Morgunblaðið - 12.12.2000, Blaðsíða 1

STOFNAÐ 1913
286. TBL. 88. ÁRG.
ÞRIÐJUDAGUR 12. DESEMBER 2000 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Mikil ólga
í ísraelsk-
um stjórn-
málum
Jerúsalem. Reuters, AFP.
LOFT er lævi blandið í ísraelskum
stjórnmálum eftir að Ehud Barak
forsætisráðherra sagði af sér og boð-
aði til sérstakra forsætisráð-
herrakosninga eftir tvo mánuði.
Fimm manna nefnd undir forystu
Bandaríkjamanna kom til ísraels í
gær og ætlar hún að kynna sér of-
beldið og átökin á milli Israela og
Palestínumanna.
Það virðist helst vaka fyrir Barak
með afsögninni og nýjum kosningum
að koma í veg fyrir, að Benjamin
Netanyahu, fyrrverandi forsætisráð-
herra, verði andstæðingur hans en
samkvæmt skoðanakönnunum
myndi Netanyahu sigra örugglega.
Hann er hins vegar ekki þingmaður
og getur því ekki gefið kost á sér í
embættið. Hann og stuðningsmenn
hans innan Likudflokksins hafa þó
fullan hug á að fá lögunum breytt en
efast er um, að til þess vinnist tími.
Netanyahu ætlar samt að bjóða sig
fram gegn Ariel Sharon, leiðtoga
Likudflokksins, í prófkjöri um for-
sætisráðherraefnið nk. mánudag.
Krafist skriflegra
greinargerða um átökin
Fimm manna nefnd með George
Mitchell, fyrrverandi öldungadeild-
arþingmann og sáttasemjara í deil-
unum á Norður-írlandi, í broddi
fylkingar kom til Israels í gær til að
kynna sér átökin milli Israela og Pal-
estínumanna sl. tvo mánuði. Sagði
talsmaður Baraks, eftir fund með
nefndinni, að höfð yrði full samvinna
við hana en ísraelar voru lengi and-
vígir komu hennar. Ætlar nefndin að
krefjast skriflegra greinargerða frá
hvorum tveggja um upptök átak-
anna. Auk Mitchells eru í nefndinni
Javier Solana, talsmaður í varnar- og
utanríkismálum ESB; Warren Rud-
man, fyrrverandi öldungadeildar-
þingmaður; Suleyman Demirel, fyrr-
verandi forseti Tyrklands; og
Thorbjorn Jagland, utanríkisráð-
herra Noregs.
■ Netanyahu/32
---------------
Urskurðað
Pinochet í vil
Santiago. Reuters.
ÁFRÝJUNARRÉTTUR í Chile
ógilti í gær fyrirmæli dómara um að
Augusto Pinochet, fyrrverandi ein-
ræðisherra landsins, yrði settur í
stofufangelsi og sóttur til saka íyrir
mannrán og morð sem framin voru á
valdatíma hans 1973-90.
Dómarinn Juan Guzman íyrirskip-
aði 1. desember að Pinochet yrði sett-
ur í stofúfangelsi og sóttur til saka en
áfrýjunarrétturinn ógilti fyrirmælin á
þeirri forsendu að dómarinn hefði lát-
ið hjá líða að yfirheyra hann formlega.
Saksóknarar áfrýjuðu úrskurði áfrýj-
unarréttarins til hæstaréttar og búist
er við að hann taki málið fyrir á
fimmtudag. Guzman hélt því fram að
hann hefði fullnægt skilyrði um að yf-
irheyra Pinochet með því að senda
honum spumingalista þegar hann var
í haldi í Bretlandi.
Úrskurður hæstaréttar Bandaríkjanna gæti haft úrslitaáhrif
Tekist á um lögmæti
endurtalningar
Washington. AP, AFP.
LÖGFRÆÐINGAR forsetafram-
bjóðendanna tveggja í bandarísku
forsetakosningunum fluttu mál sitt
fyrir óvægnum dómurum í hæsta-
rétti Bandaríkjanna í Washington í
gær. Talið er að úrskurður dómar-
anna um hvort endurtalningu vafa-
atkvæða skuli fram haldið muni geta
ráðið úrslitum um hvor verður næsti
forseti Bandaríkjanna, repúblikan-
inn George W. Bush eða demókrat-
inn AI Gore. Á þetta einkum við ef
úrskurðað verður Bush í vil, þ.e. að
endurtalning vafaatkvæða verði ekki
leyfð, en talsmenn Gore hafa viður-
kennt að fari svo séu fáir valkostir
eftir fyrir varaforsetann.
Theodore Olson, lögfræðingur
Bush, hélt því fram að hæstiréttur
Flórídaríkis hefði breytt kosninga-
lögum ríkisins er hann úrskurðaði
um handtalningu vafaatkvæða sl.
föstudag. Hann sagði úrskurðinn
hafa byggst á dómi hæstaréttarins
síðan 21. nóvember sem hæstiréttur
Bandaríkjanna hefði síðar ógilt.
Olson var þó fljótlega truflaður af
dómurum sem beindu að honum
spurningum um hvort hér væri um
mál að ræða er varðaði lög alríkisins
og brot á stjómarskrá en því hafa
repúblikanar haldið fram.
Dómarinn Anthony M. Kennedy
bað hann t.d. að rökstyðja mál sitt.
Kennedy er einn þeirra fimm dóm-
ara, af níu, sem féllust á kröfu lög-
manna Bush um að stöðva endur-
talningu atkvæða sl. laugardag þar
til málið verður tekið fyrir í hæsta-
rétti Bandaríkjanna. Fjórir dómarar
greiddu atkvæði gegn því. Talið er
að atkvæði Kennedys í þessu dóms-
máli geti fallið á hvorn veginn sem
er.
serman
cryíno wwel
Reuters
Stuðningsmenn forsetaframbjóðendanna söfnuðust saman fyrir utan hæstarétt Bandaríkjanna.
Hæstiréttur Flórída túlkaði lög
David Bois, lögfræðingur Gore,
varð einnig fyrir mikilli og harðri
hríð spurninga. Hann hélt því fram
að hæstiréttur Flórída hefði ekki
gert annað en að túlka óljós lög rík-
isins. Hann hélt því fram að það væri
hlutverk hæstaréttar Flórídaríkis að
skera úr um málið.
Alls tók málflutningur lögfræðing-
anna 90 mínútur. Eins og fyrri dag-
inn bannaði hæstiréttur sjónvarps-
upptökur af málinu en sendi
hljóðupptöku af þvi til fjölmiðla um
leið og málfiutningnum var lokið.
Líkt og í fyrra skiptið, er lögmenn
forsetaframbjóðendanna tókust á í
hæstarétti Bandaríkjanna, höfðu
fjölmargir stuðningsmenn þeirra
safnast saman fyrir utan dómshúsið í
Washington.
Hæstiréttur gaf ekki upp hvenær
úrskurður verður upp kveðinn í mál-
inu. Kjörmenn úr ríkjum Bandaríkj-
anna koma saman á mánudaginn
kemur til að kjósa næsta forseta.
Kjörmenn Flórídaríkis, sem eru 25
talsins, munu ráða úrslitum í forseta-
kosningunum.
Framlengdum leiðtogafundi ESB lauk með samkomulagi
Ásakanir um hálf-
velgjulega málamiðlun
Nice, London. AP, Reuters, AFP.
NÝR sáttmáÚ Evrópusambandsins
(ESB) um breytingar á innra
skipulagi og íyrirkomulagi ákvarð-
anatöku, sem leiðtogar aðildarríkj-
anna fimmtán náðu í gærmorgun eftir
að hafa setið á rökstólum í suður-
frönsku borginni Nice í á fimmta sól-
arhring, var misjafnlega tekið í fjöl-
miðlum og meðal stjómmálamanna í
aðildarríkjunum í gær.
Var algengt að leiðtogunum væri
borið á brýn að hafa sæzt á hálfvelgju-
lega málamiðlun í að búa sambandið
undir allt upp í tvöfalda fjölgun aðild-
arríkja, sem stendur fyrir dyrum.
Viðtökumar voru hins vegar frekar
jákvæðar í umsóknarríkjunum tólf,
sem em að semja um aðild að sam-
bandinu. Ráðamenn þessara ríkja
höfðu óttazt, að samkomulag myndi
yfirleitt ekki nást á fundinum í Nice.
Leiðtogafundurinn, sem sam-
kvæmt dagskrá átti að ljúka á laug-
ardag, var sá lengsti í sögu sam-
bandsins, enda voru að þessu sinni
Þreyttur Jacques Chirac Frakk-
landsforseti nuddar augun þeg-
ar samkomulag var í höfn í gær-
morgun.
mestu breytingar á stofnsáttmála
sambandsins í húfi frá því á Maast-
richt-fundinum fyrir níu árum.
Hinum framlengda fundi lauk með
dæmigerðri málamiðlunarlausn, sem
kveður á um breytt atkvæðagreiðslu-
kerfi í ráðherraráðinu, afnám neitun-
arvalds í nokkrum málaflokkum og
eitt og annað fleira sem varðar stjóm-
skipan sambandsins.
Nice-samkomulagið tekur ekki
gildi fyrr en það hefur hlotið fullgild-
ingu í öllum aðildarríkjunum og hjá
Evrópuþinginu, en það ferli gæti tek-
ið um eitt og hálft ár. Það á að gera
það mögulegt, að fyrsta stækkunar-
lotan til austurs verði að veruleika á
árinu 2004.
Jacques Chirac Frakklandsforseti
sagði Nice-fundinn lengi myndu
verða í minnum hafðan sem fundinn
þar sem grunnurinn var lagður að
skipulagi ESB á 21. öldinni.
■ ESB búið í stakk/33
MORGUNBLAÐK) 12. DESEMBER 2000
5 690900 090000
UNOIR BÁRUJÁRNSBOGA^
BRAOOALÍF i R6 YK JAVÍK 1*40-1*70
Metsölulisti Mbl.
almennt efni
JjjO
JPV FORLAG