Morgunblaðið - 20.10.2000, Qupperneq 4

4 FÖSTUDAGUR 20. OKTÓBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Davíð Oddsson forsætisráðherra heiðursdoktor við Manitobaháskóla
Heitir áfram
stuðningi við
íslenskudeild-
ina og safnið
Winnipeg. Morgunblaðið.
DAVÍÐ Oddsson, forsætis-
ráðherra, var sæmdur heiðurs-
doktorsnafnbót í lögfræði við
Manitobaháskóla í Winnipeg í Kan-
ada í gærkvöldi. Við það tækifæri
sagði hann að sér væri sýndur
mikili sómi og enn ánægjulegra
væri að upphefðin kæmi frá
Manitobaháskóia. Háskólinn hefði
útskrifað marga landa sína, sem
væru reyndar fyrst og fremst
Kanadamenn af íslenskum upp-
runa, og dvöl þeirra í skólanum
hefði gert þá að mikilvægum þegn-
um í lífi og starfi í Kanada.
Forsætisráðherra sagði að hann
kallaði Kanadamenn af fslenskum
uppruna landa sína vegna tryggð-
ar þeirra við iand forfeðra sinna.
Margir hefðu verið framúr-
skarandi menntamenn og fslend-
ingasögurnar stæðu að minnsta
kosti jafnfætis þekktustu ritverk-
um annars staðar frá.
í máli Davíðs kom fram að eftir
svartnætti á miðöldum hefði 20.
öldin reynst íslendingum gjöful og
nú, undir lok aldarinnar, væru
þeir í hópi þróuðustu þjóða heims.
Helsta ástæðan væri að stöðug
áhersla væri á gildi menntunar,
vel væri fylgst með þróun mála á
sviði tækni og hún nýtt á besta
hátt auk þess sem lagt væri upp úr
því að íslenskir stúdentar, sem út-
skrifuðust úr háskóla, hefðu tæki-
færi til að fara í framhaldsnám við
bestu alþjóðlegu menntastofnanir
með stuðningi þjóðarinnar.
Davfð sagði að tenging fslands
við Manitobaháskóla væri óvenju-
leg vegna þess að hvergi annars
staðar utan fslands væri eins stórt
fslenskt bókasafn. „Ég get fullviss-
að ykkur um það að þessi háskóli
getur reitt sig á áframhaldandi
stuðning fslensku ríkissljómarinn-
ar við fslenskudeildina og íslenska
bókasafnið við Manitobaháskóla,"
sagði forsætisráðherra.
Davíð er fimmti íslendingurinn
sem fær heiðursdoktorsnafnbót _
við Manitobaháskóla. Hinir em Ás-
geir Ásgeirsson, Ólafur Jóhannes-
son, Vigdfs Finnbogadóttir og
Haraldur Bessason.
Ræddu auknar flugsamgöngur
Davíð Oddsson og Gary Doer,
forsætisráðherra Manitobafylkis,
áttu fund í þinghúsinu í Winnipeg í
gær. Davíð sagði við Morgunblaðið
að fundi loknum að viðræðumar
hefði fyrst og fremst verið á al-
mennum nótum, en rætt hefði ver-
ið um vaxandi samskipti Islands
við Manitobafylki vegna tengsla
við íslendinga, og aukna starfsemi
fslenska ríkisins og stuðning við
Manitobaháskóla og verkefni á
Gimli. Davíð sagðist hafa nefnt við
Doer að hann kæmi til íslands í
júní á næsta ári og hefði hann lýst
yfir miklum áhuga á því.
Doer sagði að viðræðumar
hefðu verið gagnlegar og hann
hlakkaði til að heimsækja ísland á
næsta ári. Hann sagðist hafa mik-
inn áhuga á að Flugleiðir hæfu
beint áætlunarflug til Winnipeg,
þvf það myndi auka samskiptin á
báða vegu, ekki síst á við-
skiptasviðinu, auk þess sem það
myndi efla ferðaþjónustuna. „Vilji
Flugleiðir þetta myndum við
leggja okkar af mörkum til að fá
samþykki ríkisstjórnar Kanada
fyrir leyfinu," sagði hann.
Forsætisráðherra Manitobafylk-
is sagði að vei hefði tekist til við að
Morgunblaðið/Kristinn
Emöke J. E. Szathmáry, forseti Manitobaháskóla, sæmdi Davíð Oddsson
forsætisráðherra heiðursdoktorsnafnbót í lögfræði við háskólann.
Morgunblaðið/Kristinn
Davíð Oddsson, forsætisráðherra íslands, átti fund með Gary Doer, for-
sætisráðherra Manitobafylkis, í þinghúsinu í Winnipejg. Lengst til hægri
er Svavar Gestsson, sendiherra og aðalræðismaður Islands í Winnipeg.
Fyrir aftan Davíð er Skarphéðinn Steinarsson, skrifstofustjóri í for-
sætisráðuneytinu.
vernda sögustaði á Gimli og við
Manitobaháskóla en vilji væri fyrir
þvf að lfta á aðra staði í Kanada
sem tengdust Kanadamönnum af
fslenskum uppruna, til dæmis með
því að merkja staði eða mannvirki
þar sem íslendingar hefðu verið í
fyrirsvari. Þegar væru nokkur
mannvirki glötuð og því væri
ástæða til að bregðast við. „Ég
lýsti því yfír að ég vildi gjaman
styðja slíka starfsemi, því hún er
mikivæg fyrir okkur,“ sagði Davíð.
Ráðherramir hittast aftur
óformlega í dag þegar fslenska
bókasafnið við Manitobaháskóla
verður formlega opnað í nýjum
húsakynnum.
■ Einstök íslenskudeild/44
Oddi kaup-
ir Stein-
dórsprent-
Gutenberg
„ÞETTA bar tiltölulega brátt að,“
segir Þorgeir Baldursson, forstjóri
Prentsmiðjunnar Odda, um kaup
fyrirtækisins á prentsmiðjunni
Steindórsprenti-Gutenberg.
Að sögn Þorgeirs voru yfir 90%
hlutafjár í eigu einnar fjölskyldu og
fjölskyldan hefði selt Búnaðarbank-
anum hlut sinn í síðustu viku. Áðúr
hefði Búnaðarbankinn átt 7% hlut
sem verið hefði til sölu. Nú hefði
Oddi hins vegar keypt allt hlutafé
Gutenbergs af Búnaðarbankanum.
Hjá Odda starfa um 260 manns og
hjá Gutenberg milli 60 og 70. Þorgeir
segir að ekki séu fyrirhugaðar breyt-
ingar á rekstri prentsmiðjanna og að
þær verði reknar hvor í sínu lagi.
Hins vegar verði reynt að ná fram
hagræðingu, til að mynda með sam-
eiginlegum innkaupum.
Viðskipti
með krítar-
kort í Bónus
SAMNINGUR Bónuss og krítar-
kortafyrirtækjanna VISA Island og
Europay ísland hefur verið undirrit-
aður og gengur í gildi í dag. Því
munu allar verslanir fyrirtækisins
nú í fyrsta sinn taka við krítarkort-
um, bæði VISA og EURO, en áður
hefur staðgreiðsla vörunnar verið
eina greiðslufyrirkomulagið.
Guðmundur Marteinsson, fram-
kvæmdastjóri hjá Bónus, sagði í
samtali við Morgunblaðið að lengi
hefði verið unnið að þessari breyt-
ingu og að viðamiklar markaðs-
rannsóknir þeirra bónusmanna
hefðu leitt í Ijós að viðskiptin myndu
aukast mikið við innleiðingu krítar-
kortaviðskipta í verslanir þeirra.
„Viðskiptavinir okkar hafa lengi
þrýst á þessar breytingar og við get-
um ekki litið fram hjá þeirri stað-
reynd að kreditkortaviðskipti eru að
verða algengasti greiðslumátinn í
dag,“ sagði Guðmundur.
Ráðstefna um persónuvernd í viðskiptum og stjórnsýslu
Hagstofustjóri telur
kennitöluna ofnotaða
Morgunblaðið/Ásdís
Ráðstefna Staðlaráðs og Skýrslutæknifélagsins um persónuvernd var
fjölsótt. Hallgrímur Snorrason hagstofustjóri er fyrir miðju.
STAÐLARÁÐ íslands og Skýrslu-
tæknifélag íslands stóðu fyrir ráð-
steftiu á Hótel Loftleiðum í gær þar
sem fjallað var um persónuvemd í
viðskiptum og stjómsýslu. Tilefnið er
nýleg tilskipun Evrópusambandsins
um persónuvemd og persónuupplýs-
ingar og íslensk löggjöf um persónu-
vernd en samnefnd stofnun mun taka
við af Tölvunefnd. Meðal þeirra
spuminga sem velt var upp á ráð-
stefnunni var sú hvort víðtæk notkun
kennitölunnar hér á landi ætti fram-
tíð fyrir sér. Islensk fyrirtæki og
stjómsýsla væra orðin hluti fjölþjóð-
legs umhverfis sem almennt væri
tortryggið gagnvart skráningu slíkra
upplýsinga. I fjörlegum pallborðs-
umræðum á ráðstefnunni komu ein-
mitt fram skiptar skoðanir um rétt-
mæti kennitölunotkunar hér á landi
en flestir vora þá á þeirri skoðun að
notkun hennar væri óþarflega mikil.
Þannig taldi Hallgrímur Snorrason
hagstofustjóri að kennitölur væra
nauðsynlegar en þær væra engu að
síður of mikið notaðar.
Auk Hallgríms tóku þátt í umræð-
unum þau Friðrik Sigurðsson, for-
stjóri Tölvumynda og formaður
Staðlaráðs, Pétur Hauksson, formað-
ur Mannvemdar, Svava Helen
Bjömsdóttir, framkvæmdastjóri
Stika, og Úlfar Erlingsson, forstöðu-
maður gagnaöryggis hjá Islenskri
erfðagreiningu, en íslensk erfða-
greining og Skýrr styrktu þessa ráð-
stefnu.
Önnur auðkenni koma
í stað kennitölunnar
Fram kom í máli Friðriks að í
starfi sínu hjá Tölvumyndum, þar
sem ýmis skráningarforrit eru búin
til, væri hann búinn að sjá að ofnotk-
un kennitölunnar hér á landi væri
stórkostleg, einkum í heilbrigðis- og
fjármálakerfinu. Hvergi væri notk-
unin eins mikil hjá vestrænum þjóð-
um. Notkunin stæðist heldur ekki
reglur og viðmið annarra þjóða.
Hallgrímur Snorrason sagði m.a.
að ný lög um persónuvernd hér á
landi féllu vel að hlutverki Hagstof-
unnar. Þar væri unnið með trúnaðar-
gögn og ef sá trúnaður væri ekki fyr-
ir hendi væri starfsgrundvöllur
stofnunarinnar hraninn. Hann sagði
að þótt kennitalan hyrfi kæmi eitt-
hvað annað auðkenni í staðinn, s.s.
viðskiptanúmer. Hann sagði að
kennitalan væri viðmið og frá henni
mætti ekki hverfa. Ofnotkun á sum-
um sviðum væri þó ekki hættuleg
heldur frekar ástæðulaus. Hallgrím-
ur likti þessu við brennivínið, það
væru rónarnir sem kæmu óorði á
það!
Pétur Hauksson, formaður Mann-
vemdar, sagðist vona að kennitalan
væri í hættu. Margir hefðu hag af
notkun hennar en eiginlega allir aðr-
ir en þeir sem bæra hana. Hún væri í
raun óþörf fyrir einstaklinginn. Pét-
ur taldi hins vegar óraunhæft að
banna notkun kennitalna, frekast
mætti vona að ný lög um persónu-
vernd myndu standa vörð um hags-
muni einstaklingsins. Pétur minnti á
að samkvæmt lögunum um persónu-
vemd væri einstaklingum gefinn
góður möguleiki á að eyða röngum
upplýsingum um sig, hins vegar væri
torsóttara að eyða réttu upplýsing-
unum. Pétur lagði áherslu á að fræða
þyrfti almenning um rétt hans með
tilliti til laganna um persónuvemd.
Hallgrímur sagði það „út í hött“
hjá Pétri að einstaklingurinn þurfi
ekki kennitölu. Kennitalan væri t.d.
ekki bara að skrá skuldir viðkomandi
heldur einnig eignir hans og réttindi.
Svava Helen kom fram með þá
hugmynd að kljúfa kennitöluna niður
í fleiri auðkenni, s.s. í lýðkenni,
fjármálakenni og heilbrigðiskenni,
allt eftir því hvar væri verið að nota
upglýsingar um einstaklinga.
Úlfar Erlingsson sagði mikilvægt
að finna jafnvægi á milli þeirra sem
vildu gefa upplýsingar um sig og
þeirra sem vildu engar upplýsingar
gefa. Þarna mætti finna meðalveg,
m.a. í nýjum lögum um persónuvernd
þar sem leikreglumar væru gerðar
skýrari en þær hefðu verið til þessa.
Kennitala óþörf við
kaup á neysluvörum
Meðal fyrirlesara á ráðstefnunni
var Páll Hreinsson, stjómarformað-
ur Persónuvemdar. I samtali við
Morgunblaðið sagði hann að íslenska
kennitalan væri ekki í hættu. Hann
sagði að í tilskipun ESB væri aðildar-
ríkjum, þar með töldum EES-ríkj-
um, falið að ákvarða um notkun
kennitalna eða annarra auðkenna.
Páll sagði að í íslensku lögunum um
persónuvernd kæmi fram að notkun
kennitölunnar væri heimil eigi hún
sér málefnalegan tilgang og sé nauð-
synleg til að tryggja örugga persónu-
greiningu.
„Gagnályktunin er þá að ef kenn-
italan er ekki málefnaleg eða nauð-
synleg í þeim viðskiptum sem um
ræðir eigi ekki að nota hana. Þannig
ætti t.d. ekki að þurfa að gefa upp
kennitölu við kaup á neysluvörum
eins og pitsum," sagði Páll en bætti
við að stjórn Persónuvemdar ætti
eftir að koma sér saman um túlkun á
þessu ákvæði um kennitöluna.
Stjómin myndi væntanlega gera það
á næsta ári.