Morgunblaðið - 12.08.2000, Page 33

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 12. ÁGÚST 2000 33
„Franska
mótsögnin“
að leysast?
The New Yor^ Times Syndicate.
BÁNDÁRISKIR vísindamenn telja
sig nú vita hvers vegna eitt glas af
rauðvíni á hverju kvöldi getur kom-
ið í veg fyrir krabbamein og hjarta-
sjúkdóma.
„Frönsku mótsögninni" svoköll-
uðu var fyrst lýst fyrir rúmum ára-
tug og hún leiddi í ljós að dagleg
rauðvínsdrykkja virðist draga veru-
lega úr hættunni á hjartasjúkdóm-
um og krabbameini. Vísindamenn
við Lineberger-krabbameinsmið-
stöðina í Chapel Hill í Norður-
Karólínu rekja þetta til ákveðins
efnis í rauðum vínberjum og rauð-
víni, resveratróls eða res. Þeir
segja að efnið hafi hindrað vöxt
krabbameinsfrumna úr mönnum við
tilraunir á rannsóknarstofu. Skýrt
er frá niðurstöðu þeirra í júlíhefti
tímaritsins Cancer Research.
„Resveratról gat stuðlað að
dauða krabbameinsfrumna á frum-
stigi krabbaferlisins," sagði sam-
eindanæringarfræðingurinn Minnie
Holmes-McNary, sem stjórnaði
rannsókninni.
Molmes-McNary segir að efnið
kunni að hafa miklu minni eitrunar-
áhrif á líkamann en þau efni sem nú
er beitt í baráttunni við krabba-
mein. „Þetta er náttúrulegt efna-
samband, það er í venjulegum mat
sem við borðum venjulega." Til að
krabbameinsfrumurnar geti fjölgað
sér eru þær háðar mikilvægu pró-
tíni, NF-kB, sem er í frumum víða í
líkamanum. Res hefur hins vegar
þau áhrif að prótínið verður í raun
óvirkt, að sögn vísindamannanna.
Res er í mörgum ávöxtum og
hnetum, einkum í rauðum vínberj-
um, mórberjum, hindberjum og
jarðhnetum. Guohua Cao, efnafræð-
ingur við rannsóknarstofnun banda-
ríska landbúnaðarráðuneytisins í
næringarfræði, segir þó að ekki sé
svo mikið af res í rauðvíni. Margir
visindamenn telji að andoxunarefni
í víninu minnki hættuna á krabba-
meini og hjartasjúkdómum.
Cao kveðst þó ekki vera hissa á
því að res geri NF-kB óvirkt og tel-
ur að efnið geti reynst mjög gagn-
VIKII
LM
Ekki þykir sannað að notkun farsima leiði til þess að menn
verði fyrir skaðlegri geislun.
Reuters
80% minni
geislun 1 hand-
frj álsum búnaði
The Daily Telegraph.
SVONEFNDUR handfrjáls búnað-
ur sem tengdur er við GSM-síma
gerir að verkum að heili manna
verður fyrir 80% minni geislun en
þegar talað er beint í tækið. Þetta
kemur fram í skýrslu sem unnin var
á vegum breskra stjórnvalda og birt
var í vikunni.
Niðurstöður þessarar rannsóknar
eru í ósamræmi við þær sem bresku
neytendasamtökin létu gera fyrr á
þessu ári. Sú könnun leiddi í ljós að
þvert á móti yrði notkun hand-
frjálsa búnaðarins til þess að höfuð
notandans yrði fyrir þrefalt meiri
geislun en þegar símtækið væri not-
að með hefðbundnum hætti. Bresku
neytendasamtökin hafa lýst því yfir
að þau standi við skýrslu sína og
hafa hvatt til frekari rannsókna.
Nýja rannsóknin fór þannig fram
að geli var komið fyrir í plasthöfð-
um sem líkja átti eftir mannsheilan-
um. Síðan var mælt fyrir hversu
mikilli geislun gelið varð og kom þá
í ljós að hún minnkaði um 80% þeg-
ar handfrjálsi búnaðurinn var
tengdur. Hins vegar reynrHgt geis!-
i un sem fyigdi notun farsíma í öllum
tilfellum vera innan þeirra öryggis-
marka sem skilgreind hafa verið.
Neytendasamtök í Ástralíu birtu í
liðinni viku svipaðar niðurstöður
rannsókna.
Rannsókn bresku neytendasam-
takanna fór þannig fram að geislun
á ejnum tilteknum stað í heilanum
var mæld en sú sem stjórnvöld létu
Sartest-rannsóknarstofurnar fram-
kvæma tók hins vegar til nokkurra
skilgreindra staða. Er það í sam-
ræmi við þær aðferðir sem Evr-
ópska staðlaráðið, Cenelec, hefur
mælt með.
Mikið hefur verið rætt og ritað
um hugsanlega skaðsemi þess að
nota farsíma. Hins vegar hefur
aldrei verið sannað með óyggjandi
hætti að skaðleg geislun geti fylgt
notkun farsíma og birti rannsóknar-
nefnd á vegum ríkisstjómar Bret-
lands yfirlýsingu í þá veru fyrr á
þessu ári.
Tenglar
Heimasíða Sartest: www.sa
rtest.com/
Öháð rannsóknameíná:
www.iegpnp.org.uk/
Rannsóknir á geðklofasýki
Dópamín virkara
í heila sjúklinga
Associated Press
Rannsóknir á geðklofa beinast í
auknum mæli að efnaferlum í heila.
New York. Reuters.
VÍSINDAMÖNNUM hefur
nú tekist að sanna það sem
lengi hafði leikið grunur á,
það er að segja, að í heila
fólks sem þjáist af skitsófr-
eníu, eða geðklofa, séu nem-
ar sem verði fyrir of miklu
áreiti. Rannsakendur við
Columbiaháskóla í New
York hafa gert tilraunir á
fólki og sýnt með þeim fram
á að taugaboðefnið dópamín
er virkara í geðklofasjúkl-
ingum en öðrum.
„Okkur grunaði þetta.
Nú hefur í íyrsta sinn tekist
að mæla þetta,“ sagði dr.
Anissa Abi-Dargham, aðal-
höfundur rannsóknarinnar,
sem birt er í Proceedings of
the National Academy of
Sciences.
Erfitt er að mæla magn
dópamíns í heilanum, og
reiddu vísindamennimir sig á
heilamynd með hermiskimi við
rannsóknina, til þess að meta
dópamínnema, það er, hvar dópa-
mín binst, í heila 18 geðklofasjúkl-
inga. Samskonar skimun var gerð
á 18 heilbrigðum einstaklingum.
Hlutfall virkra dópamínnema í
geðklofasjúklingunum reyndist
vera mun hærra en í hinum heil-
brigðu, sagði Abi-Dargham. Var
hlutfallið 19% á móti 9%. Engu að
síður telja vísindamenn að fleiri
þættir en dópamínmagn hafi áhrif
á geðklofasýki.
Tenglar
Um geðklofa:www.
netdoktor.is/
Sjukdomar/
Geðhjálp:www.gedlyalp.is/
Krabba leit-
að í tárum?
Jhe Daily Telegraph.
í TÁRUM fólks kann að vera að
finna vísbendingar um hvort það þjá-
ist af krabbameini eða hvort líklegt
sé að það taki þann sjúkdóm.
Vísindamenn við Háskólann í New
South Wales í Sydney í Ástralíu hafa
komist að því að tár innihalda kenni-
prótín fyrir tilteknar gerðir arf-
gengra krabbameina. Var það íyrir
tilviljun að þeir greindu prótín þetta
er þeir voru að vinna að rannsóknum
á augnlinsum.
Að sögn dr. Marx Willcox ræðir
hér um svonefnt Lg-prótín, sem er
að finna í þeim tilfellum brjósta- og
blöðruhálskrabba þegar hormón á
þátt í að valda eða viðhalda krabba-
meininu.
„I Ijós kom að krabbamein var að
finna í fjölskyldusögu þess fólks sem
reyndist hafa prótín þetta í tárum
sínum. Því kann að vera að fólki, sem
hefur Lg-prótínið í tárum sínum, sé
af erfðafræðilegum orsökum hætt-
ara við að fá krabbamein eða að
magn prótíns þessa í tárum aukist
þegar menn hafa tekið krabbamein
eða eru við að fá sjúkdóminn,“ segir
dr. Willcox.
Nú hyggst hann ásamt aðstoðar-
fólki sínu gera rannsóknir á 50
krabbameinssjúklingum til að at-
huga hvort leit að Lg-prótíni megi
nota sem próf til að kanna hvort við-
komandi hafi tekið sjúkdóminn eða
sé í sérstakri hættu á að fá hann.
Komi það á daginn myndi slíkt próf
verða mun einfaldara í framkvæmd
en t.a.m. rannsókn á blóðsýnum.

m
Leifshátí
-jjölskylduskemmtun á sögus/óðum
11.-13. ágúst
jölskylduhátíð Dalamannsins
S- Leifs Eiríkssonar verður haldin að
-Zl Eiríksstöðum í Haukadal helgina
11.-13. ágúst til að minnast þess að 1000
ár eru liðin frá Vínlandssiglingu hans.
Fjölbreytt dagskrá fyrir alla fjölskylduna
• Formleg opnun svæðisins á Eiríksstöðum
• Afhjúpun styttu af Leifi heppna eftir
Nínu Sæmundsson
• Fræðsla um tilgátuhús og rústir Eiríksstaða
• Fornleifafræðingar að störfum
• Skipulagðar gönguferðir um Haukadal
• Ókeypis veiði í Haukadalsvatni
• Hanna Dóra Sturludóttir söngkona
• Samkór Dalamanna og Breiðfirðinga
• Brúðuleikhús
• Álftagerðisbræður
• Dalakútur sprellar með börnunum
• Kvennareið Dalakvenna
• Hljómsveitin Ábrestir
• Sögustundi'r
• Örn Árnason leikari
• Todmobile og Selma
• Nikkólína (gömlu dansarnir)
• Veitingar að fornu og nýju
• Leikþættir
• Vopnfimi
• Víkingabúðir
• Torfi trúbador
• Leiktæki
• Fornir leikir
• Fjölskylduratleikur
• Helgistund
• Eldsmíði
m ,;

Aðgangseyrir:
2000 kr. fyrir fullorðna
1000 kr. fyrir 13 til 16 ára og lífeyrisþega
Ókeypis fyrir 12 ára og yngri
Næg tjaldstæði
og bílastæði!