn,
hafi ekki verið
troðnir til bana því
líkin báru engin merki þess. Krufn-
ing leiddi í ljós að þeir hefðu látist
vegna súrefnisskorts - að þeir hefðu
kafnað í súrefnisleysinu við fætur
múgsins.
Til að byrja með beindust öll *
spjót að öryggisgæslunni og reynd-
ar benti eitt veigamikið atriði til
þess að gæslumálin hefðu ekki verið
einsog best var á kosið. Einn úr
gæsluliðinu lét hafa það eftir sér í
fjölmiðlum að heilar 15 mínútur
hefðu liðið frá því hann sá að eitt-
hvað var að fyrir framan sviðið þar
til tónleikarnir voru stöðvaðir því
skilaboðum þurfti að koma áleiðis í
gegnum margra aðila. Hljómsveitin
hafði ekki hugmynd um hvað gekk á
fyrr en öryggisverðirnir byrjuðu að M
draga meðvitundarlausa líkama inn-
fyrir öryggisgirðinguna. Fyrst átti
semsagt að hengja öryggisgæsluna
fyrir það sem gerðist en nú fyrir
nokkrum dögum lét aðstoðarlög-
reglustjórinn í Hróarskeldu hafa
það eftir sér að hljómsveitin Pearl
Jam bæri siðferðilega ábyrgð á
dauða ungmennanna vegna þess að
sveitin hefði hreinlega hvatt fólk til
óláta. Umboðsmaður hljómsveitar-
innar brást ókvæða við þessum
ásökunum og sagði þær auðvitað
ekkert annað en bull.
En það þarf alltaf að finna ein-
hvern sökudólg, ekki síst þegar fólk
lætur lífið. En hverjum er það að
kenna að þessir níu ungu menn létu %
lífið á Hróarskeldu 30. júní? Var v
þetta rigningunni að kenna, eða
blautum jarðveginum undir fólkinu,
fyrirtækinu sem seldi fólkinu bjór á
hátíðinni eða jafnvel aðstandendum
Woodstock-hátíðarinnar 1969 -
kveikjunnar að því að Hróarskeldu-
hátíðin var haldin í fyrsta sinn árið
1971? Það verður aldrei hægt að
hengja neinn fýrir það sem gerðist.
Það var hræðilegt að þetta skyldi
gerast en slys eiga sér stað og þau
gera aldrei boð á undan sér. Þetta
var HRÆÐILEGT slys en SLYS
engu að síður - slys sem engu einu
er um að kenna. Það eina sem hægt
er að gera er að vona að svona lagað
gerist aldrei aftur.
Eddie Vedder
söng af innlifun
mcðan enn var
útlit fyrir að allt
léki í lyndi.