Morgunblaðið - 01.09.2000, Síða 44

Morgunblaðið - 01.09.2000, Síða 44
~ 44 F'ÖST(rDA(ÍUR1. StfpWtóBER'ÁdOO b UMRÆÐAN 'MORGUKBI.AJJID NAUST er ekki sama og VAAUST Á undanförnum dögum hefur orðið all- nokkur umræða í fjölmiðlum um atburð er varð á Austurlandi laugardaginn 26. ágúst s.l. þegar 60 manna hópur óskaði inngöngu í NAUST, N áttúruverndarsam- ■1 tök Austurlands, dag- inn fyrir aðalfund samtakanna sunnu- daginn 27. Flestir 60- menninganna munu vera meðmælendur fyrirhugaðrar Jakob Kárahnúkavirkjunar Björnsson og álvers í Reyðar- firði. Að því er virðist kom inn- ganga 60-menninganna forráða- mönnum NAUST alveg á óvart og hafa sumir þeirra, og raunar fleiri, fordæmt hana sem „ofbeldisað- gerð“, gerða í því skyni að koma í veg fyrir að tillögur stjórnar sam- takanna til ályktana aðalfundar um Kárahnúkavirkjun og álver á !Reyðarfirði yrðu samþykktar og jafnvel til að „þagga niður í“ and- mælendum virkjunarinnar og ál- versins. Tillögur stjórnarinnar voru felldar. Hefur gagnrýnendum inngöngunnar verið heitt í hamsi. Forystumenn NAUST hafa þó jafnframt tekið fram að þau sam- tök séu öllum opin sem vinna vilji að náttúruvernd á Austurlandi og inngangan sé því á engan hátt ólögleg. Forystumenn inngöngumanna hafa bent á það sama og jafnframt 1 talið að það væri NAUST til fram- dráttar að ný sjónarmið heyrðust á vettvangi samtakanna. Þau væru í allt of ríkum mæli orðin málpípa virkjunar- og álversandstæðinga. Náttúruvernd snerist um ótal margt fleira en vatnsaflsvirkjanir og álver enda þótt starfsemi NAUST að undanförnu hefði í allt of ríkum mæli snúist um það tvennt. Sam- tökin væru kjörinn vettvangur fyrir um- ræður og skoðana- skipti milli meðmæl- enda og andmælenda virkjana og álvers um náttúruverndarhlið þeirra mála. Undir þetta síðasta má taka. Skynsamleg skoðanaskipti á „heimavettvangi" eins og NAUST eru bráðnauðsynleg. Náttúruvernd er miklu víðfeðmari en svo að hún snúist eingöngu, jafnvel fyrst og fremst, um vatnsaflsvirkjanir og álver. Enn síður snýst hún ein- göngu um staðbundin umhverfis- áhrif virkjana og álvera. Allra síst nú á tímum hnattrænna viðhorfa í umhverfismálum og hnattrænna umhverfisáhrifa af starfsemi mannsins. Þau viðhorf eru ekki bara umræðuefni á alþjóðaráð- stefnum. Áhrifa hugsanlegra lofts- lagsbreytinga af mannavöldum mun einnig gæta á Austurlandi. NAUST (Náttúruverndarsamtök Austurlands) eru ekki og mega aldrei verða sama og VAAUST (Virkjunarandstæðingar á Austur- landi). Raddir hinna síðarnefndu eiga vissulega rétt á að fá að heyr- ast innan NAUST, sem eru lýð- ræðisleg samtök, og í frásögnum af aðalfundum ætti bæði að skýra frá þeim ályktunum sem sam- þykktar voru og frá tillögum til ályktunar sem ekki náðu fram að NAUST Innganga sextíumenn- inganna er ekki líkleg til að stuðla að þeim skoð- anaskiptum, segir Jak- ob Björnsson, sem að framan eru rakin og voru yfirlýst markmið inngöngumanna. ganga. Að auki geta virkjunarand- stæðingar að sjálfsögðu stofnað sín eigin samtök, VAAUST, með það að markmiði að berjast gegn virkjunum, þar sem ekki fá aðrir inngöngu en þeir sem lýsa yfír andstöðu við þær um leið og þeir ganga í samtökin. Að þessu sögðu ber að harma með hverjum hætti innganga 60- menninganna í NAUST fór fram. Ekki vegna þess að hún sé á nokk- urn hátt ólögleg. Heldur vegna hins, að hún er ekki líkleg til að stuðla að þeim skoðanaskiptum sem að framan eru rakin og voru yfirlýst markmið inngöngumanna. Til þess bar hún of mikinn keim af hallarbyltingu. Vonandi tekst skynsömum mönnum í báðum fylk- ingum að kæla menn niður áður en langt um líður og koma skoðana- skiptum á. Því að hugmyndin með inngöngunni var góð þótt tilhögun hennar væri óheppileg. Höfundur er fyrrverandi orkumálastjóri. Löglegt, en siðlaust ÞAÐ var einkenni- leg tilfinning sem bærðist í brjósti mér á aðalfundi NAUST sunnudaginn 27. ágúst sl. Það lá í loft- inu að til tíðinda myndi draga þar sem ljóst var að sá fjöl- ménni hópur, sem gekk í félagið rétt fyrir aðalfund, hafði gert það með skipu- lögðum hætti og myndaði meirihluta fundarmanna. Það var einnig Ijóst að margir Þuríður hinna nýju félaga Bachmann væru félagsmenn í Afli fyrir Austurland, samtökum sem berjast fyrir stóriðju á Aust- urlandi. Markmið þessara tveggja félaga eru því eins ólík og hugsast getur og því vissu gamlir félagsmenn í NAUST að tilgangur hins nýja lið- safla væri að skemma fyrir sam- tökunum með einhverjum hætti. Mikil spenna lá því í loftinu en menn sýndu ótrúlega kurteisi og stillingu og má það örugglega þakka góðri fundarstjórn og af- stöðu formanns og stjórnar NAUST. Sá gjörningur sem fram fór á fundinum er svo alvarlegur að hann getur hvorki flokkast und- ir strákskap né hrekki. Hann er gróf valdníðsla í skjóli lýðræðis- legra vinnubragða og atkvæða meirihluta fundarmanna. Siðblinda eða að kunna ekki mannasiði Það er ótrúleg siðblinda að ryðj- ast inn í fámenn náttúruverndar- samtök, sem þar að auki hafa starfað af alúð og krafti í 30 ár til XvrP'sNú Iðnbúð 1,210 Garðabæ sími 565 8060 Blóði drifnar lúkur BSkírnargjafir bœnognafnl WBMiá | Barónsstíg 59 BL 551 3584 Textílkjallarimi I FEBRUAR 1989 var ég kosinn til tveggja ára í stúdenta- ráð Háskóla íslands. Þar reyndi ég eftir fremsta megni að berj- ast fyrir hagsmuna- málum stúdenta í sam- ræmi við þær skoðanir sem ég hafði á þeim málum og stefnu þeirrar íylkingar sem ég var kosinn fulltrúi fyrir. Hér þykir það sjálfsagður hlutur að lýðræðislega kjörnir fulltrúar stúdenta komi á framfæri skoð- unum sínum, berjist fyrir hagsmunamálum stúdenta og eftir atvikum mótmæli aðgerðum stjómvalda sem þeim hugnast ekki. Því miður búa ekki allir við þessi sjólfsögðu mannréttindi lýðræðis- ríkja. Fáeinum mánuðum eftir að ég tók sæti í stúdentaráði, nánar til- tekið hinn 4. júní 1989, voru hundr- uð eða þúsundir kínverskra stúd- enta á svipuðum aldri og ég var þá myrtar á Torgi hins himneska frið- ar í Peking. Var m.a. ekið yfir fjölda fólks á skriðdrekum. Kínversku stúdentamir höfðu unnið það eítt til saka ásamt fjölda annarra lýðræðis- sinna að efna til friðsamlegra mót- mæla og hvetja til lýðræðislegra umbóta. Þannig var lífið murkað úr Guðjón Ólafur Jónsson þúsundum manna vegna þess eins að þeir vildu lýðræðisleg rétt- indi, vildu tjá skoðanir sínar og hafa áhrif á umhverfi sitt og fram- tíð. Aðförinni að kín- versku stúdentunum var stjórnað af kín- verskum stjómvöld- um. Þar var fremstur í flokki Li Peng, sem nú er forseti kínverska þjóðþingsins. Hernum vom gefnar tilskipanir um að drepa niður mótmæli stúdentana og það var gert í orðs- ins fyllstu merkingu. Líf þeirra var einskis virði í augum Li Pengs og félaga. Morðin á Torgi hins himneska friðar vöktu vitanlega óhug og hrylling hjá öllu siðmenntuðu fólki. Sjálfur fylltist ég réttlátri reiði og djúpri sorg yfir afdrifum kín- verskra ungmenna sem voru á sama hátt og íslenskir stúdentar að vekja athygli á því sem betur mætti fara í samfélagi þeirra. Ábendingum þeirra og mótmælum var hins vegar svarað með vopnavaldi einu saman - bryndrekum og byssustingjum. Þetta vakti mig mjög til umhugsun- ar um ranglæti heimsins og mis- munandi örlög okkar mannanna. Kínversk stjórnvöld voru eðlilega einangruð á alþjóðavettvangi eftir þessa voðaatburði. Þau hafa hins vegar á síðustu árum verið að færa sig upp á skaftið í samskiptum sín- um við vestrænar þjóðir. Þannig er varla til sá ráðherra íslenskur sem ekki hefur fundið einhverja góða ástæðu til að taka hús á kínverskum kollega sínum eða í öllu falli að taka á móti honum hér á landi. Allt er Heimsókn Fjöldamorð gleymast ekki á 11 árum, segir * Guðjón Olafur Jdnsson, og verða hvorki fallegri né réttlætanlegri með árunum. þetta gert með markvissum hætti af Jíínverjum í því skyni að vinna bug á einangrun þeirra á alþjóðavett- vangi. íslensk stjórnvöld hafa vissu- lega lagt þeim lið í þeim efnum. Nú hafa borist þær fréttir að hingað sé væntanlegur'höfuðpaur- inn sjálfur: Li Peng, maðurinn sem ber ábyrgð á morðunum á stúdent- unum og öðrum lýðræðissinnum á Torgi hins himneska friðar í júní 1989. Og það sem verra er og ótrú- legra - hann mun koma hingað í boði Alþingis. Það er ömurlegt hlut- skipti þeirra sem munu þurfa að taka í blóði drifna lúku Li Peng. Vonandi minnast menn afdrifa hinna kínversku lýðræðisþenkjandi stúdenta þá er hann gengur í sal- inn. Þjóðin vill hins vegar ekki slík- an gest. Hún segir nei. Fjöldamorð gleymast ekki á 11 ánim og verða hvorki fallegri né réttlætanlegri með árunum. Verknaður Li Peng og félaga er ófyiirgefanlegur. Boð Alþingis er því bæði þingi og þjóð til skammar. Höfundur er héraðsdómslögmaður og varaformaður fulltrúaráðs fram- sóknarfólaganna í Reykjavík. þess eins að þagga niður ályktanir sem stangast á við hags- muni annars félags eða sjónarmiða. Þegar tekist er á um ólík sjónarmið og lífsvið- horf eru stór orð oft látin falla og ýmsum brögðum beitt til að koma höggi á and- stæðinginn. Menn eru mismálefnalegir, heið- arlegir og vandir að vinnubrögðum en fæstum dettur í hug að beita slíku ofbeldi sem hér var gert. Verknaðurinn er ef- laust löglegur, en siðlaus og til þess eins fallinn að veikja lýðræðið í landinu. Það ber vott um veikan NAUST NAUST eru ekki sam- tök til að ná fram mála- miðlunum milli náttúru- verndar og stóriðju, segir Þuríður Bach- mann, það ferli liggur í mati á umhverfisáhrif- um samkvæmt lögum. málstað þeirra afla, sem berjast fyrir stóriðju á Austurlandi, að grípa til þessarar atkvæðasmölun- ar í stað þess að beita sér innan sinna samtaka fyrir þeim sjónar- miðum, sem að þeirra mati ættu að mynda áherslur NAUST. I máli formanns Afls fyrir Austurland, Einars Rafns Haraldssonar, kom fram að tilgangur hinna nýju fé- laga væri að ná viðræðum milli þessara tveggja hópa og komast að sameiginlegri niðurstöðu hvað varðar náttúruvernd og stóriðju á Austurlandi. Einnig að hans félög- um þætti málflutningur NAUST vera of einstrengingslegur og því vildu þeir breyta. Þessu náðu hinir nýju félagar með því að ræða ekki tillögur frá stjórn NAUST og fella þær sem hentuðu ekki þeirra málf- lutningi. NAUST eru ekki samtök til að ná fram málamiðlunum milli náttúruverndar og stóriðju, það ferli liggur í mati á umhverfis- áhrifum samkvæmt lögum. Hvenær glata menn trúverðugleika? Því hefur verið haldið fram að stjórn NAUST eigi nú við alvar- legan vanda að glíma þar sem hún sitji uppi með ályktanir aðalfund- arins. En hver gerir þær sam- þykktir, sem náðust fram með valdtöku hinna nýju félaga, að áherslum NAUST og hver tekur mark á þeim sem slíkum? Þær að- alfundarsamþykktir sem þvingað- ar voru fram af hinum nýju félög- um verða minnismerki um þennan atburð sem ætti að verða öllum þeim til umhugsunar, sem bera hag lýðræðisins fyrir brjósti. Mikil vinna er framundan vegna fyrirhugaðra stóriðju- og virkjana- framkvæmda á Austurlandi. Nátt- úran talar ekki fyrir sig sjálf og því er nauðsynlegt að til séu ein- staklingar og félagasamtök, sem tala fyrir hennar hönd. Það mun NAUST gera hér eftir sem hingað til. En hverjir eiga að tala fyrir hönd stóriðjunnar þegar sýnt er að talsmenn hennar kunna ekki mannasiði? Höfundur er þingmaður Vinstri- hreyfingarinnar - græns framboðs á Austurlandi.

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.