Morgunblaðið - 01.09.2000, Qupperneq 12

12 FÖSTUDAGUR 1. SEPTEMBER 2000
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
I-
Umræða um orku-
Þingflokksfundur Samfylkingar á Grundarfírði
drykki góð
fyrir foreldra
Ekki spurt sérstaklega
um orkudrykki
Þingflokkur Samfylkingarinnar á Grundarfírði.
Morgunblaðið/Helgi
Kemur á óvart að nemendur
skuli borga fyrir fjarnám
ÖSSUR Skarphéðinsson, formaður
Samfylkingarinnar, segir það hafa
komið á óvart að unglingar á
Grundarfirði sem stunda fjarnám á
framhaldsskólastigi þurfi að borga
tugi þúsunda fyrir.
Þingflokkur Samfylkingarinnar
hélt opinn þingflokksfund á Grund-
arfirði í fyrrakvöld og var einkum
rædd fjarkennsla sem þar fór fram
síðasta vetur í samstarfi við Verk-
menntaskólann á Akureyri. „Þessi
fundur var haldinn í framhaldi af
áherslum og tillögum sem Samfylk-
ingin hefur lagt til um þá möguleika
sem felast í fjarkennslu og fjarnámi.
Við fengum Björgu Agústsdóttur
sveitarstjóra til að kynna málin fyr-
ir okkur en Grundfirðingar eru bún-
ir að búa til eins konar módel að
framhaldsskóla fyrir landsbyggðina
sem byggist á því að sérhæfðir
áfangar kenndir með fjarkennslu en
grunnnámið veitt á staðnum."
Össur segir þessar hugmyndir
geti komið til með að gagnast lands-
byggðinni vel og vera liður í að
sporna við flótta frá landsbyggðinni.
Össur segir að hins vegar hafi
komið honum og þingflokknum í
opna skjöldu að nemendur þurfi að
borga fyrir námið. Kostnaður þess
er 125.000 fyrir veturinn og greiðir
sveitarstjórnin helminginn en nem-
andinn eða fjölskylda hans helming-
inn.
Þetta telur Össur sýna tvískinn-
ung ríkisstjórnarinnar. „Okkur þyk-
ir það orka í hæsta máta tvímælis að
ríkisstjórn sem gumar sig af því að
efla landsbyggðina með fjarskipta-
tækni skuli ekki gera þennan kost
meira aðlaðandi en þetta. Eg lít svo
á að þarna birtist í raun árátta
menntamálaráðherra að koma á
skólagjöldum," sagði Össur.
Össur segir að Samfylkingin
muni taka upp málið á þingi nú í
haust og gera athugasemd við þenn-
an kostnað. Fundurinn á Grundar-
firði var haldinn í framhaldi af
vinnufundum þingflokksins á Arn-
arstapa þar sem einkum voru rædd
byggðamál og Evrópumál auk þess
sem kynntar voru niðurstöður
vinnuhópa í ýmsum málum sem lögð
verða fyrir þing í haust.
Morgunblaðið/Jim Smart
Þylan fer með Smyrli til Fær-
eyja en þaðan verður henni flog-
ið í áfóngum til Þýskalands.
Morgunblaðið/Ásdís
Nokkrar tegundir orkudrykkja.
Misjafnt er hvort varað sé við koff-
eininnihaldi en það kemur fram í
innihaldslýsingu hvort drykkirnir
innihaldi koffein.
MISJAFNT er hvort varað sé við
koffeininnihaldi í orkudrykkjum. A
drykknum Batterí stendur t.d. að
hann sé ekki ætlaður börnum,
ófrískum konum og fólki viðkvæmu
fyrir koffeini. A diykknum Magic er
hins vegar eingöngu innihaldslýsing
og sama má segja um Egils orku.
Þórður
Kristjánsson,
skólastjóri
Seljaskóla, seg-
ir umfjöllun um
drykkina og
innihald þeirra
í fjölmiðlum
mjög gott mál
vegna þess að
hún verði til
þess að foreldr-
ar átti sig á
innihaldi
þeirra.
Þórður segir
að þegar drykk-
irnir voru að
koma á markað-
inn fyrir nokkr-
um árum hafi eitthvað verið um að
krakkar hafi tekið þá með sér til að
drekka með nestinu og talið þá vera
holla en strax hafi verið tekin sú af-
staða að banna þá í skólanum líkt og
gosdrykki. Þórður segist ekki hafa
orðið var við að unglingar í dag séu
órólegri en áður fyrr vegna neyslu
orkudrykkja.
I sama streng tóku aðrir skóla-
stjórar sem Morgunblaðið hafði
samband við. Ragnar Þorsteinsson,
skólastjóri Breiðholtsskóla, benti á
að ekki væri unnt að vakta unglinga
og athuga hvað þeir keyptu í sjopp-
um í frímínútum. Flosi Kristjánsson,
aðstoðarskólastjóri í Hagaskóla,
sagði alltaf eitthvað um að krakkar
keyptu sælgæti í frímínútum og
mikill sykur gæti gert unglinga óró-
lega í smá tíma, rétt eins og orku-
drykkir. „En unglingar í dag eru
ekkert órólegri en fyrii' nokkrum ár-
um, stemmning í árgöngum helgast
frekar af ráðandi einstaklingum og
getur sveiflast frá ári til árs.“
Ekki hefur verið rannsakað sér-
staklega hversu mikið unglingar
innbyrða af orkudrykkjum. I könn-
un Rannsókna og greiningar á lífs-
venjum unglinga sem framkvæmd
var sl. vor voru unglingar t.d. ekki
spurðir hve mikið þeir drykkju af
orkudrykkjum í þeim lið þar sem
spurt var út í hve mikið þeir drykkju
Háskólinn Macalester í Minnesota kynntur fyrir íslenskum menntaskólanemum
af ýmsum öðrum drykkjarföngum.
Að sögn Ingu Dóru Sigfúsdóttur hjá
Rannsóknum og greiningu er skýr-
ing þess m.a. að orkudrykkir höfðu
ekki verið í umræðunni þegar könn-
unin var framkvæmd. „Þetta er auk
þess ekki ítarleg matarkönnun held-
ur er frekar verið að skoða neyslu-
venjur unglinga
í tengslum við
aðra þætti könn-
unarinnar. Það
getur þó verið
að við bætum
þessum lið við
næst.“
Vill minna á
vatn og mjólk
Anna Margrét
Stefánsdóttir,
framkvæmda-
stjóri Heimilis
og skóla, segir
greinilegt að
foreldrar hafi
áhyggjur af
neyslu orku-
diykkja í kjölfar umræðunnar sem
verið hefur undanfarið. „Við hvetj-
um foreldra til að reyna að hafa
áhrif á smekk og skoðanir barna
sinna og setja sig inn í hvað hvað
unglingarnir setja ofan í sig.“ Anna
Margrét segir mikilvægt að foreldr-
ar viti hvað sé í orkudrykkjum og
fylgist með hvort og hvenær börnin
þeirra drekki þá. „Það er ekki sama
hvort það er að lokinni erfiðri
íþróttaæfingu eða í nestistíma í skól-
anum. En við hér viljum fyrst og
fremst minna á vatnið og mjólkina
sem era hollustudrykkirnir fyrir
krakka."
Athugasemd
MORGUNBLAÐINU hefur bor-
ist eftirfarandi athugasemd frá
Sigurbirni Sveinssyni, formanni
Læknafélags íslands:
,;Hr. ritstjóri.
I Morgunblaðinu í gær birtist
fréttaskýring sem byggði m.a. á
tilvitnuðum orðum mínum. Var
þar allt rétt eftir haft. Hins vegar
mátti ráða af fyrirsögn, að skoðan-
ir Læknafélags íslands væru allt
aðrar en fram kemur í lesmálinu.
Læknafélag íslands er ekki svo
lipurt að geta tekið heljarstökk á
milli daga, hvað þá á milli lína í
sömu fréttinni. Sem betur fer.
Að þessu tilefni gefnu vil ég ít-
reka það, að Læknafélag íslands
er einmitt að ræða það hvernig
nýta megi í framtíðinni upplýsing-
ar úr sjúkraskrám þannig að sú
notkun uppfylli þær siðferðiskröf-
ur sem læknar gera til sín. Sem
þátt í lausn þessa máls eru læknar
að ræða nýtt hugtak, „skriflega
upplýsta heimild," sem kemur
ekki í stað „upplýsts samþykkis"
til tiltekinna rannsókna. „Upplýst
samþykki" hefur haft alveg sér-
stakan sess í hugum lækna og
annan’a síðustu hálfa öldina en
kemur ekki að notum til að leysa
gagnagi'unnsdeiluna eða skyld úr-
lausnarefni."
NOKKUR fjöldi íslendinga hefur
stundað nám við Macalester-há-
skólann, í borginni Saint Paul í
Minnesota ríki í Bandaríkjunum og
að sögn Jimm L. Crowder, sem er
yfirmaður alþjóðlegra nemenda-
skráninga við Macalester, vill skól-
inn styrkja tengsl sín við Island enn
frekar.
Crowder er staddur hér á landi
og er erindi hans að kynna Mac-
alester fyrir íslenskum mennta-
skólanemum. Hann segir að skólinn
leggi mjög mikla áherslu á alþjóð-
legt samstarf, en nemendur frá 85
löndum stundi nám við skólann nú.
„Þar að auki stunda um 70%
bandarísku nemendanna, hluta af
námi sínu erlendis,“ segir Crowder.
„Macalester er í nánu samstarfi við
háskóla í fjölmörgum löndum og all-
ir kennarar skólans fara til annarra
landa sem gistikennarar, á þriggja
til fjögurra ára fresti. Eins kemur
fjöldi erlendra gistikennara til
Macalister á hverju ári.“
Fjölbreytt þjóðerni nemenda
gefur skólastarfinu mikið gildi
Crowder segist ferðast út um all-
an heim til að kynna skólann fyrir
Nemendur frá 85
löndum stunda
nám við skólann
ungmennum og segir
hann fjölbreytt þjóð-
erni nemenda gefa
skólanum, bæði námi
og félagsstarfi, mikið
gildi. Það víkki sjón-
deildarhring nemenda
mjög að sitja kennslu-
stundir með fólki frá
mörgum löndum og
heimsálfum.
„Þegar fólk frá svona
ólíkum löndum kemur
saman, með öll sín ólíku
sjónarhorn, verður öll
umræða, bæði í
kennslustundum og ut- Jimm L.
an þeirra, mun áhuga- Crowder
verðari."
Um 1800 nemendur stunda nám
við skólann, og að sögn Crowder er
hann með betri há-
skólum Bandaríkj-
anna, sem kennir til
BA- og BS-prófs ein-
göngu. Hann segir
skólann vel fjáðan
sem geri þeim kleift
að bjóða upp á fyrsta
flokks tæki og að-
stöðu og er hlutfall
kennara og nemenda
einn á móti tíu.
„Við höfum tekið þá
stefnu að halda skól-
anum í þessari stærð,
þó að vissulega hefð-
um við bolmagn til að
stækka hann,“ segir
Crowder. „Við viljum að
allt sé fyrsta flokks og reynum að
undirbúa nemendur okkar vel fyrir
framhaldsnám í bestu skólum
Bandaríkjanna eða annarra landa.“
Crowder segir að skólinn sé í miklu
og góðu samstarfi við stofnanir og
fyrirtæki í Saint Paul og nemendur
taki gjarnan hluta af námi sínu í for-
mi starfsþjálfunar. Einnig sé fé-
lagsstarf meðal nemenda afar
kröftugt, en meira en hundrað félög
séu starfandi innan nemendafélags-
ins.
Höfum átt góð samskipti
við Island
Hann segir að þeir íslensku nem-
endur sem stundað hafi nám við
skólann hafi allir verið til mikillar
fyrirmyndar, bæði í námi og öðru
starfi.
„Við höfum átt mjög góð sam-
skipti við Island og þess vegna er ég
hingað kominn. Eg ætla að kynna
nemendum hér skólann og eins
möguleika þeirra á því að fá náms-
styrki," segir Crowder. Hann segir
styrkjakerfi skólans mjög öflugt og
að meirihluti nemenda við skólann
þiggi námsstyrk. Erlendir nemend-
ur fái ekki síður styrki og segir
hann boðið upp á námsstyrki fyrir
fyrsta árið, jafnt sem seinni árin.
Þýskt fyrir-
tæki kaupir
TF-GRO
ÞYRLA Landhelgisgæslunnar, TF-
GRO, sem seld var á uppboði í
fyrra, hefur verið seld úr landi. Það
var félagið Sýr ehf. sem keypti þyrl-
una á uppboðinu fyrir um 25 millj-
ónir. Að sögn Þórarins Ragnarsson-
ar, talsmanns félagsins, keypti
þýskt flugfélag þyrluna nýverið og
var henni flogið til Seyðisfjarðar í
fyrradag. Þaðan verður hún svo
flutt til Færeyja með Smyrli. „Frá
Færeyjum verður henni flogið til
Englands og þaðan yfír Ermar-
sundið til Þýskalands," sagði Þórar-
inn í samtali við Morgunblaðið í
gær. Fyrirtækið sem keypti þyrl-
una af Sýr nefnist Helitransair og
að sögn Þórarins eru um 80 þyrlur í
eigu fyrirtækisins. „Fyrirtækið
þjónustar bflaiðnaðinn í Þýskalandi
mikið. Hagstæðasta tilboðið kom
frá þessu fyrirtæki og við ákváðum
að takaþví," sagði Þórarinn.