Morgunblaðið - 12.08.2000, Síða 27

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 12. ÁGÚST 2000 27
ERLENT
A
Astralskur dómsúrskurður vekur athygli
Kröfu „stolnu barn-
anna“ hafnað
Þau Peter Gunner og Lorna Cubillo hlýða hér á mál lagalegra ráðgjafa
sinna, eftir að ástralskur dómstóll synjaði kröfu þeirra um bætur.
Darwin, Ástralíu. AFP.
ÁSTRALSKUR dómstóll synjaði í
gær kröfu tveggja frumbyggja um
skaðabætur fyrir að ríkisstjórnin
hafi tekið þá með valdi frá fjöl-
skyldum sínum unga að aldri. Mál-
ið er talið prófsteinn í ástralska
réttarkerfinu og er úrskurðurinn
sagður áfall fyrir frumbyggjasam-
félagið sem barist hefur fyrir því
að ríkisstjórnin gangist við því
ranglæti sem lengi viðgekkst gegn
þeim.
Um 700 frumbyggjar til viðbótar
standa nú einnig í málaferlum
gegn stjórninni vegna þessa. En
þúsundir barna frumbyggja, hin
svokallaða „stolna kynslóð,“ voru
tekin með valdi frá fjölskyldum
sínum og þau alinn upp af hvítum
mönnum, sem hluti þeirrar stefnu
stjórnvalda að „siðmennta" frum-
byggja. Þessi stefna var við lýði í
Ástalíu í hér um bil heila öld, eða
þar til árið 1960.
Dómstóllinn sem fer með mál-
efni Norður-Ástralíu sagði ríkis-
stjórninni ekki bera að greiða
þeim Peter Gunner og Lornu Cub-
illo miskabætur, en þau fóru í mál
gegn stjórnvöldum vegna þeirra
andlegu erfiðleika og sársauka
sem það hefði valdið þeim að vera
tekin með valdi og einangruð frá
menningarheimi mæðra sinna.
Úrskurði dómstólsins var sjón-
varpað beint og sagði dómarinn
Maurice O’Loughlin að úrskurður
sinn, sem er einar 700 síður að
lengd, endurspeglaði ekki viðhorf
til hinnar „stolnu kynslóðar“ í
heild sinni, heldur yrði að skoða
hvert og eitt mál. O’Loughlin sagði
ákærendur víst hafa verið tekna
frá fjölskyldum sínum og þeir aldir
upp meðal hvítra manna, en engar
sannanir væri þó að finna þess
efnis að ríkisstjórnin hefði þar
með unnið gegn hagsmunum
þeirra.
Þá féllst hann á að Cubillo hefði
mætt ofbeldi af hendi trúboða er
hún dvaldi á barnaheimili ríkisins,
að hún hefði reglulega verið barin
þar og hefði verið óhamingjusöm
og umhyggju skort við uppeldi
hennar. Vitneskju skorti hins
vegar um það hvers vegna hún
hefði verið tekin frá fjölskyldu
sinni. „Fólk er dáið og skjöl, ef
þau voru þá til, hafa týnst,“ sagði
O’Laughlin og kvað erfitt að vita
hvað hefði gerst í raun og veru.
íhuga að áfrýja
í máli Gunners féllst O’Laughlin
á að ákærandi hefði sætt kynferð-
islegri misnotkun af hendi trúboða
er ríkið hafði hann í umsjá sinni
sex ára gamlan. Þumalfar móður
hans væri hins vegar að finna á
skjali þar sem hún samþykkti að
sonur hennar yrði settur í gæslu.
Bæði Gunner og Cubillo hafa nú
lýst því yfir að þau hugleiði að
áfrýja úrskurðinum.
Leiðtogar frumbyggja hafa lýst
yfir reiði og vonbrigðum vegna
úrskurðarins. Michael Anderson,
sem fer fyrir þingi frumbyggja,
sagði úrskurðinn áfall fyrir samfé-
lagið. „Þetta er mikið áfall. Frum-
byggjar munu nú örvænta og
spyrja, hvað sé hægt að gera,“
sagði Anderson og kvaðst telja
næsta víst að dómstólar fylgdu hér
eftir stefnu stjórnvalda. „Eg tel
ekki málið eitt sér hafa verið skoð-
að. Við vitum hvað við gengum í
gegnum.“
Málefni „stolnu kynslóðarinnar"
hafa vakið fjölda mótmæla í Ástr-
alíu og tóku til að mynda um
150.000 Ástralir þátt í sáttagöngu
þar sem stuðningi var lýst yfir við
Varsjá. AFP, Reuters.
SÉRSKIPAÐUR dómstóll, sem hef-
ur það hlutverk að kanna fortíð
manna sem vilja í forsetaframboð í
Póllandi, hreinsaði í gær Lech Wal-
esa af áburði þess efnis að hann hefði
lagt öryggislögreglu kommúnista-
stjórnarinnar lið fyrir fall hennar ár-
ið 1989. Þar með er Walesa, ft-iðar-
verðlaunahafa Nóbels og forseta
Póllands 1990-1995, heimilt að gefa
kost á sér í forsetakosningunum hinn
8. október næstkomandi.
„Rétturinn hefur komizt að þeirri
niðurstöðu, að vitnisburður Lechs
Walesa sé sannleikanum samkvæm-
ur,“ sagði Pawel Rysinsky, forseti
dómsins. Aleksander Kwasniewski,
málstað frumbyggja í Sydney í maí
sl. John Howard, forsætisráðherra
Ástalíu, neitar hins vegar að biðj-
ast afsökunar fyrir hönd ríkis-
stjórnarinnar og hefur hæstiréttur
þegar úrskurðað að stjórnvöld hafi
sem sigraði Walesa í kosningum
1995, var sýknaður af sams konar
áburði í fyrradag.
Hlutverk hins sérskipaða dómstóls
er að ganga úr skugga um að yfir-
lýsingar frambjóðenda um fortíð sína
séu réttar. Hefðu ásakanir, byggðar
á meintum vísbendingum úr skjölum
öryggislögreglunnar gömlu (Sluzba
Bezpieczenstwa, SB), um að Walesa
eða Kwasniewski hefðu sagt ósatt
með því að fullyrða að hafa aldrei átt
neitt samstarf við SB, reynst réttar
hefðu þeir verið útilokaðir frá því að
gegna opinberu embætti í tíu ár.
Walesa fór á sínum tíma fyrir
Samstöðuhreyfingunni (Solidarn-
ekki brotið gegn stjórnarskránni
er börn voru tekin frá fjölskyldum
sínum. Þá hafnaði ríkisstjórn
Ástralíu nýlega skýrslu Sameinuðu
þjóðanna þess efnis að frumbyggj-
um landsins sé mismunað.
oscz) sem átti stóran þátt í að steypa
kommúnistastjórninni fyrir 11 árum.
Honum var varpað í fangelsi þegar
herlög voru sett í Póllandi árið 1981
og þáverandi stjórnvöld gerðu til-
raun til að ganga milli bols og höfuðs
á Samstöðu. Kwasniewski er hins
vegar fyrrverandi kommúnisti og var
íþróttamálaráðherra í síðustu komm-
únistastjórninni í Póllandi. Yfirgnæf-
andi líkur þykja á því að Kwasn-
iewski, sem um þessar mundir er
einn vinsælasti stjómmálamaður
Pólverja, verði endurkjöiinn í haust.
Walesa hefur ekki mælzt með meira
en 5% fylgi í síðustu skoðanakönnun-
um.
Walesa hreinsaður af áburði
Kynning og ráðgjöl’ í Húsasiniðjunni
Skútuvogi í ilag frá kl. 10-16.
Green Line Master er nýr jarðgerðartankur þar sem þú getur búið til verðmætan áburð úr matarleifum
heimiiisins og þeim garðaúrgangi sem í'ellur til. Þannig sparast verðmæti um leið og náttúrurmi er hlíft.
Tankurinn rúmar 375 lítra, ákaflega einfaldur í uppsetningu og er búinn til úr endurunnu plasti.
Losaðu þig við leifarnarog náttúran lannar þer ríknlega !
Jarðgerðartankur
einföld heimajarðgerð
Kjartan Valgarðsson frá Vistmönnum
veitir ráðgjöf og upplýsingar
um heimajarðgerð.
Lífrænn rotnunarhvati, niðurbi'jótanlegir bréfpokar og ílát fyrir matarleifar tiyggja
liratt og hreinlegt ferli. Tankurinn er einangraður og þú færð tilbúna molm á innan við 12 mánuðum.
Skráðu þig ®
/ vefklúbbinn
www.husa.is

HÚSASMIÐJAN
Sími 525 3000 • www.husa.is