Morgunblaðið - 25.11.2000, Blaðsíða 54

§4 LAUGARDAGUR 25. NÓVEMBER 2000
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
+ Kristfn Petrea
Sveinsdóttir, var
fædd 24. ágúst 1894
í Skáleyjum á
Breiðafirði. Hún
andaðist þann 18.
nóvember 2000 að
Hrafnistu í Reykja-
vík, hundrað og sex
ára. Foreldrar henn-
ar Sveinn Pétursson,
sjómaður f Skál-
-» eyjum, og Pálína
Tómasdóttir, Nesi í
Grunnavík. Systkini
Kristínar, sem öll
eru látin: Kristján,
Halldór, Marfa, Guðmundur,
Elsku Ijósa mín.
Á kveðjustund leitar hugurinn
ósjálfrátt aftur til 22. júlí árið 1945.
Sjálf man ég ekkert eftir þessum
degi. Þó afrekaði ég að kollvarpa
starfsáætlun margra daginn þann.
Já, í afskekktri sveit vestur við
Breiðafjörð var ég að boða komu
mína í þennan heim. í þá daga var
þama enginn sími, ekkert rafmagn
og enginn ruddur þjóðvegur. Bílar
voru ekki komnir til sögunnar. Einu
farartækin voru hestar og bátar.
Mér lá víst mikið á og ljóst var að
ekki yrði hægt að ná tímanlega í
ljósmóður. Faðir minn fór því á
næsta bæ og bað um aðstoð.
Ljósa mín skrifaði mér eftirfar-
andi bréf og lýsti atburðarrásinni:
„Pabbi þinn kom niðureftir um kl.
7 á sunnudagsmorgni. Kristinn
minn fór strax að sækja ljósmóður-
ina. Fór ríðandi út að Galtará og
þaðan á bát yfir að Bæ en þar var
Guðrún Kristjánsdóttir Ijósmóðir.
Ég fór með pabba þínum og sá strax
að mamma þín var komin að því að
fæða. Ég þvoði hendur mínar úr
sótthreinsandi vatni og fór í hvíta
sloppinn minn, sem ég var alltaf í við
kirkjukaffið. Þetta gékk allt Ijóm-
andi vel og þú fæddist korter yfir
níu. Guðrún kom um hádegið en þá
var ég búin að lauga þig og allt virt-
ist í lagi með guðs hjálp. Guðrún
sagði að mér hefði farist þetta vel úr
hendi. Hún var svo eina nótt en bað
mig svo um að taka við. Ég fór og
talaði við telpumar mínar og þær
tóku að sér mitt heimili en ég var hjá
blessaðri mömmu þinni í hálfan
mánuð.“
í framhaldi af þessu spurði ég
hana hvort ekki hefði farið um hana í
þessari aðstöðu. Svarið var á þá leið
að við slíkar kringumstæður væri
ekkert val. Hún sagðist einfaldlega
hafa beðið guð að hjálpa sér en mikið
hefði sér létt þegar ég byrjaði að
gráta. „Ég táraðist þá og bað góðan
guð um að þú yrðir bæði heilsu-
hraust og langlíf. Heiisuhraust er ég
en íramtíðin sker úr með langlífið.
Á næstu árum naut ég mín í ná-
grenni við þig. Þegar messað var í
Gufudalskirkju mættum við alltaf
prúðbúin. Álftardalsáin vaðin, farið í
kirkjuskóna á árklöppunum og
gengið þaðan til kirkju. Þú söngst í
kirkjunni og varst ætíð uppábúin í
þeysufötum. Eftir messu fengu allir
góðgerðir inni í bænum. Þú klæddir
þig í hvíta sloppinn sem þú nefndir
hér að framan. Barst fram góðgerð-
ir; súkkulaði, kaffi og meðlæti. Þrátt
fyrir að þú værir önnum kafln gafst
þú þér tíma til að knúsa mig og segja
eitthvað fallegt. Við það hitnaði mér
allri og sjálfsálitið óx svo óendan-
lega.
Já, það var gott að vera í dalnum í
þá daga. Við dalinn okkar er
áhyggjuleysi æskuára minna bund-
ið. Fastur punktur í tilverunni var sá
aþ í kringum afmælið mitt birtist þú.
Álltaf komst þú með eitthvað handa
mér. Ég man sérstaklega eftir
skrautlegu dósunum undan Mackin-
tosh’s-sælgætinu. Þú gafst mér líka
blómvendi úr blágresi sem þú tíndir
á leiðinni frameftir.
Leið mín lá svo burt úr dalnum.
Með kökk í hálsinum kvaddi ég þig.
Hugsaði með mér að líklega sæi ég
þig aldrei aftur. Þú sagðist ætla að
Þorbjörn, Pétur og
Sesselja. Hún giftist
Bergsveini Finns-
syni 1919 og bjó
með honum í Gufu-
dal. Börn Kristínar
og Bergsveins:
Finnur, Ebba Aðal-
heiður, Guðmunda
Elín, Sveinsína
Pálína látin, Krist-
inn, Ólafur,
Rebekka og Reynir.
Afkomendur Krist-
ínar eru nú orðnir
142, börn, barna-
börn, barnabarna-
börn og barnabarnabarnabörn.
skrifa mér og ég lofaði að gera slíkt
hið sama. Það gerði ég líka en ég er
nú viss um að ekki var auðvelt að
lesa fyrstu bréfin mín. I áranna rás
varð það svo hefðbundinn siður að
skrifast á einu sinni á ári.
Fundum okkar bar aftur saman í
henni Reykjavík. Alltaf var jafn upp-
byggilegt fyrir sálina að hitta þig.
Fallegt bros og hlýtt handtak eru
einfaldlega eitthvað sem mölur og
ryð fá ekki grandað. Þú hafðir svo
mikla útgeislun. Þó svo þú værir lág-
vaxin og nett þá var eitthvað í fari
þínu sem gerði þig svo stóra og
ógleymanlega.
Þú varst mikil handavinnukona.
Ég á svo marga fallega handunna
hluti frá þér. Einu sinni sagðir þú við
mig að eitthvert besta ráð til að
komast í gott skap væri að setjast
niður með handavinnu. Þá hreinlega
gleymdist amstrið og erfiðleikamir.
Mikill sannleikur felst í þessum orð-
um.
Að lokum vil ég þakka forsjóninni
fyrir að lofa mér að kynnast þér. Ég
tel mig alia ævi hafa notið góðs af
umönnun þinni daginn forðum
þarna í Fremri-Gufudal.
Öllu þínu fólki votta ég mína
dýpstu samúð.
Guð blessi minningu þína.
Sigurbjörg Bjömsddttir
frá Fremri-Gufúdal.
Elsku amma, langamma og langa-
langamma, nú hefur þú fengið hvíld-
ina eftir langa og gæfuríka ævi. Nú
færð þú að fara í sveitina þína, Gufu-
dal, sem þér þótti svo vænt um. Það
koma margar minningar upp í huga
okkar um þig sem við eigum eftir að
geyma um ókomna tíð. Þú varst svo
dugleg í höndunum og þurftir alltaf
að hafa eitthvað fyrir stafni, öll eig-
um við einhveija fallega muni eftir
þig sem eru okkur dýrmætir. Það var
svo gaman að segja öðrum frá þínum
háa aldri og hvað við vorum stolt af
þér. Kveðjustundin lýsti þér svo vel,
þú styttir þér stundir með því að fara
með ljóð og bænir sem þér þótti svo
vænt um. Það var eins og þú vildir
gefa okkur heilræði með ljóðunum og
sjá til þess að þú gæfir okkur eitt-
hvert veganesti. Okkur finnst því við
hæfi að kveðja þig með þessu Ijóði.
Guð geymi þig.
Erenglaraddirhvísla
íeyraðblíðumrómi.
Núorðinerþínvígsia
aðokkurhelgadómi.
Við heiðrum þig og hyllum
þig böðum fógrum ljósum.
Stráumsvoáleiðþína
mjallahvítumrósum.
(Björg Einarsdóttir.)
Krístín Bjarnad., Kolbrún,
fva Sigrún, Anna Kristúi,
Halldór og langalang-
ömmubörnin Hilmar Björn
og Herdís Hanna.
Þegar horft er til baka yfir farinn
veg er margs að minnast.
Kynslóðir koma og fara. Sumir lifa
lengur en aðrir og fá að fylgjast með
þróun samfélagsins jafnvel hátt í
heila öld. Þannig var það með Krist-
ínu P. Sveinsdóttur frá Gufudal sem
nú er horfln sjónum okkar og lögð til
hinstu hvílu. Eitthundrað og sex voru
árin sem hún lifði. Fáir hafa fylgst
með jafn miklum breytingum á einni
öld og Kristín. Fáir hafa séð bylting-
una sem orðið hefur í landbúnaði,
fiskiðnaði og samgöngum jafn skýr-
um augum og hún.
Minningarnar hrannast upp í huga
mínum þegar ég hugsa til kynna okk-
ar Kristínar, sem var tengdamóðir
mín. En efst í huga mér er þó þakk-
læti.
Hvemig lifði hún og hvemig var
hún? Sterkur persónuleiki með
ákveðnar skoðanir. Drífandi og dug-
mikil kona, afkastamikil og fram-
kvæmdasöm með afbrigðum. Kjark-
mikil og vinnusöm húsmóðir á stóm
sveitaheimili - móðir níu bama á
fyrri hluta aldarinnar við þær að-
stæður sem þá vom til sveita í stijál-
býlu landi.
Dagurinn er ég sá hana fyrst er
mér ógleymanlegur og stendur mér
ljóslifandi fyrir hugskotssjónum og
hefur ætíð gert. Ég kom sem kaupa-
kona á 16. ári til hennar í Gufudal.
Hver dalurinn á fætur öðmm á leið-
inni var fagur og tignarlegur. Árnai-
gjálfruðu við bakka sína, fossarnir
skreyttu græna náttúrana, hlíðamar
gróðursælar og blessaðir vegirnir
sem ekki vom upp á marga fiska,
grýttir og bugðóttir. Allt grípur þetta
huga minn er ég horfi til baka til okk-
ar fyrstu kynna.
Ekki fór á milli mála að ég hitti
vinnusama konu, konu sem féll aldrei
verk úr hendi. Öll hennar handavinna
var einstök. Hekluð milliverkin í
sængurfatnaði hvort sem var í vögg-
una fyrir hvítvoðunginn, á ferming-
arsæng fyrir unglinginn eða hjóna-
sængina. Allir fallegu dúkamir
hennar, sokkarnir og vettlingamir
sem vermdu og prýddu og svo allt
annað sem hún lét frá sér fara. Krist-
ín var ótrúleg kona.
Þakklæti leitar á hugann. Þakkir
fyrir alla aðstoðina sem hún veitti er
hún kom í sveitina á vorin til okkar og
dvaldist fram á haust.
Hún þekkti hvem stein, hverja
þúfu, hverja laut og hvert barð. Hún
hafði gengið þarna svo ótal, ótal sinn-
um. Þau minnast þess líka böm mín
er þau sátu á hnjám hennar og hún
söng fyrir þau með sinni fallegu rödd.
Oftar en ekki lokuðust þreytt, h'tO
augu í fangi hennar. Ég sé hana fyrir
mér er hún röltir með prjónana sína
til að ná í kýmar, man hvemig hún
strauk þeim, klappaði þeim og talaði
viðþær.
Á þessari kveðjustund er svo
óteljandi margs að minnast þegar
glaðst var á góðum stundum.
„Og hvað er að hætta að draga
andann annað en að frelsa hann frá
friðlausum öldum lífsins, svo að hann
geti risið upp í mætti sínum og
ófjötraður leitað á fund guðs síns?“
segir í Spámanninum. Og hann kveð-
ur einnig svo vel á öðmm stað um
vinnuna og á svo einkar vel við
tengdamóður mína sívinnandi.
„Þegai’ þið vinnið í anda kærleik-
ans, þá finnið þið sjálfa ykkur, hvert
annað og guð.“ Eilífur friður, hvíld og
ró umvefji þig, elsku Kristín mín, og
hjartans þakkir fyrir samvemna.
Börnum, tengdabörnum og ástvin-
um öllum flyt ég mínar einlægustu
samúðarkveðjur.
Guðlaug E. Guðbergsdóttir.
Með orðum þessum viijum við
minnast ömmu okkar sem lést 18.
nóvember í hárri elli. Hún var 6 ára í
byijun aldarinnar og lifði breytingar
úr fmmstæðu sveitasamfélagi í nú-
tíma borgríki. Hún var barn og síðan
vinnukona í Breiðafjarðareyjum
fram yfir lok fyrri heimsstyrjaldar-
innar. Giftist og bjó í Fremri-Gufudal
í rúmlega 30 ár. Kreppubúskapur,
lífsbarátta og strit í einangraðri
sveit. Kemur átta börnum til manns
og missir maka sinn snemma á sjötta
áratugnum. Flytur, farin að heilsu, í
kjölfar nokkurra bama sinna til
Reykjavíkur, fær bata og býr hjá
dóttur sinni í tæplega 40 ár og vinnur
í fiski þar til hún er 85 ára. Á svo
langt og gott ævikvöld á Hrafnistu.
Við kynnumst henni þegar að hún
var flutt úr sveitinni til Reykjavíkur.
Laugamesið var hverfi fjölskyldunn-
ar. Þar bjuggu flest böm hennar sem
höfðu reist sér heimili á mölinni.
Ebba á Hrísateignum, Pálína
mamma og Finnur í kommablokkinni
á Laugarnesveginum og Munda og
amma á Rauðalæknum. Þar átti hún
herbergi sem var ævintýri líkast.
Myndir af afkomendum og vinum
hvar sem koma mátti fyrir. Rætum-
ar til átthaganna vom sterkar og
samræður fjölskyldunnar oftast um
lífið og fólkið í sveitinni. Á sumrin
dvaldi amma í Gufudalnum var eldri
bróðirinn oft samferða henni með
rútunni í sveitina.
Amma var hluti af uppeldi og upp-
vexti okkar. Margs er að minnast.
Amma í peysufötum við öll hátíðleg
tækifæri. Trúræknin. Álfasögurnar.
Allar smákökurnar og kleinurnai’ hjá
systranum. Fiskvinnan á Kirkjus-
andi með dætmm og barnabömum.
Páskar. Fimmtán ára peyji í klofstíg-
vélum í miðri kös að gogga fisk þegar
amma gamla vippar sér úr vinnslu-
salnum og klæðir hann í ermahlífar,
svuntu og sjóhatt. Amma sem borg-
aði leigubílinn þegar 16 ára dóttur-
sonurinn strauk á sjóinn þegar hann
átti að vera að taka upp kartöflur og
byrja í skóla. Amma að dást að síða
hárinu og skegginu sem 18 ára ungl-
ingurinn hafði komið sér upp í stað
gömlu herraklippingarinnar.
Amma og jólagjafirnar. Ullarsokk-
ar og vettlingar með tveimur þuml-
um langt fram á fertugsaldurinn. Og
allt sherríið sem hún fékk í staðinn.
Amma og sorgin við fráfall
mömmu. Amman sem að fylgdist
með okkur vaxa úr grasi, verða full-
orðin og stofna fjölskyldur.
Við minnust hlýju, manngæsku og
fordómaleysis. Á kveðjustund era
söknuður og þakklæti okkur efst í
huga. Ljúfsár söknuður góðra æsku-
ára og þakklæti fyrir samfylgdina,
bjartsýnina og jákvætt viðhorf til
lífsins.
Bergsveinn Þorkelsson,
Guðjón Þorkelsson,
Ingibjörg Þorkelsdóttir,
Ása Þorkelsdóttir.
Kveðja frá dóttur
Elsku mamma mín. Þakka þér fyr-
ir allt, hvað þú varðst gömul og
lengst af frísk.
Hvað þú varst frábær með handa-
vinnuna.
Sast aldrei auðum höndum enda
alin upp við það.
Og fjölskyldan á marga muni unna
afþér.
Ég þakka þér fyrir að börnin mín
áttu skjól hjá þér og afa í Gufudal
þegar þau vom lítil.
Hvíldu í friði.
Móðir, ég þakka þér þitt ævistarf.
Alla góða kosti sem hlutum við í arf.
Versin og bænimar sem þú baðst
við okkar sæng. Þú tókst okkur í fang
þér eins og unga undir væng.
Þín dóttir,
Ebba Aðalheiður.
Til móður minnar
Ef sérð þú gamla konu, þá minnstu móður
þinnar
sem mildast átti hjartað og þyngstu
störfinvann
og fómaði þér kröftum og fegurð æsku
sinnar
og fræddi þig um lífið og gerði úr þér
mann.
Þú veist að gömul kona var ung og fógur
forðum
og fátækasta ekkjan gaf drottni sínum
mest
Ó, sýndu henni vinsemd í verki og í orðum.
Sú virðing sæmir henni og móður þinni
best.
Því aðeins færðu heiðrað og metið þína
móður
að minning hennar verði þér alltaf hrein
ogskýr
og veki hjá þér löngun til að vera öðrum
góður
og vaxi inn í himin - þar sem kærleikurinn
býr.
(Höfundurókunnur.)
Elsku mamma!
Nú þegar leiðir skilja, eftir langa
samleið, er mér efst í huga þakklæti.
Við eigum þér svo mikið að þakka,
þú sem vildir allt fyrir okkur gera.
Og að fá að hafa þig hjá okkur svona
KRISTIN P.
SVEINSDÓTTIR
lengi, megum við líka þakka. Mamma
mín, Guð geymi þig um alla eilífð.
Þín dóttir,
Guðmunda Bergsveinsdóttir.
Elsku amma mín.
Húmar að kveldi, hljóðnar dagsins ys,
hm'gur að Ægi gullið röðulblys.
Vanga minn strýkur blærinn blíðri hönd,
og báran kveður vöggujóð við
fjarðarströnd.
Eg er þreyttur, ég er þreyttur
ogþráisvefnsinsfró.
Kom, draumanótt með fangið fullt af frið
ogró.
(Jón frá Ljárskógum.)
Þegar ég sit hér og hugsa til þín
kemur ótal margt fram í hugann.
Ég sé litla telpu á leiðinni í sveitina
til ömmu. Alltaf var gott að koma til
þín amma mín, og þó að þú hefðir nóg
að gera þá hafðir þú líka tíma fyrir
okkur krakkana, ég var ekki eina
ömmubamið sem var hjá þér á sumr-
in. En þú lést okkur ekki sitja iðju-
laus og sagðir alltaf „hálfnað verk þá
hafið er“.
Einu man ég eftir sem þú hafðir
gaman af því að rifja upp, það var
þegar þú ætlaðir að búa til mysuost
en af einhveijum ástæðum mistókst
það og úr varð þessi líka fína mysu-
karamella.
Jæja, amma mín, ég gæti haldið
endalaust áfram eins og t.d. hvað þú
trúðir mikið á álfa og huldufólk og
sagðir okkur sögur um það sem ég
man enn þann dag í dag, og alltaf
klappaðir þú Grásteini þegar þú fórst
frameftir.
Elsku amma mín, nú er Ella litla
þín orðin fullorðin og búin að gefa þér
barnabarnabörn og bamabama-
bamabörn sem eiga góðar minningar
um ömmu sína.
Ég kveð þig amma mín með sökn-
uði og þakkiæti í hjarta, þú varst
besta amma sem hægt var að hugsa
sér.
Blessuð sé minning þín.
Þín
Elín.
Lækkarlífdagasól.
Löng er orðin mín ferð.
Faukífarandaskjól,
fegin hvíldinni verð.
Guð minn gefðu þinn frið,
gledduogblessaðuþá,
semaðlögðumérlið.
Ljósiðkveiktumérhjá.
(Herdís Andrésdóttir.)
Nú er hún öll hún amma okkar svo
margra.
Ég var þeirra gæfu aðnjótandi að
vera alinn upp á heimili þriggja kyn-
slóða þar sem saman bjuggu amma,
pabbi og mamma og við systkinin.
Amma var ein af stoðunum í lífi mínu,
með styrka hönd og sterkan vilja til
að gera vel. Hún var alltaf að og það
að koma í herbergið hennar heima
eða á DAS var eins og að heimsækja
höfðingja, okkur var alltaf tekið opn-
um örmum með bros á vör og klapp á
bakið. Alltaf átti hún eitthvað til að
stinga upp í mann og annan. Það var
eins og tíminn stæði í stað meðan
maður staldrar við hjá ömmu í friði
og ró sem ríkti í kring um hana. Og í
seinni tíð fylgdu börnin mín fús með
og sögðu félögunum sínum stolt frá
langömmu. Þá er komið að kveðjust-
und og hún amma fylgir manni að
sjálfsögðu til dyra og kveður með
faðmlögum. Amma, ég kveð þig með
söknuði í síðasta sinn á sama hátt og
alla tíð: vertu nú margblessuð og
hafðu það nú ævinlega sem best.
Kristberg.
Kæra langamma.
Það var alltaf gott að koma í heim-
sókn til þín, þú tókst vel á móti okkur
og áttir alltaf eitthvað gott skálinni
þinni til þess að stinga upp í okkur.
Þú varst besta langamma í heimi,
takk fyrir allt, elsku langamma.
Ó, Jesú bróðir besti
ogbamavinurmestí
æ breið þú blessun þína
á bamæskuna mína.
(P.J.)
Guð geymi þig.
Tómas, Ema Sif, Guð-
mundur Freyr og Torfi.