Morgunblaðið - 29.08.2000, Blaðsíða 32

32 ÞRIÐJUDAGUR 29. ÁGÚST 2000
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Morgunblaðið/Atli Steinarsson
Björn Bjarnason menntamálaráðherra afhjúpar Unga móður ílundi Nínu Sæmundsson.
Lundur Nínu Sæ-
mundsson vígður
Nínu Sæmundsson,
myndlistarkonu, var á
108. afmælisdegi henn-
ar, 26. ágúst, helgaður
lundur, sem Félag ætt-
ingja hennar og vina
hefur komið upp á fæð-
ingarstað hennar, að
Nikulásarhúsum í
Fljótshlíð. Atli Steinars-
son var við athöfnina.
BJÖRN Bjamason, menntamálaráð-
herra, afhjúpaði þar eitt verka Nínu,
Ung móðir, en það verk hennar vann
sigur I samkeppni í Hollywood, sem
yfir 1.000 listamenn tóku þátt í.
Listasafn Islands, sem listakonan
ánafnaði fjölda verka sinna, veitti
leyfi til að listaverkið yrði staekkað
og því valinn staður á fæðingarstað
hennar. Jafnframt veitti safnið leyfi
til þess að 100 styttur í frumstærð
verksins (40 sm að hæð) yrðu gerðar
og seldar til að standa straum af
kostnaði við gerð lundar Nínu. Hátt
á þriðja hundrað manns voru við-
staddir athöfnina, sem fram fór í
sólskini og blíðu, og skartaði Fljóts-
hlíðin sannarlega sínu fegursta.
Draumurinn rættist
Ríkey Ríkarðsdóttir, hjúkrunar-
fræðingur, sem átti hugmyndina að
gerð lundarins og bar veg og vanda
af framkvæmdunum, lýsti þvi,
hvemig draumurinn um lundinn hef-
ur ræst. Hún þakkaði Bimi Bjama-
syni menntamálaráðherra fyrir
margvíslegan stuðning hans við
framkvæmdina, og sagði að án hans
hjálpar og stuðnings hefði þetta ekki
getað orðið að vemleika.
Ríkey rakti framkvæmdimar við
lundinn frá því félag ættingja og vel-
unnara Nínu var stofnað 2. desember
1998. Á þann stofnfund mættu níu
manns, 120 á 5. fundinn í júní sl. og
nú nær 300 manns við vígsluna. Rík-
ey gat þess að Kolbrún Þóra Odds-
dóttir, landlagsarkitekt, hefði hann-
að lundinn. Víglundur Kristjánsson
og hans menn sáu um hleðslu og aðra
jarðvinnu, en Viðar Pálsson á Hlíðar-
bóli var ráðgjafi félagsins í hvívetna.
Núverandi eigendur Nikulásarhúsa,
ábúendur að Neðri-Þverá, létu félag-
inu eftir 1.200 fermetra reit, og innan
Nokkrir gesta við vígslu lundar Nínu Sæmundsson.
Ríkey Ríkharðsdóttir flytur
ávarp sitt.
hans vom tóftir bæjarins þar sem
Nína fæddist, og þar er lindin, sem
var lífsbjörg ábúenda þar og búpen-
ings. Hún hefur verið endurhlaðin og
setur svip á lundinn. Eigendur Hlíð-
arenda heimiluðu að gengið yrði að
lundinum frá Hlíðarendakirkju, yfir
tún þeirra. Bnía þurfti tvo fjallalæki
og setja upp tvö hlið. Þau gaf Guð-
mundur Árason frá Heylæk, einn
ættingja Nínu, en vandaða uppsetn-
ingu annaðist án endurgjalds Hans
G. Magnússon frá Kirkjulækjarkoti.
Ríkey þakkaði öllum sem að verk-
inu hafa komið og bað menntamála-
ráðherra að afhjúpa styttuna.
Björn Bjarnson tók síðan til máls
og óskaði öllum sem að verkinu hafa
komið til hamingju með fagurt og
gott verk. Hann kvað þátt Ríkeyjar
þar stærstan og kvað sér hafa verið
ljúft að Ijá málinu stuðning er leitað
var eftir því. Hann brá ljósi á lífs-
hlaup Nínu og minntist á nokkra
helstu sigra hennar á listabrautinni,
sem einnig hafi aukið hróður lands
og þjóðar.
Sr. Önundur Björnsson á Breiða-
bólsstað minntist Nínu og þá einkum
tryggðar hennar við upprnna sinn og
rætur, þótt hún svifi um álfur á
vængjum listagyðjunnar. „Hún náði
háleitustu markmiðum í list sinni,
svo heimur nam staðar og virti fyrir
sér verk hennar. Nú er eftirmynd
eins þeirra komið að Nikulásarhús-
um, fæðingarstað listakonunnar.
Héðan í frá skal gamla bæjarstæðið
og hlaðið gegna því hlutverki að vera
rammi um þessa fögru höggmynd
Nínu.“
Sr. Önundur kvaðst ekki vita
gjörla hvort listakonan hafi haft í
huga móður sína eða einhverja aðra
móður er hún skóp þetta fagra verk.
Verkið og hugsunin að baki því talar
sínu máli; máli tryggðar, ástar,
verndar og væntumþykju.
Sr. Önundur helgaði síðan lundinn
og bað blessunar öllum þeim, sem að
gerð hans hafa unnið, svo og öllum
þeim sem þangað munu koma.
I upphaíi og milli atriða söng
Karlakór Rangæinga, og að beiðni
söngstjórans tóku viðstaddir vel
undir með kórnum í laginu Fyrr var
oft í koti kátt.
Gestir skoðuðu lundinn um stund,
en héldu síðan til kaffisamsætis í fé-
lagsheimilinu Hvoli. Þangað komu á
þriðja hundrað manns. Söngstjórinn
sá um píanóleik og söngmenn úr
kómum sungu bæði einsöng og tví-
söng.
Öll fór vígsluathöfnin vel fram og
var ættingjum og velunnurum Nínu,
heimamönnum sem lengra að komn-
um, til sóma.
Stórkostleg
upplifun
TONLIST
Hallgrfmskirkja
KÓRTÓNLEIKAR
Raddir Evrópu, undir stjórn
Denis Menier, Michel Capperon,
Timo Lehtovaara, Þorgerðar
Ingólfsdóttur, Stanislaw
Krawczynski, Mariu Gamborg
Helbekkmo, Pier Paolo Scattolin
og Maximino Zumalave, fluttu
evrópsk kórverk. Sunnudagur-
inn 27. ágúst, 2000.
SAMHYGÐ evrópskra kóra hef-
ur í áratugi birst í margskonar
samsöngsmótum, eins t.d. Evropa
Cantat og hafa kórar á Islandi
ástundað alþjóðlega samvinnu og
hvarvetna vakið athygli íyrir vand-
aðan söng. Tónleikar Radda
Evrópu era í raun staðfesting á
orðspori íslenskra kóra, en þar hef-
ur farið fremst meðal jafningja
Þorgerður Ingólfsdóttir. Menning-
arborgir Evrópu árið 2000 samein-
ast nú undir forastu Þorgerðar í
verkefninu Raddir Evrópu, er kall-
ar saman ungt söngfólk frá Avig-
non, Bergen, Bologna, Brassel,
Helsinki, Kraká, Santiago de
Compostela og Reykjavík, til að
sameinast í söng. Það er ekki að-
eins samhygðin sem skipth- máli,
heldur einnig hve unga fólkið syng-
urvel.
Tónleikamir hófust með ís-
lenska sálmalaginu Gefðu að móð-
urmálið mitt, sem var útsett sem
tvísöngslag af Róbert A. Ottóssyni.
Það er táknrænt og hugsanlegt, að
fimmundar tvísöngurinn, eitt elsta
form margröddunar og það af-
brigði sem er sérkennandi fyrir
ísland, hafi heyrst af vörum þeirra
íslendinga, er komu við í Compost-
ela á suðurgöngu sinni, íyrir sjö til
átta öldum. Nú kemur söngfólk frá
Compostela og syngur íslenskum
gestgjöfum til, rétt eins og til að
þakka fyrir síðast.
Fyrsta ei'lenda viðfangsefnið
var frá Brassel, tveir þættir úr
nýju verki fyrir tvo kóra eftir Jean-
Marie Rens. Fyrri kaflinn var
hægferðugur leikur með hljóð, þar
sem víxlað vai- með ómblíða tón-
skipan og klasa ómsfreitur en
seinni kaflinn var þrástefjaður
hrynleikur, lengst af á sama hljóm-
sæti með lagrænum millikafla,
skemmtileg en hefðbundin
„modeme" tónsmíð, sem var frá-
bærlega vel sungin, undir stjóm
Denis Menier. Stóru erlendu tón-
skáldin, auk Arvo Párts, vora
Messiaen og Penderecki, en eftir
Messiaen var sungin afburða fal-
legur tíðasöngur, O sacram conviv-
ium, sem var einstaklega fallega
fluttur og var söngur unga fólksins
gæddur innilegri tilbeiðslu, undii-
stjóm Michels Capperon.
Agnus Dei, eftir Krzysztof
Penderecki, var framlag Pólverja.
Þessi þáttur er hluti af Pólsku sálu-
messunni, er var flutt undir stjórn
tónskáldsins hér á landi 1988. Þessi
friðarbæn er stórbrotin tónsmíð og
var hápunktur tónleikanna, af-
bm'ða vel flutt undir stjóm Stanis-
laws Krawczynzki.
íslenska framlagið var tvískipt.
Fyrst var Requiem eftir Jón Leifs
og svo sérkennilegt tónverk eftir
eistneska tónskáldið Arvo Párt.
Textinn sem Párt notar er ættar-
tala Krists, tekin úr Lúkasarguð-
spjalli og var þetta verk sérstak-
lega samið fyrir þessa hátíð og
tileinkað Þorgerði Ingólfsdóttur.
Párt skipar þessari nafna-
upptalningu í vers og nær að semja
sannfærandi tónbálk, sem byggist
að nokkra á ákveðnu stefi, er geng-
ur í gengum nokkrar „umorðanir“,
svo að sífelld endurtekning textans
hverfur í vel skipulagt form tón-
verksins. Þó hefði mátt gera meira
úr niðurlaginu, jafnvel með löngum
amen-þætti. Þorgerður stjómaði
báðum síðast nefndu verkunum og
náði að gefa þeim þann blæ, sem
Þorgerður er orðin fræg fyrir, tær-
leika og innileika, sem henni leikur
svo létt í hendi að laða fram hjá
söngfólki sínu.
Framlag Helsinkibúa vora tvö
verk og nefnist það fyrra „Gervi-
yoika“, sem er eins konar stæling á
yoika-söng Sama, eftfr Jaakko
Mántyjárvi og það seinna var út-
setning á finnska þjóðlaginu Veret
tuli mun slimihini (Mér vöknaði um
augu), eftir Pekka Kostiainen og
var þessi helst til viðburðarlausa
tónlist ágætlega flutt undir stjórn
Timo Lehtovaara. Frá Bologna
vora flutt tvö verk, fyrst hefðbund-
ið „modeme" verk, Per non Dim-
enticare (Að gleyma ekki) eftir
stjómandann Pier Paolo Scattolin.
Þetta verk var samansett með
glizzando, hrópum, krómatísku
tónferli og hljómklösum, eins og
kennt var í tónlistarskólunum fyi-ir
tuttugu áram og það seinna, eins
konar tóntegundabundin kans-
ónetta, Giá mi trovai di maggio
(Hjá mér var komið fram í maí),
eftir Brano Bettinelli, er var vel
mótuð af stjórnandanum Pier
Paolo Scattolin, frá Bologna.
Bergenbúar lögðu til tvö verk,
sem Maria Gamborg Helbekkmo
stjómaði, fyrst fallegt norskt þjóð-
lag, Den dag kjem aldri, útsett af
Klaus Egge og textalausan brúðai’-
mars, hefðbundið „modeme“
skólastykki eftir Jan Magne
Forde. Frá Santiago de Compost-
ela var flutt verkið Negra sombra
(Svarti skugginn) eftir Juan Mont-
es, þjóðlegt verk, sem hefst á
textalausum söng en milliþátturinn
sunginn við ákaflega dapran trega-
söng. Verkinu lýkur svo á texta-
lausum söng, eins og í upphafi.
Þetta fallega verk var flutt undir
stjóm Maximino Zumalave. Tón-
leikunum lauk með Rappverki eftir
Atla Heimi Sveinsson, sem er sam-
leikur kórs og einleikara á básúnu,
sérlega skemmtilega leikrænu
verki, þar sem hefðbundin kyir-
stæð kórappstilling er brotin upp
með dansi og rapp-hreyfingum, ás-
amt því að básúnuleikarinn er á ei-
lífum þeytingi um sviðið. Einleikari
á básúnu var Helgi Hrafn Jónsson
og var einleikur hans í upphafi og
samleikur við kórinn mjög vel mót-
aður, en þetta skemmtilega verk
Atla hefúr verið flutt víða um heim
og því ávallt verið vel tekið, enda
sniðuglega samansett og var vel
framfært af kórnum undfr stjórn
Þorgerðar.
Það er trúlega ekki vandalaust
verk að stilla saman söngfólki frá
ólíkum málasvæðum og varla hefui'
íslenskan verið gestunum auðveld í
framburði. Hvað snertir þau verk,
sem sungin vora á íslensku, Gefðu
að móðurmálið mitt og Requiem
Jóns Leifs, var sérlega ánægjuleg
hversu framburðurinn var skýr.
Kórinn, Raddir Evrópu, var ein-
staklega samstilltur og var flutn-
inguiinn oft magnaður, sérstak-
lega í verkunum eftir Messiaen,
Penderecki, Jón Leifs og Arvo
Párt. Önnur viðfangsefni voru ekki
í sama gæðaflokki en vora samt
áheyrileg fyrir mjög vandaðan og
einstaklega hljómfallegan og sam-
stæðan söng unga fólksins. Að sjá
ungt söngfólk frá átta borgum,
víðsvegar að úr Evrópu, syngja
sem ein manneskja, er í raun stór-
kostleg upplifun, nokkuð sem vel
mætti endurtaka, trúlega án mjög
mikils tilkostnaðar en kallar samt á
góða skipulagningu, sem hér var
einstaklega vel heppnuð undir
sameinandi stjóm Þorgerðar Ing-
ólfsdóttur.
Jón Ásgeirsson
I